Katalog

30 MART 1984 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURÎYET/5 SINEMA ATİLLA DüRSAY Gaıip bir sevgı Duyduk Gördük Geçen cumartesı ge<.esı ekran da bır Orhan (.encebav I ılnıı gor meyı beklıyen seyırcı, karşısında bır Zekı Alasya Metin Akpınar filmı buldu Hem de ne film' Herhalde .ınemavı Kat eden Lumiere karde>lerın kemıklerı me zarlannda sızlamıştır Herhalde artık çok daha ıyı şevler yapma\a çalışan Zeki Alas>a'nın da ıtı sızlamıştır' TRT ıçın bır şevler yazmak, bu denlı kotu çalışan bır kuruma hâlâ eleştırı getırmek gereklı mı dıve sorulabılır Ama ınsan yapılan bunca yanlışı, bunca duzeysızlığı ve veteneksızlığı gorunce vazma dan edemıyor Orhan Genreba> meraklısı değılu Ama Orhan İLCt GOREN İKİLİ "Derdiyoklar Ikilisi" Batı Muziği aletleriyle Turk insanına seslenen şarkılar Genceba>'ı seven oıua ınsanın yapıyor ve A vrupa 'da çalışan Turklerden buyuk ilgi goruyor. beğenısıyle, beklentısıyle bojlesı ne oynamak, bırçok va\ın organında nerdevse tam savfa verılen boyle bır programı hiı,e savmak Muzık bır ulkenın kultur thracaL'zun ) ıllar sonra arastırmacı A vrupa 'da yasayan Turk insanıhakkını TRT nerden, kımden alıtıdır Yenılık, arasiınna, emek lar, Viyana kapılanna dayananmn duygularını, dertlerıni yan9 yor lar gibi A vrupa kapılarında çasıtan seyleryazıyor, soyluyorlar. ıster Sureklı araştırma ıçındeVe gelelım Zekı Alasya Metin lışmaya gıden Turklerin de seruVe de çalıp soyledıklerı yoreler yız. Ama vatan bızı ıslemıyor Akpınar filmlenne Uşenmedık, \ enlerını y azacaklar. A vrupa 'ya deki Turklerden buyuk ılgi goV aianımızdakı ınsan lar burada oturup ınceledık TRT TV'sı ye ılk gıdenler uçuncu kuşağı oluşruyorlar. Bunlardan biri de da tnsanların yaşadığını, bu ya nıden yerlı film vavmlamava geçturuyorlar nerdeyse. Buna kar' 'Derdıyok lar Ik ılısı'' Ikiliyi ol şamdan doğan duyguları, sozletığınden ben (>anı 8 Ekım | şın, ne A vrupa kulturunu sindiluşturan Alı Ekber Avdoğan \e rı, muzıklerı olabıleteğtnı duşun1983'den ben), hepsı de genelde rebilmişler, ne de yasayan Turk arkadası Ihsan Guverctn, Malal muvor Bunu "Gazetetı" adlı kalıtesız olan (kı o, ayrı bır sorun) OLIMP1Y4TŞAMPİÎOMIRI "Ateş Arabaian"nın iki basoyuncusu, lan Charleson (Eric Liddett) ve Ben Cross (Harold Abra 10 yerlı film yayınlamış Bunlar kulturunu oğrenebılmişler. Elle ya 'nm Fethiye koyunden gelmiş lurkumuzde dıle getırdtk Turk rıne ulaşan Turkçe gazeteler var. ler A vrupa'ya. Kuçukten bırlikte msanının A\rupa'da asınule olharrts), 1924 Paris Olimpiyaüann'n 400 ve 100 metre şampiyonlarını canlandınyorlar. dan uçu Alasya/Akpınar filmı Ancak bu gazeteleri okuyanlara çalıp soyleyen iki arkadasın adı ması mumkun deeıl Aınabudı1984 başından ben vavınlanmış 5 Turkıye'de yasayan insantarın zaten daha koydeyken "Derdı renç bır kaıgayı da berabermde filmınse uçu Alasva \kpmar fıl sorunları yabancı kalıyor. Turk voklar"mış. Bugun Avrupa'da getırnor Vatantmızdakı msanmı oluvor muziği, edebıyatı da uzak gelmekasetlen de satılıyor, uzunçalar larımız bu dırencın o\kusunu Ama bu sonuç olarak bır skani e baslamış. Çunku butun bunları da. Çeşitli A vrupa ulkelerın dınlemek ıstıyorlarsa bız burada dal değıl mı'> 70 vıldır film vapan, lar onların Avrupa'da yaşadıkde konserler verıyorlar. Yaptıkolayına haylı araştıncı, çozumde Tanrı'ya ınançlarıyla dıkkatı yn " Ateş Arabalart (Chariots ofFıre) / Yönetmen: •yıkotu bır film bırıkımt olan, larına yabancı. Onların çevresi ları muzık konusunda da şoyle leyıcı bır tavır ıçınde yaklaşıyor çekıyor Içlennden bırının anneAkad'dan Atıf \ılmaz'a, LrtugHugh Hudson / Oyuncular: Ben Cross, lan Char sıne yazdığı mektuplarla gelışen Bır "100 metre koşucusıT'nun Evet, Isviçre'nm Basel kentinve koşullan Turkiye'dekınden diyorlar: de verdikleri bır konserde sahne"Ikı kışı olmamıza rağmen leson, Nigel Havers, Nicholas Farrell, Alice Krige, hıkâye, oncelıkle bu 'aile bağı' kışılığınde sporu spor yapan ve rul'dan Krksan'a, Okten'den genç çok farklı. yonetmenlere bırçok onemlı sade altı bulum sahnevı Bu durumda ne oluyor? Bazı Cheryl Campbell, Lindsay Anderson, Nigel Daven nı on plâna çıkanyor Ama dın sporcuvu sporcu yapan nedenle natçı ve de ovuncu yetıştırmış bır edebiyatçılar, muzik toplulukları grubumuz vardolduranbubır saz yuleme saat kalıp seyircılerı ama başarısını gosteren, Bulun sazlar de bunun kadar onemlı bır oğe rı, kışısel ve ruhbılımselden v e\port, lan Holm, Sir John Gielgud, Patrick Magee, olarak belırgın Özelhkle Eric resel ve toplumsala genışçe bır sınernada, 4 ay ıçınde gosterılen çıkıyor. Anayurdunda beğenılse bızım gosterdığımız bıçımde Ja sayısı iki milyonu aşan bır Turk fılmlerın beşte uçunıı Brad Davıs / Fox (Ingiliz)filmi(Kent, Sinepop, vs.)Liddell, fanatızme varan aşırı yelpaze ustunde ırdelemeyı denı ru çıftıne avırmak nasılbır guldu de beğenılmese de, Turkiye 'de. ponya'da ve Turkıve'de vapıtdt toplumuyla bırlikte A\rupa'da mumkun yapayalnızlığa itılen "Derdiyokyor Fılmı ızlerken, bır genç ada olabılır0 Bu sinemanın cıddı, se dınsel ınançları ıçınde ılgınç bır lar", unlu îurkulerı "Gazetea" mı bunca ozverı (çalışmak, sukışılık Çın'de bır Hırıstıyan 1924 Parıs Glımpıyatları'nda kısıyle ıstıvor başarı, onun topvıyelı, sorumlu, onemlı, gıderek ile yurttaşlarına şovle seslenıy or9 reklı çalışmak, kondısyonunu mısyonunda gorev almayı bekCezmı Kartav için L'r/a Turrek tığı'' hususuydu. Taban/taıngılız atletızm ekıbının kazanlumca kabul edılmesını kolaylaşklasıkleşmış vapıtları hıç yok mu lar: sureklı ayakta tutmak, gıderek lerken gınştığı 'koşma' ışı, ashn ban Oteli'nde, il orgutunce \e\an tartışması de\am ederken, dığı ve bu ulke tarıhınde yer ettıracak, 'kapah kapılar'ı açacakBaşka bır ulkenın TV'sınde olsa "Canım gazetecı gel bızım kogehştırmek) pahasına başarılı bır da onun ıçın dınsel ınançların bır rılen yemektc, Karta\ veberabe partililerden bırı masadaki il yomışe benzeven çıfte başarırun oytır Eric Liddell ıse Iskoçyalı kamuoyunu, ajdınları, seyırcıyı ye/ bızde olan turlıı turlu hallauzantısı, bır butunlevıcısı Bu sporcu olmaya ıten nedenler usrindekiler yorgun oldukları genetimini gostererek "Paşanu kusu Harold Abrahams'ın 10" son derece dındar bır çevreden ayağa kaldıracak boyle bır olay, rı dayaz1 her zaman saçlnı baştunde duşunmek fırsatını bulunu vaparken, kendı mezhebıne rekçesıyle, erken uyumak için bunlar ia\an ben tabanım Ba 3'le 100 metrede ve Eric Liddellgelmektedır Onun ıçın koşmak, bızde sessız sedasız geçıştırılecek lıyı yazma/bıraz da uy uzlu kel9 yorsunuz Para kazanmak, une gore yasak olan bırsevı vanı paızin ıstediler. Gerıde kalanlar ın 47" 3/5'le 400 metrede bınncı kın, SODEP de HP arasında ne "Tann'nın hıriı adamı" olmak, mı Alasya/Akpınar ıkıhsının 'tılerı deyaz/yaz gazeıecı yaz, vac kavuşmak'' Bunlar yeterlı değıl zar gunlerı koşmavı (pazar, kesohbetı surdururken, HP Lrfa oluşlarının oykusu 1978 >ılınfark var7 Bırının kapı numarası ona hızmet etmektır, dınsel etcan' ışlerıne (tıyatro, reklam vs ) gardaşım yaz/ Tuımez oldu koSporcunun sporu onemlı olçude boylesıne destek olmak, kamuosın dınlenme gunudur) kabul etWıllet\ekili Mucıp Ataklı Paşa 'da, her ıkı atletın de yakın arka20, oburunun 21 Gelın aradakı kınhğın bır aracı, bır koludur . yumuzun bacası' ne çunduzu kışılığını kanıtlamak, toplumda mıvor Oyle kı, Olımpıyatlarda nın kapıdan girdiğini gorunce, daşı, yaşlı gazetecı Aubrej Mondu\arlan yıkalım ve \atakları Oncelen bırbırlenne rakıp olan \unda bır TRT yonetımını zan albellı ne gecesı/vıllar vılı şu 41verını bulmak ıçın yaptığı, spotague'nun Abrahams'ı anma 100 metre koşusu pazara rastlahemen buyur ettiler. Gecenin geç bırleştıreltm," deyince, masadaıkı genç adam, Olımpıyatlarda tında bırakmaz mı 1 Ve bu durum manva'da kocası çoluklu ço run sporcu açısından bır "kişi oncelıkle soz konusu ıkılıyı, Alav toplantısında yaptığı bır konuşdığında, yarışmayı reddedecek saatlerıne değın suren sohbetin kiler guluştuler \e tabanın sesiaynı takımda buluşacaklar ve ulcuklu dulları da vaz yaz gazeıecı lik aravışı' olduğu gerçeğı de )*a/Akpınar'ı rahatsız etmıvor mayla başlıyor film . Sonra gekadar' Onu kosturan, fızıksel ana konusu, tabii "sosval de ne kulak verilmesi gerektiğıni kelenne başarı kazandıracaklaryaz, voc gardaşım vaz ' "Ateş Arabalan"nda ılgınç bınlere, çok gerılere, 1919 >ılına yapısı kadar, 'içinden gelen guc'mokrailarm bırlikte olmaları s>edusunduler. dır gıdıyoruz Unlu Cambrıdge Üniçımde ortaya çıkıvor Bırı hep tur Bovlece 1924 Olımpıyatlaversıtesı'nde, hepsı de ıyı aıle çohorlanmış bır azınlık mensubu, rındakı Ingıhz atletlerinın başaFanatik bir sporcu cuklan, hepsı de spora ve 'cendığerı ıse aşırı dındar ıkı kahrarısı, bu başarıvı 'manevi' duzeytilmence' yarışmaya merakh bır manımızın kışılıklen, bu açılarde açıklayan oğelere dayandır"Ateş Arabalan", şaşkınlık grup genç, o yıllarda Ingıltere'dan hayh ayrıksı (ıstısnaı) gomış bır film olarak karşımıza uyandıracak duzev.de 'muhafade buyuk bır ılgı goren atletızm zukse bıle, sonuç olarak "Ateş gelıyor . zakâr', gıderek 'sofu' bır film alanında guçlennı, yetenektennı Arabalan", spor olavına cıddı Kahramanlarımız hep en ıyı çevgelıştırıyorlar. Hepsının de yave sorumlu, açıklayıcı bır çaba relerden, usluakıllı, çalışkan, Aşırı dindar iki ». şam ve spor karşısında değişık ıçınde yaklaşmayı deneyen çok ağırbaşlı çocuklar. Okul döne kahraman tutumlan, değişık kazanma neaz sayıdakı film ıçınde yertnı alımıne ozgu şakalardan, kabadenlerı var kuşkusuz Harold, yor. 1924Olımpıvatlannın basaba konuşmalardan, cınsel soKuşkusuz "Ateş AraRaları" koşmayı, Yahudı oluşunun, gozrunlardan ve benzen bayağılık yalnızca bu değıl. Yoksafilmıbu şarılı bır donem betımlemesı ıle le gorulmez 'kast' ıhşkılerının bırlıkıe verılmesı, Olımpıyatlar, lardan eser bıle yok Hepsı aıle, 'tutucu' tavn ıçınde savunmak, egemenlığınde yaşıyan bır topspor \e sporcular çevresındekı çevre bağlan, vatan, mıllet ve onemsemek kolay olmayabılırdı. lumdakı 'azınlık' durumunun etçeşıtlı polıtık entrıkalann ırdekralıçeye hızmet etme aşklan ve Ama film, atletızm, gıderek spor lenmesı de ılgınç Bu arada, kuçuk rollerde bır avuç unlu karakter oyuncusunun varlığı (lan Holm'den John Gielgud'a), David V\atkin'ın goruntulerı ve Vangelıs'ın muzığı de çok başarılı Bu muzığın ana temasının yalnızca on ve son jenerıklerde kullanılmış olmasına ınsan nerMEHMET BASUTÇL deyse uzuluyor "Ateş Arabalan", genel poPARİS Uluslararası Kadın lıtık tavrı ıçınde geleneksel deFılmlen Şenlığı bu yıl 1725 mart ğerlere sımsıkı bağlı, Thatcher tarıhlerı arasında altıncı kez PaIngıltere'sıne yakışır tutucu bır rıs'ın yakın banlıyölerınden Scefilm. Ama belh sınemasal nıteaux'da duzenlendı Sekız ulkelıklerı, sanınm yıne de gorulmeden 13 filmın yarıştığı ana bolum sını gerektınyor. Filmın 1982 yı dışında, Fransız yönetmenlerınA R C s*w*rw*ne*aı**m. CHMEIviA OIYMRtC lında, en ıyı film ve film muzığı den Jacqueline Audrv'nın de dahıl 4 Oscar Odulu aldığını »; 19081977) anısına duzenlenen anımsatalım gosterılerde, sanatçının gerçekciftenuı non &top tit> 2 h du leştırdığı on ıkı filmden, zorluklarld tozlu raflarda bulunabılen beşı sunuluyordu. Derdiyoklar İkiUsVne bir kulak verelim Spor olayına ciddibiryaklaşun Kapı nıımarası ve tabanın sesi HAYVANLAR hmail Gülgeç Kadın yönetmenler, kadııı sorunlarıyla mı ilgilenmeli? MUSIDORA KIM KIME DUM DUMA Behiç Ak festival intemational de fılms de femmı "Çıglık" dınarlı bir sinema örnegi Colline Serreau başkanlığında uçu kadın, ıkisi erkek olmak uzere beş kışıden oluşan aralarında "Le Monde" gazetesı sınema vazan Louis Marcorelles*ın de bulunduğu secıcıler kurulu bırıncılık odulunu verebılmek ıçın, ınce eleyıp sık dokumamak zorundavdı Sunulan fılmlerın onemlı bır bolumu her ne kadar ıçenklerıyle ılgınç, sinema dıllenvle sıcak, ıçten yapıtlardan oluşuyorduysa da, şenlığın genel sinema duze>ı konusunda pek tazla tıtız davranmamak gerekıyordu Bu arada sağlam kurgusu, etkılı dılı ve ınce estetığıyle ozgun bır yapıt olan, Polonyalt Barbara Sass'm vonettığı "Çığlık" (Krzyk), anlaşilmaz bıçımde derece>e gıremezken, şenlığı ızleyenlerın dıkkatını çekerek seyırcılerın ovlanyla yapılan değerlendırmede ılk sırayı aldı Toplum dışır.a ıtılmış, çevrenın yoksulluğu, ılgısızhğı ortasında sevgıden >oksun buyumuş genç bır kız olan Marıanna'nın oykusunu anlatan "Çıglık" duyarlı bır sinema orneğı Hapısten çıktıktan bonra luks bır huzurevınde ısteksızce çalışma>a başla\an Marıanna'nın aranışlan, beklentılerı klışelerle dolu sosyal adalet anlayışı, ınsanlarla ılışkılerındekı be^enksızlığı, kustahlığı ya da ^ekıngenlığı Barbara Sass'ın kamerasıonunde, belkı de bıraz fazla berrak olan bır derınhk kazanıyor Secıcıler kurulunu adı çevresıne toplavan yönetmen. Batı Almanvalı Helga Reidemeister oldu "Parava tnatla Baglanmak" (Mıt Starrem Blıck Aufs Geld) Reıdemeisterm. manken ve kapakkız (covergırl) olan oz kızkardeşının gerçek ovkusunden kavnaklanıyor Para kazan Meryl Streep'in son filmi KISA... KISA... \fervl Sireep sınemantn en çok aranan oyuncusu oldu. Yem filmi "Sılkwood"da bir Amerıkan nukleer enerji santralınde çatışan ve bır tehlikeyi basına açıUamak uzereyken olu bulunan bir kadın isçinin oykusunu oynayacak. "Dunyanın KaderıChina Syndrome" isimli unlufilme esin veren bu gerçek olaym filmini Mıke Nıchols yonetiyor ve Sıreep'in yanı sıra, unlu şarkıcı Cher ve Carpenter'in gozde oyuncusu Kuri Russell da rolalıyorlar. TARIHTE BUGUN Mümtaz Arıkan \[ j 30 Mart ISPANYOL RBSSAMIGOYA A 8U6UN,UNLU DE GOYA DOĞDU "ESICI uSTTALA/?.''w SONUNCJJSU DrYE NiTEL&lblEttBCEIC OLAM GOYA, o/see YANDAN DA GELECEĞIUC^ YUZY/L) YEMl AK/MAZtNI ÇCK.ÇA ETK/LIYECEKTfR.ONUN IZLERl, ROMANT12M/ MP (ptŞAVUZUMCUtUIC) VE HATTA £ue££AUZVt ( i } 6B E BN pA£oeuL£C£*TtG.8A2/ YAPITLAGIYLA ÇıZ6/ 8OMAN VE füAeıKATURUN ONOjLEfîlHPE/l SAYILACAK OLAN GOYA SARA?RESSAMLIĞI V4P. MASIAM KAgŞ/N TOPUIMSAL OLAYUIItl YA&NOAN IZUYECEK, SU PA YAPlTlAefHA ELEŞTlR.SL 8lR OZ A A A < R FellinVnin kitabı İLGİ'SÇ A FIŞ Fransa 'nın Sce3ux kentinde duzenlenen 6. Uluslararası Kadın Filmleri Şenliği, 1974 yıhnda peçeli kadınlara yer veren afişiyle de ilgi toplamıstı. manın ve erkeklerın hoşlandığı bır kadın olmanın verdığı saıhoşlukla mesleğıne bağlanan bu ıkı çocuklu annenın, hem ı^ hem de ozel >aşamındakı sorunlarını, çevresınde dolanan erkeklerle arasındakı zor ılıskılerı, bunalımlarını ve kuçuk mutluluklarını akılcı bır dılle ışleven "Para>a Inalla Baglanmak", bır tele vız>on roportaj fılmı nıtelığı\le pek tazla ılgı goreceğını sanmadığımız, bu nedenle de dağıtımcı bulması guç olacağından senlığın başlıca ama^larına ters duşen bır vapıi Sevırcılerın ovları>la "Çığlık"ın ardından ıkınu olan "Dorian Graj" ıse, Fransız oyuncu Dflphını V\rig'ın başarılı voıumuvla dıkkatı çekmekten OILVC ^ıdtiıuvcn ozentı bır lılm Batı Alman>alı yonetmen Llrıke Odıngcr'ın, her ısteyenın Fellını olamayacagını bılmesı gerekırdı. "Eşiı haklar" konıedisi Erkeklerın kendı çıkarları doğrultusunda bıçımlendırdıklen, kadını bır zevk aracı ^ada eş>a olarak değerlendırdıklerı kla sık toplum \apısı Batı ulkelerın de gıderek vatlanıakta en azından dıs gorunusuvle Ain.dk bayanlar, fılmlerınde vıne bılınen bencillıklerden, umursamazlık lardan, hılelı terazılerde dengelendırılen "eşit haklar " konıedı sınden, cetı>kılı tutumlardan. \ı ne avnı ozlcnılerden, bcklcnııLr den dem vuruvorlar kadın voneııiKiılcrın salı kj dııı sorunlarınddiı so/ etmcvı.' uc rek duvnidVdLdkları u/ak guıulc, kadın lılınlcrı şfnlığıne jıerek kalmd>dcak Lnlu yönetmen Fellını, '/o FellınıBen Fellını" isimli kitabında çeşıtlı konular ustune goruslerini açıklıyor. Bu arada FelImı'nin kendi filmteri, sinemanın diğer ustaları, sinema, dın, kilıse ve Anıta Ekberg gibi yonettiği unlu yıldızlar ustune goruslerı buyuk ılgi topladı. Paııl Netvman. kendi dramını unlatıyor 50 YIL iıNCfc Cıımlıurivet \Ll U l IIUİL l^itılt t l l /ıu JOtttt^lt, 30 Mart 1934 eı li ohlıı. 19341984 M )urtke\ıç buçunlerde Istanbul'a doneıek Parit'c gıdeıektır. tiııyuıu i,tınlrri Paııl \enman, son fılmı "Hurı \ \e Oğlu"nu kendı voneBu sene Kurbaıı Baıramı, ti}or. \e«/no/ı bu filminde, bir asağı yukarı tam hıı tstırahai kaç \ ıl once uyusturucu madde hajtası oldu. Islerın kullanmaktan olen kendı oğlu yarımyamulak gorıılmcı nun O)kıı<iUnu unlulıtıır Cenç mutat olan aı ıje £imıU: ovuııcu Rohb\ Benson u olen ba\ramı takıp eıleıı buçuııktı oğluna benzedığı /ç;/ı seçtığinı Ltıına da ilaıe edılırse. hıı ulıı so\le\en unlu aktnr, bo\le<.e clor gunlıık tutılııı. bıraz da duncu yonetnıenlık \ına\ını \eı ıızunıa aeldığını smlemek ıniş olacak. Ve ılk kez, yonettığı ıcap eder. Hu\ruıııın ılk birfîlmdeeşı Jou/ı/ıe Hoochuıtd gunlerınde. sehrııı bcllıbayh oynamıyor. Laddelerınde \n egleiKe gittıkçe azalnıası da buna bır delildîr. fla\uların hemen bır lıcı/ıııılıı kapulı ı;ıtıne\ı. bu\ruııı gunlerıııı ı,»i.ııklar 11,11 de (azla neşelt olnıaklaıı ı,ıkanlı \lumafih tient her seıııım bclltbuslı ıiH'\daıılaıındıı ktııtılaıı ıııııuu bu\ıanı \eılerınde. Innuıım soguklımunu \e ıiıa\ııa \erpmii IIHIIIILIC Migaıı \uginiita laiinıı'n ha\lı 4ııl,ura" filmi lıılntm'dtı Mf ıtın Kdlbi Ptııı Sovveı koınolo\İHtne\ıne gelen nıulunutiu gon fılmı ı . ; . < > ( .<ı ııınıuı: lla Liieııııın \ı Maaııl lıkılı tlıhmet ItcMiı dc bulundnçıı bu mn.lı\lı hu\ıı\ı sıtretit t>o\leıılııın u hı'jcııılıııiitır. Iılnıı \upun Suıirt rejısoru