Katalog

Dış ticaret işlemlerinde bilgi ve Hgi © ESBANK «tedbirli ve kararlı" Cumhu 61. Yıl; Sayı: 21652 Kurucusu: Vunus Nadi Hazine Müsteşariığı, İstanbul Geçinme Endeksine göre enflasyon 70 SÖYLEV Gazi M.Kemal Ataturk Cilt I I I Türkçeleştiren H.V.Velidedeoğlu 14. Bası çıktı: 1000 lira Turkocağı Cad. 3941 CAĞALOĞLU/lST. devam ediyor Tiirkiye ile Yunanistan'ın NATO 1985 yılı kuvvet planlamasının dışmda kalmalarımn yaratmış olduğu soruna bir çözüm fornüilü aranacak. 1%'ATO nezdindeki temsilcimiz Büyükelçi Osman Olcay, "NATO'da ilk kez karşılaşılan bir duruın. İttifakbu durumıı çözınek mecburiyetindedir" dedi. CENGİZ ÇANDAR BRÜKSEL NATO savunma bakanlarının 1984 güz dönemi toplantısı geride kaldı, ama NATO'daki TürkYunan krizi sürüyor. Limni'yle birlikte patlak veren bunalımın onümüzdeki dönemde nasıl açılacağına ilişkin hiçbir somut belirti şimdilik ortada görülmüyor. Türkiye ve Yunanistan ülke bölümlerinin NATO'nun 1985 yılına ait kuvvel planlamasının dışında kalmasıyla sonuçlanan Brüksel toplantısından sonra, bu konunun tekrar Savunma Planlama Komitesi'nde ele alınması öngörüldu. Ortaya çıkan bunalımın taraflarca önemsizmiş gibi gosterilmeye çalışıldığı dikkati çekti. Dışişlerı Bakanlığı'nın bir üst düzey yetkilisi, "Böyle durumlar NATO'da hep meydana gelebilir. Bu işi basın gereğinden fazla bıiyütlü" dedi. NATO Genel Sekreıeri Lord Carrington, her iki ulkenin NATO askeri kanadından ayrılmak gibi bir niyet taşımadığını belirtti ve ortaya çıkan durumun iltifak için pralik ve ciddi sonuçlar doğurmayacağını umuyorum" diye ekledi. Kuvvet planlamasına giren ülke bölümlerinin ilk kez görüşülduğü Savunma İnceleme Komitesine Başkanlık eden Stevvart da, Türkiye ve Yunanistan ülke bölümlerinin 1985 yıllık kuvvet NATO'da kriz planlamasında yer almamasının pratikte hiçbir değişiklik yapmayacağını söyledi. NATO yetkilileri şimdi ortaya çıkan durumun, teknik açıdan bir örneği daha olduğunu anımsattılar. 1975 yılında Kuvvet Planlaması Yıllık Genel raporu, Türkiye ve ABD ülke bolümleri olmadan yayımlanmış ve her iki ulkenin NATO ile bağları değişmemişti. 1975'teraporun yayımlamasından sonraki 6 av içinde Türkiye ve ABD ulke bölümleri tamamlanarak teknik sorun çözülmuştü. NATO yıllık kuvvet planlamasına giren ülke bölumleri, üye ulkelerin ittifaka kuvvet tahsisleri'ni gösteriyor. Türkiye ve Yunanistan ülke bölümlerinin NATO'nun 1985 yıllık kuvvet planlamasında yer almamasıyla ortaya çıkan durum şöyle özetlenebilir: 1 Türkiye ile Yunanistan NATO'nun askeri kanadı dışına duşmüş bulunmuyoriar. Huku(Arkası Sa. 7. Sü. 2'de) 50 TL. 7 Arahk 1984 Cuma Toplu pazarhk bekleneni vermedi 1984* 6050403020 1983 Sözleşmelerin çoğunluğunda, özellikle kamu sektöründe, enflasyon artış oranının da çok altında ücret artışlannı öngören rakamların altına imza atıldı. Çalışma koşulları, iş güvencesi, sosyal haklarda gehleme devam etti. Ucretler ^tatsız' ŞUKRAN KETENCI Yuksek Hakem Kurulu (YHK) uygulamalarından sonra, işçinin umutla beklediği toplu pazarhk düzeninin bugüne değin bekleneni vermediği gözleniyor. Yeni yasalarla haklan kısıtlanan sendikalar toplu pazarhk masasında ağırlıklarını koyamayınca, işçinin gerçek ücretlerindeki kayıplan ve yoksullaşma devam etti. Bugüne kadar yüzbinlerce işçi için imzalanan toplu sözleşmelerin en başarılı olanlarında dahi, ancak bu yılın enflasyon artışı ile başabaş gelebilecek bir ücret artışı sağlanabildi. Ikinci yıl ücret artışları çok düşük tutuldu. Geçmiş yılların kayıplan hiç gündeme gelmedi. Sonuç oiarak işçinin gerçek ücretindeki kayıplar önemli ölçülerde devam etti. Sözleşmelerin çoğunluğunda ise, hele kamu sektöründe enflasyon artış oranının da çok altında ücret artışlannı öngören rakamların altına imza atıldı. Çalışma koşulları, iş güvencesi, sosyal haklar,da ise YHK ile başlayan gerileme devam etti. Sözleşme masalarında, işçi sendikalarının değil, işveren sendikalarının hazırladıkları metinler görüşülüp toplu sözleşmelere dönüştürüldü. TİSK, Koordinasyon Kurulu ilkeleri sözleşmelere aynen geçti. Üç yıllık geçiş döneminde sözleşmeleri bağıtlayan YHK'nın işçilere bedeli çok ağır olmuştu. Yapılan değişik araştırmalara göre, dönem içinde işçi ücetlerin (*) 1984'ün son 2 ayında QldcaO< varsayıimtstır 7 arttş Enflasyon belki de 50'yi geçmez Umut! Sözleşme masalarında işçi sendikalarının değil, işveren sendikalarının hazırladıkları metinler görüşülüp toplu sözleşmelere dönüştürüldü. (Arkası Sa.ll Sü. l'de) de gerçek kayıplar, yoksullaşma o?o 50'lere kadar ulaştı. YHK'nm her yıl için o yılın enflasyon artışı tahminine göre belirlediği, ancak yıl sonunda gerçekleşen enflasyon artışının çok altında kalan ilke kararları ile işçilerin gerçek ücretleri, ücretlerinin fiyatlar karşısındaki satınalma gücü 1963'lerin altına düştü. 196380 döneminde toplu sözleşmeler ile ücretlerde sağlanan iyileşme, enflasyon karşısında yetersiz kalan artışlarla yok olurken, bir yandan da toplu sözleşmelerle çalışma koşulları, sosyal haklar ve iş güvencesi gibi konularda işçi lehine getirilen pek çok önemli düzenleme sözleşmelerden çıkarıldı. YHK sözleşmeleri ile yitirüen ÇALIŞMA BAKAM CUMHURİYETE KIDEM TAZMİNATI FOMJNU ANLATTI Türkiye tatbikatlara katılacak, ama. Ankam'yu göre yeni bir hukuki sorun çıktı ANKARA (CÛmhuriyet Bürosu) NATO'da Türkiye ile Yunanistan'ın 1985 yılı Kuvvet Planlaması dışında kalmalanndan sonra ortaya çıkan durum Ankara'da tartışılıyor. Genel eğilim, Limni NATO askeri tatbikatlarına ahnmadığı sürece Türkiyenin mane\'ralara katılması doğrultusunda. Bilindiği gibi, Yunanistan Başbakanı Papandreu önceki gün yaptığı bir açıklamada, Limni tatbikatlara ahnmadığı sürece ulkesinin de manevralara katılmayacağını bildirmişti. Ankara, iki ulkenin NATO kuvvet planlaması dışında bırakılmasından sonra ortaya hukuki bir sorunun çıkmış olduğu görüşünü taşımakta. Bu hukuki sorunun giderilmesi amacıyla bir formülün oluşturulması gerekiyor. Ancak ilgili cevre'er, Türkiye'nin askeri tatbikatlara katıhmını mümkün kılacak böyle bir hukuki formülün bulunmasının kolay olmayacağı ve zaman alabileceği kanısını taşıyorlar. Rogers'tan yeni öneriler Htilli Savunma Bakanı Yavuztürk, NATO Kuvvetleri Başkomutam ile görüştü. Yavuztürk: Türkiye, Ege'deki bütün askeri manevralara katılacak. Enflasyonun kasımda hız kesmesi, "iyimserlik" yarattı. Ancak ne kadar yavaşlasa da bu yıl yine yüzde 45 'lerle bitecek. Özal, "Enflasyonu durdurmada başarüı olamadık" dedi. Ekonomi Servisi İstanbul Ticaret Odası tarafından düzenlenmekte olan İstanbul Ücretliler Geçinme Endeksi'nin kasım ayında fiyatların yalmzca yüzde l .6 arttığını göstermesi ve bu endekse göre yıllık enflasyon oranının temmuzdan beri düşmekte olması, bazı çevrelerde hemen bir "enflasyon iyimserliği" yaratıverdi. Kasım ve aralık ayına ilişkin resmi fiyat en(Arkası Sa. S. Sü. 2'de) KazamLmış hak korunaeak Mustafa Kalemli:"Kıdem Tazminatı Fonu hakkında hazırlanan metin, Çalışma Meclisi sonunda yayımlanan deklarasyon hükümlerine tamamen uygun olacaktır." IŞIK KANSU ANKARA Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kalemli, Kıdem Tazminatı Fonu tasarısında yapılacak düzenlemede kazanılmış haklara dokunulmayacağını söyledi. Bakan fon tasarısının henüz üzerinde çalışılan bir metin olduğunu belirterek, "Hazırlanan metin Çalışma Meclisi sonunda yayımlanan deklarasyon hükümlerine tamamen uygun olacaktır" dedi. Kalemli, serbest toplu pazarlığa yeniden dönüşe ilişkin bir soruyu yanıtlarken de, "Bugüne kadarki uygulamalar da göstermiştir ki, yeni kanunlarımızla getirilen sistem, çalışma hayatımızda uygulanabilmektedir" karşılığını verdi. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mustafa Kalemli, Cumhuriyet'in sorularına şu yanıtları verdi: Serbest toplu pazariık düzenine geçişten bu yana gecen bir yılı degerlendirir misiniz? Söz konusu yasalann uygulamada sizce aksayan yönleri neler oldu? KALEMLİ Hükümetimiz serbest toplu pazarhk uygulamasını, demokratik sistemin vazgeçilmez temel unsurlarından biri oiarak kabul eder. Bu sebeple, işbaşına geldiğimiz günden bugüne kadar serbest toplu pazarhk uygulamasına barış ve istikrar içinde, işçi ve işverenlerin hak ve menfaatlerini dengeleyerek, memleketimizin şartlarını göz önünde bulundurarak geçil(Arkası Sa. 8. Sü. 5'te) Haberi 8. Sayfatfa THATCHER: PAPANDREU AET'YE SANTAJ YAPIYOR Haberi 12. Sayfada Kalemli Güvence verdi. KUVEYT LÇAGI Korsanlar, 4 yolcuyu daha öldürdü Korsanların isteği üzerine, megafonla ABD'nin Karaçi Konsolosu olduğunu açıklayan bir kişi, daha sonra altı kurşunla öldürüldü. Korsanların Tahran'daki eylemi sürüyor. Dış Haberler Servisi Kuveyt yolcu uçağını DubaiKaraçi seferi sırasında kaçıran ve Tahran'a indiren hava korsanları, dün yolculardan dördünü daha öldürdü. Öldürülenlerden birinin, ABD'nin Karaçi Konsolosu olduğu öne sürüldü. ABD'li yetkililer ise, uçakta Amerikalı diplomat bulunmadığını açıkladılar. H ava korsanlannın dün dört kişiyi öldurmeleriyle, uçakta ölenlerin sayısı beşe çıktı. Ajansların haberlerine göre, (Arkası Sa. 8. Sü. 2'de) îthalat sîlahı piyasayı ürküttü Günde 450 ton etin tüketildiği istanbul'da "sembolik" ithalat bile et fiyatlarım frenledi. mreynir piyasasında ise ithalat yerli peynirin satışını düşürdü, fiyatını ise ancak dizginleyebildi. \umurtada da bolluk olmadığı halde fiyatların "korkudan" tırmanamadığı belirtiliyor. MERAL TAMER İthalat silahının gıda piyasalannda etkili olmaya ve spekülatif fiyat hareketlerini önlemeye başladığı dikkati çekiyor. Turkiye'de 6 milyona yaklaşan nüfusuyla spekülatif fiyat hareketlerine en açık kent olan lstanbul'da halkın temel gıda maddelerinden beyazpeynir, et ve yumunada , ithalat tehdidiyle birlikte fiyat artışlarının ekim ve kasım aylannda durakladığı gözleniyor. Günde 450 ton et, 7 bin 500 teneke beyazpeynirin tüketildiği İstanbul'da ithalatın "lafı bile" et fiyatlarım frenlemiş bulunuyor. Et ithalinin sembolik düzeyde kalmasına rağmen, ithalatın büyük boyutlara varabileceği kaygısıyla toptancı piyasalarda bir fiyat istikrarı dikkati çekiyor. Çeşitli semtlerde görüşlerine başvurduğumuz kasaplar, son haftalarda küçük et toptancılannın daha ucuz fiyatlarla piyasaya girdiklerinden bile söz ediyorlar. Ancak küçük toptancılar ucuz fiyattan yeterince et veremedikleri için, bu fiyatların perakende piyasaya pek yansımadığı dile getiriliyor. Yine de mahalle aralarında bazı kasapların geçtiğimiz kasım ayı içinde ette kilo başına 50 lira dolayında indirim yaptıkları görülüyor. Beyazpeynirde ise durum biraz daha farklı. Peynir piyasasını denetimlerinde tutan firma sayısı, et piyasasına oranla daha az olduğu için peynirde ithalat, şimdiye değin yerli peynir fiyatlarım aşağı çekmedi. Ancak yerli peynir satışları büyük ölçüde düştü. Nitekim İstanbul peynir piyasasının tanınmış isimlerinden üretici ve toptancı Mecit Bahçıvan, ithalatın başlamasından bu yana toptancı piyasalarda yerli beyazpeynir satışlarının yüzde 7080 oranında düştüğünü, ancak fiyatlarda bir azalma görülmediğini dile getirdi. Peynir piyasasını yakından izleyenîer ithal peynirin yerli peynirde fiyat düşüşü sağlamasa da, hiç değilse fiyat artışını önlediğini hatırlattıktan sonra, "Peynir ithalatı yapılmamış olsaydı, İstanbullular bugün peynirin kilosunu en az 1500 liradan yerlerdi" diyorlar. Peynirde ithalat, dargelirli Istanbulluya ucuz peynir yemek olanağı sağlamış oldu. Yerli beyazpeynir tadından vazgeçmek istemeyen ise kilosu 1000 lira dolaylannda bir fiyatla yerli beyazpeyniri yeme olanağına sahip. İthal peynirin kilosu Migros'ta 570 liradan, İstanbul Belediyesi'nin tanzim satış mağazalarında 600 liradan, semt bakkallarında ise 700 750 800 lira arasında değişen fiyatlarla satıhyor. Yerli peynirin fıyatı ise 900 1000 lira dolaylannda. Bu arada en kaliteli peynir oiarak nitelenen koyun peynirinde bu rakam 1200 liraya kadar yukseliyor. Yumurtada da ithalat silahının etkili olduğu ve bu aylar yumurtada "bolluk" mevsimi olmadığı halde fiyatların yukarı tırmanmadığı dikkati çekiyor. İstanbul, yoğun nüfusu ve üretici bölge olmaması nedeniyle ithalat silahının işlerliği konusunda oldukça iyi fikir verebili(Arkası Sa. 8. Sü. l'de) Inönü: Hükümet, yasak savmak için yasa çıkarıyor SODEP Genel Başkanı, çıkartılan yasalann anayasa hükümlerini yerine getirmek için aceleyle Meclis 'ten geçtiğini, Kamulaştırma Yasası ile Toprak Reformu yasalarının uygulanma olasılığının bulunmadığını söyledi. BARIŞ KUDAR İZMİRSODEP Genel Başkanı Erdal İnönü TBMM'den çıkan yasalann "yasak savma babında çıkartıldığını" söyledi. Çıkartılan yasalann Anayasa hukümlerini yerine getirmek için Meclis'ten geçtiğine işaret eden Erdal İnönü, Kamulaştırma Yasası ile Toprak Reformu Yasalarının uygulanma olasılığının bulunmadığını, kıyılarla ilgili yasanın da zihniyetine karşı olduklarını bildirdi. TBMM'den son çıkan yasalarla ilgili oiarak, "Cumhuriyet" e "<;el bir demeç veren SODEP Genel Başkanı Erdal İnönü, Anayasa'nın gereği oiarak yasalann aceleyle çıkartıldığını ve uygulanmalarının güç olduğunu bildirdi. TBMM'den çıkan kamulaştırma ile ilgili yasayı Erdal İnönü şöyle değerlendirdi: "Kamulaştırma, devletleştirme yasası diye çıkartılan yasa Anayasa'nın 47. maddesindeki bir hükme göre Meclis'ten geçti. Bu maddede, devletleştirme için bir yasa çıkarılır diye hüküm var. Onu \aptılar. Fakat bunu yaparlarken, görüldü ki, bu yasa ile devletleştirme yapmak son derece zor. Daha da ilerisi bu yasa Meclis'ten çıkarken (herhangi bir kumluşun devletleştirilme(Arkası Sa. 8. Sü. 4'te) Nükleer santral pazarında ek süre ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Nükleer santral ihalesi konusundaki gelişmeler, dün hükümetin taraflara arahk ayı sonuna kadar süre uzatması kararıyla bir boyut daha kazandı. Edinilen bilgilere göre, Alman KWU firması ile Kanada AECL firmalanna gönderilen süre, uzatım yazılarında ayrıca her iki firmadan bazı yeni teknik açıklamalar da istendi. Bu arada, Enerji ve Tabii ka\naklar Bakanı Cemal Büyükbaş, Kanada fırmasını gorüşmek uzere Türkiye'ye çağırdığını açıkladı. Bakan, Kanada firmasının verdiği teklifte avrıntılı bilgiler bulunmadığını. bu konuda karşılıklı aoruiinelerde bulunmak anıacıvla firma yetkililerini Ankara'şa davcı ettiğinı bildirdi. • Hindistan 'da ölü sayısı 2.500. 3. Sayfada • Doğru Yol'dan Başsavcıya: Maksatlı davramş olursa, kanun yoluna başvururuz. 7. Sayfada • "Standart fatura" basım sanayii için 70 milyarlık pazar yaratacak. 9. Sayfada • Kasalar I temmuzda yaımaya baslayacak. • Dalan: İstanbul, sanayi değil, ticaret merkezi olacak. 12. Sayfada Demiryolu, dtizeltilip satılacak MJlaştırma Bakanı Atasoy, "Devlet Demiryolları'nda ıslah çalışmaları sürüyor. THY'den sonra TCDD'nin de halka satışını düşünüyoruz" dedi. Özal, çaydan sonra sigara ve içki tekellerinin de kaldınlacağını bildirdi. ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy, Türk Hava Yolları1 nın ardından, Devlet Demiryolları'nı da satışa sunmayı düşündüklerini açıkladı. Başbakan Turgut Özal, dün Cumhurbaşkanı ile haftalık görüşmesini yaptıktan sonra bir soru üzerine, çaydan sonra tütün ve içki tekellerinin de kaldınlacağını açıkladı. Bakanlığının yetki alanına giren işletmelerden Türk Hava Yollan'nın bu yılı 15 milyar liraya yakın bir kâr ile kapattığını hatırlatan Ulaştırma Bakanı Ataso\, "TCDD"nin satılıp satılmayacağı yolunda bir soruyu yanıtİarken şöyle konuştu: "Devlet Demiryollarında ıslah çalışmalannı sürdürüyoruz. Bu > ıl 250 kilometre demiryolu yenilenmiştir. Önümüzdeki yıl içerisinde 400 kilometre daha yenilenecektir. İskenderunSıvas arasında sinyalizasyon çalışmaları vürütülmektedir. Yeni hızlı trenlerin sefere konulması düşünülmektedir. Bu işletmeyi daha ve(Arkası Sa.ll, Sü.7'de) ABD Dışişlerî Bakanı George Shultz ve "Hanedan'dizisininyaşı so'yi aşkm yıldızı Joan Collins. Düşünceli bir çift. Collins dalmış gitmiş, Shultz kafasını kasıvor. Sovyetlerle ilişkileri mi, Orta Amerika'yı mı düşünüyor, yoksa Collins 'in filmleri mi aklmdan geçiyor? Yer, Beyaz Saray ve görünüsıe her ikisi de Venezüella Devlet Başkanı Jairne Lusenehi'nin konusmasını dinliyorlar. (Fotoğraf: UPI) Taksi şoförlerine kredi Özal ANAP milletvekillerine verdiği yemekte, şoförlere, motorlarını dizele dönüştürmeleri için 750binl milyon lira kredı verileceğini açıkladı. ANKARA, (ANKA. LBA) Başbakan Turgut Özal, ANAP'lı bir grup milletvekiline önceki gece verdiği yemekte, taksi şoförlerine otomobillerinin benzinli motorlarını dizele dönüşturebilmek için 750 bin lira ile bir milyon lira arasında kredi verileceğini ve uygulamaya önümüzdeki yıl başlanacağını bildirdi. Bu kredinin halen mevcut fonlardan karşılanacağını, taksi şoförlerinin bu krediyi iki yıl içinde geri ödeyeceklerini de ifade eden Başbakan, kredi faizlerinin Halk Bankası'nın verdiği benzer kredilerin faizleri düzeyinde olacağını kaydetti. Özal, "Benzinli taksi otomobillerin motorları dizele dönüştüriilünce çok yararlı sonuçlar elde ediliyor. Birincisi; artık Türkiye'de her türlü dizel motor yapılabiliyor. İkincisi: motorin hem benzinden daha ucuz, hem dizel motorları daha az yakıt kullanıyor" dedi. Turkiye'de ha(Arkası Sa. 7 Sü. 4'te) UGUR MUMCU GOZLEM Kcuhnlar da kaymakam olacaklar ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Kadınlar da bundan böyle kaymakamlık yapabilecekler. İçişleri Bakanı Yıldırım Akbulut, bu konuda calışmalar yapıldığını açıkladı. Kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmasının 50'nci yılı redeniyle önceki gece TBVİM (Arkası Sa. 7. Sü. 3'te) Devrimci Demokrat... Her donemin kendine özgü kavramları oluyor. Bir zamanlar, "mürteci" ve "gerici" gibi kavramlar sık sık kullanılırdı. 27 Mayıs ihtilalını izleyen günlerde 'kuyruklar" nitelemesi de çok kullanılmıştı. "Statükocu" tanımı da yine o günlerde toplumsal dönüşümlere karşı koyanları belirlemek (Arkası Sa.ll, Sü.7'de)