Katalog

3 EYLUL 1983 HABERLERİN DEVAMI CUMHURIYET 11 GERÇEK Baştarafı 1. Sayfada) Sovyetler: Uyan için ateş OLAYLARIN Yeni Meclis'in 1200 adavı (Baştarafı 1. Sayfada) onceden soylendığı gıbı ARDEVDAKI (Baştarafı 7. Sayfada) BAĞIMSIZ AD\YLAR gu, \bdu>lah Tosvalı, Feyzi Uy"Mig23" degil ondan daha ge6 kasım seçımlerıne bağımsız edılmesını, Amerıkan bavraklaM ^^^^^fc ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^^^^^^k ^*^^^^^*~ A ^^r ^ ^ ^ ^ V / ve'ntn çozulmesı gereken onem lı sorunları butun aiırhkları ıle gundemdedır Akıl ıle coşkunun alaşımmda olumlu bır tartışma ortamı, çozum yoüarmı araştmp bulmak ıçın şarttır Yoksa lop lum sorunlarına bunca uzak bır partıcttığın ulkeye ne gıbı \ararı olacağı sorusu boşlukia kalır Her sorunun ustesınden gelmış tuzu kunı bır ulke değılız kı, par tılerımız \uzeysel yaklaşımlar ıçınde seçtm vanşına gırebılsınler Bunun ıçm \enı sıvasal kadrolardan ulke sorunları uzerınde daha kavrayıcı \edaha vapıcıfikırler beklıvoruz. Eğer bu yaraııcılık oluşamazsa aranan yenı polıtıkacı tıpınm ne ışlevı ne de değerı soz konusu olabılır * * * Ankara (Baştarafı 1. Sayfada) "uçağın duşmesine yol açan nedenler hakkında kesin birşey bilinmedıgı" belırtılmıştı Ancak bu açtklama daha sonra ıptal edıldı ve ıkmcı bır açıklama yapılarak, bu kez, "şimdiye kadar bize ulaşan bilgilerden uçağın açılan bir ateş sonucu duşunıldugu anlaşılmaktadır" denıldı Açıklamada, olayın butun dunyada olduğu gıbı Turkıye*de de "derin bır teessur" uyandırdığı behrtılerek, "yolcu tasıyan sivil bir uçağa ateş edilmesinin, nedeni ne olursa olsun, hıçbır şekilde tecviz edilmesıne ımkân bulunmadığı açıktır" goruşune yer verıldı Dışışlen Bakanlığı'nın açıklanasının son bölumunde de şöyle denıldı "Dolayısıyia bu konuda dunya kamuoyunun haklı infialini ve ola> sonunda hayatını kaybedenlerın yakınlannın duydugu teessuru içtenlikle paylaşmaktayız." Dışışlen Bakanlığı'nın açıklamasında, Sovyetler Bırhğı'nın adının açıkça geçmemesıne karşılık, olay nedenıyle bu ülkeye oldukça suçlayıcı bır tavır takınıldığı göze çarptı Öte yandan, Amenka Bırleşık Devletlerı olayla ılgılı olarak dıplomatık kanallardan Ankara'ya bılgı verdı ABD'nm Ankara Büyukelçısı Robert Strauss Hup«, dun sabah ve öğleden sonra olmak üzere Dışışlen Musteşarı Buyukelçı Ercument Yavuzalp ıle ıkı ayrı göruşme yapu. tlk göruşmede buyukelçı, olayın ne şekılde meydana geldığıne ılışkın ABD'nın ebndekı bügılen aktardı, ıkıncı göruşmede ıse buyukelçınin ABD'nm Guney Kore ıle bırhkte BM Guvenlık Konseyı'nın toplanması ıçın yaptığı çağrı uzerınde bılgı verdı. Bu arada, Turkıye'nın Seul ve Tokyo Buyukelçılıklennden de olayla ılgılı raporlar, Ankara'ya gondenldı sırada, Istanbul eskı mılletvekı guner. lı Akgun Silıvrili Istanbul 3 nu ESKI PARLAMENTERLER maralı seçım bolgesınden 4 sıMDP lıstelerınde yer alan esrada adav gosterıldıler 12mart Erım hukumetmde Gumruk ve kı parlamenterler ıse şovle Yılmaz Hocaoglu, Mehmet Tekel Bakanı olarak görev yapan ve uç donem mılletvekılı se Lnaldı. Macit Zeren, Necdet E\çılen Haydar Ozalp da yme ay liyagıl, Fıkri Pehlivanlı, Hilnı ılden 2 sırada ada> oldu Nığ mi Çeltikçi, Rasim Gezmış, Isde'nın bırıncı sırasında Anava kender Cenap Ege, Ahmet Ihsan tan Partısı'mn Genel Başkan Kırımlı. Fennı İslimyelı. Raif Yardımcısı Mehmet Altınsoy. Eriş, Kâmran Inan, Turgut GuInonu hukumetlerı dönemmde ler, Ahmet Mukadder Çiloglu, Devlet Bakanhğı >apan Altınsoy Sebahattın Ozbek (Bakan), Reuç donem parlamentoda bulun fet Sezgın, Sabahattın ^avcı, >afiz Yıldınm, Mehmet Hazer, du Zeynel Gundogdu, Ismail Hak6 DM UYESİNDE!\ BİRİ kı Yıldınm, Osman Alı Hocagil, Anavatan Partısı'nden mıllet Nihat Diler, Mehmet Kılıç, Hıvekılı adayı olmak ıçın basvuru dayet tpek, Selahattın Orhon, da bulunan 6 DM uyesınden sa Ahmet Zeydan, Talat Koseoğlu, dece Amasya uyesı Talat Sara Celal Yardımcı, Necle Tekinel. çoğlu, bu ılın son sırasından Osman Zeki Gumuşoglu, Namık aday göstenldı Kemal Şenturk, Vılmaz Oztuna, Sabrı Keskın. Musa Dogan, MtLLtYETÇİ DEMOKRASt Mustafa Kemal Topçular, MehPARTİSt Mıllıyetçı Demokrası Partısı' met Atagun, Selçuk Aytan, Famn dun kesınleşen mılletvekılı ruk Sukan, Mehmet Emin Alanada> adaylan arasmda eskı dö yalı, İsmail Haklu Yıldınm, nemlerden 63 mılletvekılı ve se Necmi Ozgur, Zekeriya Kurşad, Atılla Imamoglu, Haldun Mennatör ıle 36 Danışma Meclısı teşoglu, Ahmet Buldanlı, Hamuyesı yer aldı Eskı parlamenterler arasmda, dı Maden, Osman Salihoğlu, 12 Mart dönemınde başbakanlık Mehmet Ulusoy, Hasan Şevkı yapmış olan Vaj^senatorü Ferit Yucel. Omer Guriş, Hflmi Bıçer, Melen de bulunuyor Içışlen Ba Zeki Ramoglu, Selahattın Guven, Bahn Karakeçılı, Fend Mekanhğı görevını yürutmuş olan len, Neşet Tanndag, Sebati AtaHaldun Menieşoğlu, eskı Deman, Mustafa Saraç. Fevzi Fımokrat Partı mn "ağır toplann rat, Tank Remzı Baltan, Recep dan" sayılan Sebati Ataman, Meriç. Celal Yardımcı'nın da "secilebiUr" yerlerden aday gösterılmesı DM UYELERİ dıkkat çekıyor öte yandan, MDP mılletvekılı olmak ıçın başvuran 74 danışma meclısı uyelennden 35'ı lıstelerde yer alabıldı. Dığer DM uyelen ıse adaylık ıçın başvurdukları halde hsteye konmadı Lısteye gıremeyen danışma meclısı uyelennden bazıları şöyle. Kazım Ozturk, Hamdi Açan, Yavuz Altop, Muhsin Zekaı Bayer, Ender Çiner, Zeki Çakmak' h, Cemil Çakmaklı, Muzaffer Ender, Akif Erginay, Azmi Eryümaz, Halil Ertem, Necdet Gebeloğlu, Abdullah Pulat Gozubuyuk, Beşir Hamitoğulları, Rahmi Karahasanoğlu, Ltkan Kocaturk, Nıhat Kubılay, Serda Kurdoglu, Necmettın Narüoğlu, Adlı Onmuş, Muzaffer Sağışman, Hayri Seçkın, Lami SunAday hstesıne gıren danışma meclısı u>elen de şunlar. Ethem Nuri Ayan, Bahtiyar Uzunoğlu, Zeki Ozkaya, Gungor Çakmakçı, Enıs Muradoğlu. Siyamı Ersek, tmren Aykut, \dnan Orel, Feyyaz Golcuklu, Mehmet Sadı Erdem, Fendun Guray, Abdullah Asım tğnecıler, Necdet Ozdoğan, \>dın Tuğ, Vefik Kitapcıgil. Bekir Tunay, Eşref Akıncı. Namık Kemal Yolga, tb.ahim Barangıl, Orhan Baysal, Mehmet Aydar, Rafet İbrahimoglu, Tandoğan Tokgöz, Recai Dınçer, tsmaıl Şengun, Ahmet Sarp, Alı Dikmen, Mehmet Kanat, Nazmi Onder, Ali Mazhar Haznedar, Turgut Kunter, Şadan Tuzcu, Mumin Kavalalı, Salih tnal. UGUR MUMCU GOZLEM Irak elçisi: Boru hattını (Baştarafı 1. Sayfada) yanıtlan özetle şöyle: SORU Turkiye'nin savaş karşısında uç yıldır izlediği politikayı nasıl karşılıyorsunuz? YANITTurkıye kuşkusuz başından berı objektıf kalarak tarafsızhk sıyasetı ızlemıştır Turkıye ıkı ülkenın de komşusu olması nedenıyle bölgede önemh bır ulke durumundadır ve banş çabalannda önemh rol oynamıştır SORU: Savaş konusunda Turkiye'den başka ne bekliyorsunuz? YANIT: Herşey îran'ın tutumunu değıştınp değıştırmeyeceğıne bağlıdır Eğer Îran'ın tutumunda bır değışıkhk olursa, Turkıye'nın çaba sarfedeceğınden emınız. îslam konferansı açısından da durum aymdır SORU Savaşın surmesınde kimlenn rolu var. Savaştan kim yararlanıyor? YANIT. Silah tüccarlan... BORU HATTI KONUSUNDA TEMASLAR SORU tran'ın petrol boru hattını bombalayabileceğini açıklamasından sonra Turk makamlan ile Irak makamlan arasmda herhangi bır temas oldu mu? YANIT Türkıye ıle Irak arasında gerek genel olarak savaşla, gerekse boru hattı ıle ılgılı olarak devamü temaslar vardır Çunku bu boru hattı ıkı ulkemn ortak yapımıdır SORU Boru hatının konınması amacıyla Turkiye ıle Irak arasmda işbirliği yapüabiUr mi? YANIT Savaş sırasında Iranlılarca bu tur tehdıtlerın ortaya atılması normaldır Bız boru hattını kendımız konıyabılecek durumdayız.Ayrıca Irak'ta korunacak yalnız boru hattı mı var? SORU İran'ın tehdidi uzerıne çevik kuvvetin devreje gireceğı de dahıl olmak uzere bır dizı spekulasyonlar yapıldı. Bunlar hakkında ne diyorsunuz? YANIT Iran aslında bu tehdıdı ortaya atarak başka ulkelerın mudahale etmesını ıstıyor Aslmda bu tehdıt Iranlılarca bır şart olarak one surulmektedır Savaş uç yıldır suruyordu Neden uç yıldır bu konudan hıç söz edılmedı de, şımdı gundeme getırıldı'' Aynca Îran'ın boru hattını bombalayabılmesı de stratejık açıdan mumkün de değıldır lran bırhklerıne boru hattının uzakhgı 300 km dolayındadır Ayrıca lran boru hattını vurabılecek durumda olsaydı, Turkıye'nın çıkarlannı dıkkate almaz, çoktan boru hattını vururdu SORU Yaz başında oldağu gibi Turkiye Kuzey Irak'ta gerekirse yeni bir operasyon yapabilir mi? YANIT: Bunu gerektıren kosullar doSarsa olabılır? SORU lran'da Fransızlara dönuk Ermenı tedhış faahyetlennın yoğunlaştığı gözlenıyor Bunu nasıl açıklıyorsunuz? YANIT: lran, Fransa ıle Irak arasında yakın ılışkıler olmasına karşıdır Tahran'dakı yönetımın hımayesı olmadan bu eylemlenn gerçekleşebıleceğı duşunülemez lran yönetımı, bu unsurlan Fransızlara karşı hımaye etmektedır Aynca lran'da Ermem tedhış kampları vardır Buyukelçının bu sözlerı üzenne, gazetealer kendısınde bu konuda belge olup olmadığını sordular Buyukelçı de yanıtında "Son Havadis Gazetesi yazdı" dedı Aynca basın toplantısının sonunda tran'da çıkan "El Şehid dergısının Turkıye'nın Kuzey Irak operasyonu nedenıyle Turkıye'yı yerdığı sayısının fotokopısı de dağıtıldı olarak katılmak ısteyen adavlar da dun saat 17'ye kadar adav olacaklan ıllerın ıl seçım kurullarına başvurdular Çok savıda eskı mılletvekılının bağımsız aday olduğu gozlemlendı Yuksek Seçım Kurulu Başkanı tsmet Yanıkömeroğlu, tum lurkıye genelınde 235 kışının bağımsız mılletvekılı adavı olarak ıl seçım kurullarına başvurduğunu belırterek. bu sayının dun saat 17'ye kadar vapılan başvurulara ılışkın telgraflann bugun ele geçmesıyle artabıleceğını soyledı lstanbul'da 6 seçım bolgesınden bağımsız adaylık ıçın başvuranların adları şöyle Orhan Ayar (yuksek muhendıs), Yusuf Ziya Reisoğlu (oto yedek parçacısı), Mete Oran (serbest), Husamettin Erdınç (emeklı assubay), Mustafa Kemal Kekevi (teknık öğretmen), Ali Muvaffak Ipar (eskı Demokrat Partı mılletvekılı, sanayıcı), Turan Ustabaşı (malıyecı), Tahsın Çetiner, Fikret Madaralı (emeklı öğretmen), Kemalettin Turkoğlu (emeklı noter), Ahmet Hamdi Ersin (vaız) Emeklı Orman Genel Muduru Musa Keseci ıse evraklarını tamamlayamadıgından başvurusu kabul edılmedı lstanbul'da başvuranların 30'u bulduğu, bunlar arasında bır DM uyesının de bulunduğu behrtıhyor Dun saat 17'den sonra ulaşan haberlere göre, başvuranlann sayısı ve tanınan kışıler şöyle tzmır (15 kışı) Zeki Efeoğlu (gazetecı, eskı mılletvekılı), Munir Daldal (eskı senatör ve mılletvekılı) Kars (6 kışı) Abbas Gokçe (DM üyesı), Dıyarbakır (4 kışı), Recep Şeker (eskı emnıyet mudüru, avukat), Ahmet Pektane (kapatılan bır partının ıl baskanı), Tekırdağ Halil Başol (eskı mılletvekılı ve eskı Tıcaret Bakanı), Trabzsn (10 kışı) Mehmet Ozgur (Eskı mılletvekılı), Liıtfu Goktaş (eskı mılletvekılı), Aydın (6 kışı) Huseyın Oğunçlu (Nazıllı eskı muftusü), Bandırma (2 kışı). Behram Eker (eskı mılletvekılı), Malatya (12 kışı) Hamdi Ozer (eskı senatör), Abdurrahman Poturgeli (Yılmaz), (DM Malatya uyesı), Ahmet Karaaslan (eskı lmar ve Iskan Bakanı), Ali Ihsan Yazgan (gazetecıyazar SODEP'den adaylık koyacaktı), Adana (34 kışı) Duran Yalçın (emeklı kur may albay), Nıhat Andac (emeklı albay), Nihat Değer (emeklı kurmay albay), Denızh (2 kışı). Hasan Golgecen (Mıllı Eğıtım eskı Mudüru) rının varıva ınmesını ıstemıştı ABD ve Guney Kore hukumetlerı, ortaya çıkan bunalım uzerıne BM Guvenlık Konseyım olağanustu toplantıya çağırdılar Ancak Sovyetlerın Guvenlık Konseyı kararlarını veto hakkına sahıp olması nedenıvle bır sonuca varılması beklenmıyor AP ajansı 269 yolcunun en az 51'ının Amerıkah olduklarını bıldırdı Daha once vapılan açıklamalarda uçakta ABD Kongre uyesı Larry McDonald'ın da olduğu belırtılmıştı Bazı Kongre uyelerı SovyetlennMc Donald'ın uçakta bulunduğundan haberdar olduğunu ve saldınnın bu amaçla gerçekleştırıldığını one surmuşlerdı. Guney Kore Başkentı Seul'da bınlerce kışı Sovyetler Bırlığını protesto ettı Sayılan 50 bını buİan gösterıcılenn çoğunluğunun unıversıte oğrencısı olduğu belırtıldı Sovyetler Bırlığı'nın uçağı duşurduğune ılışkın suçlamalar bırçok başkentte tepkılere yol açtı Ingıltere, Fransa, Japonya, Çın, Kanada. Avustraba vetkılılen Sovyetler Bırlığını kınadılar ve Sovyet Buyukelçılerını çağırarak açıklama ıstedıler. Uluslararası Hava Taşımacılığı Bırlığı sozcusu Davıd Kyd, olayın nasıl gelıştığıne ılışkın tum ayrıntıların elde edilmesıne kadar yorumda bulunmayacağını behrtırken, Sovyetlenn saldınyı gerçekleştırmış olmalarına ınanmak ıstemedıklerıru belırttı Merkezı Ingıltere'de bulunan Uluslararası Pılotlar Bırlığı Federasyonu yetküılerı uçağın kaybolmasına ılışkın ayrıntılar gelınceye kadar yorumda bulunmayacaklarını açıkladı Ankara'dan da Bankerzedeler Üst Komıtesı Başkanı emeklı kurmay albay Necati Ozdemir ıle aynı komıteden emeklı albay Metin Mutluer ve Talım Terbıye Kurulu Hızmetler Mudurluğu'nden emeklı Kemal Vural da bağımsız adaylık ıçın başvurdu Eskı Ankara Mılletvekılı İsmail Hakkı Muftuoğlu da adaylık ıçın başvurdu Fransa Dışışlen Bakanı Claude Cheysson olaydan buyuk uzuntu duyduklannı belırttı ve Sovyetler BırbğYnın açıklamada bulunması gerektığını kaydettı Ingılız Hukumetı yetkılılerı, olayı "uzuntu verici ve açıklanamaz" olarak nıteledı Ingıltere'de yayınlanan gazeteler, Guney Kore uçağımn duşurubnesı ıddıalarına yer vererek olayı "tasarlanmış cinayet", "barbarca eylem" manşetlenyle verdıler ttalyan Hukumet sözcusu "olayı derin bir ofkeyle karşıladıklanm" açıkladı Hollanda yetkılılerı ıse "olaydan tumuyle dehşete duşulduğunu" bebrttıler ve "bu ığrenç ve planlı bir eylemdir" dedı ler Japon yetkılılen, Guney Kore uçağının Sovyet jetlen tarafından duşurulduğunü ılen surerek, bu davramşa "hiçbir mazeret bulunamayacağım" vurguladılar. Japon Bakanlar Kurulu Sekreterı Masaharu Gotoda, duzenledığı bır basın toplantısında, "Japon hukumetinin gerçekleri ogrenmek ısteyen tum ulkelerle yardımlaşacağını ve uçağın yolcu ve murettebatını aramak ıçin ellennden gelenı yapacaklannı" soyledı Gelen haberlerde, Boeıng'ın ri bır model olan "Su15" tıpı bır uçak tarafından vurulduğu ve en az 3 fuzenın fırlatıldığı belırtılıyor Amerıkan kaynakları, Kore uçağının Sovyet hava sahasına gırmesınden sonra en az 8 uçaktan oluşan bır filo tarafından ızlenmeye başlandığını ve 2 5 saatlık takıpten sonra Sahalın Adası açıklarına vurulduğunu soyluyorlar Boeıng'e ateş açan Su15 tıpı uçak ıle yer kontrol arasmda ıse şoyle bır konuşma geçtığı bıldırılıyor Yer Kontrol "Nişan al" Pılot Nişan aldım" Yer Kontrol "Ateş" Pılot "Ateş ettim" Bu dıyaloğun ıkı kez tekrarlandığını belırten kaynaklar, uçağın en az 1 fuze fırlattığını öne surduler Sovyet pılotlarının msıyatıf kullanma alanlannın çok dar olduğunu ve tumuyle yer kontrolun emırlenne uyduklan da kaydedılıyor 32 bın feet (yaklaşık 9 750 metre) yuksekhkteyken vurulduğu bıldırılen uçağın Sahalın Adası açıklanna, anotk Sovyet karasuları ıçındekı bır bölgeye duştuğu sanıhyor Sovyetler Bırlığı şımdıye dek sadece denız yuzeyınde "petrol birikintisi" bulunduğunu bıldırdı Uzmanlar bu yukseklıkten duşen bır uçaktan kurtulan olmayacağını, bır mucıze kabılınden kurtulan olsa dahı çok soğuk o lan suyun ıçınde bırkaç saatten fazla yaşayamayacaklannı belırtıyorlar. Sovyetler Bırlığı'nın Tokyo Buyükelçısı Vladımır Pavlov ıse olay yennde dolaşan Sovyet gemılerının "bir hava kazası olduğunu gösteren izler bulduklannı" soyledı Söz konusu ızlenn uçak enkazı ıle yakıt bırıkıntısı olduğu sanıhyor Şu aşamada olayın gerçekeştığıni belgeleyen tek kanıt da yuzeyde görülen bırıkıntıler Japon denızcılık yetkılılerı, olay sırasında Sahalın Adası açıklannda bulunan bır Japon teknesının patıamalar ve gökyuzunden duşen parlak nesneler saptadığını duyurdular Bu teknenın Moneron adası'nın 17 mıl açığında bulunduğu sırada, murettebatın ıkı ya da uç patlama sesı duyduğunu ve gökyüzünun doğu İcesımının aydınlandığı, ardından da parlak nesnelerın duştüğu belırtılıyor Kurtarma çalışmalanna katılmak uzere bölgeve hareket eden Japon gemılen ıse, Sovyet karasularından ıçen gırme ıznı alınmadığı ıçın Sovyet karasulannın açığında beklıyorlar. Olayın nedenlen konusunda belırgın bır göruş yok Gözlemcıler uçağın düşuruldüğu bolgede Sovyetler Bırlığı'nın "en duyarlı" askerı uslennın bulunduğunu kaydedıyorlar. Uçak yolcuları arasında yer alan Amerıkah kongre üyesı Larry Mc. Donald'ın bu yardımcısı "uçak, içinde Mc. Donald olduğu için vurnldu" dedı. Danışman, Mc. Donald'ın uçakta olduğunu Sovyetler'ın önceden bıldıklerım de öne surdu (Baştarafı l. Sayfada) lerını gorevlendırmekteydı Değısıklık yalnızca aslıye cezalık suclar ıle ılgılıdır Toplu Basın Aslıye Ceza Mahkemelerı, "en yuksek derecelı uc ceza hakımının" katılımı ıle olusur Ceza yargıclannın bulunmaması halinde, hukuk yargıçları da toplu basın mahkemelerınde gorev yapabılırler Bu mahkemeler, basın yoluyla ıslenen sucların özellığı gozonune alınarak kurulmustur Basın suclarının kendılerıne ozgu ozellıkler tasıdığına ınanan yasa koyucu, bu davaların "uzmanlık mahkemesı" nıtelığınde olan toplu basın mahkemelerınde gorulmesını uygun gormustu Tasarı bu mahkemelerın ' hakımlenn aslı qorevlen ıle ılışkılennın devam etmesı hukukı ve fıılı nedenlerle devamlı olarak basın davalarına bakamamaları' gıbı nedenlerle davalann zamanında karara bağlanmadığı gerekcesını benımsemekte, bu nedenle toplu basın mahkemelerı kaldırılmaktadır Tasanda ılen suruldüğu gıbı "hakımlenn aslı gorevlen ıle ılıskılen" basın davalannın gecıkmesıne yolacıyorsa, bu davalann tek yargıclı aslıye ceza mahkemelerınde karara bağlanması yıne aynı sakıncayı doğuracaktır Çunku aynı ış yoğunluğu yıne soz konusudur Eğer, toplu basın mahkemelerının ıvedı olarak karar vermelerı ıstenıyorsa, bunun ıcın bu mahkemelerde gorev alan yargıçların yalnızca basın yoluyla ışlenen suclara bakmalan sağlanabılır Nasıl, yıne bır "uzmanlık mahkemesı nıtelığınde olan Tıcaret Mahkemesı yargıçları yalnızca tıcaret davalarına bakıyorlarsa, toplu basın mahkemelerı ıçın de aynı duzenleme getırılebılır Çozum yolu, bu mahkemelerı kaldırmak değıl, bunlara yenı bır hukuksal duzenleme getırmektedır Kaldı kı bu mahkemelerın her ılde, her ılcede kurulmalarına da gerek yoktur Orneğın, gunluk dılde "casusluk" olarak adlandırdığımız suclar, Genelkurmay Askerı Mahkemesı'nde gorulur Kacakcılık suçlarına Ankara Sıkıyonetım Komutanhğı 4 Numaralı Askerı Mahkemesı nde bakılır Tıpkı bu orneklerde görduğumuz gıbı toplu basın mahkemelerı, gazetelerın genel yayın mudurluklerının bulunduğu ıllerle ana dağıtımlarının yapıldtğı ıllerde kurulabılır Boylece butun Turkıye'de 4 ya da 5 tane toplu basın mahkemesı kurulabılır Bu mahkemelerın yargıçları yalnızca basın suçlarına bakacakları ıçın davalarda bırıkme ve yığılma da olmaz Basın yoluyla ışlenen suclarda mahkemeler sık sık bılırkışılere basvurur Davalann uzamasının bır nedeni de budur Mahkemelerın bu tur suclarda bılırkışılere başvurmaları, basın yoluyla ışlenen sucların uzmanların goruşu ıle karara bağlanacağını gostermektedır Toplu basın mahkemelerı, sayı olarak sınırlandırılır ve yargıçlar yalnızca basın davalarına bakmakla gorevlendırılırse bılırkışılere başvurma yolu da azalacaktır Çunku bu durumda, mahkemeler, eskısınden daha çok basın suclarında uzmanlasacaklardır Tek yargıclı mahkemelerde yanılma olasılığı daha çoktur 3 yargıclı mahkemede, karar bu yargıçların oylan ıle oluşur Bu da kararlardakı yanılma payını azaltır 3 yargıclı mahkeme, sanıklar ıcın guvencedır Tek yargıclı aslıye ceza mahkemelerınde, yargıçların basın suclarında uzmanlaşmaları kolay değıldır Gereğınden fazla ıs yoğunluğu ıle karşı karşıya bulunan aslıye ceza yargıçları, ıster ıstemez bu suclarda bılırkışılere basvuracaklardır Bu da basın davalarında aynı gecıkmeye yolacacaktır Ceza davaları dışında hukuk usulu alanında da bır duzenleme yapmak gerekmektedır Basın yoluyla olusan haksız eylemlerle ılgılı davalarda, hangı ıl ya da ılcenın mahkemelerının bu davalara bakması gerektığı konusu da tartısmalara yolaçmaktadır Hukuk Muhakemelerı Usulu Yasası'ndakı genel kural gereğınce "haksız fıılın ışlendığı her yerde dava açılabılır kuralı gereğınce, gazete ve dergılerın dağıtım ve satışlarının yapıldığı her yerde tazmınat davası acılmaktadır Bu ' dava açma hakkının kötüye kullanılması' bıcımınde tanımlayacağımız bır sonuca yol acmaktadır Davacı, gazetelerın genel yayın mudurluklerının bulunduğu yer mahkemelerı ya da dava konusu yazıyı yazan kısının ıkametgâh mahkemesı dısında, ıstedığı ılce mahkemesınde dava açabılmektedır Bugunku uygulamalara gore lstanbul'da yazılan ve basılan bır yazı ıcın Ağn'nın Patnos Balıkesır'ın Ayvalık ılcelerınde olduğu gıbı, orneğın, Gokceada'da da tazmınat davası açılabılmektedır Bu da, "davacının yargıcı seçmesı" gıbı gereksız, yıpratıcı bır tartısmaya kapı aralamaktadır Bu gıbı sakıncalar, basın yoluyla oluşan haksız eylemlerle ılgılı davalarda genel kuraldan ayrılarak, basının özellıklerını gozeten bır yenı yetkı kuralı getırılmesı ıle onlenebılır Bu davalar gazetelerın genel dağıtımlarının yapıldığı ıl mahkemelerınde açılırsa, bu tartışmalar da onlenmtş olur Amerîka (Baştarafı UJSayfada) manlann gun gunden daha bir Almanlaştığı ve veniden canlanan mıllıvetçılığın barış hareketinde onemlı bir etken olduğu yolunda yakınmalar var. Ne diyorsunuz? YANIT Savaştan sonra Almanlar super devletlenn çalışkan onıek çocuklan oldular Batı Almanlar ABD'nın, Doğu Almanlar da SSCB'nın. Bu yülarca böyle surup gıttı Ama artık her ıkı devlet de olgunlaştı ve kendı bıhncıne daha fazla vardı Bu da çok olağan bır gelışme. SORU tki Almanya yeniden bııieştirilmeli mi? YANIT Hayır Doğudakı ve Batıdakı komşulanmız, Orta Avrupa'da yenı bır gucun ortaya cıkmasına ızm vermez Ama kulturel ve ekonomık alanlarda bır tur konfederasyonun kurulması doğnıltusunda çaba harcayabılınz belkı Böyle bır gelışme, ulus kavramına bır anlam kazandırabılır ve A\rupa detantına katkıda bulunabılır SORU Batı Almanya'nın NATO'dan ay nlmasını istiyor musunuz? YANIT Hayır Ama uzun dönemde, yenı bır guvenlık sıstemı, örneğın NATD'yu ve Varşova Paktı'nı gereksız kılacak, nukleer sılahlardan annmış bır bölge gelıştırmeyı amaçlamalıyız Eğer bu "tarafsızlasma" ya da "Fintandıyahlaşma" ıse, "Neden olmasın?" derım Fınlandıyalılara, Sovyetler Bırlığı ıle aralarında uzun ve açık bır smır bulunmasına karşın bağunsızlıklarmı korumayı bılmış bu halka hayranbk duyuyorum. Özal: Herşey 5 yılı iyi sporsan TÜRK BAYRAKURI OKUL FUMALARI BANDO MALZEMELERİ Tel: 527 51 73 IST. • Nüfus cuzdanımı, ehlıyetımı, K.M.O kımhğını SSK kartımı kaybettım Hukumsuzdur ADI\AN SfVEREK Tercüman (Baştarafı 1. Sayfada) sonra ıse bır yazısından öturu Nazh Dıcak ve Yazı tşlerı Muduru Aydoğdu tlter hakkında, Istanbul Sıkıyonetım Komutanhğı 1 Numaıalı Askerı MahkemesınceTCK'nın 155, 159maddelerı ıle 1402 sayılı bıkıyonetım yasa sına aykın hareket ettıklerı ge rekçesıyle 1 58 >ıl arasında hapıs cezası ıstemıyle dava açılmış (Baştarafı 1. Sayfada) ve butun benhğunızle hissediyodolayı adaylarımızın buyuk ek ruz. Bu beş senemn kavgadan serıyeti yenı ınsanlardır. Bu uzak, yeni bır gelışme yonunde Bır adım daha ılen gıdeceğız Basın yoluyla ıslenen sucadaylan kendı bildırdiklen oz ve halkımızın meselelerinin çolardakı toplu basın mahkemelerı gıbı tazmınat davaları ıçıngeçmişlennden ınceledik. Sonra zulduğu bır devre olmasını tede 3 yargıctan olusan "toplu basın aslıye hukuk mahkememahallı teşkılât yonetıcılerimiu menni ediyor, bu bakımdan da ierı" kurulabılır Bu tur mahkemeler, gerek davacı, gerekçağırarak onlarla tartıştık, fikir elimizden gelen her turlu gayrese davalılar ıcın tek yargıclı mahkemeden daha guvencelı aldık, adayların referans verdik n gostereceğimizi şimdıden ıfaolur leri kişılerden bilgı aldık, aday de ediyoruz Çunku onumuzdelarımızın çoğunluğu ilk defa po ki beş sene belkı Cumhunyet taBu yasaları hazırlarken, basına bakış acımız onem kaUttkaya gıren ınsanlardır." zanmaktadır Basını korunması ve gelıştırılmesı gereken bır rihimizin en kritik dönemidir. ozgurlukler sıstemı ıçınde mı goruyoruz,yoksa, kesınlıkle Özal, mılletvekılı adaylarımn Bu beş seneyi iyi bir tarzda gecezalandırılması zorunlu tehlikelı bır suç orgutu m u 9 yaş ortalamasınm, kurucu/ann çirdiğimiz takdirde, memleketiyaş ortalamasına paralel olarak mizin önundeki butun engeller Eğer, basını, korunması ve gelıştırılmesı aereklı bır öz43 olduğunu soyleyerek, adayla kalkacak ve Turkiye bir daha sıgurluk sıstemı ıçınde göruyorsak ;ozumyollarımız bellıdır rın yuzde 81 'ının yuksek öğre kmttlı donemlere donmeden kalnımlı, yuzde 10'unun lıse veyuz kmma, gelişme yolunda suratle Haber Merkezi Federal Al DİSK davası de 9'unun da ortaokul ve ılko ilenye doğru gıdecek ve Buyuk manya Eyalet Temsilciler Meclı(Baştarafı 1. Sayfada) kul öğrenımı gormus oldukları Ataturk'un dedıği gıbi musaır sı, yabancı ışçüere gen donuş teşoğlu'nu zıyaret ederek sorunlanı kaydettı medeniyet seviyesine hızla vık pnmı venlmesını öngören yarını ılettıler. Malıye Bakanı Kailerleyecektir. Sıyası mucadeleyı hızmet yasa tasansmı kabul ettı Tasarı faoğlu ıle bırhkte bankerzedeleparlamentoda bu ay ıçınde oylarışı olarak değerlendırdıklerını rm sorunlannı dmleyen BaşbaAma bu beş seneyi tyı geçirnacak Parlaı.,entoda kakan Ulusu "Sıkınülannızı bıliyo ıfade eden Özal, "Bu siyasimü mezsek, tekrar eski kavgalara, Istanbul Haber Servisi ne Anayasa duzenını yıkmayı bul edılmesı halinde ruz. Bunu çozmek ıçın çaba har cadelenin kavgadan uzak ve du reaksiyon, ayrım politikalarına DİSK davasında delıl olarak 1 ekımde yururluğe gırecek hedefleyen değıl, Anayasa duzerust şekilde yapılmasını arzu edi donersek, bunun memleket için cıyoruz" dedı okunan "DİSK Ajanslan" uzeolan tasarı kapanmış, ıflas etmış nını korumayı amaçlayan çalışyoruz. Ümit ediyoruz ki, onu fevkalâde tehlikelı olduğunu da Malıye Bakanı Kafaoğlu ıse şınne goruşlerını açıklayan Genel veya sor b avdır tam kapasıte ıle malar olduğunu bıldırdı Antımuzdeki donemde de boyle olaçok iyi bir şekilde bilmek mec çahşmayanışyerlerındekı yabankâyetlere neden olan bankalarBaşkan Abdullah Başturk, emperyalıst, antıfaşıst, antıcak"dedı Özal, "Hiçbir zaman buriyeti vardır. da hesap açılması konusunda tekelcı guç ve eylem bırlığı çağrumun sıyası partı lıderlen ara Adayların lısteler halinde Yuk cı ışçılere 30 hazırana kadar baş DİSK Ajanslarının bu davada bankerzedelere şu bılgıyı verdı suçlama konusu edılmelerının vurmalan halinde 10 500 mark rısındakı ılkeler uzerınde durasmda olması gerektığını kaydet sek Seçım Kurulu'na verildiği "Tum bankerzedeler adına mumkun olmadığını soyledı teşvik pnmı venlmesını öngörürak, antıemperyalıst niteliğın tı " Yani siyası parti temsilcilebugun demokrasiye geçış takvi yor Tasanda yabancı ışçıye son bankada açılması duşunulen he rinin katılmasını kabul etmiyor Ajanslann vasal denetimden Turkiye Cumhunyetı'nın Kuruminde onemli bir merhale alın 6 aydır yanında bulunan 18 ya geçmış, DlSK'ın çeşıtlı konular sap konusu bakanlıgımızın gun musunuz?" sorusu uzenne Ozal, cu Meclısı'run beyannamesınden dığını ozellikle ıfade etmek istidemındedir. Biz 31 aralık 1983 kaynaklandığını, antıfaşıst ılke"Temsilcilerin katılmasını kabul yorum. Bizımle beraber bu hiz şından kuçük çocuklann herbı dakı goruşlerını kamuya duyurtarihi ıtibarivle bankerzedeler rı ıçın 1500 mark ek pnmle sıgor ma amacıyla yayınladığı yazılı nın 1961 ve 1982 Anayasalannetmiyoruz"şeklındeyanıt verdı met yanşına gıren dığer partile ta kesıntılen ve emekhlık yardım metınler olduğuna ışaret eden adına hesap açtıracağız. Bankerda açık ılke olarak yeraldığmı, Özal dun aynca DPT Musteşarı re de bu merhalede tekrar başa lannın butunu ıle ladesını de onzedeler yasa gereğı bu paralanBaşturk, demokrasının varoldu1982 Anayasası'nın 162 maddeYıldınm Akturk'le goruştu n ve iyi çalışmalar dilıyorum." goren hukumler de yer alıyor Ta ğu her toplumda sendıkaların m bir yıl sonra 31 aralık 1984 de polemiğe yonelmedik, Bu noksınde ıse açık olarak, tekellere sarıya göre vabancı ışçıler bas uyelerını ılgılendıren konularda çekebilecekler." karşı mucadelenın ılke edınıldıtaya çekılmek istedığimiz zaman Ozal, TRT'yı, sıyası partı lıvurduklan tanhten sonrakı 30 duşuncelennı açıklamak görev Bankerzede ust komıte başka dahı çekılmedık. Bu polıtikamığını anlattı, "DİSK, \nayasaladerlermın katılacağı bır oasın gun ıçınde ulkeyı terketmelerı ve hakları olduğunu belırttı nı Necatı Ozdemir, bankerzede za sıkı sıkı sarılacağız" bıçımınnmızla, Kunıcu Medis beyannatoplantısı ve açık oturum duzen gerekıyor Aksı halde her ay ıçın "Hur Teşebbus Konseyi'nin kulerın gun geçtıkçe daha sıkıntılı de konuştu mesinde yer alan bu ilkeleri belemesınden dolayı tebrık ederek gerı donuş teşvık pnmınden 1500 rulması, TISK'in goruşlerini ve zor duruma gırdıklermı, borçnimsedi diye, bu bir suçlama ko"Bizim politikamız muspet ılen ulkelerde de bu yöntemın mark kesmtı yapılacak Bu tasa açıklaması ne denlı doğal ve >alandıklannı, mutlaka nakıt pa bir politika olacaktır" dıyen nusu olamaz." dedı uygulandığını soyledı Özal bır rıdan AET'ye u>e ulkelerın ış salsa, DİSK'in açıklamalan da o ra verılmesını, bu nakıtını de en Özal, sozlermı şöyle surdurdu soruyu yamtlarken, "Bir siyası çılerı yararlanamıyor denli doğal açıklamalardır." deaz 100 bın hra olması gerektığıparti lideri bu programlara kadı OSÜMÜZDEKİ nı belırtuıce, Kafaoğlu'nun Baştılmazsa, sadece bır sıyasi partı bakan Bülend Ulusu ıle bakıştık BEŞ YIL Aynı dosya uzerınde goruşlelideriyie açık oturum ve b asın IŞINSU BAŞOKUR lan göruldu Başbakanın başı ıle "tnsanlar arasmda aynlıklar rını açıklayan Yurutme Kurulu toplantısına katılabilirim" şek(BİNGOL) onaylaması uzerıne Malıye Ba meydana gelmesinin nedeni es lınde konuştu uyesı Rıza Guven, DİSK Ajansıle Dz Kd Yzb kiden olan bu reaksiyoner polikanı Kafaoğlu şoyle dedı larının yasadışı bır orgutun gızBANDIRMA (Cumhuriyet) "29 ekim Cumhunyet bayra tikaydt. Bu ucuz bir polıtikadır. AKMAN ZİYARET ETTt lıce basıp dağıttığı sonradan ele ATİLLA BAŞOKUR TRT Genel Muduru Macit mından once bankerzedelere açı Ama ortaya bir eser meydana geçmış belgeler olmadığına ışa Erdek'dekı MKE dınlenme evlendıler lacak banka hesabından duşmek getirmek zordur. Bız bu yoln sc Akman dun saat I5'de Turgut ret ettı Yargı denetımınden geç tesıslennde tatılde bulunan aynı çiyoruz. Bu politikamızı seçim özal'ı zıyaret ederek bır saat goKadıkoy Evlendırme Daıresı kaydıyla 25'er bin Hra verılmemış yasal yayınlar olduğunu be kunıluşa aıt 200'u aşkın kışı, ön2 Eylul 1983 sını duşunuyoruz. Nakit odeme kampanyası başlayınca da sur ruştu Coruşnıeden önce, Ak lırterek, bu vayınlarda yasal su cekı gece yedıklerı yemekten zedureceğız" man gazetecılere, açık oturumun konusunda mutabıkız" resı ıçınde suç unsuru bulunmuş hırlenerek Bandırma'dakı çeşıtOzal, konuşmasının daha son yanı sıra bır de "Tek tek sıyası olsa dahı, bu davanın konusu lı hastanelere kaldınldılar ZeBankerzede temsılcılerının olamayacaklarını, bu davada hırlenmelerden öleıı oîmadığı "25 bin liranın çok az olduğu rakı bölumunde önumuzdekı beş partı lıderlennin belırli hakkanıyılın özellıklerınedeğındı Özal' yet olçulen ıçerisinde seçilmış gakullanılamayacaklanna ışaret et bıldırıldı Doner kebabı ıle renu" belırterek buna ıtıraz etme11 \n konuşmasının bu botumu zetecilerin sorularmı" yanıtlaDİSK Yurutme Kurulu uvesı vanı tatlısından zehırlenenlerden lerı uzerıne, Başbakan Bulend malarını duşunduklerını belırttı şöyle Ulusu ıle Malıye Bakanı Adnan Kemal Nebıoğlu, okunan DİSK 150 kadar kışı, Bandırma DevResım Sergısı Devlet Guzel "Turkiye'nin onumuzdekı 5 Coruşmeden sonra Akman bır Sanatlar Galerısı Başer Kafaoğlu bu paranın 50 Ajanslan ıçınde yer alan, cephe let Hastanesı'nde, 40 kışı de SSK Beyoğlu bın lıraya çıkarılmasını "Uy senesinin fevkalâde hayatt oldu açıklama yapmayı doğru bulma çalışmalarına ılışkın açıklamada Bandırma Hastanesınde tedavı ğunu bugunden tahmin edıyor dığını soyledı Özal ıse, açık otu1 15 Eylul 1983 gun" buldular ve onayladılar bulunurken. ıddıanamenın aksı altına alındılar Bankerzede Alman Temsilciler Meclisi 10.500 markbk geri dönüş teşvik prinıini kabul etti Baştürk: DİSK Ajansı yasal denetimden geçmiştir Erdek MKE Kampında 200 kişi zehirlendi BİLAL ERDOĞAN