Katalog

CUMHURİYET/8 IranIrak tahterevallîsi ve Türkîye CENGtZ ÇANDAR İSTANBUL Ekım Devrımı'nın yıldönumu nedenıyle 6 kasım gecesı Sovyet Başkonsolosluğu'nda verılen kokteylde Ergun Balcı, ABD'nın tstanbul Başkonsolosu Newberr>'ve, Sovyet Başkonsolosu'na ük kez Amenkalılarla, Ruslann aynı •gunde bır bayram kutladıklarını so>ledığını nakledıyordu Ekım Devrımı ıle Reagan'ın seçım zafen aynı gune denk gelmıştı Bu kez bız atıldık, Nevvberry'ye, "Sovyet \oneticikn de bu akşam çıfte bayram kutln>orlar" dedık Newberry ne demek ıstedığımızı çözmeye çalışırken, amaamızı daha açık bıçımde ıfade ettık "Sovyet yoneticileri herfaalde ılk kez bugun koyu bırer Reagan yanlısıydı. Çunku Reagan'ın onundekı dort yıl, onun son dort yılı. Artık seçim endişesi >ok. Ba nedenlc tarihe damga vunnak isteyecek bir Amerika Başkanı olmak ısteyecek ve Çernenko ile bırlikte oturup dunyayı, ABD ile Sovyetler arasında yeniden nnfuz alanlanna bolmeyı konuşacak." Ertesı sabah, 7 kasım gunü ajanslar, Reagan'ın ezıcı seçım zafennden sonrakı ılk açıklamasında, "Artık Çernenko ile bir nrvede buluşma zamanımn geldiğim" bıldırı>ordu Bunun yanı sıra, ABD ıle Sovyetler Bırlığı arasında nükleer sılahlann dığer ulkelere >ayılmasını kontrol etme görüşmelenne 28 kasımda Moskova'da baslanması konusunda anlaşmaya vardıkları haber bultenlerınde yer alıyordu Bırkaç aydır ABD ıle Sovyetler'ın global bır uzlaşma, bır baska deyışle nufuz alanlannın yenıden paylaşımı konusunda göruşmeye nıyeth olduklannın sınyallerı ve söylentılerı vardı Reagan'ın eyhil sonunda New York'ta yaptığı göruşmede bu niyet hıç de kapalı olmav an bıçımde dıle getırılmıştı Bu konuşmayı ABD Başkanı'nın göreve geldığınden bu vana ılk kez bır Sovyet yetkıJısı ıle, Aodrei Gromiko ıle yaptığı görüşme ızlemıştı. Bu göruşmeyı de Shultz Gromıko görüşmesı. vesının şoyle belırlendığmi öne surdu 1. ABD, Sovyetler'ı bır süperdevlet ve eşit bır guç olarak tanıyacak 2. Her ıkısının de hayatı çıkar alanlanna (vıtal ınterest areas) sahıp bulunduklan karşılıklı kabul edılecek Buna göre a.(Amerıkan şartı olarak) Sovyetler, Guney ve Orta Amenka'dan elını çekecek Bu bolgelenn ABD'nın hayatı çıkar alanı olduğunu kabul edecek b. (Amerıkan karşı tavızı olarak) ABD, sosyalıst blok çızgısını kabul edecek Yanı, en önemlısı, Doğu Almanya'nın F Almanya ıle yakınlaşması gıbı açılımlara kapalı davranacak D Almanya'mn ve dığer sosyalıst ulkelerın Sovyetler'ın hayatı çıkar alanına dahıl olduğunu tanıyacak c. Ortadoğu, Afrıka ve Guneydoğu Asya muzakere edılecek Bır Amerıkan Sovyet global uzlaşması ve budenı oldu Sovyet bloku uyelennın Batılı ulkelerle ıktısadı yakınlaşmalan da sıyası açılmaları beraberınde getırerek Sovyet blokunun ıç butunluğunun sarsılması sonucunu verdı Sovyetler'ın buna karşı "süahlan" yok muydu? Son yılların deneylerı sılahlanma yarışında gen kalmasına ve ekonomık gerılığıne rağmen, Sovyetler'ın de ABD guvenlığıne rahat vermeyeceğını kanıtladı En çarpıcı ornek Afganıstan Afganıstan'a ınen Sovyetler Bırlığı, Batı'nın candamarlarındanKorfez uzennde yarattıgı ağırhkla ABD'nın uykusunu surekh olarak kaçırabılıyor örnekler çoğaltılabılır Ama gorunen, uluslararası pohtıkada ortaya çıkan tıkanıkhğın bır ABDSovyet uzlaşmasının zemınını oluşturduğudur Böyle bır uzlaşmaya doğru yol almdığının ışaretlerı butün ulkelen ılgılendırdığı gıbı, bır askerı blok ulkesı, süperdevlet Sovyetler Bırlığı'nın komedilmesi" ılgınç gelebılır Ancak, kendı guvenliğını bölge devletlennın etnık ya da mezhebı temeller uzennde daha da kuçuk bınmlere bölunmesıne bağlayan ve Batf nın bölgedekı en nufuzlu temsılcısı olmayı tum bölgenın guçten duşurulmesınde gören, bu anlayışını kunıcusu Ben Gurıon'dan bu yana bır devlet doktnnı halme getıren Israıl devletı, basının gözunden kaçıyorsa da, Ankara'dakı dıplomatık kuhslerde hatırlanıyor HABERLER MUŞERREF HEKİMOGLU ANKARA,,,ANKA Ayna 9 KASIM 1984 Araplar şikâ\etçi Tam bu noktada, Arap dıplomatlannın Turk hukumetmden şıkâ>etlerı de başhyor Ankara'dakı Arap buyukelçılıklennde Turkıye'nın Washıngton Büyukelçısı Şukru FJekdag'ın tstanbul'da toplanan Türk Amerıkan Iş Konferansı'nda yaptığı ve 16 ekrm tarıhh Cumhunyet'te yayınlanan konuşmasında kullandığı "Turkiye'nin Israil için bir koruyucu kalkan olduğu" sözlen ınfıal varatmıs Bu sözler, Tunus'takı Arap Bırlığı merkezıne bıldınlerek Turkıye nezdınde grrışunde bulunulması ıstenmıs. Aynca, tum Arap ulkelen buyukelçılerının Başbakan Turgut Ozal'dan bu konuyu göruşmek amacıyla randevu taleplerı \ar Dışışlen, bır Arap dıplomatına "Elekdag'ın sozierinin Turk Dışışleri'ni bağlamadıgım" bıldırerek Arap tepkısını yatıştırmak ıstemış Ne var kı, bıze bu göruşmeyı nakleden Arap dıplomat hıç de tatmın olmuş değıldı " B u nasd bir anlayıştır. Elekdag herhangı bınsı degıl ki. Turkıje Cumhunyetı Devletı'mn Büyukelçısı. Hem de Gana ya da Danımarka'dakı Buyukelçisı de degil. ABD'dekı Buyukelçısı. Yanı en onemli dıplomatık temsılcılerınden bın. Bu mantık kabul edilecek olursa, dıyelım FKO'nun Aüna Temsıkısı kalkıp, 'Ermenı eylemcılen desteklıyoruz' diye bir konuşma yapsa ve ardından FKÖ yonetimi, 'Atına temsılcımızın sözlen bızı bağlamaz' derse, neier bissedersiniz? Olacak şe> mi b u ? " dıye tepkısını belırttı Lıbyalılara, Papandreu'nun Trablus zıyaretını soracak olduğumuzda, "Siz, Elekdag'ın sözleriae ne diyorsunuz?" karşılığını alrnıştık Bır Amerıkan Sovyet uzlaşmasına doğru yol alınan bır zaman kesıtuıde, Ankara'dakı diplomatık kulısten elde edılen ızlenımler öyle gösterıyor kı, Turkıye'nın sadece IranIrak tahterevalhsındekı değıl tum bölge tahterevallısındekı yen de haylı hareketlı olacak ABD ile Sovyetler Birliği'nin "global" udaşmasına doğru mu? nun doğal sonucu olarak yerkurenın tüm ulkelennın ıkı süperdevlet arasında yenıden nufuz alan lan paylaşımına tabı tutulması, ikısının daha guçlusu olduğu ıçın ABD'nın uzun vadede çıkanna değıl Ancak, 1980'lenn ortalanndakı dunya konjonkturu bır ABD Sovyet uzlaşmasını zorunlu kılıyor. ABD polıtıkası ozellıkle Reagan'ın ılk dört yıllık Başkanlık dönemınde sılahlanma yarışını hızlandırarak Sovyetler'ı dıken uzennde tutmayı başardı Sovyetler'ı daha kıt kaynaklanyla aynı yanşı sürdürmeye mecbur ederek, Sovyet sıstemmın tümünde ekonomık genlığe yol açıcı rol oynadı Bu durum, Sovyet blokunda Polonya örneğınde çok açık göruldüğu gıbı çalkantılara kaynakhk ederken, örneğın bır Doğu Almanva'nın F Alman kredılerıne ıhtıyaç duyar duruma gırmesının neşusu ve dunyanın nazık bu noktasında kurulu olan Turkıye'yı de kuşkusuz yakından ılgılendırıyor ABD ve İHrail'e dikkat Süperdevlet uzlaşmalan ve yenıden paylaşım soz konusu olduğu zaman, blok ıçı dısıphn ön plana geçer Dısıphn sağlamanın yollarından bırı de, kımı zaman, "disiplinsiz gornlen" uyeyı cezalandırmak ya da ceza korkusu altında bırakrnaktır Ankara'dakı kımı dıplomatlar, Turkıye'nın toprak bütünlüğune yönelık son zamanlardakı gınşunlerın ardında hasım ülkelerı pek görmüyorlar Turk basınında kampanya daha çok Iran ve hatta ondan da çok Surıye'ye yöneltıhnışken, Batı dünyasının ılerı gelen bırkaç buyuk ulkesınden bırının buyukelçısı tarafından Israıl adının ortaya atılması, hele Israıl ıle dostane ılışkılere sahıp bır Batılı ülke yetkılısı tarafından bunun "telaffnz ABDSovyet uzlaşmasının esasları Ankara'da bır buyükelçı kaynağını saklı tutacağını ve "kesinlikle sormamamızı" ısteyerek bu gözlemlen doğrularcasma, Regan ın Başkan seçılmesı halmde, bır sure sonra ABD ıle Sovyetler'ın global bır anlaşma sağlamak uzere göruseceklerının öğremldığını söyledı Kendı admın da saklı tutulmasını ıste>en yabancı dıplomat, Washıngton ıie Moskova arasındakı global uzlaşmanın çerçe BtTTİ GOZLEM UGUR MUMCU (Baştarafı 1. Sayfada) kurucu uye olarak gorevlendırebılır Ve bu ışadamı bakan da olur Ne var bunda? Adı ustunde "Hür teşebbus" Teşebbusu hur olacak kı, yatırımlar artsın Pekı bır hur teşebbus nasıl hur olacak'' Dıledığı partıyı destekleyerek, bu partıye mılyonlar vererek Sonra ne olacak? Sonra ıhaleler gelecek Şırket ıhalelere gırecek, gırdığı her ıhaleyı de alacak Bır ıhalede guçluk mu çıktı, o ıhale durdurulacak Şırketın beylerbeyı uçağa atlayıp yurt dışına gıdecek Dıyecek kı "Ey yabancı yatırımcı benım sıyasal çevrem çok genış, şu, şu şu polıtıkacılar benım adamımdır, sen bırak onunla bununla ortaklığı, yeriı ortak olarak benı seç " Ve ıhale bekletılecek Altyapı, fızıbılıte, ustyapı şu, bu derken, ıhale bayram şekerı gıbı şırketler topluluğunun önüne süruluverecek Bızde ıhaleler, köpuklu kahveye benzer Şırketler ıhalelere gırmez, ıhaleler şırkete ısmarlanır Dılersenız fala bıle bakarız Ihale, uç zamanda mı desek, dört zamanda mı, sıze verılecek Eskı Meclıs Başkanı Barzel, Hırıstıyan Demokrat Partı'nın başkanlığından ayrıldıktan sonra bır avukat burosuna gınp, ekmek parasını çıkarmaya çalışmış Flıck Şırketı de bu avukatlık burosuna ış vermış, ucret ödemış Aynca Barzel'ın altına gıcır gıcır 280 model bır de Mercedes çekmtş At arabası verecek değıl ya, ne var bunda kızacak? Bu Almanlar, bır turlu demokrasının ne olduğunu öğrenemedıler Ne bılelım, şu Allahın belası NasyonalSosyalızm'den sonra bır turlü kendılennı toparlayamadılar, anlaşılan Çok duygusal çok alıngan oldular Bır şırket, bır partıye para verır, bu partı bu şırkete destek olur, kardeş kardeş geçınırler Bu olmasın da bankalara, KIT yonetım kurullarına seçım kaybetmış pclıtıkacı eskısı ıle kaşarlanmış burokrat mı yerleştırsınler'' Tehlıkelı olan "Bır hotdıngın ötekı holdıngler uzennde holdıng tahakkümu" kurmasıdır Almanya'da böyle bır "Holdıng tahakkumü"nün kurulması da soz konusu değıldır Çunkü, Almanya'da Hırıstıyan Demokrat gtder, Sosyal Demokrat gelır, o zaman Flıck yenne bır başka holdıng rahatlar Boylece nobetleşe çalışırlar Bunun ıçın şırket para ver1 mış, öburü almış, vallahı çok abartıyorlar Geçenlerde Odalar Bırlığı Başkanı Mehmet Yazar çıkıp, "Yahu kuçük ışletmelerın durumu pek pariak değıl, bıraz da bu ştrketlen kollayalım" deyınce kıyamet koptu Sen mısın 7 ağzını açan Neredeyse Yazar'a, "Yasaklannvş Sol Yayın" ışlemı yapılacaktı, neyse kurtuldu zavallı şımdılık' Bu Almanlar kapıtalızmı pek oğrenemedıler, oğretelım Başbakanlarının ya da bakanlannın kardeşı, yeğenı ya da kayınbıraderı yok m u 9 Yoksa bulsunlar Yabancı şırketler, Almanya'da ış mı yapacaklar, hemen bıradere koşsunlar, ışı bıtırsınler Haa, Araplarla mı ış yapacaklar? Parolamız "Muslüman Bırader"d\r Müsluman bıraderı bul, koy araya çek besmeleyı, bıtır ışı, dön koşeyı Kapıtalızmın arabeskı de böyledır ışte Hanı adı lazım değıl bır şırketler topluluğu, geçen donemlerde pek gözdeydı "Hür Teşebbus" karsılığı olmak uzere "Esır Teşebbus" olarak adiandırılan devlet bankalan bu şırketler topluluğuna mılyarlarca lıra kredı sağlamıs7 lardı Şımdı kredılerı al alabılırsen Kredıler Ankara turkusündekı gıbı "Gıttı de gelmedı ne fayda " Bız Almanya'ya ışçılerımızı yolladık, Flıck gıbı başı dertte olan Alman ışadamları da Turkıye'ye gelsınler Boylece değıştokuş yapmış oluruz Elın Alman ışadamı da "Oh be dunya varmış" dıye sevınır buralarda Batı demokrasısı sıyasal partılere dayanır, bızımkı artık şırketlere dayanıyor Ayrıcalıklı şırketler coğulcu demokrasımızın vazgecılmez unsurlarıdır Alman hur teşebbusu gelsın de lıberal demokrası neymış oğrensın Vah zavallı Alman hur teşebbusu vah Yavuztürk: Güneydoğuda operasyon sürüyor JVMıllı Savunma Bakanlığı Butçesımn kabul edıidığı Butçe Komısyonu'nda bır konuşma yapan Yavuztürk, "Mıili smtrlarımız ıçınde kalan topraklarımızın bır karışını dahı kımseye kaptırmamaya kararlıyız" dedı ANKARA (Cumhuriyet Burosu) Mıllı Savunma Bakanı Zeki Yavuztürk, aynlıkçı guçlerın sınır köylenne ve karakolla nna saldınlanna karşıhk, güneydoğudakı operasyonların gece gunduz devam ettığını soyledı Butçe Komısyonu'nda dun Mıllı Savunma Bakanlığı butçesı goruşuldu Bakan Yavuzturk, sunuş konaşmasında, "Milli sınırlanmız ıçınde kalan topraklarımızın bır karışını dahı kımseye bırakmamava kararlıyız >e bunun butun dunyanın boylece bilmesıni istiyoruz" dedı Ya vuzturk, guneydoğu olaylarına değınırken şöyle konuştu "Bilındiğı gibi Guneydoğu Anadolu'nun Iran ile Irak sınırları bolgesinde, sınırlanmız dışında fakat çok yakınlanna kamplar kuran aynlıkçı guçler ve Turkıye'den kaçan kanun kaçaklan ile teronstler. zaman zaman arazi ve I'ena hava şartlannın da verdıği imkânlan kullanarak, sınır köylenne ve karakollanna saldınlar \aparak, devlet otontesını sarsmaya teşebbus etmektedirler. Turk devletımn varlığının temeli Turk Sılahlı Kuvvetlen, her zaman olduğu gıbi bu defa da devlet otontesını saglamış ve bainlenn ellerinı kırmıştır. Halen operasyonlar gece gunduz devam ettırılmektedır. Turk Sılahlı Kuvvetlerı bu gıbi olaylan yakınen ızlemekle ve devlet otontesini, huzur ve guvenı her zaman .aglamada kesin ve kararlı bulunmaktadır". Yavuzturk, naklıye uçağı yapımı ıle ılgılı çalışmaların son aşamada olduğunu, F16'ların 1988'de Hava Kuvvetlerıne teslım edıleceğını, 1985'te yenı bır denızaltının yapımına Golcük'te başlanacağını bıldırdı Erbaş ve erlerde 18 aya ındırılen muvazzaf askerlığın 1 Mart 1985'ten ıtıbaren uygulanacağı nı, 800 bınden 600 bın lıraya ın dırılen dovızlı askerlıkten alacaklı olan yukumlulere fazla dovızlennın TL olarak ıade eddme sı ıçın yakında bır yönetmelığın çıkacağını belırttı MDP'h Kâraran İnan, butçe uzennde göruşlerını açıklarken, Turkıye ıle Yunanıstan arasındakı hukukı temel ıhşkılerın Lozan'a dayandığını belırterek, "Lozan, Yunanistan tarafından tek taraflı olarak reddedıldıgıne gore, Turkne bakımından mukabıl hak dogmaktadır. Turkıye bu hakkını kullanmalıdır. Yunanıstan, askerı ve politik bakımdan Turkıye için problem olmaktadır" dedı İnan, Yunanıstan'ın savunma butçesımn 2 mılyar 287 mılyon dolarla mıllı gelınn yüzde 7'sını oluşturduğunu, bızımkının ıse yuzde 4 olduğunu vurguladı ABD yardımının tatmınkâr olmadığım belır terek savunma harcamalannın vetersızlığıne değınen inan, "Ambargolar her zaman gelebilır. Yenı ABD KongreM'nden de sıkıntılar gelebılecektır Mutlaka bir stratejık savunma enstıtusu kurulmalıdır" dedı MDP'h Emin Alpkaya, Sılahlı kuvvetlerın barış zamanında ne kadar guçlu olursa, caydıncılık gucunun o kadar fazla olacağını soylerken, "Kıbns harekâtında tum tedbırlenn alınmasından oturu V unanıstan bıze karşı harbe gırme gucunu bulamadı" dedı F 16'ların yapımı ıle ılgılı temel atmanın en buyuk caydıncılık olduğunu kaydederken, bu projenın husrana uğramaması ıçm hükumetın bu butçeyı mutlaka eksıksız desteklemesı gerek tığını belırttı ve "Kamuoyundaki F16'lar için '4 5 mılyar dolar büyuk paradır, nasıl gerçekleşe cek, bu uçaklar 10 yıl sonra demode olacaktır' yolundaki tereddutleri savın bakan aydınlatıcı bilgilerle gıdernıelıdır" bıçımınde konuştu Mıllı Savunma Bakanı Yavuzturk, ABD yardımının yeterlı olmadığını, NATO ıçındekı görevlerımızın yerıne getınlmesı açısından yardımın ıkı mıslı olması gerektığını belırttı Yavuzturk, Turkıye'nın NATO dışında bır nukleer polıtıkası olmadığım soyledı F16 projesmın devlete çok buyuk yuk olacağını sanmadığını belırten bakan, Mısır'dan 33 Fantom'un getırılmesı ıçuı ça lışmaların surduğunu, Arıfıye' deuretılmesı planlananLeopard tanklannın kısa surede gerçekleşmesının heyecanı ıçınde olduklannı soyledı Yavuzturk, bu tankların "bazı dost ulkelere venlmesı mumkun olfbılır" dedı Bakan, HP'lı Enver Ozcan'm sıkıyönetım tarafından görevden alman kamu görevhlenne ılışkın bır sorusunu yamtlarken şöyle dedı "12 Eylul ortamından once ulkede mevdana gelen vangının sondurulmesı boyle bır uvgulamayı gerektırmıştır. Ateşın yeterli şekılde sondurulmesınden sonra bu kışılenn durumlan da elbette duşunulecekUr. Ama ateş henuz sonmemiştir". Bakan, harp sanayıını dığer sanayı kollarından ayrı duşunmenın mumkun olmadığına değındı, bunun özel sektor ıle entegre edilmesi gerektığını soyledı 860 8 mılyar lıralık Mıllı Savunma Bakanlığı butçesı daha sonra oylanarak kabul edıldı VMÇIN DOĞAN ANKARA'dan 18 yaşa oy hakkı ve içtenlîk Kaşıkçı, Yunan silalılarmı (Baştarafi I. Sayfada) tılan Dışışlerı Bakan Yardımcısı Karolos Pappulias ve Ulusal Ekonomı Bakan Yardımcısı Kostis Vaitsos ıle goruşeceğı behrtıldı Iş çevrelennden sızan haberlere gore, Kaşıkçı \unanıstan'ın urettığı sılahları 3 Dunya ulke lenne satmak ıçın arabuluculuk yapacak, ayrıca Yunanıstan'ın sılah alımına da yardımcı olacak Kaşıkçı, bu ışlen gerçekleştırmek ıçın şırketierınm kooröınasyonunu sağlamak uzere Atına'da meTkezı bır ıdarı şırket kuracak Atına'dakı temaslar sırrsında Kaşıkçı'nın Halkla llışkıler Mu duru Yunan asıllı Nikolaos Mınardos'un da Yunanıstan'ın onde gelen ışadamları ıle goruştuğu oğrenıldı Eşı ıle Atına'ya gelen Kaşıkçı, Başbakan Papandreu'nun özel sekreterlerınden Kybeli Zografidu ve unlu armatorlerden Komninos tarafından ağırlandıktan sonra dun Atına'dan a>Tilarak ulkesıne dondü • Nufus cuzdanımı kaybettım Hukumsuzdur AHMET BULENT ERKAN (Baştarafi 1. Sayfada) yapılan torende Başbakan Turgut Ozal, HP mılietvekılı Canıer'm yanma yaklaşarak, "Cuneyt, ISyaşiçm bir tasan hazırladığını duydum, eğer samimı isen, getir bız de kabul ederiz " bıçımınde konuşarak, Genel Sekreter Taşar'm haberı kendısme ılettığım belırtmış oldu Bununla da kalmadı, ANAP'ın seçmen yaşının I8'e ınıdınl mesını ongoren Anayasa değışıklığım bentmsedığmı açıkça dıle getırdı Seçmen yaşının Turk seçım tanhmde ılgınç bır gelışmesı var Osmanlılar dönemınde ük seçım 2 Ocak 1877 tarthınde yapıldı Ilk seçımdekı seçmen yaşı 25 Kurtuluş Savaşı donemıne dek seçmen vaşı 25 'te kalıyor 1923 yılında yapılan seçımlerde ıse, seçmen vaşının 18'e ındmldığım goruvoruz Cumhunyet'm ılanından sonra 1927, 1931, 1935 ve 1939yıllarında yapılan seçımlerde seçmen yaşı 18 Yanı, bugun "indneüm mi, aynı mı kalsın?" tartışması bır yana, Cumhuriyet tanhmın ılk dort seçımınde, yanı bundan ellı yıl önce, seçmen yaşı 18 olarak benımsenmış ve uygulanmış 1943 yılı seçımlerı ıle bırlikte yenıden 21'e yukseltılmış 18 vaşla ılgılı en yakın zamandakı gırışım 1961 Anayasası hazırlıklarına rastlıyor O tarıhte ılgılı komısyon seçmen yaşını 18'e mdırıyor, ancak genel kuruldan 21 olarak geçıyor ve bu uygulama 1982 Anayasasına da aynen aktarılarak bugüne dek yUrurluğunu koruyor Seçmen yaşının 18'e ındırılmesıne ılışkın tartışmaları bugun yıne göruyoruz Gunumuzde boyle bır değışıklığın bır başka ozellığı daha var Cumhurbaşkanı Kenan Evren, çeşıtlı konuşmalarında "Anayasa değişikliğine karşı" olduğunu bırkaç kez vurguladı 1982 Anayasasına göre de, herhangı bır Anayasa değışıklığı TBMM'de kabul edılır ve buna Cumhurbaşkanı karşı çıkarsa, değışıklık Cumhurbaşkanı tarafından halkoyuna sunulabılıyor TBMM'de değışıklığın kabulu ıçın 266 oy gerekıyor Meclısın bugunku kompozısvo nunda, HP ıle ANAP oyları, Anayasa değışıklığı ıçın çoktan veterlı oluyor TBMM'de ANAP ıle HPyeterh oluvor, ancak boyle bır değışık lığe Cumhurbaşkanı Evren'ın tavrı ne olabılır7 Sağladığımız bılgılere gore, Evren ozel sohbetlermde, "seçmen yaşının 18 yaşa indtrilmesine karşı"çıkıyor Bunun gerekçesı olarak da, sadece ana\a sal değışıklığın gerçekleşmesını engellemek değıl, ama "seçmen vaşının 18 e indırilmesi halinde, pohtikamn liselere kadar sokulmasından endışe ettığıni" gösterıyor Evren sohbetlermde, "Yas kuçulurse, polıtıka liselere kadar gırer, bundan da memleket zarar gorebılir, bu bakımdan 18 yaş doğrultusundaahnacak bır kararın isabeth olduğukanaatinde değilim''' dıyor Cumhurbaşkanı Evren'ın bu duşuncesıne rağmen, oncekı gun Çankaya Koşkü'nden çıktıktan sonra, Halkçı Partı Genel Başkanı Necdet Calp 'ın açıklamaları bıze ılgınç geldı Calp, kendısme voneltılen 18 yaş ve Anayasa değışıklığı konusundakı sorulara şu karşılığı verdı "18 yaş konusunda Başbakan 'ın ne kadar samimı olduğunu gormek için, bunu tespit etmek ıçın yasa onensını vereceğız. Anayasalar ihtiyaç doğdukça değiştirılir. Anayasa değişmez diye bır kural yoktur. Anayasa değışır. thtıyaca gore, madde konulur ya da çıkartılır. Vsullere gore yapılan değışıklık, Anayasa 'da gedik açmak değıldir." ANAPda, en azından şu ana dek verdıği goruntu açısından, benzer duşuncelerı taşıyor Evren ıse, buna karşı olduğunu soylemıştı Şımdı HP mılietvekılı Can\er'ın hazırladığı değışıklık onergesı on ce HP grubunda ele ahnacak, sonra da 133 ımzayı lamamlamak uze re ANAP'lıların oylarına sunulacak Bakalım kım ne kadar ıçten davranıyor, kısa surede bellı olacak Uretken olmak güzel şey Turgut Ozakman da uretken bır genel müdür Devlet Tıyatroları'nın otuzbeşıncı kuruluş yıldönümunü kutlarken guzel gelenekler uretıyor Eskı genel müdürlerın katıldığı açıkoturumlar Devlet Tıyatroları'na emek veren sanatçıların devlet törenı ıle ödüllendmlmesı de bu gelenekler arasında Guzel saatler yaşadık buyuk tıyatroda Devlet Konservatuvarını en az 35 yıl önce bıtırenlerden oluşan kalabalık bır gruba plaketler venldı Hepsı yaprak gıbı tıtnyorlardı Oysakımbılır kaç kez bu sahneye çıktılar, seyırcıyle karşılaşmanın çarpıntısını, coşkusunu yaşadılar Ama bu aksamın bır ozellığı var Uzun yılların uğraşı, başansı en yuksek duzeyde odullenıyor bu akşam Aslında ınsana huzün veren bır toren bu Devlet konservatuannı en az 35 yıl önce bıtırenler sahneye çıkarken başka perdeler açılıyor hayalımde Lıse, ünıversıte yıllarında seyrettığım oyuncuları anımsıyorum Zafer Ergm'ın cağırdığı her sanatçı bır başka kahramanı canlandırıyor belleğımde Onlara ne çok şey borçlu olduğumu duşunüyorum tıyatro sevgımın guzei duygularımın onlarla gelıştığını Kımı pariak kımı sonuk, kımı unlu, kımı unsüz, ama hepsı bır mozaığı oluşturan parçalar gıbı, tıyatro sevgımde dagarımda hepsının yerı var Sahne duzenı de çok anlamlı onde ödul alan sanatçılar, Devlet Konservatuvarını ılk bıtırenler, bugunkü öğrencıler, gerıde Ataturk'ten göruntuler "Tıyatro bır memleketın kültur duzeyının aynasıdır" dıyor Ataturk Bu sözlerın de doğrultusunda aynayı kırmak ıstıyor ınsan Buyük çaba ya da ozenle oluşturulan oyunları kaç kışı seyredıyor bugün, tıyatro seyırcısının sayısı gıderek azalıyor Tiyatronun operanın, balenın yerını televızyon alıyor, ama o ekrandakı yabancı dızıler de beyın yıkıyor ancak Kultur Bakanı pariak bır tablo çızdı, ama devlet tıyatroları da uzun yılları uretken bır polıtıkayla gecırmedı doğrusu Artık başka bır polıtıka uygulamak tıyatroTV ışbırlığme onem vermek gerekır bence Köylerde, kahvelerde, gecekondularda ustelık renklı TV'lerde Şahın Tepesı'nı, Angela'yı seyredenler bıraz da Macıde Tanır'ı seyretsınler Macıde Tanır sıyah eteğı, beyaz buluzuyla konservatuvarı bıtırdığı yıllardakı kadar guzel ve guçluydu o torende Emeklılığe meydan okuyor, bır oyuncunun emeklı olamayacağını vurguluyordu Çok da coşkuluydu, bu coşkuyu konuklar da paylaştı, uzun uzun alkışlandı Bu törenın aikışları da çok anlamlıydı doğrusu ozellıkle balkondan yükselen alkışlar Balkonda tıyatronun genç ve orta kusakları vardı Devlet tıyatrolannın öncü kuşağını, ustalannı çok bılınçlı bıçımde alkışlıyor, kımı kışılere çok comert, kımılerıne haylı hasıs davranıyorlardı Tıyatronun kulısını bılenler bu alkışların yorumunu yapmış olmalı, örneğın alkışların doruğa vardığı bır sanatçı da Handan Uran Ertuğrul'du Onun sanatsal kışılığı yanında Muhsın Ertuğrul'a saygıyı da vurguluyordu sonu geimeyen alkışlar Tören sona erınce Cumhurbaşkanı ust tocada sanatçılan selamladı Bır devfet törenı ıle ödullendırılen sanatçılara onun da bırkaç söz söylemesını beklıyordum ben Oysa Cumhurbaşkanı onur locasında sanatçılan alkışlamakla yetındı Aslında onlara seslenmek, bu seslenışle her dalda sanatçılara güzel bır demeç vermek ısteğını Cumhurbaşkanı da duymuş Ama protokol nedenıyle sanatçılar bu demeçten yoksun kaldılar Törenı duzenleyenler Cumhurbaşkanının sahneye gıtmesını devlet protokolune aykırı bulduklarından ona böyle bır önende bulunmaktan kaçınmışlar galıba Bunu Kültur Bakanı'nın konuşmasından algıladım ve ona aynı çatı altında yaşadığımız bır başka olayı hatırlattım O zaman Sayın Evren devlet sanatçılarını kutlamak ıçın sahneye gıttı Sanatçılann yanına gıtmekten mutluluk duyduğunu soyledı buyuk ıçtenlıkle Bence guzel ve tutarlı bır davranış Çunku acı ama gerçek sanat olaylarının yaşandığı sahnelerın bır baska saygmlığı var O gece kımı sanatçılara plaketlerını veren Başbakan Ozal ı seyrederken duşündum Bugun sıyasal sahnede başrolde, ama bır gun ödul ya da plaket alabılecek mı? Coşkuyla alkışlanabılecek mı'' Sıyasal sahnedekı oyuncular durmadan değışıyor, ama kalıcı bır ız bırakabılen, rolunü başanyla oynayan kaç kışı sayabılınz? Herşey bır ortaoyunu havasında değıl mı? Bır polıtıkacı, bır devlet adamı olarak rolunu lyı oynamak ısteyenler bıle sahne dışında kalıyor çok zaman Ataturk, tıyatro bır ülkenm kültür duzeyının aynasıdır, dıyor polıtıkaya da demokrası duzeyının aynası denebılır O aynayı seyrederken tum yozlaşmalara karşın çağdaş duzeyını koruyabılen sanatçılarımıza daha buyuk saygı duyuyor ınsan O gece onları teşekkurle kucakladım Yıllar boyunca küçuk ya da büyuk rollerıyle bana ne guzel duygular verdıler Guzel ve de acı, çünkü güzel bır oyunu, bır sanatçıyı alkışlamak sevıncı, başka şeylerı de alkışlamak ozlemını dındırmıyor hıçbır zaman Nıtekım bu guzel tören de başka bır özlemı dıfe getırdı o akşam Bız de unrversıteden böyle bır törenle ayrılmak ısterdık dedı, çunku bır bılım adamı, başka bır ödulumuz yok Hangı unıversıteden dıye düşündum Kürsulerınde boşluklar, korıdorlarında başörtülü öğrencılerle çağdaş nıtelığını yıtıren ünıversıtemızı duşundum Rahmetlı Melek Gunler'ın, Melıha Ars'ların, Muazzez Kurdoğlu'ların, Macıde Tanır'ların torunu yaşındakı genç kızlarla vardığımız ortam, neyın aynası acaba^ 18 yaş (Baştarafi 1. Sayfada) de 25 olan seçmen vaşının ılk TBMM seçımınde 18'e ındırıldığını belırten gerekçede, 1934 yılına kadar yapılan seçımlerde seçmen >aşının 18 olduğu, 1961 Anayasasında da onceden 18 olan seçmen yasının onerıvle 21'e yukseltıldığı anımsatıldı Seçmen yaşının saptanması konusunda komısyonda ılerı surulen fikırlerın de yer aldığı gerekçede, 1982 Anavasası hazırlanırken, seçmen yaşıyla ılgılı genış tartışmalann yapıldığj kaydedıldı Gerekçede şımdıye kadar, bu olağanın tanınmaması yuzunden seçmen yaşı 18'den yukarı da olsa gençhğın gızlı pohtıka yapma>a devam ettığıne dikkat çekılerek, 18 yaşın tamamlanmasıvla yararlanılan haklar sıralandı Gerekçede şu goruşlere de yer verıldr "18 yaşını tamamlayan gençlerin oy kullanırken bırlikte yaşadıklan kımselenn etki altında kalacaklan ıddiası, gunumuz gerçekleri karşısında tutarlı olmayacaktır. 18 yaşının tamamlanması ıle Turk gençligıne oy kullanrna hakkının tanınması sonucu gençlığımize layık oldugu bıçımde bir sorumluluk yuklenecegı ve bu hareketın tum dunyaya ornek oiacağı açıktır." Anayasa'nın değıştırılmesı, TBMM uye tam sayısının en az uçte bın tarafından yazıyla tekhf edılebılıyor. Değıştırme tek lıfının kabulu ıse Meclıs uye tam savısının uçte ıkı çoğunluğu ıle gerçekleşebılıyor Bugune gore, teklıfın geçerlı olabılmesı, dolavısıyla TBMM Başkanlığı'na sunulabılmesı ıçın uçte bır oran olan en az 133 ımzayı ıçermesı gerekıvor Teklıfın kabulu ıçın ıse TBMM uye tam sayısının uçte ıkı oranı olan 267 kabul ov unun venlmesı gerekıyor Torumtay TankPalet Fabrikasını hizmete açü ADAPAZARI, (Cumhuriyet) Anfiye Tank Palet Fabnkası 1 nda çelık palet aksamı uretecek bolum dun 1 Ordu Komutanı Orgeneral Necip Torumtay tarafından hizmete açıldı Turk Alman savunma ışbırhğı çerçevesınde gerçekleştınlen ve 2 mılyar 800 mılyon lıraya malolan ımaL lathanenın açılışına F Almanva nın Ankara Büyukelçısı Negver \e MWB Fabrıkalan Genel Muduru Dr Glaser de katıldı Orgeneral Torumtay, açılış torenınde yaptığı konuşmada, "Kara kuvvetlerimızın bunyesınde sağlanmış olan bu gelişme Turkiye'nin, dolayısıyia NATO1 nun savunma harekellerine eklenen bir katkıdır" dedı Orgene ral Torumtay, konuşmasında fabrıkanın uretımı ıle tankların palet ıhtıyacının hızla gıderılerek hareket kabılıyetıne onemli fay dalar sağlayacağını, aynca metalurjı alanında modern teknolo jının gelışmesınde onemli hızmetler vereceğını söyledı F Almanya'nın 29 5 mılyon marklık askerı yardımının yanı sıra 768 mıl>on lıralık harcamay la gerçekleştırılen >atırımla Ka ra Kuvetlerı'nın palet ıhtıyacında dışa bağımlılık sona erıyor. Başbakanhk Basın Yayın Enformasyon Genel Mudurluğu'ne Buyükelçı Turgut Tulumen'ın atanacağt oğrenildı. Tulumen'in atanması için Dışışlen Bakanhğı 'ndan izin istendi. Devlet Bakanı Mesut Yümaz, bir süre once bu goreve Paris Basın Muşaviri Selçuk Bakkalbası'nın atanacağını soylemışti. Onumuzdekigunlerde bu goreve getintmesf beklenen Tuhtmen, halen Varşova Buyukelçitiği'nde bulunuyor. (ANKA) Ozetle Bakkalbaşı'nm yerine Tülümen Evren, ÖzaTla gorüştu Cumhurbaşkanı, Başbakan ve bakanlardan, tstanbul'da 14 kasımda başlayacak İslam Konferansı Ekonomık ve Tıcarı Komıtesı tcplantısımn ön hazırlığı kmusunda bılgı aldı ANKARA (Cumburiyet Bnrosu) Cumhurbaşkanı Kenan Evren, dun Başbakan Turgut Ozal ve baz bakanları kabul ederek, 1416 kasım tanhlerı arasında İstanbul'da >apılacak İslam Konferansı Ekonomık ve Tıcarı Komıtesı toplantısının ön hazırlığı konusunda bılgı aldı Başbakan Targut Ozal, dun Cumhurbaşkanı Kenan Evren ıle haftalık olağan goruşmesını vaptı Saat 9 30'da başlayan EvrenÖzal göruşmesınden sonra Cumhurbaşkanı'na İslam Konferansı Ekonomık ve Tıcarı Komıtesı toplantısı konusunda bılgı verıldı Bu ön hazırlık goruşmesıne Başbakan Ozal'ın yanı sıra Başbakan Yardımcısı Kaya Erdem, Devlet Bakanlan İsmaıl Ozdaglar, Mesut Yılmaz, Dışışlen Bakanı Vahıt Halefoğlu, Sanayı ve Tıcaret Bakanı Cahıt Aral, Başbakanhk danışmanlarından Adnan Kahveci ve Nabi Şensoy, DPT Musteşarı Yusuf Ozal ıle Merkez Bankası Başkanı Yavnz Canevi katıldılar Başbakan Turgut Özal, saat 13 15'te Cumhurbaşkanlığı Köş kü'nden kendısını bekleyen gazetecılere elıyle selam vererek ayrüdı • 10 739 130 Nolu S S K Kartımı T G S Kartımı ve Cumhunyet Gazetesı Kartımı kaybettım Hukumsuzdur. YUSUF BtNGÜL Haynt kadını ük durıışmada beraat etti Evîne davet ettığı K.A.'yt uyku ilacı ile uyutarak parasını ve değerü eşyalannı aldığı savıyla yargılanan hayat kadını Emıne Özyıldız, ılk duruşmasında beraat etti. htanbul 5. Ağır Ceza Mahkemesi'nde gorulen duruşmayı sosyoloji derslenyle ılgısı nedeniyle Tozkoparan Osman Ulkumen Lisesı 6/Fen sınıfı oğrencıleri de izledi. Mahkeme aynca eksik soruşturma yaptığı gerekçesiyle Beyoğlu Karakolu sorumluları hakkında tslem yapılmasını kararlaştırdı. Beyoğlu Parmakkapı Hasnun Galıp Sokak 'takı Orhan Olcay a aıtı\ıght Khıp 'te dun saat 21.00 sıralarında yangın çıktı. Mutfakta tupgazın patlaması sonucu alevler Klubu sardı. İtfaıyenın çabasına rağmen Klup yanmaktan kurtulamadı, can kaybı ya da yaralanan olmadı. Tek kapısı olan Klup 'te yangmın geç saatlerde çıkması halinde, buyuk bırfacuı meydana gelebıleceğı bıldırildı • I E T T Kartımı kaybettım Geçersızdır H HÜSEYIN UYAR Night Klüp yundı