Katalog

17 ŞUBAT 1984 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/3 "Çernenko'da nefes darlığı var" Ozetle Pakistan ''da kaçakçılar Pakistanİran sınınnda görevU 3 Pakistan gumrük memuru. uyufturucu madde kaçakçüan tarafından öldürüldü. Geçtiğimiz pazar günü meydana gelen olayda, görevlilerin kullandığı jipin benzin deposunun kaçakçılarca kurşunlandığı ve alev alan araçta 2 görevlinin yanarak öldüğü belirlendi. Üçüncü görevli ise yangından once kurşunlanarak öldürüldü. Olaya ilişkin ilk haber, sınır eyalet başkenti Qiuetta 'ya pazartesi gecesi ulaştı. (a.a.) Reagan: AmerikanSovyet ilişkileriııdeıı nmııtluyıım ABD Başkanı Ronald Reagan, Andropov'un ölümünden sonra yaptığı ilk konuşmada yeni Sovyet yönetiminin kendilerinde olumlu izlenim bıraktığını söyledi. WASHİNGTON, (a.a.) ABD Başkanı Ronald Reagan, Çernenko döneminde AmerikanSovyet ilişkilerinin gelişeceğinden umutlu olduğunu söyledi. Başkan Reagan, Yuri Andropov'un cenaze törenine katılan yardımcısı George Bush'un Moskova'da edindiği izlenimlerin olumlu olduğunu belirtti. Reagan, Sovyet lideri Yuri Andropov'un olumunden sonra yaptığı ilk konuşmasında, "Yeni Sovyet liderinin, iki iilke arasında daha yararlı diyalog başlatılması yollannı aradığı izlenimini taşıvorum, Andropov'un Moskova'daki cenaze töreni sırasında yeni Sov>et lideri Çernenko ile George Bush arasında yaptlan göruşme olumlu bir havada geçti" dedi. Reagan, yeni genel sekreterin, SSCB'nin"standart pozisyonundan" aynlmamasına rağmen. ABDSSCB ilişkilerini daha yapıcı temele oturtmaya hazır olduğuna dair bir hava yarattığını söyledi. Reagan, Cumhuriyetçi Partinin kadın adaylarına hitaben yaptığı konuşmada, Çernenko ile yakın tarihte bir göruşme yapılması fikrine karşı çıktı; ancak Sovyet lideri ile geniş kapsamlı bir zirve toplantısına ilgi gosterdiğini if'ade etti. Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin yeni sekreteri Kostantin Çernenko'nun yardımcılığını Andrei Agenlov ve V.Pribilkov yapacak. TASS Ajansı, Çernenko'nun Kanada Başbakanı Pierre Trudeau ile Moskova'daki görüşmesinde genel sekreterin iki yardımcısı Agentov ile Pribitkov'un da görüşmelerde hazır bulunduklarını açıkladı. 1966 yılında bu yana Politbüro'nun baş yardımcılığını yapan Alexandrov Agentov, eski Sovyet lideri Leonid Brejnev'in 18 yıllık iktidarı döneminde yardımcılığını yapmıştı. Birkaç dili konuşabildiği belirtilen Agentov, komünist olmayan ulkeler ile ılişkilerde uzman saulıyor. Pribitkov ise, 1981 ekim ayında Çernenko'nun yardımcılığı gorevini ustlenmişti. Öte yandan Çernenko'nun, olen lider Yuri Andropov'un baş yardımcısı olduğu belirtilen Viktor Şarapvov'u görevden alıp almadığı bilinmiyor. Agentov'un ise Andropov için de çalıştığı haber verilivor. Şimdi de Çernenkctnun sağhğı tartışıhyor Dış Haberler Servisi Sovyetler Birliği Komurvst Partisi Genel Sekreteri Konstantin Çernenko işbaşı yapar yapmaz Batı da Çernenko'nun sağlığını tartışmaya başladı. AP ajansının haberine gore İngiliz Sosyal Demokrat Partisi lideri David Owen, "Çernenko^ nun, cenaze töreninde yüzde 100 sağlıklı gorünmediğini" söyledi. Ovven, BBC ile yaptığı görüşmedj "Çernenko'nun emfîsema1 sı var. Bu nefes darlığıdır" dedi. Ovven, "Birçok yaşlı insanda bu hastalığa rastlanır. İnsanın bu hastalığı olması hoş bir şey değil. Kalp hastalıgına döniişebilir" dedi. David Owen, Yuri Andropovun salı gunü yapılan cenaze torenine katılmış ve Çernenko ile görüşmuştü. POLITIKADA SORUNLAR ERGUN BALCI Unutulmaması gereken örnekler Geçtiğimiz hafta, Şii'lerin Batı Beyrut'u denetim altına aldıkları günlerde, İntBrnational Herald Tribune gazetesinde bir haber gözümüze ilişmişti. ABD'li askeri uzmanlar Lübnan ordusunun yenilgisinden düş kırıklığına uğramışlar. Bunca eğitim ve silaha rağmen, ordunun çarpışmalarda bir variık gösterememesine şaşırmışlar. israil işçi Partisi lideri Şimon Peres Newsweek dergisine verdiği demeçte, "ABD, Lübnan'a deniz piyadelerini göndererek, Emin Cemayel'e çarpışma şansı verdi. Ama bu şans kullanılmadı" diyor. Amerikan basınında, ABD'li askeri uzmanlann El Salvador ordusuna ilişkin değerlendirilmelerine sık sık rastlamak mümkün. Bu değerlendirmeler hiç de olumlu degil. Subaylann yeteneksizliği, ordudaki moral bozukiuğu.. ve sonunda bunca eğitim, yardım ve silaha rağmen El Salvador ordusunun hiçbir varlık gosterememesi karşısında duyulan şaşkınlık... Sovyet basınmı izlemiyoruz. Bu bakımdan gazetelerde Sovyet askeri uzmanlarının Afgan ordusu hakkındaki görüşlerinin çıkıp çıkmadığını bilmiyoruz. Ama sanırız, Sovyet uzmanlarının Afgan ordusu hakkındaki görüşleri de, ABD'li askeri yetkililerin El Salvador ya da Lübnan ordusuna ilişkin değeriendirmelerinden farklı değildir. Çünkü üç ordu da evrensel bir kuralın çarpıcı örnekleri olarak boy göstermektedir sahnede: Davasına inanmayan, milli olmayan bir ordu savaşmaz. Kendi halkına karşı savaşmak için, yabancılar tarafından eğitilip donatılan bir ordunun Lübnan, El Salvador ya da Afgan ordusunun düştüğü duruma düşmesi kaçınılmazdır. Yakın tarihte bu kuralın en çarpıcı örneğini Vietnam savaşı oluşturdu. İran ve Nikaragua'da aynı olguya tanık olduk. Kendi halkına karşı savaşmak için eğitilmış olan iki ordu da, halkla karşı karşıya geldiğinde dağılıverdi. Şah ve Somoza'nın ordularının subayları ABD'de eğitilmiş, iki ordu da ABD tarafından en modern silahlarla donatılmışlardı. Günümüzde Afgan ordusunun subayları da Sovyetler Birliği'nde eğitilmekte, askerler kendi halkına karşı kullanılmak üzere en modern Sovyet silahlan ile donatılmaktadır. Ülkedeki 100 bin kişilık Sovyet birliklerı çekilse, bu ordu şu saçı sakalına karışmış, ayaklarmda doğru dürüst ayakkabı bile bulunmayan Müslüman gerillalar karşısında acaba kaç gün dayanır dersiniz? Dikkat edin, hafta demiyoruz. Newsweek dergisi, geçtiğimiz hafta Batı Beyrut çarpışmalannda 10 bin kişilik Lübnan ordusunun %40'ının Şii milislerin safına geçtiğini bildlriyor. Sovyetler, Afganistan'ı işgal ettiklerinde 90 bin kişi olan Afgan ordusunun sayısı günümüzde 3035 bine inmiş durumda. Askerler ya ordudan kaçmış, ya da gerillalarakatılmışlar.Ordudaki açığı kapatmak için 1617 yaşındaki çocuklar evlerinden zorla alınarak askere götürülüyorlar. Başkan Reagan, Lübnan'daki Müslüman milislere "terörist" diyor. Moskovada Afganistan'daki Müslüman gerillaları "haydut ve eşkiya" diye niteliyor. Ama ne ilginçtir ki, bu "terörist'lerie "haydut'Tarı durdurabilmek için iki süper güçten biri dünyanın en güçlü filosunu, ötekisi ise en modern silahlarla donatılmış 100 bin kişilik orduyu bekletiyor. Lübnan'da da, Afganistan'da da kendi halkını yabancılara öldürten başkanlar var iktidarda. Sovyet helikopterleri, Afgan köylerini yerle bir ederken, 6. Filonun topları Müslüman halka ölüm kusuyor. Denebilir ki, EminCemayel, Babrak Karmal gibi yabancı bir ordunun iktidara getirdiği kukla değil, meşru bir yönetimin başı. Görünüşte öyle, ama bu yönetim düzendeki temel haksızlığın simgesi olmuş; Falanjist Parti'nin kuklası durumuna düşmüş. Müslüman çoğunluk ayaklanmış ve peş peşe kazandığı zaferlerle gerçek ağırlıgın kendisinde olduğunu kanıtlamış. Bir yönetim meşruluğunu, yabancı bir ülkenin fttosundan değH, kenieR halkından alır. Halkın çoğunluğu onu istemiyorsa meşruluğunu yitirmiş sayılır. Vietnam, İran, Nikaragua, El Salvador, Afganistan ve Lübnan... Bu örnekler hiçbir zaman unutulmamalıdır. Çünkü halkına ihanet eden yönetimlerle, satılmış ordulann ne duruma düşeceklerinin en somut göstergeleridirler. İspanyu'da ETA'yn baskın İspanya'nın Bilbao kentinde polisin aynlıkçı ETA militanlannın askeri kanadı komando grubuna karşı dün erken saatlerde gerçekleştirdiği baskın strasında, I militan öldu 2 'si de yaralandı. Polisin lspanya 'nın Kuzeyi'ndeki Bilbao kenti yakınlarmda ETA militanlannı aradığı sırada ateş açıldığı ve açılan karşı ateş sonucu 19 yaşındaki ETA askeri kanadı uyesi İnaki Ojeda Martin 'in öldüriildüğü, diğer iki militanın ise yaralandığı belirtildi. Polisin baskın sırasında, biri kasaba polisi olmak üzere iki kişiyi tutukladığı bildirildi. (THA) Konstantin Çernenko Yüzde 100 saglıkh görünmüjor. Italya^da onbinlerce işçi ücret sınırlamalarını protesto etti MİLANO (a.a.) İtalyan hükümetinin, otomatik ücret artışlannı sınır'andırma karannı protesto eden binlerce işçi ülkenin çeşitli kentlerinde gösteri yürüyüşü düzenledi. Başbakan Bettino Craxi hukümetinin carşamba günü ücret endeksleme sistemini sınırlama kararı, sendıkalar ile işverenlerin de tepkisine yol açtı. Hükümetin, aldığı yeni önlemler, ücretlerin enflasyon artışına göre her uç ayda bir otomatikman anmasını öngören eşel mobil sistemine sınırlama getiriyor. Kırmızı bayraklar taşıyan yaklaşık 15 bin işçi, Milano'da hükumet aleyhtarı sloganlar atarak yürürken bir başka grup, kentin dış kesimindeki Arase'de kurulu Alfa Romeo otomobil fabrikasına giden yollarda birkaç saat trafiği engelledi. Aynca İtalya'nın kuzeyindeki Cenova ve Trieste'nin yanı sıra Roma ve Napoli'de de gosteri yürüyüşleri yapıldı. İtalya'da enflasyon oranı yüzde 12.5 iken ücretlerin daha yüksek olması gerektiğini belirten uzmanlara göre, eşel mobil sisteminin sınırlandırılması İtalyan işçilerinin yılda yaklasık 120 dolar zarara uğramalanna yol açacak. Weinberger Yunanistan'a gidecek Thatch e rHüseyin Crdün Kralı Hüseyin, Ingiltere Başbakanı Margareth Thatcher ile özel bir göruşme yaptı. Kral Hüseyin ile Thutcher'in görüsmesinde Lübnan 'daki durum ve Iranlrak savaşı konularınm ele alındığı belirtildi. Görüşmeye İngiltere Dışisleri Bakanı Godffrey Howe'ın da katıldığı açıklandı. Arjantin Brezilyu'dan iki gerillanın iadesini istedi ABD'li yetkiünin öldürühnesi Italyu'da sert tepkiye yplaçtı ROMA (Ajanslar) Sina'da görev yapan çok uluslu gözlemci kuvvetlerinin başkanı Amerika'lı Leomon Hunt'un önceki akşam Roma'da öldürulmesi, ttalya'da şaşkınlık ve derin üzüntü yarattı. İtalya Devlet Başkanı Sandro Pertini, ABD'nin Roma Büyükelçisi Maxwell Raab'a gönderdiği başsağlığı mesajında "bu alçakça eylem" karşısında "biiyıik üziıntü" duyduğunu açıkladı. Roma'da ABD Büyükelçiliği'nden yapılan açıklamada ise, bu cinayetin Ortadoğu'da barışın sağlanması için çalışan, uluslararası bir örgüte karşı işlenmiş olduğu belirtilerek "Hunt. banş ve uluslararası işbirliği için olen bir insan olarak hatırlanacak" denildi. Öte yandan ABD Dışisleri Bakanı George Shultz, Hunt'un öldurülmesini şiddetle kınadığını belirterek, "Hiçbir görev barış için yapılandan daha onemli degildir" dedi. l^eomon Hunt önceki akşam evine girerken bir otamobilden çıkan iki kişi tarafından vurulurak öldurülmuştü. Olaydan sonra Milano radyo istasyonuna telefon eden bir kişi saldırının sorumluluğunu "Savaşan Komiinistler Partisinin" ustlendiğinı bildirmişti. LONDRA (ANKA) Arjantin, Brezilya'dan "Montoneros" adlı solcu gerilla örgütünün iki liderinin iadesini istedi. BBC radyosunun haberine göre, Brezilya hukümeti bir süre önce iadesi istenen iki kişiden birini gözaltına aldı, diğeri ise, hâlâ aranıyor. BBC, bu konudaki yorumunda, Arjantin'in bu kararını geçmişte terörist eylemlerde bulunanlar ve insan haklarının ihlalinden suçlu olanları mahkemeye çıkartma kampanyasının bir parcası olarak değerlendirdi. ATİN A (a.a.) ABD Savunma Bakanı Casper V einberger, V onümuzdeki günlerde Yunanistan'a resmi bir ziyaret yapacak. Yunanistan hükümet sözcusü Dimitris Marudas önceki gun yaptığı açıklamada, ziyaret tarihı ve gezi programının henüz belirlenmediğini bildirerek, VV'einberger'in Atina'da Başbakan Andreas Papandreu ile göruşeceğini söyledi. Yunan basını, Weinberger'in muhtemel ziyaretinin mart ayı sonlarında gerçekleçebileceğini yazdı. Atina'daki gözlemciler, Atina ve VVashington arasındaki ikili ilişkiler, Yunanistan ve Türkiye arasında var olan Ege Kıta Sahanlığı sorunu ve bu iki ülke arasındaki güç dengesinin korunması konularınm, VVeinberger'in Yunanlı yetkililerle yapacağı görüşmelerde ele ahnacak konular olduğunu belirtiyorlar. Karamanlis Mısır'a gidiyor Yunanistan Devlet Başkanı Konstantin Karamanlis'in, gelecek ay Mısv'ı ziyaret edeceği Mısır hükümetince açıklandı. Mart aymın ik'mciyansındagerçekleşmesi beklenen ziyaretin kesin tarihi daha sonra belirlenecek. Karamanlis, bundan önce de, Enver Sedat'm sağlığmda, 1976 yılının ocak ayında Mısır'a resmi bir ziyarette bulunmuştu. (a.a.) Gandi ve Pakistan Hindistan Başbakanı tndra Gandikonvansiyonelsavaş halinde ülkesi için en büyiık tehlikenin Pakistan'dan geleceğini söyledi. Pakistan'm surekli olarak silahlanmasından endise duyduklannı kaydeden Gandi "Eğer Pakistan bir atom bombası yapar ya da nükleer fıizeleri topraklarında üslendirirse bunun, Hint halkı üzerindeki etkisi çok kötü olur" dedi. (a.a.) Döviz alımsatımı konusunda bir kere Egebanka gelen, daima Egebank a gelir... Egebank, Döviz konularında kazancın yolu tektır: bunu kanıtlamış bankadır. Doğru bankayı seçmelısıniz. Her gün, her şubesınde. Döviz alımsatımının ölçülerı Siz de mutlaka günden güne değışır... Ama, bir Egebank şubesine uğraym. Egebank 'ın bu konuda Göreceksıniz, değecektır. değışmez bir ılkesi vardır: Egebank, daıma sizın lehınize hesaplar! Egebank daıma daha yüksek değerı venr. "her şubesı bir hizmet merkezi" Dış basından ŞranffurterAllgemeine Değişen bir şey yok Şimdiye kadar Sovyet Komünist Partisi'nin şefliğine hiç bu kadar yaşlı biri getirilmedi. Birbuçuk yıl içinde iki yaşlı ve hasta genel sekreter gören Sovyet liderleri bunu gözönünde bulunduruyordu. Ama herhalde Politbüroda çoğunluğu oluşturan yaştılar, en yüksek makamı ancak kendilerinden birinin elinde emniyette görüyordu. Bu yaşta artık yeniyüzler görmek istemeyecek dolayısıyla onları koltuklarından etmeyecek biri gerekiyordu. Gençler ise herhalde 72 yaşındaki birinin saltanatının uzun sürmeyeceği üzerine hesap yaptı. Her iktidar değişikliğinde Batı, değişim umuduna kapıhyor. Oysa Kruşçev geldiğinde Kuba'dakifüze macerasını yarattı, reformlar derine inmedi. Brejnev de zaten duraklamakta olan Stalinizmm tasfıyesi hareketini geriletti. Silahlanmaya hız verdi, Afganistan'ı işgal etti. Andropov'un pek yenilik getirmeyen onbeş ayından sonra Çernenko geliyor. Çernenko, bazen yaşlı adamlarda görülen, değişiklik arzusuna kapılsa bile, Politbüro hareket serbestliğini kısıthyor. Muhtemelen Çernenko sadece Politbüro 'ya değil, bir 'koiektif liderliğe' de bağlı olacak. (14 şubat) Polonya ''da yerel seçimler Polonya Resmi Haber Ajansı PAP, ülkede sıkıyönetimin ilan edilmesinden sonraki ilk yerel seçimlerin, önümüzdeki baharda yapılacağını duyurdu. Belediye seçimlerinin, 23 hazirandan önceki bir tarihte yapılacağını bildiren Ajans, kesin tarihin birkaç gün içinde hükümet kaynaklarınca açıklanacağını belirtti. (a.a.) SSCB: Abartılmış THE OBSERVER tepkiler ABD'depolis üniformah 5 kişi çatısından girdikleri bankayı soydular. Luisiana'daki bankanın çatısma çaldıkları bir helikopterle ulaşan makinalı tüfekli kişiler, bekçi ve çalışaniarın şaşkın bakışları altında işlerini 5 dakikada bitirdiler Olay yerin• den geldikleriyöntemle uzakla! san kişilerin çaldıkları para miktarı açıklanmadı. (a.a.) Helikopterli nın Soygı EGCIIAMI Stalm'in ölümünden bu yana, Batı, her Sovyet liderinin ölümünü umut ve korku kanşımı duygularla karşılar. Vmut, çünkü yeni Sovyet lideri, çok ağır değişen bir sistemde daha fazla di, namizm ve esneklik getirebilir. Batı ile ilişkiler yumuşayabilir. Korku, çünkü yeni Sovyet lideri sertlik yanlısı olabilir. Oysa, deneyler Batı'daki umutlann da, korkunun da abartılmış olduğunu göstermiştir. Sovyetler Birliği'nde liderlerin değışmesi ile biiyiik yeni gelişmeler olmuyor. tşler genellikle eskisi gibi gidiyor. Batı 'da yeni liderler, iktidara gelir gelmez eski liderlerden değişik olduklarını kanıtlamaya çalışırlar. Sovyetler Birliği'nde ise yeni liderler eski liderlerin devamı olduklarını vurgularlar. Politikada değişiklik yapılsa bile, buyavaş ve uzun vadede gerçekleşir. Temkinli davranmak, Sovyet liderlerinin hiçbir zaman unutmadıkları bir ilkedir. Bu bakımdan, Andropov'un ölümü ile, Sovyetler'in dış politikasında hızlı bir değisikliğin başlayacağmı sanmak yanlış olur. (12 şubat) W«nh Hayal yerine ihtiyut Komünist hiyerarşinin zirvesine 68 yaşında ulaşan Yuri Andropov ancak bir geçiş dönemi genel sekreteri olabilirdi. Andropov, Brejnev döneminin son yıllarda ülkeye yerleşmeye başlayan kötü alışkanlıklan, yani herşeyi oluruna bırakma ve ekonomik alanda çürüme (yozlaşma) gibi alışkanlıklan yok edebilmek için yeteri kadar uzun birsüre iktidarda kalabileceğini umuyordu. Daha ileri gitmek, üretici güçlerin gelişmesini engelleyen sistemde derin bir reform yapmak istiyor muydu? Bu soru cevapsız kalacak. Andropov'un iktidara geldikten sonraki girişimleri bu soruya olumlu bir cevap vermek için yeterti değil. Açıktır ki Andropov, kendisinin yerinde Çernenko'yu görmeyi tercih edecek yaşlı bürokratlan da hesaba katmak zorundaydı. Andropov'un demeçlerinde de güçlü bir reformcu iradeyi görmek mümkün olmadı. Sonuç olarak Batı, Sovyetler konusunda fazla hayale kapılmayıp, ihtiyatlı olmalıdır. (11 şubat) BushMitterrand ABD Başkan Yardımcısı George Bush, önceki gün Fransa Devlet Başkanı François Mitterrand ve Başbakan Pierre Mauroy ile görüşmek üzere Paris'e gitti. Bush ve Mitterrand'm Lübnan krizi ve Beyrut'ta bulunan Çokuluslu Bartş Gücünün geleceği konularında gorüşmeler yaptığı açıklandı. ABD Başkan Yardımcısı dün H'ashingıon'a geçti. (THA)