Katalog

KTIAP/YAYEV CUMHURİYET/8 AIVKARA NOTLARI 23 HAZÎRAN 1984 lş Bankası Kültür Yayınları Bir yılın tam dökümü Olaylar... Belgeler... Yorumlar... MUS1AFA EKMEKÇÎ Türk Ressamları Dizis]#/nin 5.Wtabıçıkb. Tonauç'un Hollanda Köylerı izlenimi... Köy Enstitülerinin kurucusu ismail Hakkı Tonguç, 1956 yılında eşiyle birlikte, Hollanda'ya bir gezıye çıkmış. Gezi izlenimlerini "Avrupa Mektuplan" başlığıyla, o yıllar Isparta'da çıkan "Göller Bö/gesi Köy Öğretmenleri Derneği"nin yayın organı "Demet'te yayımlamış. O yıllar, zaman zaman yazılar yolladığım "Demet"\er, bende yoktu. "Demet"\r\ emekçisi, Dursun Kut, karıştırıp okumam için verdi. Bugün Tonguç'un ölüm yıldönümü. Onu, yirmi dört yıl önceyitirmiştik. Bu, "Ankara Notlan"nda, o koca köyiüyü anmak, kendi yazılarıyla yaşatmak istedim. Tonguç'un "Avrupa Mekfupte/T'nın bir krtapta toplanıp toplanmadığını bilmiyorum. Mektuplar, arkadaşlarına yazdığı birkaç mektuptan oluşuyor Tonguç, Hollanda köylerini gezerken, canlandırmak istediği Türk köylerini düşünüyor. Bugün köylerimiz, geçmiş yıllardan da kötü durumdadır. Canını kurtarmak isteyen, köyden neredeyse kaçarcasına uzaklaşmış. Kentlere yerleşme yolları aramıştır. Köydeki tarlalar.bağ bahçeler de artık para etmemektedir. Mehmed Kemal yazıyordu İstanbul'un eski İstanbul olmadığını artık. İstanbulların kurtuluşu, köyierin kurtarılmasından geçiyordu. Canlandınlmasından... Kafa ütülemeden, Tonguç'un izlenimlerine geleyim. Dörtbeş uzun mektuptan, kısa kısa notlar çıkardım. Şöyle diyor koca köylü: "... Doğunun durgun hayatı ile bu canlı yaşayış arasındaki manalı ayrılık hemen göze batıyor. Çok çalışmak, iyi yaşamak ilkesi, Batılı insanın hayat anlayışının temelini teşkil ediyor. Bu ilkeyi benimseyememiş olanlar, mesela Afrika Müslumanları, pis kahvelere bağdaş kurup nargilelerini tüttürmeye, tavla veya iskambil oyunlarıyla vakit öldürmeye uğraşıyorlar. Bizerte ve Septe limanlarında bunun birçok örneklerine şahit oldum. Bu limanları ellerinde tutan Fransızlarla, İspanyollar hem çok çalışıyorlar, hem de iyi yaşıyoriar. Konforlu güzel evler, temiz ve modern gazinolar, para getiren bütün işletmeler onların ellerinde. İleri ve modern okullar onlann, geri okul Arapların... .... Hollanda'da ne varsa hepsi insan zekâsı ve emeğiyle yaratılmış. Bir toplumda bıreyler eğitilip yaratıcı duruma yükseltilmedikleri takdirde hayatın gelişmesi, insanların refaha kavuşması asla mümkün değildır. Her şeyin başında insanı yetiştirmek gelmektedır... ... Tabiatın esirgediği güzellıkleri Hollandalılar kendi emekleriyie yaratmışlar, orada bütün güzel eserler insan elinden çıkmış: Her şey estetiğin ölçüierıne göre şekillendirilip yerli yerine en uygun bir biçimde konmuş. Sanki güzel sanatlarla uğraşanların hepsi biraraya gelip maket yapar gibi Hollanda'yı süsleyip, şiir haline getirmişler... ... Birbirine pek yakın köylerie şehirler. Türlü güzelliklerle bezeli memleketin bağrına çakılmış inci taneleri gibidir. Köy, şehir ve kasaba arasında aynlık kalmamıştır. Hollandalılann çoğu köyde yaşamayı şehirde oturmaya tercih ediyorlarmış. Onun için "milletşehirde mahvolur, köyde yeniden dirilip canlanır" sözü burada sık sık duyulan laflardan biridir. Bu inanç onlan köyleri güzelleştirmeye. sehirlerden farksız bir duruma getirmeye sevketmiş: Halka köyü sevdirmiş, köyü yükseltme ülküsünü benimsetmiştir. Gördüğüm köyierin çogunda evle ahır, yemlik ve samanlık birbirlerine bitişik, aynı çatının altında idi. Bunların hepsinin kapı, pencere ve saçakları boyanmıştı. Evlerin pencereleri renkli, güzel saksı çıçekleriyle süslenmiş, ütülü bembeyaz perdelerle donatılmıştı. Her ailenin fenni bir şekilde işlenmiş tarlası, yemyeşil çayırı. gelir sağlayan çiçek veya sebze bahçesi evinin yanında, etrafı çitle çevrilmiş, parsellenmış durumda idi. Besili bol süt veren siyah beyaz renkli inekler evlere bitişik ot deryasını andıran çayırlarda otlamakta. Modern ve temiz kümeslerin önlerinde çeşitli kümes hayvanlan sürüler veya kümeler teşkil ederek gezinmekte idiler. Bütün Hollanda'da başıboş dolaşan bir hayvana rastlamak mümkün değildir. Hollandalılar toprakla ilgili sınır savgası. hayvan yüzünden komşular arasına geçimsizlik... gibi olayları mezara gömmüşler. Köylülerin birbirleriyle iyi geçinmeleri, birbirlerine karşı saygı ve sevgi göstermeleri... ... Hollanda'nm bu duruma gelişine yardım eden etkenlerin başında eğitim gelmektedır. Eğitim ve öğretim sayesinde bu memlekette nasıl bir millet yaratıldığını bundan sonraki mektubumda anlatmaya çalışacağım. Bir memlekette temel eğitim sağlam esaslara göre kurulup yaygın bir hale getirilmedikçe yurttaşları refaha kavuşturmanın mümkün olamayacağına inanmamız gerekiyor. Sıkıntılardan kurtulup yükselmenin tek çaresi bu yolu tutmak... ... Temiz giyinmiş, çoğu genç kadın ve erkek köylüler, tatil günleri akşamları otelin kahve salonuna gelip dinleniyor. Eğleniyor, gazete ve dergileri okuyorlar, müzik dinliyor, bilardo oynuyorlar. Bunların hepsi, (8) yıl süreli ilkokuldan çıkmış. sonra ilk meslek okuluna devam etmiş, güler yüzlü, fakat ciddi insanlar, birbirierini, otelin müşterilerini rahatsız etmemeye çok dikkat ediyorlar; böyle yeıierde nasıl davranılacağını, nasıl konuşulacağını biliyorlar. Yerleri veya masa örtülerini kirletmeden yıyip içıyoriar, eşyaya zarar vermeden onlan kullanıyorlar. Köyde oiup bitenler, işlerini ilgilendıren problemler. spor haberleri, eşya fiyatları, dünya ve yurt havadisleri konuşmalannın başlıca konularını teşkil ediyor. Bir sinema filmi seyreder gibi uzun müddet onlan gözledim, kabalıklar, hoyratça şakalar, kızgın kızgın konuşmalar görmedim, pek ciddi kişiler bu Hollanda köylüleri. Gülüşlerı bile ölçülü, tartılı, güney memleketlerinin insanlarına hiç benzemiyorlar. Yatma zamanı gelince odalanmıza çekıldik. Tertemiz çarşaflar gerilmiş, nefis Hollanda battaniyeleri örtülmüş yataklarımıza yerleştik. Otelde konukların rahat etmelerini sağlayacak tedbirterin hepsi alınmıştı: Bol su, temizlik, sessizlik bunların başında geliyordu. Yatağımda ilköğretim nimetine kavuşmuş, yaşayışını düzene koymuş, geçim sıkıntısı denilen yükten kurtulmuş insanların aydınhk dünyasıyla bunlardan yoksun kalmış olanlarm ıcine gömüldükleri karanlık dünyanın farklannı hayli düşündüm..." Yıllık '84 Cumhum Elderocjlu Abidin '• Abidin Elderogiu'nun yaşamı, sanatı ve Türk resim sanatındaki yeri. Tüm ayrıntılarıyla... 1$ Bankası Kultur Yjyınlan İstanhul'da Erenkoy, Kadıkciy, Besiktaj., Ankarj'da Mej.an^cl; Izmırde Konak satıs nu&iTalarımiaia, tum lş Bankası subelerinde ve bellihaşlı kiıapglarcla Başhayiler Ankara"da Aydın Sami; tstanbul'da Serhat Dağıtım Kültür Yayınlan İşTürk Ltd. Şti. Kitap dostlan için en saglam güvence. vUmnU riVGt Büyük boy 422 sayfa Ciltsiz 1500 TL. \ / . 1 1 i1 Ciltli 2000 TL. I 1111IV (Ödemeli ıstenmemesi. 'C#^l ^#^F # NİSAN KİTAP tKİ/ÜÇ Haaran 1984 Saiâh Birsel . Emre Kongar . Tan Oral • Viktor Shklovsky . Süha Tok tan . Enis Batur . Ömer Madra • Baudelaire • Edgar Allan Poe • Mehroet Güreli • Ferai Tınç • Balkan Naci lslimyeli • Gürel Yontan • Sevin Okyay • Eray Canberk • Haydar Ergülen • Woody Allen • Nejat Bayramoğlu • Richard Brautigan « Sempe • Füsun Tülek • Alain Resnais • Mehmet Altan • Stefan Zweig . Serdar Işın • Boris Vian • Pierre Louys • Ahmet Altan • Dante • Kaan Özbayrak • Sina Akyol • Dchen Sür • JeanLuc Godard • Talât Güreli • Mallarme • Nilgün Oykut • PARDAYANLAR VEMICHEL ZEVACO EDGAR ALLAN POE ALAIN RESNAİS özei böliimleri Yıaşını Adrori: Mehnwt G0r*U P.K. 1045 Siffcacl/Utanbul tutarı kadar pul ya da posta havalesi gönderilmesini rica ederiz) *tx» r M/ 05 a u t k 11 «..1/ « » lı m r/ M 0» H •» n Eto r 8KML OT.ITT/ i* T w» • / O (u /•11« ta toı 1 âm • Ud «• / tıUatAll « • t> (** 111 «1 Po I / U k l k t »011 .11 / )• U I Tı IÇ / k l U I a*Cl l«Lt>7B.l/ Dikkat: Cumhuriyet Kitap Kulübü üyelerine ciltli yıllık 1.500 TL. İsteme adresi: Türkocağı Cad. 39/41 Cağaloğlu İstanbul / ıunl;ı* Mn / «•» {I 0k Taj/ rtr u etm b*n / • T«a« «r «1 • / • > • >oo s r ııj, •/ • Jl I U; rlı O| l n / rlo llaU irlO tl ( l ı / am T» / tomm t<a«k/ 1 1« In Mm M 11 / »• fc «ı ILUI/ n ıraı tm m 0/ a* MAr ıj IB / Bo «ıs n« ı / p l l m U* T. / ih lut u ı w otn* I» Sungur Yayınları BU KtTAP AUŞILAGELM1Ş BİR 'BURÇLAR VE YILDIZLAR KİTABI DEGİLDİR! "Ayı Kabilesi" (The Bear Tribe) reisi Chippewalı büyücühekim Sun Bear'le karısı VVabun'un Kızılderililerin burçlarla ilgili gizemti birikimleriyle geliştirdikleri 'Yeryüzü Astrolojisi' olarak tanımladıklart "Şifa Çemberi Öğretisi" PK 404 Sirkecı laionbul sevgiüm ÖIU asker »• u Ina/ / m An 8a 1> Trtf / at>* U ToL/ «%,• d / T İH ( 0»«H / A ^r ^KIZILDERİLİLERDE BURÇLAR I x Sun Bear ve VVabun Türkçesi: Kerem Çahşkan Tanışın süreçYayıncılıkla BilginizeBilgiKatın. •ftuGagarin/V. Lebedev t YENİ ^YEN TÜRKÜ ŞİİR YAYINLARI t 1 Kızılderililerin yazısız takvimine göre yaşamm. yılın, güniin döneraleri... Burçların hayvan, maden ve bitki totemlerinin olumhj olumsuz özellikleri... Rüzgârların, yönlerin insan kişiligine etkileri... Değişen mevsimlerle değişik kışilik evrelerinden geçerek yenilenen insanlar... ilk yapıtlar dizisi: Dizinin YENİ ÇIKAN 12. yapıtı SEVGİLİM ÖLÜ ASKER Mehmet Yaşın 350 TL. öncekiler (satışa kalan) KARŞILIGINI BULAMAMIŞ SORULAR Haydar Ergülen 150 ÇELÎK RENKLİ ŞtlRLER Muzaffer özdemir 150 UNUTMAK SULARI Adnan Azar 150 DENİZ ÇOBANLARI Hüseyin Ferhad 200 KARŞI GECE Behçet Aysan 150 Yeni Türkiye Şiiri Dizisi: Dizinin son çıkan 7. 8. ve 9. yapıtlan YORULUR ÖLÜMLÜ GÖZLERİ Suat Vardal 250 TL. KUŞKULUYUM YAŞADICIMDAN Turgay Fişekçi 250 TL. İSHAKÇA Ozan Telli (toplatıldı) öncekiler (satışa kalan) YAKIMLAR Abdülkadir Bulut 150 SAVRULMUŞ BİR ÖMRÜN GÜNLERÎNDEN Nihat Behram200 KEMERALTI ŞİİRLERİ Hidayet Karakuş 100 ŞİLÎ İLE SÖYLEŞÎ Yaşar Miraç 100 Dünya Şiiri Demetleri: KARDEŞ TÜRKÜLER Ataol Behramoğlu 250 TL. SEVDA TÜRKÜLERÎ Eray Canberk 250 TL. Yerli Oyunlar Dizisi: RUMUZ GONCAGÜL Oktay Arayıcı 350 TL. BÎR ÖLÜMÜN Oktay Arayıcı 250 TL. TOPLUMSAL ANOTOMtSl Yazışma.P.K. 404 Sirkeci îst. Dağıtım: YADA A.Ş. Dr. ŞevkiBey Sok.No:6/A Divanyolu4ST. Yayınevimiz Cumhuriyet Kitap Kulübünün Üyesidir TL. TL. TL. TL. TL. TL. TL. TL. TL. UZAYve BU KİTAP. KIZILDERİLİLERİN BİNLERCE YILLIK 'DOĞAYA UYUM' FELSEFESİNE IŞ1K TUTMAKTADIR Cumhuriyet Kitap Kulübünde ve bütün kitapçılarda. resimli 700 TL. "PSÎCHOIjOGYand SPfıCE, PSİKOLOJİ 4OOTL Turkçesi.SibelOzbudun "oreılıKle uzav ve navacıhkla ılgtlenenler ıçm reknık tenmlerOen kaçınrtarak valın ve 3kıa oır anlacımıa TIP YAYINCILIK SUNAR TRAVMATOLOJİ PRATİK TANI ve TEDAVİ Dr. ORHAN GtROlN TÜRKİYEve LkTOROÜIE ETSESRfiFCSNSES n frannz araştırmacı Eugene Moreı ın Frarua aa 1866 vıltnaa vavtnlanan kıtaOı. Osmann ımpararorivğu nun çökuş ve rslanat aonemının ıscatıstıkı verılere aayalı Oır aökumu nıteüğını taşımaktaüır kırac. ozeilıkle soz konusu Oönem uzenne araşvrma vaoanlar rçın onemlıdtr şg KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI PRATİK TANI ve TEDAVl Dr. ORHAN AYBCRS • Praflsy«n h»Mml«r« ySnelik aztaf.komprime bUgl • Pratfeyan hcklmln tcarçıiajobltecefll sorunlarda. uygukımaya yönellk kssln ve kıso bllgller. . • Prattayen hekknteftn başvuru dWsl. ProB heklmtertn el altı kltaplorı. . TV YAYMCUC: l ç « Sdc. 111 ^ K A C DASITM : Taf UtatMvl S«(an» c o d 3(1 v*ni»»hk[ANKARA 5OOTL. HIÇ DUŞUNDUNUZ MU? NİÇÎN FEMİNÎZM NİÇİN YENİ TÜRKÜ ŞİİR YAYINLARI ŞÜR ÖDÜLÜ Ülkemizde yalntzca şiir kitapları yayımlayan tek yayınevi olan Yeni Tiirkü Şiir Yayınlan kuruluşundan bu yana geçen iiç yıl içinde on iki genç ozamn ilk yapıtlannı yayımladı. Bundan böyle Yeni Tiirkü Şiir Yayınlarının flk Yapıtlar Dizisi her yıl düzenlenecek bir yarışmada ödül alan kitaplann yayımlanmasıyla sürdürülecek tir. Yanşmaya henüz ilk kitabını yayımlamamış ozanlar katüabilecektir. Yanşmaya katılacak şiirler kitap halinde yayımlamaya hazır biçimde, ozanın açık kimtiği de belirtilerek dört kopye olarak gönderilmeüdir. 1984 yıh için yanşmaya son katılma tarihi 31 Ağustos 1984'dür. Yanşma sonuçiarı 15 Ekim 1984 günü açıklanacak ve yarışmada ödül kazanan yapıtlar yazarına % 10 telif ücreti ödenerek yayımlanacaktır. Seçiciler Kurulu dilediği sayıda kitaba ödül verebilir. Yarışmanm Seçiciler Kurulu: Eray Canberk Refık Durbaş Ahmet Erhan Yanşmaya katılacak yapıtların gönderileceği adres: Yeni Türkü Şiir Yayınları P.K..404 SİRKECt/ÎSTANB UL D E Ğ t L ? SibelÖzbudun 15OTL SENDİKAAĞALIĞI D E â İ L ? Kemal SüJker(ÇlkOCak) 15OTL Piyerloticod.4749 d.8 Çemberlitaş/Istanbul "M.5268527 E K. 5O Xksaıap/İstanbul Tanışın süreç Yayıncılıkla BilginizeBilgiKatın. ÇAĞDAŞ YAYINLARI Yankılar yaratacak büyük inceleme UĞUR MüMCU PAPA MAFYA • AĞCA Sın>e[ \e Anıerıkaıı >a/arlarniü \enlen .vanıtlat. ba^uıı Nona ^ğca ola\ı \c Papa suikasiı. Vatikan Mat'\a Hı>kıleri. P2 Skaınialı. Özgun belgelerle. bulun kilapcılarda. TKKİN YAYINCVİ İST. 527 69 69 İLHAN SELÇUK duşuııuyorunı öyleysevurun ÇIKTI Ederi: 400 lira Not: 10 kitaptan az siparişlerde ödemeli istenmemesini rica ederiz. İsteme adresi: Türkocağı Cad. 3941 Cağaloğlu İstanbul. yeni çıktı DÜNYADA NELER OLUYOR? K0N0MİK VE JEOPOLİTİK DÜNYA YILLIĞI G â n i ı ıttıymı k«»n»ul iacrnlcr ipa y.rırtı bir ınçiır b« kiljp: M b^vor» ,ır pılHtr (lMHlirYETIIkıı ! PıypiMİ ıışMİjııİM «ak dırak Unrin• mq b«To4 jın n çojnlaUı givtnttr ktjnıkbrdıı 1 1 1 1 1. tıirçok «eri. Soı &ma 1111) yırartı dcjttf bir (ik(Ki. LE MOND&Mfml Saır; E YASAR KEMAL Ortadirek [ \ Nuruosmaniye cad. Atasaray 206 Cağaloğlu İstanbul 522 23 76 luros YtivınLirı W.TCTNATİF YHYINCtUK ^r.^^» i çataiçeşme sok 50'5 caialoöıu/tSTAHiBUi oenel daOıtn