Katalog

Cumhuriyet NİLGÜN UYSAL Maliye ve Gumriik Bakanlığı vergi iadesi için harcamaların belgelendirilmesinde "muhtelif gıda maddeleri" biçiminde yazılmış faturalann da geçerli olacağını açıkladı. Maliye ve Gümrük Bakanlığı'nın dün Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğinde faturalann geçerli olması için en az şu bilgilerin yer alması istendi: • Faturanın düzenlenme tarihi, seri ve sıra numarası. • Faturayı duzenleyenin adı, ticaret unvanı, iş adresi, bağlı bulunduğu vergi dairesi ve hesap numarası. • Muşterinin adı, varsa ticaret unvanı adresi, varsa vergi dairesi ve hesap numarası. • Malın veya işin nevi, miktan ve tutarı. • Satılan mallar faturanın duzenlenmesinden once teslim edilmişse, malın teslim tarihi ve irsaliye numarası. Bakanlık, tüketiciye yapılacak olan satışlarda ise, faturalann geçerli olması için şu unsurlan yeterli gordu: • Muşterinin ad ve soyadının bulunması. • Satılan mallann ayn ayrı miktar, cins ve nevı itibariyle ayrıntılı olarak yaalmasının güçluk arzettiği durumlarda, muhtelif gıda maddeleri, temizlik maddesi, içki ve sigara ve benzerlerınin belirtilmesi, satılan mallann ayrı gruplar itibariyle tutarlarının yazılması. UZMANLAR NE DİYOR? Vergi iadesine esas olacak faturakırda "muhtelif gıda maddesi" başlığının geçerli sayılabilmesi için Maliye ve Gumruk Bakanı Vural Ankan'ın "açıklama yapmasının ya da teblig yayınlamasının yeterli olmadığı" belirtildi. Ucretlilere Vergi İadesi Tebliği'nin fatura tanımı konusunda Vergi Ustıl Kanunu'na atıf yaptığmı belirten uzmanlar: "Bu durumda Maliye Bakanlığı'nın açıklama yapması ya da teblig yayınlaması yetmez. Fatura konusunda Vergi tadesi Tebliği'nin atıf yaptıgı yasa; satışa Sahıbı: Cumhumel Matbaacılık veGazetecilik Turk Anonim Şırketı adına Temsıtater: ANKARA Yalçın Dogan. IZM1R: Hikmel Çelinka>a. ADANA: \adir Nadi. • Genel Yayın Muduru: Hasan Cemal, Muessese Muduru Mehtnel Mercan, • Ser\ıs Şeflerı. Uıanbul Haberlerı Sdahatlin Guler, Dıj Emine Işaklıgil, Yazı Işleri Muduru: Oka> Gonensin, # Yazı Işlerı Mudur Haberler: Ergun Balcı, Ekonomı. Osman llaga>. kultur A>dın tmec, MaYardımcısı. Ahmet Korulsan, Haber Merkezı Muduru: \alçın Ba>er. Sa>fa gazır: Valçın Pekşen. Spor Danı>manı \bdulkadir Vucelman. Duzeltme: Duzenı Yonetmenr Ali Acar. Refik Durbaş. Araşıırma: Şahin 4lpa>. TAKVİM 1 Nisan 1984 Imsak: 5 14 Guneş: 6.41 Oğle: 13.13 Ikindı: 16.46 Akşarn: 19.35 Yatsı: 20.56 Burolar: • Ankara: KonurSokak No: 24/4 Yenişehir. Tel 189851253257, ldare: 183335, • Izmir: Halit Zıya Bulvan No: 65/3, Tel: 254709131230 • Adana: Aıaturk Caddesı, T.H.K. Işhanı Kat 2/13, Tel: 1455019731 • Basan ve Yayan: Cumburiyel Matbaacılık ve Gazetecilık T.A.Ş. Turk Ocağı Cad. 39/41, Cağaloğlu, İst. PK: 246Ist. Tel: 5209703 Telex: 22246 Maliye Bakanhğı tebliği: Faturalarda "muhtelif gıda maddesi" başlığı geçerli sayılacak. Vzmanlar: Bakanın veya Bakanhk tebliğinin "geçerli" demesi yetmez. Bakanlar Kurulu kararı gerek. Taturalı Ifaşamida gıda sorunu konu olan mal miktarının. tutarının, adının faturalarda tek tek belirtilmesini gerektirmektedir" dediler. Maliye Bakanı Vural Ankan'ın açıklaması doğrultusunda faturalarda "muhtelif gıda maddesi" başlığının geçerli olabilmesi için Vergi L'sul Kanunu'nun 257. mükerrer maddesinde verilen yetkinin kullanılması \e "Bakanlar Kurulu kararı alınması gerektiği" de uzmanların belirttiği zorunluluklar arasında. Başka bir anlatımla, "muhtelif gıda maddesi başlığının faturalarda geçerli sayyılabilmesi için açıklama ya da teblig yetmez, mutlaka Bakanlar Kurulu Karan alınması gerekir" deniyor. Istanbul'da bir semınerde yaptığı konuşma sonrasında konuştuğumuz Vural Ankan'a konuya ilişkin olarak "Teblig yetmez, Bakanlar Kurulu karan gerekir deniyor. Bu ise ne dersiniz?" diye sorduğumuzda ise, bizi şoyle yanıtladı: "Olur olur. Hiçbir sorun da çıkmaz. Artık bürokrasi dönemi kapandı" dedı. Bu arada sozu edilen teblığ de dun yayınlandı. Öte yandan 7 nisana kadar vergi dairelerine teslim edilmesi gereken vergi beyannameleri ve faturalarla ilgili olarak birçok sorunun hâlâ boşlukta durduğu ve uygulamada önoeden dngöriılemeyecek başka sorunların doğacağı da kesin. Örneğin: • Faturalı yaşam demek, herşeyden önce, açık seçik duzenlenmiş "belgelere dayanmak" demek. Oysa, çocuğunu özel okulda okutanlar, vergi iadesi almak için "nasıl belge bulacaklannı" tarnamen şaşırmış dunımdalar. Özel okullar genellikle, "Şu bankanın şu hesabına taksitler yatınlacak" türunden bir yöntemle işlerini yurütmeyi yeğliyorlar. Bu yönteme ister istemez uymak zorunda olan velilerin, okul taksidini yatırdıktan sonra, ellerinde kala kala bir "banka dekontu" kalıyor. Bu dekontlardan ise, bankaya paranın "hangi amaçla yatınldıgım" anlamak mümkun değil. Çocuğunu özel okullarda okutanlar, vergi iadesi almak için belge bulamıyor. Döner sermayeli hastanelerde tedavi olanlar ödedikleri ücreti belgeleyemiyorlar. • Açık üniversitelere yatınlan harçlar da benzeri sorunlar yaratıyor. • Çocuğunu yurt dışında okutanlann ise, fatuıalı yaşamdan faydalanıp faydalanamayacağı hiç belli değil. • Faturalı yaşam uğruna ucretlilerin başına dert olan bir başka harcama kalemi de döner sermayeli hastaneiere ödenen tedavi ücretleri. Çunkü, bu tür hastanelerde alınan tedavi ücretininasıl b u ^ k bolumünu, "bagış" kategorisinde gosterilen ödemeler tutuyor. "Hastaneye bagış" olarak verilmiş tedavi ücretinin ise, faturalı yaşam kapsamına gırmesi şimdilik kolay gozukmüyor. • Faturalı yaşamdan hangi mal kalemlerinin yararlanacağı da bir başka purüz yaratan soru. Sözgelişi, "musluk, cam çereeve" için yapılacak harcamalar "Dayanıklı tiıketim malı olarak sayılır mı, sayılmaz mı? Musluk, cam, çerçeve harcamalanndan ücretliler vergi iadesi alabilecekler mi? Pek belli değil. Havlu giyecek eşyasından sayılır mı, sayılmaz mı? O da belli değil. Musluktan akan su'yu içtiğini soyleyen kişi, su paralarını yiyecek içecek harcamalan arasında neden göstermesin? Bu biraz aşırı bir örnek olmakla birlikte, pekalâ akla gelebilir bir soru. Soruların böylesine esnek alanlara yönelmesini önlemek için "Faturalı yaşama hangi mallann girmedigitıi bir bir açıklamak gerekir" dıyor uzmanlar. • Bir başka ilginçlik de fatura kesebilmenin "gerçek usulde vergi veriyor" olma koşuluna bağlanmasından kaynaklanıyor. Başka bir anlatımla, "götürü usulde vergi veren işyerleri" yaptıkları satış için fatura kesemiyorlar. Böyle olunca da "Gerçek usulde vergi veren tek bir vergi mükellefinin bile bulunmadıgı kasabalarda, hiç kimsenin faturalı yaşamdan yararianma şansı kalmayacak. Kömür ya da fuel oil gibi yakacak ücretlerinin nakliye masrafları için de vergi iadesi alabilme imkânı olduğu halde; Istanbul'da nakiiyeciler gotıiriı usulde vergi verdigi için, İstanbullular, nakliye faturası alamayacak, dolayısıyla da hak kazandıkları halde vergi iadesinden yararlanamayacaklar. Kısacası faturalı yaşam, günlük olayların akışından bir parça da "eglenme payı" çıkarmayı sevenlere uzun süre "ilginç ve tatlı cilveler"sunacağa benziyor. "Bürokrasi ile mücadeleyi" temel hedefleri arasında tutan Özal Hükumetinin, faturalı yaşamdan kaynaklanacak yeni "bürokratik belalarla" nasıl başedeceği de kuşkusuz meraka değer bir konu. Betirlenen asgari ücret işçiye yeterli bir satın ahna gücü sağlack Komisyondaki Devlet İstatistik Enstitüsü temsilcisi, asgari ücrette işçinin eşi ve çocuğunun da dikkate alınması gerektiğini savundu. Naci Varlık, YHK'nın bugüne kadar 88 bin 290 işçiyi kapsayan 627 sözleşmeyi bağıtladığını söyledi. ANKARA (ANKA) Asgari ücretin saptanmasında gozönünde bulundurulan ilkeler açıklandı. Buna göre, asgari ucret "pazarlığı olmayan bir ücret" olarak kabul edildi ve ülke çapında tek bir ücret olarak belirlendi. Resmi Gazete'de yayınlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonu'nun kararında, asgari ücretin | ^ illerde besin içi ve besın dıi harcamalan kapsayan ihtiyaçlar için "Yeterli bir satın alma gücü sagladığı" ıfade edilerek besin içi harcamaların yüzde 44, besin dışı harcamaların da yuzde 56 oranında gözönunde bulundurulduğu belirtildi. Kararda, Devlet İstatistik Enstitüsu'nün 1984 yılı şubat ayı fiyatlarına göre saptanan asgari ücrete, yürurlük tarihi olan nısan ayına kadar olabilecek fiyat artışlannın da dikkate alınarak yuzde 1.65 ek yapıldığı da kaydedildi. Bilindiği üzere, Asgari Ücret Tespit Komisyonu yaptığı 7 toplantı sonucunda, bir gunlük normal çalışma karşılığı olarak asgari ucreti 16 yaşından buyukler için 817.50 lira, 16 yaşından kuçukler için de 562.50 lira olarak belirlemişti. Asgari Ücret Tesbit Komisyonu'nda DIE temsilcisi Rahmi Lllu, kararda yer verilen gorüşunde, genel nüfus sayımları sonuçlarına bağlı olarak nufusun yaş grupları itibariyle dağılımı, hane halkı sayısı ve 012 yaş grubundaki çocuk sayısı dikkate alındığında aile bağımlılığının gerçek bir olgu olduğunu belirtti. Ulu, şu görüşü savundu: "Bu durum hesaplamalarda dikkate alınmak durumundadır. Ancak asgari ucret yönetmeligi (bir işçinin) tabirini kullanmakla buna imkân sağlamamaktadır. Bu nedenle hesaplamalarda bir işçinin dikkate alınması zorunlu olmakladır." Komisyondaki 5 ışçi temsilcisi de kararda bağımhlık orarıı konusunda komisyonun kararına esastan karşı olduklannı vurgulayarak asgan ucret yonetmeliğinin değiştirilmesi gerektiğini belirttiler. 627 SÖZLEŞME BAĞITLANDI Yuksek Hakem Kurulu Başkanı Naci Varlık, kurulun bugune kadar 88 bin 290 işçinin çalıştığı bin 378 işyerine ait 627 toplu sözleşmeyi bağıtladığını bildirdi. Naci Varlık ANKA Ajansı'na yaptığı açıklamada, gunaşırı toplanarak toplu sözleşmeleri "hızla" sonuçlandırmaya devam ettiklerini belirtti. Naci Varhk, "Türkİş Genel Başkanı Şevket Yılmaz'ın yapılan zamlar kaşısında YHK'nın aldığı ilke karannı yeniden gozden geçirerek ucret zamlarını arttırmasım" istediğini hatırlatılması uzerine de şu yanıtı verdi: "Yüksek Hakem Kurulu eşel mobil sislemini kabul etmediki, yapılan zamlar \e artan hayat pahalılıgı karşısında ücretlere >eneden zam yapsın. YHK eşel mobili kabul etseydi belki olabilirdi. Ancak böyle bir yol kabul etmedi." TESPIT KOMISYOINU'NUN RAPORUNA GORE DELİ ŞAPKACI Defilenin dikkati çeken mödelistlerinden "Deli Şapkacı" Stephen Jones fantezi dolu şapkalanyla moda dunyasını kanştırdı. Japonlar birkaç yıldır Parıs modasına yeni bir soluk getirdiler. Moda eleştirmenlerine gore Japonlar, geleneksel çizgilerini Avrupa modasımn özellikleriyle kaynaştırıp ortaya yepyeni bir ürün çıkartıyorlar. Paris'te Sonbahar84 Kipriyanıı, Türkiye'yi ABD'nin isteğini kabul etmeye çağırdı Dış Haberler Servis» KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, ABD Senatosu Dış Ilişkiler Komitesi'rün son kararının, BM Genel Sekreteri Cuellar'a verecekleri cevabı etkileyeceğini bildirirken, Kıbrıs Rum yonetimi lideri Spiros Kipriyanu Türkiye'nin ABD Senatosu Dış Ilişkiler Komitesi'nin Maraş konusundaki çağnsına uymasını istedi. Kipriyanu yaptığı açıklamada şöyle dedi: "Türkler, soruna çozüm bulmayı gerçekten istiyorlarsa, Dış Ilişkiler Komitesi'nin kararı bu konuda büyük bir fırsat yaratmıştır." Denktaş, Cuellar'a \ereceklen cevabın yarın siyasi parti yoneticileı'ı ve hukumetle yapacağı göruşmelerden sonra belirleneceğini soyledi. AM4N 5 E « R M N CAHiMtZA Dış Haberler Servisi Paris'te modacılar geçtiğimiz hafta "Sonbahar84"u kutladılar. Bir dizı defilede sonbaharda kadınların giyeceği kıyafetler tanıtıldı. "Le Matin" gazetesinin haberıne gore Paris'teki defilelerin dikkat çeken özelliği, Japon modacıların tartışılmaz egemenliğiydi. Japonlar, birkaç yıldır Paris modasına yeni bir soluk getirdiler. Moda eleştirmenlerine göre, Japonlar geleneksel çizgilerini Avrupa modasımn özellikleriyle kaynaştırıp ortaya yepyeni bir urun çıkarıyorlar. Bu sezonun giysilerinde siyah ve beyaz renkler hâkim. Kumaşlardan kadifenin sonbaharda ozel bir yeri var. Bol kesimli giysilerin egemenliği hemen görulüvor. Bol kesimli diz altında pantolon etekler, bol kesimli pardesuler, deTılelerin en gozde giysilerı. Bol kesimli giysılerin yanında yırtık pırtık izlenimi veren, yamalı gıysiler de göze çarpıyor. Kısacası "Herşey rahat, herşey bol ve büyuk." Modacılara gore vücutlarına güvenmeyen kadınlar da bu giysileri rahatlıkla giyebilecekler. Modada erotizm hâkim değil, ancak bu bol ve rahat giysiler, "kendine giiveni temsil ediyor." Kıyafetlerin adian çok ilginç: "Gecenin Şafagı", "Dokunaklı Biçim", "Zaferin Kanatlan", "Aziz Rita" (Rita Hay^ort'a atfen). Defileler sırasında en dikkati çeken modacılardan biri de Jean Paul Gaultier oldu. Gaultier, modaya "mizahi" yönuyle bakıyor. Numaralarıyla modanın guldüru yonunü yakalıyorsunuz. Modacıların kalıplarıyla dalga geçildiğini göruyorsunuz. Bu çalışmaJardan yeni bir gardrob doğuyor. Gaultier modern hayatı, giysilerinde "resmediyor." Meslekdaşlan siyah mankenleri hâlâ egzotik bir yüzu ve güçlü bir erotizmi anlatmak için kullanıyorlar. Oysa o onlan da guniuk yaşamın bir parçası haline getirerek, moda dunyasını yeniden biçimlendiriyor. Artık Afrika ormanlanndan yaşamımızın ortasına "vahşilikleri ve erotizmleriyle" şıp diye duşüvermiş in KALIPLARA TERS DÜŞÜYOR Modacı Jean Paul Gaultier modacıların kalıplarıyla dalga geçiyor. Fotoğrafta Caultier'in yukandaki giysisinde mankenin göğüslerinin, âvri ucu dışan bakan iki kulâha dönüştüğü görülüyor. sanıar uegıı onıar. Le ıvıaıın e gore bir iki kuşaktan beri mahallenizde yaşayan insanı göruyorsunuz. Gaultier'nin en büyük surprizi defilenin sonunda ortaya çıkıyor. Gaultier'nin favori dekolte elbiseleri strapes giysiler. Mankenin göğüslerinin, sivri ucu dışarı bakan iki külâha donüştüğunü göruyorsunuz. Defilelerin dikkati çeken modısılerınden biri de "Deli Şapkac ı " Mephen Jones'tu. Fantezi dolu şapkalanyla Jones, Paris moda dunyasını kanştırdı. Jones'la iş yapabilmek için 9 ay onceden randevu almak gerekiyor. Jones'un onemli muşterilerinden biri de Prenses Diana. Jones, "Lady Di'nin saçlarını resmi toplantılar için hazırlamakla görevli. Jones'un, en ilginç ozelliği ise, saçlarını sıfır numara kazıtmış olması. yıllık kirayı tammladı Yargıtay 3. Dairesi, yıllık kira parasımn arsa dahil, binanın asgari beyan edilecek değerinin yüzde, 7'sinden aşağı olmayacağına karar verdi. ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Yargıtay, saptanacak yıllık kıra parasımn "arsa dahil binanın asgari beyan edilecek değerinin yuzde 7'sinden aşağı olamayacağına" karar verdi. Yargıtay Üçuiıcu Hukuk Dairesi'nin 1984/547 esas 1984/595 sayılı kararında, ayrıca "toptan eşya fiyat endeksindeki artışın kira bedeline yansıyan bölümiı dikkate alınarak bulunacak kira parası ile arsa dahil binanın asgari beyan degerine gore hesaplanacak aylık kira parasından hangisi fazla ise ona hukmedilmesi gerekir" deniliyor. Bir kira tesbit kararıiıi inceleyen Yargıtay 3. Dairesi 150 bin lira olarak tesbiti istenen bedelin 93 bin 333 lira olarak saptadı. Kararın gerekçesinde özetle şoyle deniliyor: "Mahkemece, Emlâk Vergisi be>annamesinde bildirilen değer dikkate alınarak kira parası tesbit edilmiştir. Bu şekilde beyan edilen değerler, taşınmaz mal sahibinin isteğine gore kira parası tesbitine olanak sağlayacağından bu beyana dayanılarak kira parası tesbit edilemez. Vargıta\'ın kokleşen içtihattarına göre kira parasımn tesbitine esas olacak değer, Emlâk Vergisi beyannamesinin asgari beyanın hesabına ait kısmın 28. numarasında açıklanan arsa dahil binanın asgari değeridir. Tesbit edilecek yıllık kira parası, arsa dahil binanın asgari beyan edilecek değerinin yüzde 7'sinden aşağı olma>acaktır. Mahkemece Yargıtay'ın bu konudaki içtihatlanna yanlış anlam verilerek beyannamedeki vergi} e tabi rayiç bedel esas alınıp kira parası saptanmıştır. Toptaneşya fiyat endeksindeki artışın kira bedeline yansıyan bölumü dikkate alınarak bulunacak kira parası ile arsa dahil binanın asgari beyan degerine göre hesaplanacak aylık kira paralarından hangisi fazla ise ona hükmedilmesi gerekir. Bu itibarla yukarıda açıklan? esaslar gozonunde tutulmaksız. yazılı şekilde huküm tesisi isabetsiz, temyiz itirazlan bu nedenlerle yerinde olduğundan kabulü ile hükmün HLMK'nun 428. maddesi gereğince (bozulmasına) ve 500, lira fazla alınan harcın istek halinde temyiz edene iadesine, 13.2.1984 tarihinde oybirliğiyle karar verildi."