Katalog

5 KASIM 1984 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Döviz rezervi 82'den bu yana en düşük düzeyde ANKARA, (a.a.) Merkez Bankası döviz rezervlerinin ekim ayı sonunda 730.5 milyon dolara indiği belirkndi. 1983 yılı sonunda 1 milyar 89.4 milyon dolar oian Merkez Bankası'nın döviz rezervleri toplamındaki azalma, ekim ayında yoğunlaşan dış borç ödemelerinden etkilendi. Eylül ayı sonunda Merkez Bankası döviz rezervleri 947.5 milyon dolardı. Merkez Bankası'nın, piyasadaki ahmlannı yavaşlatmasının da etkisiyle rezervler 1982 yılı kasırh ayından bu yana en düşük duzeye indi. Döviz rezervleri 1982 kasım sonunda 720.3 milyon dolardı. Türkiye'nin daha önce iki kez ertelenen Ekonomik tşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ülkelerine borçlannın önemli bir bölümü aralık ayının sonunda ödenecek. Her yıl taksitte ödenen OECD ülkelerine borçlann yanı sıra, özellikle eylül ayından sonra yoğunlasan ithalat transferleri nedeniyle de rezervlerde önümüzdeki aylarda azalış bekleniyor. Merkez Bankası bu durumu dikkate ajarak, uluslararası piyasalardan yeni borçlanma hazırhklarma girişti. Merkez Bankası Baskan Yardımcısı Zekeriya Yıldınm'ın önceki hafta tngiltere'deki ternaslanndan olumlu sonuçlar alındığıru belirten Merkez Bankası yetkılileri. Bankalar Konsorsiyumu'ndan sağlanacak kredinin 400 milyon dolan aşabileceğini belirttiler. Libyu ve Lnak'tan sonra Yıllık petrol geliri 100 milyar dolardan 50 milyar dolara, bütçe fazlası 80 milyar dolardan 10 milyar dolara düşen Suudi Arabistan, bir yandan bazı yatırımlardan vazgeçerek ihaleleri iptal ederken, öte yandan da açtığı ihalelerde koşulları ve bürokrasiyi ağırlaştınyor. MERAL TAMER Libya ve Irak'taki Türk müteahhitlerinin ardından Suudi Arabistan'da iş yapan müteahhitlerimiz de, kendilerine yapılan ödemelerin aylarca geciktiğinden ve bu aksamaların kendilerini zor durumda bıraktığından yakmmaya başladüar. Çok değil, daha 23 yıl önce Suudi Arabistan'ın, günün birinde ödemelerde zorlanacak bir ülke haline gelebileceğini düşlemek bile hayli zordu. Ancak yıllık petrol geliri 100 milyar dolardan 50 milyar dolara, bütçe fazlası ise 80 milyar dolardan 10 milyar dolara düşen Suudi Arabistan, "ayağını yorganına göre uzatmak" ve kendi ölçüleri içinde "kemerkri sıkmak" durumunda kalmış görunüyor. Suudi Arabistan'ın para sıkıntısında ÎranIrak sava^ı nedeniyle Irak'a yaptığı maddi yardımın da payı olduğuna işaret ediliyor. Suudi Arabistan'ın kemerleri sıkmaya başlamasının Türkiye'ye ilk yansımalan ise, bazı yaünmlardan vazgeçmesi, daha önceden açtığı ihalelerden bazılannı iptal etmesi, açılmış ihalelerin koşullannı ağıriaştırması, bürokrasiyi daha da ağır işletmesi ve bu çerçevede ödemeleri aksatması oluyor. Bu ülkede iş yapan müteahhitler, son durumu "yiiksek sesle" dile getirmekten tiüzlikle kaçınmakla birlikte, "pasta"nın ufalması nedeniyle Suudi Arabistan'da özellikle Ö7el sektörle iş yapan küçük ve orta büyüklükteki Türk müteahhitlerine ödemelerin büyük ölçüde aksadığına, bü>1ikler içinse bürokrasinin daha da ağır işlemesi ve "bir nokta ya da virgulün yanlış yazüdıgı gerekçesiyle evraklann müteahhitle resmi makamlar arasında gidipgelişi" sonucu ödemelerde 34 aya varan gecikmeler olabildiğine işaret ediyorlar. Ama sanınz işin can alıcı noktası, Suudi Arabistan'daki ihalelerde yerli miıteahhitlerin de devreye girmek istemeleri ve bu isteğin resmi makamlarca gördüğü destekte düğümleniyor. Nitekim International Herald Tribune gazetesinde yer alan "Sundi Arabistan, yabancı firmalarla 0gili yasalan ağırlaştırıyor" başlıklı bir haberde, "kazandıklan ihalelere yerli fırmalan en az yüzde 30 oranında ortak etme Suudi Arabistan da, müteahhiüere Özal'ın Hakkını ödemeleri geciktirmeye başladı Özal'a Vermek.. OSMAN ULAGAY yen yabancı miiteahhitlik firmalanna ödemelerin geciktirilmesi karara bağlandı" deniliyor. Habere göre Suudi Arabistan, ülkede iş yapan yabancı müteahhitlik firmalannın tüm bankacılık, ticaret, sigortacılık ve ulaşım hizmetlerinde de Suudlu fînnalardan yararlanması şartım getirmiş bulunuyor. Salt bu karar bile, yerli fîrmayı yüzde 30'dan az olmamak koşuluyla ortak edinceye dek yabancı müteahhitlik firmalarına ödeme yapılmadığını gösteriyor. Buna ek olarak yerli firmaların tek başlanna ya da diğer firmalarla ortak olarak yeni ihalelere katılmalan, Suudi Arabistan piyasasında rekabeti büyük ölçüde arttınyor. Kızışan bu rekabete bir de Suudi Arabistan'ın parasızhk nedeniyle bazı ihalelerden vazgeçmesi eklenince ihalelerin hem sayıca azalması ve hem de azalan bu ihalelere katılan firma sayısının artması, Türk fırmaları için Suudi Arabistan'da yeni ihale kazanmayi kendi deyişlerine göre adeta "imkânsız hale getirmiş" bulunuyor. EKONOM NOTLARI Anavatan Partisi ilk seçim zaierinin yıldönümünü yann kutlayacak. Turgut Özal'ın 24 Ocak Kararları öncesinde, ekonominin yonetiminde yeniden söz sahibi haline gelmesinin üzerinden ise beş yıl geçmiş bulunuyor. Büyük ölçüde Özal'ın damgasını taşıyan politikaların Türk ekonomisi ve iş hayatı üzerindeki olumlu olumsuz etkilerini değeriendirme açısınden elverişli bir noktadayız galiba. özal'ın hakkını Özal'a vermeye çalışırken önce 24 Ocak kararlarıyta birlikte gündeme gelen yaklaşımların çeşitli kesinv lerdeki olumlu sonuçlarını sıralayalım: • Firmalar kesimi: 24 Ocak Kararianyla gündeme gelen yeni anlayış; sımrlı para, yüksek faiz, daralan iç pazar ve ithalat tehdidi gibi koşullar pek çok firmayı zorladı, hatta çökenler oldu. Ancak bu koşullarda pek çok firma da ister Istemez daha az payla daha rasyonel çalışmaya, maliyeti düşürüp kaliteyi düzeltecek çareler aramaya, pazarlama tekniklerini geliştirmeye yöneldi. Hesap kitap yapmadan gelişigüzel yatırıma girişme dönemi kapandı. İSO Başkanı Nurullah Gezgin'in vurguladığı gibi özel sektör yeni politikalara uyum sağlama yolunda önemli adımlar attı. • Bşnkalar kesimi: 24 Ocak yaklaşımı bir yandan kredi müştensi firmalann finansman sorunlarını ağırlaştırırken, diğer yandan bankalar arasında faiz rekabetini gündeme getirdi. Bu koşullar altmda ciddi şekilde zorlanan banka kesimi fire verdi. Sistemde kalan bankalar ise hesapsız faiz rekabetinin risklerini, bankacılık krıterlerine aykırı olarak bol keseden bir takım zevata dağıtılan kredilerin nasıl başlarına bela olduğunu gördüler, likidite yönetimi, kredi pazarlaması ve takibi konulannda çok şey öğrendiler. Türkiye'ye gelen yabancı bankaların da buna katkısı oldu. • ihracat olayı: Yıllar yılı ihracatı unutmuş olan Türkiye, bir yandan iç pazann çekiciliğini yitirmesi, diğer yandan ihracatın kur politikası başta olmak üzere çeşitli yöntemlerle teşvik edilmesi nedeniyle ihracat olayını öğrenmeye başladı. Dünya ticaretinin daraldığı bir ortamda başlayan bu cabalar sayesinde Türkiye ithalatının giderek daha büyük bir bölümünü ihracatıyla karşılama olanağını buldu. Özellikle sanayi kesiminde ihracata yönelme zorunluluğu olumlu gelişmelere yol açtı. • Dış itibar: 12 Eylül koşullarının da yardımıyla IMF reçetesini en iyi uygulayan ülke unvanını kazanan Türkiye, ihracattaki atılımına paralel olarak dış borçlarını hiç aksatmadan ödedi ve uluslararası kredi itibarı en hızlı artan ülkelerden biri oldu. Bu da Türkiye'ye yeni dtş kredi olanaklannı açtı. • Hurafelerin yıkılması: Özal hükümeti piyasanın kendi başına her şeyi çözemeyecegini anlarken, Özal'ın karşıtları da ezberledikleri bazı şeylerin yanlış olduğunu gördüler. Örneğin tüketim mallarında ithalat serbestisinin sıkı para, yüksek kur ve fon politikasıyla birlikte uygulandığında ani bir ithalat patlamasına yol açmayacağı görüldü. Ana başlıklar halinde sıraladığımız bu noktalar iş âlemini, işçi kesimini, bürokrasiyi ve dış dünyayı iyi tanıdığı için başanya ulaşacağını çeşitli vesilelerle söylemiş olan Özal'ın kabul edilmesi gereken başarılan. Gerçi bu sonuçların alınmasında 12 Eylül koşullarının büyük katkısı var, IMF'nın dayatmasının büyük katkısı var, ama bu politikalarda ısrar edilmesini savunan kişi olarak Özal'ın hakkını da teslim etmek gerekiyor. Bu politikalarla Türk iş âleminde, Türk bürokrasisınde, sokaktaki vatandaşta bir "zihniyet değişikliği"ne ışık tutulduğu da sanınz bir gerçek. Ne var ki projektörleri tek tek firmalardan, bankalardan, sektörlerden yanı "ağaç/ar"dan "ormana" akonominin bütününe çevirdiğimizde oldukça farklı bir tablo ve bu tabloya istediği gibi şekil veremeyen bir Ozal iktidanyia karşılıyoruz. Gene ana başlıklar altmda özetlemeye çalışalım: • Enflasyon cephesinde üç ay içinde ilk olumlu sonuçları alacağını sanarak üç aylık mevduata en yüksek faizi veren Özal hükümetinin ekonomiden sorumlu Başbakan Yardımcısı enflasyonda istenen sonucun 1985 ortalannda alınacağını söylüyor şimdi. Özal'ın "ortadirek" dediği kesim boynu bükük bugünü beklerken, hükümetin enflasyonla mücadele yönteminin doğruluğu ciddi biçimde tartışılıyor. • Enflasyonla sermaye birikimi modeline geçerli bir alternatif bulamayan Özal'ın tüm iddialarına karşın enflasyondan vazgeçemeyeceği yolundaki iddialar da yabana atılacak gibi değil. • Yüksek faizin tek başına tasarrufları arttıracak bir araç olmadığını, artık herkes görüyor. Yüksek faizin enflasyouu hangi yönde etkilediği ise yaygın olarak tartışılıyor ve yüksek faizin maliyetler yoluyla fiyatları arttırdtğı savı daha inandtncı görünüyor. • Vergi ve KİT sorunlarını çözemeyen hükümetin bütçe açığı sorununu çözmesi de kolay görünmüyor. Çok yüksek faizle kısa vadeli iç borçlanmaya gitmenin Hazine'yi önümüzdeki dönemde nasıl zorlayacağını pek çok kişi merak ediyor. • Türkiye'nin dış ticaret hadleri 1980'den sonra hızla bozulurken, ihracatı bu yöntemle arttırmanın Türkiye'ye, Türk insanına nelere mal olduğunu ve sürekli olarak dışa kaynak transfer eden bu mekanizmanın nasıl durduruiacağını soranların sayısı artıyor. Kısacası Özal'ın ve beyin takımının, ekonominin bütününü ve dolayısıyla Türk vatandaşını ilgilendiren temel sorunlara doğru teşhisler koyduğunu ve doğru çözümler önerdiğini söylemek zor. Ekonominin bütününe tek bir firmaya bakar gibi bakıp, IMF'nin basmakalıp reçetelerini vazgeçilmez çözüm saymanın ve kaba matematik formülleriyle ekonomiyi yönetmeye kalkışmanın yaratacağı olumsuz sonuçların, Özal'ın olumlu puanlarını bile bir anda silivereceğini herhalde hiç hatırdan çıkarmamak gerekiyor. Bu arada sadece Suudi Arabistan'da değil, Türk müteahhitlerinin iş yaptıklan diğer Arap ülkelerinden Libya ve Irak'ta da yeni ihalelerin "aslanın agzında" olduğunu dile getiren müteahhitlerimiz, bu ülkelerde oluşturduklan makine parklan ve şantiyelerin geleceğini de düşünerek sık sık "gitmek mi zor, kalmak mı z o r " şarkısım mınldanıyorlar. Karadenizli müteahhitler, Suudi Arabistart'da yupsatçıhğa başladı 5 0 kadar müteahhit "KaradenizMer" adı altmda kurduklan şirketle Suudi Arabistan'da konut üretimine geçtiler. Suudlular tarafından arsa tahsisi sağlanarak yapılan apartman daireleri yarı yarıya bölüşülüyor. Ekonomi Servisi Yaptıklan konutlarla başta tstanbul olmak üzere çeşitli kentlerimizde hiçbir şehircilik anlayışına ve mimari kurala sığmayan ilginç göriintüler oluşturmayı "başaran" müteahhitler, şündi de Suudi Arabistan'a el attılar. Suudi Arabistan'da iş yapan Türk müteahhitlik firmalarırun yetkililerinden öğrendiğımize gore, 50 kadar Karadenizli müteahhit "Karadenizliler" adı altmda bir şirket kurarak Suudi Arabistan'da yapsatçıhğa başlamış bulunuyor. Bildirildiğine göre, Karadenizli müteahhitler, Suudi Arabistanulara "gel sana apartman yapalım" şeklinde öneride bulunuyorlar. önerileri kabul görürse evi yaptıracak olan Suudlu resmi makamlara başvurarak devlet tarafından kendisine arsa tahsis edilmesini istiyor. Suudlu ortakla varılan anlaşmaya göre bu arsa üzerine yapılacak apartmanın dairelerinin yansı arsa sahibine ait oluyor, diğer yarısını ise müteahhitler diledikleri gibi değerlendiriyorlar. yahat Şirketi'nin Federal Almanya'dan ithal ettiği 59 kisilik Meoplan otobüsleri Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy'un da kaıüdığt bir törenle dün başına ve ziyaretçilere UmıakU. Törene Vali Sevzat Ayaz, BeUdiye Baskam Bedrettin Dalan, Hava Harp Okulu Komutam Tumgenerâl Ahmet Çörekçi, Ulusoy Şirketler Grubu Baskam Saffet Ulusoy ve diğer ilgililer katıldüar. (Fotoğraf: OM.) Neoplan otobüsleri tanıtıldı viusoy Hırtun Se Prof. Kııtal: Yeni yasalar işçüere istihdam güvencesi sağlamıyor Ekonomi Servisi tstanbul Üniversitesi öğretim Uyesi Metin Kuial, Türkiye'de îş Yasası'mn işçilere istihdam güvencesi sağlayamayacağını savundu. Kutal, "Nokta" dergisine yaptığı açıklamada, sırasında işsizlik sigortası ve istihdam güvencesinin birlikte ele alınarak yeni esaslara bağlanmasını isteyerek şunlan söyledi: "tsçi çıkanna yasağının bir sıkıyönetim onlemi olarak uzun ömürlü olamayacağı açıktı. Bu karann sürekli olacağını düşiınmek yanlıştı. İstihdam güvencesi açısından haklı bir neden olmadan işçilerin işlerine son verilmeyeceğine dair yasalar, gelişmekte olan ulkeler için büyük önem tasımaktadır. Bunun nedeni gelismekte olan iilkelerde işsizliğin daha büyük bir tehlike arzetmesidir. Hele bu gibi bir ülkede işsizlik sigortası da yoksa işçi için tehlike daha da bü>ümektedir." AET, Türk domatesine vergi koydu BURSA (THA> AET, tarihinde ilk kez Türk domatesine vergi koydu. Ihraç edilen domates için kilo başına 33 fenik vergi ödeyeceğiz. Mepasan (MeyveSebze Pazarlama) Genel Müdürü Metin Meric, AET Tarım Komisyonu'nun Türkiye'den ihraç edilen domatese koyduğu verginin 1 Kasımdan itibaren yiirürliifie girdiğini belirterek, bu karann ban Avrupa ülkelerinin baskısı ile alındığını söyledi. Tereyağı, mısırözü ve salatyağları zatn gördü İSTANBUL (THA) Silivri Arslan ve Trabzon Vakfıkebir yağları ile Mısırözü ve Salat yağlarına zam yapıldı. Toptancı piyasasından edinilen bilgiye göre, daha önce yarım kilosu toptan bin 200 liradan satılan Silivri Arslan tereyağımn fiyatı bin 300 liraya çıkanlarak yüzde 9 oranında zam görürken, toptan kilosu 900 liraya satılan Trabzon Vakfıkebir tereyağımn fiyatı da 1050 liraya yükseltilerek, yüzde 17 oranında zam yapıldı. Daha önce perakende 2 bin 600 liraya satılan 4 kiloluk Mısırözü yağına yüzde 61 oranında zam yapılarak fiyatı 4 bin 200 liraya çıkarıhrken, 5 kiloluk salat yağmın toptan fiyatı ise 2 bin 150 liradan 2 bin 3S0 liraya yükseltildi ve yüzde 12 oranında zam yapıldı. DÖVİZ KURLARI Merkez Bankast dolann esas Dovizin Cinsı 1 ABO Dolan 1 Avustratya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Fransız Frangı 1 Hoiianda Florinı 1 Isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 Italyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinan 1 Stertın 1 S.Arabistan Riyali kurunu 407 lıra 70 kuruş olarak açıkladı. Efektif Döviz Döviz Efektif Alış Satış Alış Satış 407.70 411.82 407.70 415.85 350.01 332.51 357.01 353.55 19.68 19.88 20.07 19.68 141.07 138.30 139.70 138.30 6.86 6.93 7.00 6.52 45.00 45.45 45.00 45.90 122.69 123 93 122.69 125.14 48.57 49.04 48.08 48.08 167.64 167.64 169.33 170.99 22.23 22.67 22.45 21.12 170.10 159.98 171.77 168.40 1355.36 1369.05 1287.59 1382.47 509.83 514.98 509.83 520.03 114.68 115.84 108.95 116.97 Avnsturya, Türk el sanatları ürünlerine gümrük indirinıi uyguluyor ANKARA (THA) Avusturya, Türkiye menşeli el sanatlan ürünlerine indirimli gümrük tarifesi uyguluyor. Avusturya ile Turk hükümeti arasında imzalanan anlaşmaya gore, 44.24 gümrük tarife pozisyonunda yer alan ağaçtan yapılmış mutfak sofra eşyaları ve küçük oymacı mamulleri, süs ve ziynet eşyalanna gümrük muafiyeti uygulamyor. DUNYA'dan IsraiTde fiyat ve ücretler dondurulacak Ekonomi Servisi İsrail'de hükümetin enflasyonla mıicadele programı işçi sendikalanyla sanayicilerden "okey" aldı. Sendika ve sanayiciler, hükümetin ücret, fiyat ve vergileri dondurma karannı kabul ettiler. Kabul haberinden sonra konuşan Başbakan Simon Perez, "Bu udaşma, ekonominin yeniden sağlıklı yapıya kavuşması yolunda atılmış en önemli adımdır" dedi. Başbakan Yardımcısı David Levi de yaptığı açıklamada, uzlaşmanın üç hafta süren görüşmeler sonrasmda saglandığını ve fıyatlarla ücretlerin üç ay boyunca dondurulacağını, düşük ücretli kesimin zarar görmemesi için ek tedbirler alınacağını söyledi. Kısa... Kısa. MALİYE ve Gümriık eski Bakanı Vural Arıkan tarafından bugün "Türkiye'de Katma Deger Vergisi" konulu bir konferans verilmesi bekleniyor. tstanbul Üniversitesi merkez binasında verileceği duyurulan konferans saat 16.00'da yapılacak. PARS/McCann Araştırma Bölümü tarafından "Haberleşme ve reklam dünya yasında her gün ortaya çıkan yeni tekniklerin tartışdacağı" konferanslar dizisi düzenlendi. Konferanslar dizisinde, konulannda otorite olan uzmanlar her ay Türkiye'ye gelerek iş dünyasımn önde gelen yöneticilerine ve basın yayına bu geüşmeleri anlatacak, yeni teknikleri tanıtacaklar. Seri konferanslarm ilki 8 kasım perşembe günü yapılacak. Dünyaca tanınmış otorite Maureen RessJer "tnsanlar arası ilişkileri çözümleiDe" tekniklerinin kullanılması konusunda konuşacak. Konferans 8 kasımda Sheraton Oteli'nde yapılacak. TRANStT Taşunacüık ve Doğu Karadeniz'in Sorunlan Semineri 9/10 kasım tarihlerinde Trabzon Ticaret ve Sanayi Odası'nda yapılacak. İKV tarafından düzenlenen seminerin açış konuşmasını Ulaştırma Bakanı Veysel Atasoy yapacak. Seminerde transit taşımacıhğın sorunlan, Doğu Karadeniz'in taşımacılıkta yeri ve önemi ile yeni gelişmeler ele alınıp değerlendirilecek. MANUFACTURERİS Hanover Trust Company kambiyo işlemlerine aracılık edecek bankalar listesine alındı. HANNOVER fuarına katılmak isteyen firmalann 15 kasım perşembe gününe kadar TOB'a başvurmaları istendi. Federal Almanya'da 1724 nisan tarihleri arasında düzenlenecek fuara Turkiye kardeş ülke olarak katılacak. ANADOLU Endüstri Holding'in şirket sayısı 28'e ulaştı. Holding'in 28. şirketi Orta Anadolu'nun biralık arpasını işleyecek Malt Fabrikası Konya'run Çumra ilçesinde yıl sonunda hizmete girecek. Hint Okyanusu'na boru hattı Ekonomi Servisi Körfez ülkeleri, Birleşik Arap Emirlikleri'nden çıkarak Hürmüz Boğazı'm aşıp Hint Okyanusu'na açılan bir petrol boru hattının inşası için fizibilite araştırması yapümasına karar verdiler. Bahreyn, Küveyt, Umman, Katar, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Enürlikleri, söz konusu ortak proje için bir teknik komite oluşturdular. İngiltere'de gazete, dergi ve kitapları KDV kapsamma alma planı sektörü karıştırdı LONDRA, (ANKA) İngiltere'de Margaret Thatcher'ın baskanlığındaki hükümetin Maliye Bakanı Ntgel Lawson'nin Gelir Vergisini azaltabilmek için gazete, dergi ve kitaplan Katma Deger Vergisi'ne alma planı sektörü kanştırdı. KDV'nin henüz uygulamaya konulmadığı Yunanıstan dışındaki AET ülkeleri arasında en dar KDV kapsamına sahip olan ülke durumundaki İngiltere'de gazeteler ve basın kuruluşlan KDV'nin basın ve ya İş Bankası'na Bilgisayar Sistem ve İletişim İşletmenleri alınacak. İstanbul Otomasyon Merkezimizde kurulacaklBM 3081GX sistemimizde görevlendirilmek üzere, yazılı sınav ve görüşmeyle alınacak "Bilgisayar Sistem ve İletişim İşletmeni" adaylarının: • Bu konuda yurt içinde ya da yurt dışında en az iki yıl süreli ön lisans düzeyinde öğrenim görmüş, • 30 yaşını aşmamış, • Askerliğini yapmış olmaları ve iyi derecede Ingilizce bilmeleri gereklidir. Yazılı sınav, 17 Kasım 1984 Cumartesi günü saat 14.00'de ÎETT Otobüs Deposu yanı 4. Levent adresindeki îstânbul Otomasyon Merkezimizde, İngilizce olarak yapılacaktır. Sınav, işletmenlik mesleğiyle ilgili genel konulan kapsamaktadır. Yazılı sınavda başarıh olan adaylar, ayrıca saptanacak bir günde görüşmeye alınacaktır. Büyük sistemlerin işletiminde deneyimli olanlara öncelik tanınacaktır. İlgilenenlerin dilekçelerini, bir fotoğraf ve özgeçmişlerini de ekleyerek, en geç 9 Kasım 1984 tarihine kadar; Türkiye İş Bankası AŞ Genel Müdürlük Organizasyon Müdürlüğü Atatürk Buh^arı No. 191 Kavakl ıdere/Ankara adresine elden getirmeleri ya da aynı tarihe kadar belirtilen adrese ulaşacak biçimde postalamaları gerekmektedir. Okurlara: Ekonomi Notları bundan böyle haftada iki kez, cuma ve pazartesi günleri yayınlanacak. Bu olonakıan yararianarak dünya ekonomisi ve uluslararası iş âlemiyle ilgili konulara daha sık değinebileceğimizi umuyoruz. İŞADAMENIN KASIM GÜNLÜĞÜ HAZIRLAYAS: H. TURGUT ARIĞ 7 KASIM'A KADAR Anonim şirketlerin Ekim 1984'de kuUanmalan gereken Damga PuU lan bedelleri, vergi dairesine makbuz karşıhğı yatırüır. Ücreüilerin Ekim 1984 ahş faturalan, pulsuz Vergi İadesi Bildirim Listesine eklenerek isverene verilir. 15 KASnVTA KADAR Gider (htihsal) Vergisi Ekim 1984 beyannamesi, vergi dairesine verilir ve ödenir. 2 0 KASIMA KADAR 20'den fazla işçi çalıştıran isyerlerinde Ekim 1984'te, 20'den az işçi çalıştıranlarda ise son üç aylık yapılan ödemelerin gelir vergi kesintileri, Muhtasar Beyanname ile vergi dairesine verilmeli ve ödenmeüdir. Ücretlilerin Ekim 1984 alış faturalan sonuçları, Vergi lade Beyannamesi ile vergi dairesine bildirilir. Biletle girilen eğlence yerlerinde biletleri kullanmadan önce, biletsiz girilenlerde ise geçen aya ait Eğlence Vergisi tutan, belediyeye bildirilir ve ödenir. Kendi adlanna reklam yapanlarm ve reklam islerini sürekli meslek edinenlerin geçen ay yaptıklan ilan ve reklamın vergisi, belediyeye bildirilir ve ödenir. Geçen aym Yangın Sigorta Vergisi belediyeye ödenir. 3 0 KASIM'A KADAR BagKur'un Kasım 1984 aylık primi bankaya yatınhr. Ekim 1984 ücretleri Aylık Sigorta Pirimleri Bildirgesi, S.S.K. Bölge Müdürlüğü 'ne verilir ve pirim tutan ödenir. Götiirii gelir usulünde vergilendirilen ticaret ve serbest meslek sahiplerinin 3. ve son vergi taksidi ödenir. Veraset ve lntikal Vergisi ikinci yan taksidi ödenir. Emlak Vergisi ikinci yan taksidi ödenir. Ingiltere Maliye Bakanı Nigel Latvson yıncılık faaliyetlerini yaygmlaştırma çabalarını başarısızlığa uğratmak için kollannı sıvamış bulunuyorlar. 500 milyon dolarlık sipariş Ekonomi Servisi Brezilya, Nijerya'dan 500 milyon dolarlık mamul ve hammadde siparişi aldı. Brezilya'nın acil ihtiyaç duyduğu mallar, 12 ay boyunca sevkedilecek. Nijerya karşılık olarak Brezilya'ya yaptığı ham petrol ihracatını günlük 40 bin varil arttıracak. Ödemelerin döviz olarak yapılmasının beklendiği, takasın söz konusu olmadığı bildiriliyor. ŞIRKETLERDEN ~ GENERAL DY.NAMİCS üçüncü üç aylık kârlarında yüzde 33 oranmda arüş olduğunu açıkladı. ABD'nin en büyük silah üre•icisinin üçüncü üç ayda 102,2 milyon dolarlık bir rekora ulaşnasında ürettiği uçak, gemi, füze ve tüfeklerin büyük payı olduğu belirtiliyor. KLM'nin bu yılın ilk altı ayına ilişkin gelirlerinde yuzde 63 oranında bir sıçrama meydana geldi. Hollanda Kraliyet Havayollan, sefer sayılannda yüzde 10 oranında bir artış gerçekleştirmişti. LUFTHANSA Alman Hava Yolları, Suudi kaynaklı finansman desteği ile, Alman lüks oteller zinciri Kempinski'nin hisselerinin yarıdan fazlasını satın almak üzere teklif hazırlıyor. Kempinski'nin yüzde 75'i Alman Commerzbank ve Dresdner Bank'ın elinde bulunuyor. TÜRKİYE İŞ BANKASI AŞ Genel Müdürlük