Katalog

Cumhuriyet Sahıbi Cumhuriyel Matbaacılık ve Gazelecılik Turk Anonım Şırkelı adına Nadir Nadi, 9 Genel Yayın Muduru • Hasan Cemal, Muessese Muduru bmine Lşaklıgil, Yazı Işlerı.Muduru Ottay Gönensin, • Yazı Işlerı Mudur Yardımcısı Ahmet Konılsan, Haber Merkezı Muduru Yalçın Ba>er, Saşfa Duzenı Yoneımeni Ali Acar. TAKVİM 14 Haziran 1983 Imsak: 3.04 "Guneş: 5.26 Temalciler: ANKARA Yalçın Dogan, IZMIR Hikmet Çrtinkaya. ADANA Mehmel Mercan, • Senis Şefleri: Istanbul Haberlerı Sdahatlin Gııler. Dı$ Haberler Ergun Balcı, Ekonomı. Osman Ulagay. Yurı Haberlerı Barbaros Gcnçak, Kultur Aydın Emeç, Magazın. Yalçın Pekşcn, Spor Danışmanı Abdulkadir YucHman, Duzellme Konur Erlop. Araşlırma: i>»hin Alpay. tkindi: 17.14 Akşam: 20.42 Yatsı: 22.45 Burolar: • Ankara: Konur Sokak No 24,'4 Yenı>ehır. Tel I''5825175866. Idare 183335. • Izmır Halıt Zıya Bulvarı No 65/'. Tel 254709131230 • Adana: Atalurk Caddesı. T H K Işhanı Kal 2/13. Tel 1455019731 9 Rasan \t Yayan: C'umhuri>rl Matbaacılık ve Ga/eıecılık T A Ş Turk Ocağı Cad 39 41. Cağaioğlu. IM PK 246Kt Tel 209703 Telex 22246 • BasıldiRi Yer: YENI AS1R Gazete ve Malbaacılık Ltd Ş. Mecıdıyekoylst Ogle: 13.14 Emekliliği gelmiş iscinin * cıkarılması »• için de izin gerekiyor Naü İNAL Mıllî GUvenlik Konseyi" nin işyerlerinden işçi çıkanlmasını yasaklayan ve işçi çıkarmak isteyen işveren lere izin alma zorunluluğu getiren 3 ve 72 no'lu kararlanyla 15 no'lu bildirisine göre, emekliliği gelmiş işçi nin çıkarılabilmesi için de izin gerekiyor. Ekonomik zorunluluk dolayısıyla kapanan veya işçi azaltmak durumundaki Işyerlerinde Hükümetin incelemesi üzerine işçi çıkanlmasına izin verilebileceği MGK'nin 72 numaralı kararı ile vurgulanmış ve uygulanacak yöntem Başbakanlığın 1982/46 sayılı Genelgesi ile açıklanmıştı. Sıkıyonetim Komutanlığı. Valilik ve Bölge Çalışma Müdürlüklerine yapılan işçi çıkarma izni başvuruları kurulan özel bir kurul tarafından inceleniyor. düzenlenen raporlâr Çalışma Bakanlığı'na gönderiliyor. Bakanhk aldığı raporlan değertendiriyor ve görüşünü de belirterek durumu Sıkıyonetim Komu tanlıklarının onayına sunuyor. Onay alınması durumunr'a işçiler, yasalardan ve toplu iş sdzleşmele rinden doğan tüm hakları verilmek suretiyle işten çı karılabiliyor. Genelkurmay Başkanlığı'nın 29.3.1983 tarihli emirleri; MGK kararlannda yer alan «Normal EmekliHk» kavramını, 23.2 1983 ta rihli emirleri ise. bazı toplu iş sözleşmelerindeki «işyeri değişikliğine razı olmayan işçilerin iş akitlerjnin feshi» uygulamalarını açıklığa kavuşturdu tşçilerin, memurlarda olduğu gibi belirli yaşta zorunlu olarak emekli edilme lerini öngören yasal bir düzenleme bulunmadığı kaydedilen emirde, emeklilik hakkını elde eden 55 yaşını doldurmuş erkek ve 50 yaşını dolduran kadın işçi lerin iş akitlerinin feshedil mesi «Normal Emeklilik» kavramı içinde mütalaa edilmiyor. bu gibilerin işten çıkanlmaları izne bağlanıyor. Sozü edilen işçiler için MGK'nın 72 numaralı bildırisindekı «Hizmetleri yararlı olmayan işçi» kavramına dayanılarak izin istenebileceği belirtiliyor. Genelkurmay Başkanlığının 23 2.1983 günlü emirleriyle. bazı toplu iş sözleşmelerinde yer alan (Yük sek Hakem Kurulunca ye niden yürürlüğe konulan) «aynı Işverene ait belediye hudutları dışındaki işyerle rine nakledilmelerine rıza göstermeyen işçilerin iş akitleri işverence bildirimli olarak feshedilir» şeklinde ki hükümlerin bazı işveren lerce kötüye kullanılmasının önlenmesi amaçlanıyor. Sözkonusu emirde, toplu iş sözleşmelerinin uygulanacakları sijreyi kapsayan devamlı nitelıkli genel kuralları içerdikleri ve geçerliliklerini korudukları. ancak içinde bulunduğum^ olağanüstU durum nedeniy le MGK karar ve bildirlleriyle tşçi cıkarılması konusunda geçici fakat emredici duzenlemeler yapıldığı vurgulanıyor. tşyeri nakline rıza gdster meyen işçilerini çıkarmak isteyen lşverenler. nakline gerek gordükleri işçinin «çalışmakta oldugu işyerindeki hizmetinin yararlı olmadıgını» delilleri ile birlik te Sıkıyönetim, Valilik ve Bölge Çalışma Müdürlüklerine büdirerek izin alma yo luna gidecekler. Güneş Enerjisi Vakfı Baskanı, nükleer enerjiyî Cengiz TURHAN Tüm dünyada doğrudan güneşten, ya da güneşin de katkısıyla başka yollardan elde edilen enerji, çevre kirlenmesine yol açmadığı için «temiz enerji» olarak adlandınlır. Güneş Enerjisi ile ilgili kongrelerde, sempozyumlarda. rüzgar, med cezir. güneş aracılığıyla hidrojen üretimi ve biyogaz gibi e nerji kaynaklanna ilişkta çalışmalara da yer verilir. Kısacası çevre kirlenmesi ne karşı hassaslık «alterna tif enerji» çalışmalannın ayrılmaz bir parçasıdır. Her konuyu kendine özgü çizgileriyle işleyen Türkiye'de ise 2. TJluslararası Güneş Enerjisi Kongresi Başkanlığı'nı, yarattığı çev re kirlenmesinin boyutlan tüm dünyada kabul edilen «nükleer enerjUyi uzmanlık alanı olarak seçmiş bir ki 5i yaptı: Türkiye Güneş Enerjisi Vakfı Başkanhğı nı da sürdüren Muammer Çetinçelik. Çetinçelik Fran sa'da Toulouse ve Grenoble'de misafir profesör olarak nükleer enerji teknolo jisi konusunda dersler ve (Arfcası 11. Sayfada) MALINI MtlLKliNÜ SATMIŞ Gecekondulu kadınlar «kredi alıp başımıza dert açma» demişler. Koca dırdırından korkup kooperatife katılmaktan cayarlar diye ses çıkarmamış Ruhiye Hanım. Gerektikçe satmış malmı mülkünü ya da ipotek ettirmiş. Bu günlerde Erdek'teki arsasım da satacak. Ne var ki «satıp sav mak» da parasızlığa çare olmuyor. Yangın kilimleri götürdü, kooperatifi getirdi, ah bir de "para,, olsa Hisarüstü kadınları, Anadoludesenlerini yaşatmak için kolları sıvadı Nilgün UYSAL Ne olduysa «yangın»dan sonra olmus. Ruhiye Kayra'ya «fizlbllit* raporlan» yazdıran da o yan gın lki elınde yun torbalan tık nefes HısanistU tepelerine süriıkleyen de o yangın Ankara'dakı uzun ofretmenIrk yıllarından sonra Ruhiye Kayra Istanbul'a gelır ve Çen gelkoy'e yerleşır. Ne var ki, bir gün Çengelkoy'dekı evde yangın çıkacaktır. Yangınla bırlikte bir ömür biriktinlmış kilunler, el işleri, Türk desenleri ve kıtaplar yanıp kul o lur . Ve alır Ruhiye hanımı bir düşünce «Yanfuı kötüydü. Anu akbntı baştma ptirdi» diyor ve ekliyor. «Demek kl insanın her fün sevip okşadığı ve bir bakıroa dokunmaya bile kıyamadığı her tfiıiü değer ve birikim kendi tekelinde kaldığı sü rece kaybolmaya mahkumdu. Bir yangın herşeyi alıp götüre biliyordu. Oysa, paylaşsaydım kitaplarunı, desenlerimi, klliın lerimi, onları başkalanyla çoğaltssydıra böyle mi olurdu?» Yangından sonra, Ruhiye Kayra'mn özel yasamı da epeyce çalkantıdan geçecektir. Ama, HisarüstU'ndeki gecekondu kadınlarıyla ne yapıp edip bir kooperatif kurmayı basanr. 25 şubat 1982'de 40 kışi *jiP araya gelirler ve 6 mayısta S^». Hlsarüstü Turizm Gellstirme Kooperatifi tüzel kısüik ka zanır. Kazanır kazanmasına da Ruhiye Kayra yalruz başına koşturmaktadır «Ben tutarsam ucundan ne alâ» diyor. Ama ınatla çalısmaya da devam adiyor. Başlıyorlar çoraplar. tldıvenler, heybeler, ev içinde gıyüebılecek küçuk patık terlikler yapmaya.. «Kadınlar istedikleri renkle ri kendllen seçerse iyi soııuç alıyoruz. O zaıruuı yaraiıcı CÜçlerini daha iyi kullanabiUyorlar. Eğer, alın bu yünle ri örün çoraplan dersek olmuyor. Güzel şeyler çıkmıyoı ortayaj» diyor Kayra. Ona göre: •Makzeme de çok önemli. B* işten anlajnayıp ücaretinr he veslenenler daha ucuz olur diye orlon yünleri dağıtıp kadınlara örmelerini istemlşler. Ama orlonla. olmuyor. Yün ge rek. Yfinü de buhnası zor.» Bir koşıışturmadır gıdiyor anlayacağmız Ruhiye hanım ıddıalı. Kooperatıfe katılan ka dınlar daha ışın basında «kıe. di alıp başımıiB dert alma» demişler Bu ıstege de boyun eğmış Kayra. Gecekondu kadjnları koca aırdınndan korkup kooperatife katılmaktan cayarlar diye ses çıkarmamış Ne kadar mal varlıgı varsa. hepsını ipotek ettirmiş, bazan malını mülkunü sattıgı da oluyor Tek, ışler yürusün diye. Ama, artık Ruhiye hanım orveriyle de işin yürümediği nı görmüş durumda Kredi alması gerek, bunu büıvor. Ama nasıl? Tutmuş, Devlet Planlama Teşkılatı'na fizıbüı te raporu yazıp yoUamış. Bu rapor'da «36 milyon 5G0 bln llralık kıediye ihtiyacmuz var» denerek şu noktalara dikka' çe kilıyor. «Zengfaı, tarih öncesi devirlere ulaşan Anadoln uy^arlıkla rının yansıdığı el sanatı ürünlerimiz baska ülkeler tarafın dan sürekli talep edilmektedir ve ülkrmiz için de büyük ge lir kayna&ı olm» potansiyelhıe sahlptlr.» «50 milyonhık nüfuanmıızda, bu tfir üretlmi gerçekleştirebi lecek en az 5 bln kadın ve erkek uretici bulunmakUdır. El sanatlan üretinünin bu ustalar dan yeni neslllere geçmeai, an cak aileierin bu çalışmadan sağlıkb ve sürefcU bir gelir sağlamasıyla mümkün olablDaha çok Rumeb yakasmdaki HisarüstU Kecekondu kadın. lanndan oluşan, ancak merkezi Çengelköy'de bulunan kooperatüin büro dükkânında Ruhiye Kayra dolaplardan birini açarak gösteriyor yeni Urünlerini. Bu. tiftikle örülmüş, deri tabamnın iç yüzüne keçe kaplanmıs el işi bir ev patigi.. Patigin Turk halk sanatlanndan esinlenme bir de deseni var. Kooperatifın fizibilite raponında patikle ilgili olarak «Yal nız Daafanarka'da bir firmadan kaş aylan için a^ustos • şnbat ayda 5000 çift için talep oLmuştur. Avrupa ve İngUtere1 den de satıcüar daha defisik ve daha el sanatı niteUticde ürünler almak istiyon. deniyor. Kısacası. kooperatiftn Turk el sanatlaruıı dışa satmada bU yük başanl&r sağlamaması için hiçbir neden yok. Yeter ki, para sorununa bir çozüm bulunabilsin. Sahte mobilya davasına Zonguldak'ta devam edildi Nihat CAN ZONGVLDAK Kamuoyunda «sahte mobilya ihracı» olarak büinen Yahya Kemal Demirel ve arkadaşlan hakkmdaki davaya, Zonguldak Agır Ceza Mahkemesinde dün de devam edıldi. Dünkü durusmaya müdahil Gümruk ve Tekel Bakanlığı vekili avufcat Erdogan Unal, Selahattin Özbirinci vekili avukat Coşkun Seher ve Gümruk Başmemuru Mehmet Çağlı vekili avukat Nuh Naci Ebüler katUdılar, samklardan hiç birisi dunışmaya gelmedi Evvelce verilen karann Yargıtayca bozulmasmdan sonra sanıklar Yahya Kemal Demirel ile AÜlla OzçeUk'ın yurt dışında olmalan nedeniyle sorgulanmn yapüması İçin Isviçre adil makamlanna yaalan talimat yazılanndan sadece AtUla özçelik hakkmdaki yazıya ya nıt verildi. Yahya Kemal Demirel hakkında yazıya ise bugüne kadar hiçbir cevap verilroedi. AtUla Özçelik hakifirvia gelen talimat yazısının yapüan tercurnesinden. «Avrupa adll Tardım anİAsjnasnıın 2/A nıad* desl anüunında mali konudan ssydao gümruk isieruıde, b\1çre makamlan ishirUgi yapmayı kabul etmediğinden», talımatın muamelesız gen çevrüdigi anlaşıldı. Mahieme, Yahya Kemal Demirelie ügili talimat cevabımn beklenmesine ve talimatın dıs devlete yazüdığı gözdnunde bu lundurularak duruşmayı 28.9. 1983 gününe erteledi. CTP liderinin bağımsızlıkla ilgili sözleri tepki uyandırdı İzzet Rıza YALJN LEFKOŞE Cumhunyetçı Türk Partısı Genel Baskanı öz ker öz^ür'ün. «Bagımsızuguı çdgmhk oldugu»na iuşkın gazetemizde yayımlanan sözleri, «Kıbns Türk îndfcının kalbine saplanan hançer» olarak tanım landı. Toplumcu Kurtuluş Par. tısı'nden aynlan Lefkose millet vekili Fuat Vezlroflu, Kıbns Postası'nda yayımlanan «Hançer» başlıklı vazısmda, şoyle de di: «CTP Genel P»?lnmı. Cnmhuriyet Gazetesi'nde yayımlanan demecinde diyor ki «Türk tara fı legal (yasal) çizsiden ayrılBu çizgi, 1960 anlagma lan ile doğan Kıbns devletuü yaşatmaktadır. Hağunsızlık ilan edUirse Türldye'nin 1960 andlasmasından do^an carantörluk hakkı »ona erer. Türkiye de Ulegal (yasadışı) duruma düser.» Bunu söyleyen, söyleyebilen Kipriyanu değU, Klerides değil. Papayuannu btle deCU, onlar bile bu kadar acele etmemişier, bu kadar ileri git. memişlerdir. Fakat bütün bunlan söyleyen, söyleyebUen, bir Türk slyasal parüsinin Genel Baskanı... Artık bu işin teşhisini iyi koy mak gerek. Artık ba sözler, Kıbns Türk hallanın çıkarını gözeten bir eleştiri değil, doğnıdan doğnıya Kıbns Türk hal tanın kalbine ^Tİfman bir han çerdirj» VeziroKİu"nun bu yazısını yayunlayan Kıbns Postası, başyazasında da, CTP Genel Baskanı Ozgür ile TKP Genel Baskanı Durduran'm gazetemizde vayun lanan sozlerme tepki gösterdi. «Bağnnsızhk tlanı Çüsuüıkmış» baslıkiı başyazıda, CTP1nin Genel Baskanı'nin sözleri eleştınlirken. Durduran'm. «B» gunsızlık ilanı karsısmda hayvanlanmızin aluunıyacağı ve narenclyemizin kabul edilmiyecefi» ydnündeki görüşleri agır bir dille kınandı. CTrNtN KİPRtYANU'YA MEKTUBU Buna' karsılık, CTP Genel Baskanı özgür. dün de Kipri(Arfcası 11. sayfada) Malta Turizm Bakaııı Gulega Turkiye'ye ortaklık önerdi ANKARA, (UBA) Malta Turizm Bakanı Rena Gulega turizm alanında Türkiye'ye ortaklık teklil etti. Türkiye'ye bncekl gün gelen Malta Turizm Bakanı Gulega ve beraberindeki 6 kişilık heyette Turk yetkıuler arasındaki resmi görüşmeler dün basledı. Kültür ve Turızm Bakanı llban Evliyaoflu'nun konuk heyeti dun sabah 10'da makanunda kabul etmesinden son ra başl&yan resmi görüşmeler sırasında Malta Tunzm Bakanı, Türkıye'yi ük defa zıyaret eden bir Maltaü Bakan olduğunu belırttıkten sonra Turk Dışışlerı Bakanı 'nin şubat ayında Maıta'yı zıyaret ettiğıni hatırlattı ve ıkı ülke arasındaki ilişküerin bundan sonra hız ka zanacagını soyledı. Konuk Bakan. Türkiye üe birçok alanda isbırlıği yapabileceklerıni belirterek önerileriru şoyle sıraladı: «Batı Avrupa üe çeleneksel turistik ve ücari UişkUerinuzin dışıiHİa yeni pazarlar ar»yışı içindeyiz. Biı tersanecilikte Ingiltere ile rekabet edecek seviyeye geldik. Türkiye nin ticaret bacmini biliyoruz. Sizin ürünle rinizi MaJU'da depo edip başka ülkelere satabiliriz. Malta' nin Ubya ile ticari ilişkiJeri oh dukça iyi, Malta'nın esnek konumundan yararlanıp libya'da müteahhitlik hizmeUeri alabUi riz, bunun da Türkiye'ye taşaronluk alanında yaran olabiİİTJ. Fuanna Turk fınnalannın da bekJendıklerini, Akdenız'de tur duzenleyen büyük Türk gemıcilık firmalannın Malta'yı turlanna katmalannı b^üedıkle nni soyledi. Gulega, Turgut Reis üzennde Türkiye üe orlak bir film yapmak için tekllf getirdiktennı bıldirdi Konuk Bakan Turk Tunzm ve Ticaret Bakanlannı ulkesint • davet etti. Kültür ve Turizm Bakanı 11han Evüyaoglu konuk bakanın onerilerini dıkkatle takip ettik lennı belirterek, Kültür ve Tunzm Bakanlığını ıîgılendirer. konuiarın teknık düzeyde gönışülmesını ıstedi. £vliyaoğlu, Türk hukümetl ve Malta hükümetı arasmdakı tunzm işbırlıgımn gelıştinlme. sine çalışılacagını belirtti. işkolları Tüzüğu'nün bu hafta içinde Resmi Gazete'de yayınianması bekleniyor ANKARA, (Cumhuriyet Bürosu) işkolları Tuzüğu'nun bu hafta ıçmde Res mi Gazete'de yayınlanarak yurürlüge gırmesı bekleniyor. Çalışma Bakanlığı yetkilileri, 7 haziranda, çıkması ge reken işkolları Tüzuğü'nün Daruştay'da ıncelendiğını be lirterek, en geç bu hafta içinde yürurluğe gireceğıni söyledıler. Yetkilıler, tüzükle gazetecilik ışkolu ile basınyayın işkolunun yasa uyarınca bırbırınden ayrıldıklarını bıl dirdiler. Aynı şekılde işkoll6irı tüzuğune gore, petrol ış kolu ile kimya ışkolu ayrı ayrı işkolları olarak değerlendınldi. Yeni sendıkalar yasasına. gore işkolları Tüzuğu çıktık tan sonra sendıkalar ve kon federasyonlar bu yıl sonuna degın genel kurullannı yaparak ker.dilerinı yeni yasa ve tuzüğe ayariamak eorun dalar. Yılmaz. Türkİş şimdi zorlu bir sendikacılık sınavı verecek ANKARA (THA) TUrk İş Genel Baskanı Şevket Yılmaz, «Türk . İşin ön&müzdeki günlerde zorlu bir sendlkacıhk sınavı verecegini» söytedi. Türk îş ve U.uslaıarası Ça lışma Teşkilaü'nın ortaklaşa duzenledikleri «İşçi Eğitimi ve Teknikleri Kursumun açüışında konusan Y Imaz, eskı sendıkucıiann yeni kanumarı ögrenme erini ıstedi. «Türkiye'de sendikacıhğın ye ni baş'ayacağını» belirten Yümaz, kanun gereğince sendikalann yenıden teşki.atlanacagı. nı, Türk İş'in de önümüzr" ki ay «Tüzük Kongresi» yaj. cağuu soyledi. Daha sonra konusan Uluslararası Çalışma Teşkilatı Türkiye temsücisi Bruce Mc Don»ld, son iki yıldır Türk sendikacılıgının uluslararası sendi kaların ateşl altında oldugunu soyledi. İLO temsilcisi, Turkiye'deki sendıkal hareket açısından kay gıları oldugunu ancak, Turk ts'in uluslararası ilişkilerinin gelişmeye başladıgım sözlerine ekledi. «İşfl Eğitbn ve Teknikleri Kursu» 24 haziran cuma güntt sona erecek. Konuk Tunzm Bakanı, bir kaleyi turistik amaçla reslor6 ettiklerini belirterek, bu tesislere Türkiye'nın yüzde 15 hisse ile ortak olmasmı arzuladık. larıru açıkladı. Malta'yı zıyaret eden Ingiliz turistlerin bir hafta da Turıuye'de ağırlanmasının kendüeri tarafından saglanabılecefıni bil dıren Bakan Gulega, Türkiye'ye gelen Aiman ve Fransız turistlenn de Maltaya gönderilmesi için çalışmalar yapılmasını istedi, THYnin Maltaya Atina üzerinden ugramasını ve Lıbya'daki TUrklerin Malta'ya tatüe gelmesini bekledıklerini be lirtti. Malta Turizm Bakanı Türk o^rsr.cıltîrır. Malta'da In^ıLızc^ eğıtimi görebılecegını, ekimde yapılacak ilk Akdenız Tunzm Kral, guzellik banyosunda «Portakal.» ABD'nin Wal lio kentinde bulunan «Vahşi Hayvan Dinlendirme MerkezUnın sakinlerinden bln Merkez ılgilıleri. son haftalarda iyice bastıran sıcaklann Pirtakal'ı oldukça bunalttığını gbzlediler Bu «onemli» soruna bir çare :ırayan ilgilıler, sonunda büyükçe bir küvetı su ile doldurarak Portakal'ı I tçinc attılar. Onceleri bu degişiküği pek benimsemeyen 2 yaşındaki bu Sibirya kaplanı giderek yeni mekanına alışmaya başladı. Portakal, son haftalarda hemen hemeıı tüm zamanını bu küvetin içinde «guzellik banyosunu» yaparak geçiriyor. KUvetınin içinde «guzellik banyosu»nun yamsıra 12 saat kadar «guzellik uykusunu» da alan Portakal, kendisıy le ayaı olanağa sahıp olmayan arkadaşlarını muzıp bakışlarla süzmek ten de geri kalmıyor. (Telefoto: AP/aa)