Katalog

İl AĞUSTOS 1983 EKONOMt CUMHURÎYET/9 Günün Aynası İşçi dövizi girişinde yüzde 21.5'luk gerileme oldu ANKARA, (THA) Ocak mayıs 1983 döneminde yurda giren işçi dövizleri miktarı 580.9 tnilyon dolara ulaştı. Geçen yılın eş dönemindeki 739.8 milyon dolara göre bu yıl gerçekleşen işçi dövizi girişinde yüzde 21.5 oranında azalma oldu. 1981 'in ayIU dönemine göre, 1982'deki azalma ise binde 3 olmuştu. Mayıs ayında yurda giren işçi dövizi miktarı 107.7 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bu miktar geçen yılın aynı ayındaki 160.1 milyon dolara göre yüzde 32.7 oranında bir azalmayı gösteriyor. Nisan ayı işçi döviz girişine göre mayıs ayındaki azalma ise yüzde 8 oldu. Merkez Bankası yetkilileri, yurda giren net işçi dövizleri iktannda azalma görülmesine karşın, döviz tevdiat hesaplarında kayıtlı olan dolar dışındaki hesaplarda yüzde yüze varan artış olduğunu belirtiyorlar. 1982 sonu sermayelerine göre dört İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN KETENCİ banka kredi linıitlerini doldurdu Şide'nin basın toplantısı Bankalar mevcut sermayeleriyle daha 1,5 trilyon kredi açabilecek Ziraat Bankası, Türk Ticaret Bankası, Osmanlı Bankası ve Sümerbank yeni kararnameye göre kredi limitlerini doldurdu. ANKARA (ANKA) Türkiye'deki kamu bankaları ve özel bankalar ile yabancı banka şubelerinin, bankalar kararnamesi ile öngörülen kredi limitinin yarısını doldurduğu belirlendi. Bankaların 1982 yılı sonu verilerine dayanılarak ANKA tarafından yapılan hesaplamalara göre, toplam 161,4 milyar liralık özkaynağa sahip 38 banka tarafından 1.76 trilyon liralık kredi açılarak, özkaynaklarm 10,9 katına erişilmiş bulunuyor. Bilindiği gibi, bu yıl temmuz ayında yürürlüğe giren bankalar hakkındaki kanun gücünde kararname ile bankaların verecekleri nakdi ve gayrinakdi krediler toplamının, özkaynaklarının 20 katını aşamayacağı hükme bağlanıyor. Buna göre, bankaların 1982 sonu itibariyle sahip oldukları özkaynaklarm 20 katı olan 3,23 trilyon liraya ulaşarak Iimiti doldurmaları için 1,5 milyar liralık kredi daha açabilecekleri gözleniyor. Hesaplamalara göre, 38 banka arasında dört banka, bankalar hakkındaki kanun gücünde kararnamede öngörülen 20 kat sınırını aşmış bulunuyor. Bu bankalardan Ziraat Bankası'nın 18,4 milyar liralık özkaynağının 20 katı olan 368,4 milyar liralık kredi limitini 77 milyar lira geçerek 445,3 milyar liralık kredi açtığı gözleniyor. , Türk Ticaret Bankası ile Osmanlı Bankası da sırasıyla 1,9 milyar liralık ve l milyar liralık özkaynağa karşılık, 47 milyar liralık ve 21,4 milyar liralık kredi vermiş durumdalar. Kararname uyarınca Türk Ticaret Bankası kredilerinm 38,2 milyar lirayı.Osmanlı Bankası'nın kredilerinin de 20,2 milyar lirayı aşmaması gerekiyor. özkaynakları 101 milyon lira olarak belirlenen Sümerbank'ın ise kredi Iimiti 2 milyar lira düzeyinde iken, açmış olduğu krediler 4,2 milyar liraya ulaşmış bulunuyor. Meslek Odaları'nın gücü yarı yarıya düşme noktasında ANKARA, (ANKA) Kuruluş yasalarında kanun hükmündeki kararnamelerle yapılan değişikliklerden sonra, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Türkiye Ziraat Odaları dışındaki 5 meslek kuruluşunun gücü yarı yarıya düşüyor. Yapılan belirlemelere göre, Türkiye Mühendis ve Mimar Odaları Birliği, Türkiye Barolar Birliği, Türk Tabipler Birliği, Türk Eczacılar Birliği, Türk Veteriner Hekimleri Birliği'nin toplam 184 bin 81 üyesi bulunuyor. Odalara üye meslek mensuplannın 97 bin 342'si kamu kuruluşlarında çahşıyor. Kanun hükmündeki kararnameler uyarınca kamu kuruluşlarında çahşan meslek mensuplannın odalara üye olma zorunluluğu kaldırıldığı için, bu yerlerde görev yapan sözkonusu 97 bin 342 kişi isterlerse odalardan ayrılabilecekler. Oda üyelerinin yaklaşık yüzde 53'ünü oluşturan kamu kurumlanndaki meslek mensupları, yasanın ilgili hükmü gereğince odalardan ayrıldıklan takdirde, Mühendis Mimar, Tabip, Eczacı ve Veteriner Hekimleri Odaları ile Barolar Birliği'nin gücü yarı yarıya azalacak. ANKA muhabirinin yaptığı belirlemelere göre, sözkonusu kanun hükmündeki kararnamelerden en çok veteriner hekimler, TMMOB ve Türk Tabipler Birliği etkilenecek. Veteriner Birliği Başkanı: Yakında et ithal etmek zorunda kalacağız ANKARA, (ANKA) Et fiyatları son beş ay içinde büyük bir tırmanışla kilo başına yaklaşık 250 lira arttı. Mart ayında kilosu 450 liraya satılan dana eti 700 liraya, 500 lira olan koyun eti de 750 liraya çıktı. Gerekli önlemlerin ahnamaması halinde, önümüzdeki yıllarda et fiyatlanmn "astronomik" rakamlara ulaşacağı ve Türkiye'nin et ithal etmek zorunda kalabileceği savunuluyor. Bu arada, ANKA ajansına bir açıklama yapan Türk Veteriner Hekimler Birliği Merkez Konsey Başkanı Yücel Akıncı, et fiyatlanmn artışına neden olarak "24 Ocak kararlarını", "üretici ile tüketicinin yeterli biçimde örgiitlenememesini" üretim için gerekli önlemler alınmadan "dış satımın yapılmasını" ve etin "devlet desteği dışında tutulmasını" gösterdi. Ankara Kasaplar Derneği Başkanı Sabahattin Sarıkaya ,da et fiyatları artışında "arz ve talep dengesinin boz'uk olmasının rol oynadığım" bildirdi. Öte yandan, bu yılın ilk beş ayında 163.2 milyon dolar değerinde et ve canh hayvan ihracatı yapıldığı saptandı. Bu yıl et ihracatında önemli artış olurken, canh hayvan ihracatında da düşmeler olduğu gözlendi. "" aret Bakanlığı İhrcal İstatistik.eri"nde geçen yılın ilk beş ayına göre bu yrltn aynı döneminde, sığır eti" îhracatında", yüzde 37 oranında artış kaydedilirken, koyun eti ihracatındaki artış yüzde 46'yı buldu. Canlı koyun ve keçi ihracatı ise aynı düzeyde kalırken, canh sığır ihracatı yüzde 45 oranında azalma gösterdi. Canh hayvan ve et ihracatından elde edilen gelir ise 1982 yıhnın ilk beş ayında 165.6 milyon dolar iken 1983 yıhnın ilk beş ayında 163.2 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Kasaplar Derneği Başkanı Sabahattin Sarıkaya, konu ile ilgili görüşlerini belirtirken, et fiyatlanmn artışında Kurban Bayramı'nın yaklaşmakta olmasının da etkili olduğunu söyledi. 1982 sonu itibariyle mevduat bankalarımn özkaynakkredi karşılaştırması Banka Adt Iş Bankası Ziraat Bankası Akbank Yapı ve Kredi Bankası Pamukbank Türk Ticaret Bankası T.Emlak Kredi Bankası T.Halk Bankası T.Vakıflar Bankası T.Garanti Bankası Osmanlı Bankası T.Öğretmenler Bankası Anadolu Bankası Uluslararası Endüstri ve Ticaret Bankası Şekerbank lmar Bankası Sümerbank Denizcilik Bankası Bağcılar Bankası Egebank Tütüncüler Bankası Eskişehir Bankası Ortadoğu tktisat Bankası tktisat Bankası T.Dış Ticaret Bankası Iş Kredi Bankası Demirbank T.Ekonomi Bankası Milli Aydın Bankası ArapTürk Bankası Holantse Bank Banko di Roma tller Bankası Citibank BCCI Türk Bankası Ltd. Çaybank American Express TOPLAM • Sermaye 30.000 50.000 2.500 5.000 1.200 500 20.000 5.000 1.000 2.000 8 330 15.000 Ödenmiş Sermaye 9.222 15.011 2.500 4.915 1.200 500 9.281 5.000 1.000 2.000 8 330 9.950 1.665 3.700 1.000 101 1.456 750 500 1.875 750 200 500 1.008 100 250 1.022 100 240 346 100 5.234 1.374 670 182 57 11.54 85.251 Yedek Toplam Akçe C hkaynak 23.532 32.754 3.408 18.419 15.144 17.644 8.632 13.547 5.792 6.992 1.409 1.909 10.249 968 3.935 8.935 3.552 4.552 2.635 4.635 1.008 1.000 3.470 3.800 10.221 271 466 38 341 163 10 31 54 80 422 15 6 26 14 406 43 45 217 76.125 (Milyon TL) Kredi/ Kredi Kredi O<ıkaynak Limıtı 12.42 655.080 406.702 445.316 24.18 368.380 159.154 9.02 952.880 125.364 9.25 270.940 66.771 9.55 139.840 47.078 24.66 38.180 6.49 204.980 66.471 113.749 12.73 178.700 70.092 91.040 15.40 33.275 7.18 92.700 21.414 21.24 20.160 3.12 76.000 11.853 42.109 4.12 204.420 13.02 42.620 6.48 74.760 6.07 26.820 2.020 41.75 29.120 13.96 4.87 15.00 13.260 8.52 3.23 37.700 15.620 4.18 5.080 1.28 3.54 11.600 28.600 5.70 2.300 10.60 5.120 6.85 0.32 20.960 5.67 2.280 19.19 19.920 7.77 7.780 2.900 2.43 1.97 109.020 1.76 27.480 13.420 0.20 3.640 0.61 1.140 23.080 2.29 10.903.227.540 Sosyal Güvenlik Bakanı Sadık Şide, geçtiğimiz hafta, çok önemli olduğunu bıldirdiği "bütün eleştirilere cevap verme anlamında " bir basın toplantısı düzenledi. Basında yer aldığı kadarı ile gözlerden kaçan birkaç önemli noktaya parmak basma gereğini duyduk.. Şide'nin "Her konuda veremeyeceğim hesap yoktur", "İş hayatı ile ilgili işçi Bakan olarak sorumluluklarım vardır" vurgulamaları ile duyurduğu basın toplantısının yeri Türkİş Genel Merkezi idi. Hafızalardakini tazelemek için işaret edelim, Türkİş'in askıya alınan üyeliğinin kurtarılması, Uluslararası Hür İşçi Sendikaları Konfederasyonu (ICFTU'ya) Türkİş'in yeniden üye alınması için, Sayın Sadık Şide özveride bulunmuş, Türkİş Genel Sekreterliğı görevinden ayrılmıştı. Şimdi Sosyal Güvenlik Bakanı olarak, Türkİş Genel Sekreterliği sıfatı askıda iken, Bakan olarak Türkİş Genel Merkezinde basın toplantısı yapması hem hangi sıfatla bu basın toplantısını düzenlediği tartışmasını getirdi, hem de anlamlıbaşkayorumlara neden oldu.. Deneyli Türkİş Sendikacı çevreleri gerek toplantının konusunun "l$ hayatı ile ilgili hesap verme" olarak seçilmesini, gerekse yerini ve zamanını, önümüzdeki genel kurul için bir seçim kampanyası başlangıcı olarak değerlendirdiler. Yorumculara göre, Şide Türkİş'teki yerinden zoraki ayrılışını benimsemediğini, yeniden göreye talip olduğunu kamuoyuna böylece ilan etmiş oluyordu. Üstelik bunca zaman Bakanlık yaptıktan ve de zoraki ayrılma ile sonuçlanan Türkİş içindeki gelişmelerden sonra, artık Şevket Yılmaz'ın genel başkanlığında genel sekreterlik değil, olsa olsa onun karşısında genel başkanlığa aday olma söz konusu olabilirdi. Deneyli Türkİş Sendikacı çevrelerinin ne ölçüde sağlıklı yorum getirdiklerini, eğer sendikalar zamanında yeni yasaya uygun genel kurullarını tamamlar ve aralık ayında da yeni yasa, tüzükler çerçevesinde Türkİş genel kurulu yapılabilirse hep birlikte gözlemleyeceğiz. Ancak biz Türkİş kökenli de olsa bir Bakanın Türkİş Genel Merkezinde basın toplantısı düzenlemesinin, Türkİş'in bağımsızlığı açısından şaibe olup olmadığı da dahil, Şide'nin bazı görüşlerine sendikacıların katılıp katılmadıklarını bilmek isterdik. Sayın Şide 12 Eylül'den bu yanaişçilerle ilgili çıkmış yasalar hakkmda tek tek ve aynntılı görüşlerini açıkladıktan sonra, sonuç olarak çıkarılan yasaların tümünde, Türkİş'in ünlü 24 ilkesinin temel alındığını belirtiyor. Basın toplantısında ayrı olarak sunduğu ikinci bir metinde de Türkİş'in 24 ilkesini tek tek ele alarak, 3 yıllık hükümet uygulamasında bu ilkelerde "alınmış mesaielerden" söz ediyor. Yine Sayın Şide yeni sendikalar yasasının değerlendirilmesini yaparken, işçi haklarını korumak isteyen sendikacılar için ana hatlarıyla olumlu, işçiye hizmetten başka amaçlarla sendıkacılığı kullanmak isteyenler ıçın olumsuz bir yasa olduğunu söylüyor. Her görüş saygındır, dinlenır, değerlendirilir. Üstelik Sayın Şide savunduğu görüşler paralelinde uygulama da yapmış, Yeni Sendikalar Yasası çıkar çıkmaz, yeni yasaya uyum için ilk genel kurulu, Başkanı olduğu Şekerİş Sendikası yaprnıştır. Ondan da öte, Türkİş'in ve üyesi diğer bütün sendikaların yöneticılerinın uygulanamaz dedıkleri, değişmesini ıstedikleri şube delege seçimleri ile ilgili yasanın 14. madde hükümleri de (yargıç denetımınde, pazar günleri, seçmen kütüğü benzeri listelerle oylama yöntemı) bu sendikaca benimsenmiştir. Diğer sendikalar yasa değışikliğı beklerken, bu sendika hem bu doğrultuda tüzük değişikliğı yapmış, hem de şubelerde seçimleri başlatmıştır. Gerek kamuoyu açıklamaları, gerek sendika toplantıları, gerekse bilimsel toplantılarda Türkİş ve bağlı sendikalar yönetıcilerinın, yeni çalışma yaşamı ile ilgili yasalara yönelik eleştırılerı ve kaygılarını dile getırışlerı sayılamıyacak kadar çok olduğu ıçın, bu anlamda örnek vermeyi gerekli görmeden, Sayın Şide ile Türkİş ve diğer sendika yöneticilerı arasındaki bu çok büyük çelişkiye parmak basmakla yetinelim. Eğer gerçekten taraflar aralannda çok büyük çelişkıler olmadığını söyler, ya da bu anlamda bir politika ızlerlerse, o zaman da Şide dışında kalan her kademe Türkİş yönelicisi, kamuoyuna dürüst davranmıyor, ikili oynuyor demektir ki. doğrusu böylesine korkunç bir olasılığt bız düşünmek dahi istemiyoruz... Merkez Bankası bankalara ilk 7 ayda 107 milyar kredi açtı ANKARA, (ANKA) Merkez Bankası, yılın ilk 7 aylık döneminde bankalar kesimine 106.9 milyar liralık kredi açtı. Merkez Bankası verilerine dayanılarak yapılan hesaplamalara göre, Merkez Bankası kaynağından bankalara sağlanan krediler, temmuz ayı sonu itibanyle 396.8 milyar lira düzeyinde bulunuyor. Bu arada, aynı kaynaktan tanm kesimine açılan krediler yılbaşından bu yana 37 milyar lira na 37 milyar lira daralarak 5.6 milyar liraya geriledi. Daralmanın 21 milyar liralık bölümü destekleme alımı yapan Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri kredilerinden 16 milyar liralık bölümü de Tarım Kredi Kooperifleri'ne açılan kredilerden kaynaklandı. KÎT'lerin Merkez Bankası kaynakh kredileri de ocaktemmuz döneminde 28.6 milyar liralık daralma kaydetti. Söz konusu krediler 173.9 milyar lira düzeyine gerilemiş bulunı bulunuyor. Ihrtıcat dövizi girişi ilk 4 ayda 1.4 milyar dolarda kaldı A ikrv ı n ı ANKARA, / A. IL.TWS A Bu yı(ANKA) ^ T».. . lın ocaknisan döneminde Merkez Bankası ve döviz pozisyonu tutan yetkili ticari bankaların hesaplanna 1.4 milyar dolarhkk ih|racat dövizi.. iattfcaluetti..o/ .AQC | tlk dört ayl^döneınde. ihra^,. ıcatın geçenyilft göre, yüztfe 8" oranında 135.9 milyon dolarlık artış kaydetmesine karşın, ihracat karşılığında sağlanan dövizin yurda getirilmesinde gecikme olduğu ve ihracat dövizi girişinin yavaşladığı gözleniyor. D «,.1 ı. Bu. . yıl ocaknisan döneminde bankaların hesaplarına intikal eden ihracat dövizi, geçen yılın eşdönemine göre 184.2 milyon dolar tutarında yüzde 12'lik ııgaajmai'kaydederken, aynı dö,nemdela.fıiAi,ihracat ida yüzde 76/5'rdtizeyinde kaldı. 4.000 13.000 5.000 101 1.456 750 500 6.000 2.250 200 500 4.000 100 250 4.000 100 240 346 100 20.000 1.374 . 670 182 100 1.154 198.900 2.131 27.753 24.217 3.738 1.341 8.139 4.217 101 1.456 20.322 750 3.650 5.647 663 1.885 6.082 781 3.263 254 326 580 2.056 1.430 8.159 115 1.219 256 1.753 1.048 340 114 646 646 12.399 389 3.022 145 353 5.451 10.716 1.374 2.412 671 133 182 57 35 1.154 2.644 161.377 1.758.851 Geçen yılın eş döneminde bankaların 1.59 milyar dolarlık ihracat dövizi girişi gerçekleşmiş, bu rakam, ilk dört aylık ihracatın yüzde 93.4'üne ulaşmıştı. 1VlFVe vadesi eelen börcunu ödeyebilen 5 ülkeden biriyiz Ödeme güçlüğü içinde olan ülkelere, eski borçların alınabilmesi umuduyla yeni borç verilmesi zorunlu oluyor. IMF, borç verme kapasitesini artırmak için, üye olan ülkelerden, katılım paylarını artırmalarını istemişti. Katılım paylarının artırılması ile IMF'nin toplam kaynaklarının 32 milyar dolara ulaşması bekleniyor. Bültende geçen yıl içinde Meksika, Arjantin, Nijerya, Ekvator ve Guatemala'nın da borç ödeyemez duruma düştükleri kaydedilmekte. Aralannda, Vietnam, Romanya, Zaire, Sudan ve küçük, Latin Amerika ve Afrika ülkelerinin de bulunduğu 19 ülkenin ödeme zorluklarının daha da arttığı bildiriliyor. Bültende sadece beş ülkenin, Türkiye, Jamaika, Senegal, Somali ve Kongo'nun, vadesi gelen borçlarını ödedikleri, altı ülkenin de toplam borçlarının bir kısmını ödeyebildikleri belirtilmekte. IMF'ye olan borç miktarını azaltabilen bu altı ülke, Nikaragua, El Salvador, Uganda, Gambia, Gine ve Mali. İzmir Yün Mensucat'ta haciz, telefona kadar ulaştı İZMİR, (Cumhuriyet Ege Bii nan tüm telefonlara " y o k " dediği saptandı. lzmir lcra Dairerosu) Izmir lcra Dairesi tarasi yetkilileri ise hukuki prosedüfından 600 milyonluk borcuna rün yürütüldüğünü ve haciz kakarşılık haciz konulan Izmir Yün rarı alacakhlar tarafından kaldıMensucat'ın son olarak 16 1005 nolu telefonuna da "temlik" ge rılmadığı sürece gerekli haciz işleminin yapılacağını kaydettiler. tirilince fabrikanın dış düny'a ile Bu durumda Türkiye'nin en kabağlantısı koptu. Bu arada mal sahiplerinden Sait Çolak'ın or liteli yün ipliğini üreten kurulutadan kaybolduğu, işlemleri yü şunun makine ve diğer donatımının, alacakların ödenmesi için rütmek için lzmir piyasasında bulunan tsmet Çolak'ın ise ara satışa çıkarılacağı sanılıyor. Yurt dışında yatırım yapanlara beyanname zorunluğu getirildi ANKARA, (THA) Yurtdışında yatırım yapmak için izin almış olan gerçek ve tüzel kişilere Maliye Bakanlığı'na beyanname verme zorunluluğu getirildi. Maliye Bakanhğı'nm dünkü Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğine göre yatırımcılar, 19781982 dönemini kapsayan bilgileri yıllar itibariyle ayrı ayrı düzenlemek suretiyle 3 ay içinde ikişer nüsha beyannameyi Maliye Bakanlığı'na verecekler. Tebliğe göre, sözkonusu gerçek ve tüzel kişilerin beyannamelerinde, Türkiye'deki adreslerini, faaliyet konulannı, kâr, ihracat, ithalat, navlun gelir ve gider rakamlarını, yurtdışında kurdukları şube ve şirketin adres ve sermayesini, Türkiye'deki merkeze gönderdikleri kârı belirtmeleri zorunlu tutuluyor. Tebliğ uyarınca, istenen bilgilerin öngörülen sürede verilmesinden sonra, 1984 yıhndan itibaren her yıl mayıs ayı sonuna kadar sözkonusu beyannamenin Maliye Bakanlığı'na ibraz edilmesi gerekiyor. Moda ve Tekstil İhracat Sergisi açıldı İSTANBUL, (a.a.) "Moda ve Tekstil İhracat Sergisi" dün düzenlenen bir törenle Ortadoğu Ticaret ve İhracat Merkezi'nde (OTİM) açıldı. Kuveyt, Birleşik Arap Emirlikleri. Ürdün, Federal Almanya, Hollanda, Isveç ve Amerika Birleşik Devletleri'nden alıcıların da katıldığı serginin açış konuşmasını yapın OTİM Genel Koordinatörü Oktay Ülkügüner, moda ve tekstil sanayiinin dünya pazarlarında ülkenin yüzünü güldüren bir düzeye eriştiğine dikkat çekerek, "Bu sektörün en belirgin başarısı, tüm sektörler içinde Batı teknolojisine en çabuk ulaşan, hatta bazı alanlarlarda aşan örnekler vermesidir" dedi. OTİM Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Artam da konuşmasında Türkiye sanayiinden üretilen her 100 liralık değerin 15 lirasının hazır giyim sanayütarafından karşılandığını belirterek bu sanayıder. 1983 yıhnın ilk dört ayında 426 milyon dolarlık ihracat yapıldığını kaydetti. WASHİNGTON (a.a.) Uluslararası Para Fonu IMF yayınladığı son bültende, fondan borç alan ülkelerin bu borçlarını ödeyememesinin, uluslararası borç verme olanaklannı tehdit ettiğini, Doğu Avrupa ve Latin Amerika ülkelerinden bazılarının daha borçlarını ödeyemediklerini bildirdi. IMF bülteninde Türkiye'nin vadesi gelen borçlarını ödeyen, toplam beş ülkeden birisi olduğu kaydediliyor. Türkiye'nin yanısıra borçlarını ödeyen diğer dört ülke, Jamaika, Senegal, Somali ve Kongo. Bültende geçen yıl, borçlarını ödeyemeyen ülkelere sağlanan yeni borçların, bir önceki yıla göre iki misli arttığı ve 14.3 mrlyar dolara ulaştığı kaydediliyor. 1981 yılında, bu ülkelere verilen toplam borç miktarı 6.5 milyar dolardı. 1982 yılı sonuna kadar verilen borçları kapsayan verilere, bu yıl başında Brezilya'ya verilen 2 milyar dolar tutarındaki borç eklenmemiş. IMF'nin "ödemesi gelen borçları" olarak nitelediği borçlar, asıl borçlar ile bunların faizlerini kapsamakta. Fındık ihracatçıları isyan etti Fon için ABD dolan esası kaçakçıyu prim, dürüst dışsatımcıyu ceza veriyor ORDU, (Cumhuriyet) Karadeniz Bölgesi Fındık thracatçılar Birliği Başkanı M. Ali Aydın ve yönetim kurulu üyeleri ile Birliğin üyesi dışsatımcılar ParaKredi Kurulu'nca yayınlanan 87 sayılı tebliğin, fındık dışsatımını olanaksız hale getireceğini ileri sürerek, "87 sayılı tebliğ Türk Lirası ibaresini kaldırarak ABDCent ibaresini getirmiştir" dediler. Dışsatımcılar Birliği Başkanı M. Ali Aydın ve Yönetim kurulu ile Birlik üyeleri Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Başbakan Bülend Ulusu ile Maliye ve Ticaret Bakanları ve Merkez Bankası Başkanı'na tebliğ ile ilgili olarak şu telgrafı çektiler: "ParaKredi Kurulu'nca yayınlanan 87 sayılı tebliğ ile fındık dışsatımı olanaksız hale getirilmek istenmektedir. Zira, destekleme fiyat istikrar pirimlerinde " f o n " için herhangi bir ekonomik hesaplama yapılmamış, sadece eski uygulamadaki Türk Lirası ibaresi kaldırılarak yerine ABDCent ibaresi getirilmiştir. Bu husus isabetsiz, gayriciddi ve Türk parasının itibannı düşürücü bir davranıştır. Fındığın devletçe destekleme alım fiyatı yüzde 16 artınlmışken fon bedeli yüzde 132 oranında artınlmıştır. 175 liralık kabuklu fındıkta kiloda yüzde 5 tarım vergisinden başka 81 lira vergi daha getirilmektedir. Fındık üreticisinin bu yükü kaldırması mümkün değildir. Eski yıl ürünlerinden fındık alıp bunları 70 liralık fon hesabına göre dışpazarlara satan ve dışsatıma başlayan firmalar, yeni fon uygulamasının kapsamında tutularak ağır bir mali külfetle cezalandırılmaktadırlar. Bu husus hukukun üstünlüğü ve hukuk devleti anlayışına sığmamaktadır. Yeni fon listesi, dışsatımı kolaylaştırmak yerine durduracaktır. Sadece spekülasyon yaparak alivre fındık satan bir veya iki tiiccarın kurtarılması amacına matuftur. Bu liste kaçak yolla mal satanlara pirim, dürüst dışsatımcıya ceza gerektirmektedir. Ayrıca 1983 fındığını da 80 bin tonu bulan eski yıl Urünü devlet stokları gibi çürümeye veya yağ olmaya mahkflm etmektedir. Acil müdahalenize şiddetle ihtiyaç duyulmaktadır." Birlik Başkanı M. Ali Aydın ve Yönetim Kurulu üyeleri Ankara'ya giderek Başbakan Bülend Ulusu ile görüşecekler. Başkan ve üyelerin Başbakan'a 70 ABDCent uygulamasının 40 ABDCent'e düşürülmesi isteminde bulunmaları bekleniyor. Ayrıca 30 Cent'in üreticiye yansıtılması veya stopaj vergisinin yükseltilmesi önerisinde de buİunacaklar. • Hüviyetimi ve sigorta kartımı kaybettim. Hükümsüzdür. TÜLA Y KARAKÖSE Kondakçı: Fındık 300 dolardan aşağı fiyatla ihraç edilmemeli Ekonomi Servisi Türkiye'nin önde gelen fındık ihracatçılarından ve Istanbul Bölgesi Fındık Ihracatçıları Birliği Başkanı Lokman Kondakçı, fındık ihraç fiyatlanmn düşürülmösi yolunda büyük gayretler harcandığını öne sürerek "300 dolardan aşağı fiyatla satılacak her gram fındıkta Ülkenin ekonomisine vurulan darbeler ve dışarda kalan dövizlerin acısını duyacağız" dedi. Türk fındığı üzerinde spekülasyon yaparak buyük kârlar elde etmek isteyen bazı dış ve iç çevrelerin "fiyatlar yükselirse Türk fındıgı salılmaz" şeklinde iddialarla baskı oluşturmaya çalıstıklarını öne suren Lokman Kondakçı "Ticarette fiyatların düşmesi kadar yükselmesi de normaldir. Türkiye fındığını 520 dolara sattığı günleri unutmamıştır. Türk fındığı da bu yıl rahatlıkla 300 dolara yükselebilir. Ve gene de satılır. Yeter ki, hıikümetimiz tavır takınsın" dedi Bankalar Kararnamesi ne getiriyor? CANSEVEN Menmet ÇEKJNMEZ tümüne açacağı kredilerin toplamı banka özkaynaklarını aşamayacaktır. Yani bir gerçek veya tüzel kişiye; doğrudan açılabilecek kredi toplamı, kredilerin mahiyetine göre bankanın özkaynaklarının °7o 10, % 25 ve % 75'ini geçemeyecek, dolaylı kredilerle birlikte tüm krediler ise bankanın özkaynaklannı aşamayacaktır. Diğer bir ifadeyle banka özkaynaklarıyla genel kredi oranlarına tekabül eden miktarlar arasındaki fark, açılacak dolaylı kredinin azami limitidir. Dolaylı krediler hususundaki yeni düzenlemeler hesaplama kolaylığı sağladığı gibi, dolaylı kredi sınırında da eskiye nazaran artış getirilmiştir. Dolaylı kredilendirmede bahsi geçen yönetim ve denetimlerinde bulundurma hususu açık değildir. Bu kavramdan sermayelerinin çoğunluğuna sahip olma durumu mu, yoksa yönetim ve denetiminde fiili etkinlik mi anlaşılması gerekecektir? Konuya Maliye Bakanlığı'nca açıklık getirilmesinde yarar bulunmaktadır. Dolaylı kredide, dolaylı iştirak oranı, iştirak oranlarının çarpılması suretiyle hesaplanacaktır. Bir örnek vermek gerekirse; A,B'ye °?o 40 oranında, B de C'ye 20 oranında iştirakse A'nın C'deki iştirak oranı "7o4OX%2O = <o 8'dir. V Kredilerle banka özkaynakları arasında ilk kez ilişki kuruluyor Kararname ile eski kanundan farkh olarak kredi, iştirak ve gayrimenkul alım işlemleri konusunda önemli yeni hükümler getirilmiştir. Her şeyden önce, bankaların vereceği nakdi krediler ve satınalacağı tahvil ve benzeri menkul kıymetlerin tutarı ile teminat mektupları, kefalet, aval, ciro ve kabuller gibi gayri nakdi krediler toplamı özkaynaklarının 20 katı ile sınırlandırılmıştır. Eski kanunda kredilerin toplamının özkaynaklarm belli bir katı ile sınırlandırma hükmü bulunmamaktaydı. Eski kanunda yer alan özkaynaklarla tasarruf mevduatı arasındaki ilişki yeni düzenlemeyle özkaynaklarla krediler arasındaki ilişkiye dönüştürülmüştür. Bu durum bankaların özkaynaklarını arttıracaktır. Eski kanunda bir gerçek veya tüzel kişiye doğrudan ya da dolaylı olarak verilecek kredilerin toplamı, bankanın ödenmiş sermaye ve yedek akçelerinin toplamının % 10'u ilegenelde sınırlandınlırken Kararname ile bu oran sadece doğrudan verüecek olan krediler için geçerli hale gelmiştir. Bu % 10 sınırını % 25'e çıkaran kredi çeşitleri kararnamede de aynen korunmuştur. Eski kanundaki % 30 ve °/o 40 kredi sınırlan yeni düzenlemede kaldırılarak, yerine "büyük kredi" kavramı getirilmiştir. Buna göre, kalkınma planı yıllık programlarında gösterilecek sektör ve yörelerde yapılacak yatırımların finansmanında kullanılacak bir büyük kredi, banka özkaynaklarının °/o 75'ini, 5 büyük kredi toplamı özkaynaklarm 3 katını, tüm büyük kredilerin toplamı ise özkaynaklarm 10 katını ve her halde toplam kredilerin yansını geçemeyecektir. BÜYÜK KREDİ KAVRAMI Büyük kredilerin açılışını izleyen bir hafta içinde Maliye Bakanlığı'nca ve Merkez Bankası'na bildirilmesi zorunludur. Büyük kredi kavramınm getirilmesi yerinde olmakla beraber, bu krediler açılmadan önce Maliye Bakanlığı'nın görüşünün alınması uygun olurdu. % 10 oranı üzerinde verilen kredilerin fiilen veriliş amacına uygun olarak kullanıldığmın Maliye Bakanlığı'nca saptanacak biçimde belgeteme zorunluğu eslli kanunda olduğu gibi kararnamede de bulunmaktadır. Fakat bu husus uygulamada belirli formalitelerin yerine getirilmesinden ileri gidememekteydi. Amaç dışı kullanımı ortadan kaldırıcı otokontrol sistemi özellikle selektif kredi politikası açısından önemle üzerinde durulması gereken bir konudur. Aksi takdirde Kararnamenin amacının gerçekleştirilmesi güç olacaktır. Kredilerle ilgili % 10, 25 ve 75 oranları saklı kalmak kaydıyla, lehlerine kredi açılıp açılmadığına bakılmaksızın; Bir gerçek kişi ile eş ve reşit olmayan çocuklarına, bunlann sınırsız sorumluluklara katıldıkları veya yönetim ve denetimlerinde bulundukları ortaklıklara; Bir tüzel kişinin (kamu tüzel kişileri hariç) veya önceki kısımda sayılanların sermayelerinin doğrudan veya dolaylı olarak % 10 ve daha fazlasına iştirak ettikleri ortahklara, açılan krediler gerçek ve tüzel kişiye dolaylı olarak verilmiş kredi sayılmaktadır. Bir bankanın bu şekilde dolaylı kredi ilişkisi içinde bulunduğu gerçek ve tüzel kişilerin DÖVİZ KURLARI Dövizin dnsi 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı . 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 lsviçre Frangı 100 Italyan Lireti OOJapon Yeni 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S. Arabistan Riyali Döviz Altş 234,05 204,56 12,31 86,35 4,31 24,00 28,70 77,24, 29,54 106,82 14,59 ' 95,41 189,30 798,65 31,08 347,68 67,44 Döviz Satış 238,73 208,65 12,55 88,08 4,40 24,48 29,28 78,79 30,13 108,96 14,89 97,32 193,09 814,62 31,70 354,63 68,79 Efektif Alış 234,05 194,33 12,31 86,35, 4,09 24,00 28,70 77,24 29,54 106,82 13,86 90,64 179,83 758,72 29,53 347,68 64,07 Efektif Satış 241,07 210,70 12,67 88,94 4,44 24,72 29,56 79,56 30,43 110,03 15,03 98,28 194,98 822,61 32,01 358,11 69,46 Tütünbank 550 milyon kâr etti İZMİR (Cumhuriyet Ege Biirosu) Yaşar Holding katılımları arasında yer alan Tütünbank'ın yılın ilk 6 ayında 550 milyon lira kâr ettiği açıklandı. Tütünbank'tan yapılan açıklamada bankanın 1982 yılındaki toplam kârının 274 milyon lira olduğu anımsatılarak şu bilgileri verildi: "Tütünbank 1983 yıhnın ilk 6 ayında toplam olarak 10 milyar 991 milyon ııra kreaı verdi. İlk 6 ayda mevduatı 8 milyara ulaşan bankanın 1980 yılmdaki mevduatı 10 milyon lira idi. Tütünbank'ın ilk 6 aydaki kambiyo kârı 227 milyon lirayı bulurken döviz girdileri ise 43 milyon dolara ulaştı." ALTIN GÜMÜŞ FİYATLARI Alış Cumhuriyet Reşat 24 Ayar 22 Ayar Bilezik Gümüş 25.900 25.500 3.570 3.250 80.00 Satış 26.000 26.000 3.585 3.365 82.00 SÜRECEK ~ ~