Katalog

Cumhuriyet 2 1 mar ve tskân Bakanlığı 9 mayıs 1953 I gün ve 7116 sayıü kanunla, kunılmuş I tur. Bugün 25 yaşındadır. OLAYLAR VE GORUŞLER kavuşmak için, her gücü yetenin bu kaynaktan yararlanma kapıları da açık bulundurulur. Üstelik, toprak fiyatının artmasma, mal sahlbi hiç blr katkıda bulunmaz. Ankara'nın iman bunun örnekleri ile doludur. Başkent olunca, Ankara'daki toprak (emlak) fiyatları, durmadan artmıstır. O günlerde enflasyonun adı sanı da yoktu. Bunun. tkinci Dünya Savaşı'ndan son ra, enflasyonun da etkisl ile. bulaşıcı hastalık gibi, tüm ülkeye yayıldığmı görüyoruz. Ankara'lıların, burayı başkent yapmak için girişimde bulunmadıklarmı söylemeye gerek var mı? Bu alandakl en yeni örnek. Serbest Liman olmaya aday gösterilen yerlerde emlak fiyatlarınm hız la artması ve spekülatörlerin buralarda emlak kapatma yarışına glrmesidir. Bölge plancüı&ı ve dengeli yerleşme, yalnız Imar ve İskan Bakanlığı'nın değil. tüm kamu kuruluşlarınm görevlerinde başa nlı olması bakımmdan, büyük önem taşır. Sosyal adalet ve hukuk devleti ilkelerl de dengeli yerleşmeyi gerektirir. 11 HAZİRAN 1983 Iş ve Oybiıiiğiyle... Tasan Meclis komisyonJarında tartısüırken, muvafık, ya da muhalit. bütün parlamenterler. güçlü bir örgütün ku lulması için, sankl birbirleri ile yarış ettller. örneğln 17, 18 ve 19. maddelerle Turklye Emlak ve Kredl Bankası, tller Bankası, Toprak ve Iskan Genel Müdurluğü, yenl kurulan Bakanhğa bağlandı. Dahası var. tktisat Bakanlığına bağ 1 lı olan Küçük Sanatlar Genel Müdürlüğü nun, Adalet Bakanlığına bağlı olan Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü'nün, kurulmakta olan yenl Bakanlığa geçmesl İçin önergeler verilmiştlr. Kanun"un lkl muhallf oyla kabulü lse, bu alandakl anlayış ve lşbirliğlni dorağuna çıkarmıştar. Aynntısına girmeden, o zaman otuz be§ yaşına basan Cumhuriyet dönemlnde girisllen bemen tttm Imar, iskan, toprak reformu, tapu ve kadastro düzenlemelerlnin, uygulamalannın, kamu yaranna ters yönde sonuçlar vermesl, parlamenterlerlmlzl bu yola itmlgtlr, dlyebillriz. Son yinni bes yüda, tmar ve İskan Bakanlığına yenl ve baska götevler veren kanunlann çıkanldığını billyoruz. Or neğln. Afetler Kanunu, hemen blr yü son ra (1958'de), yarraı düzlneyl bulan, gecekondu ve konutla ilglli kanunlar da ye rl geldikçe, çıkanlmıştır. tmar ve İskan, yerleşme sorunlan, da ha llk günden. T.BJkl.Mecllsl'nln, Cumbu rlyet Hükümetlerinin el attıgı, hemen her seferinde dflş kınklığına ugradıgı blr alandır demek, abartma olmaz. Bu yargının tlpik kanıU. Cumhurlyetln llanından on beş gün önpe çıkanlan Mubadele. tmar ve tskan Bakanlığı'nı ku ran yasadır (No. 368). Bakınız, bu yasanın blrlnci maddeslnde neler var: Lozan MUbadele Anlaşması gereğlnce göç edecek olanlann taşınması. ba nnması Işleri, 1912 yüından beri iskan edllmemlj göçmenlerin yerleştlrümesl. Imar ve Iskân Bakanlığı Prof. Fehmi YAVUZ BOLGE PLANCHJĞI VE DENGEU YERLEŞME, YALNIZ İMAR VE İSKÂN BAKANUĞI'NIN DEĞİL, BÜTÜN KAMU KURULUŞ. LARININ GÖREVLERİNDE BAŞARILI OLMASI BAKIMINDAN BÜYÜK ÖNEM TAŞIR. Bundan sonra kabul edilecek olan göçmenlerin yerleştirilmesi. Tahrip edilmis. olan yerlerde konutları yanmış, yıkılmış olanlann yerleştirilmesi ve refaha kavuşturulması, Göçebe aşiretlerin yerleştirllmesi. Memleketin harap olan mahallerinln Iman. Söz konusu Bakanlık, 14 ay yaşadıktan sonra. Aralık 1924'te çıkanlan 529 sayüı kanunla kaldınlmış ve yukanya sıraladığımız görevler, tçişleri Bakanlığına bağlı olarak kurulan, İskan Genel Mfldürlüğüne verümiştir. Imar, iskan ve toprak işlerinln bun dan sonra, durmadan el değiştlrdiğine tanık oluyoruz., Bir sttre, toprak işleri, iskandan aynlmış. İskan sağlık, toprak da Tarun Bakanlığına bağlanmıştır. 1950'de yeniden birleştirilen iki iş bu kez, Başbakanlıga bağlı olarak kurulan, Toprak ve İskan Genel Mudürluğüne verilmiştir. Bu aşamada, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü ile sıkı isblrliglnln gerekli ol duğundan sözedilecektir. Bütün bu olayter. ulusal çaptakl örgütlenmeyi tam rayına oturtamadığımızı göstermeye yeter. tkincl Adam'da Şevket Sureyya Aydemir, Bir Sahlpsixlitin Hikayesi başlıklı keslmde şöyle diyor: «Toprak, iskan ve yerleşme Islerinin olnmln blr uymlanut, hatta yetkill blr merci bnlamadıgı bir gerçektir. Ba gerçek, toprak ve iskan işlerlni yurttmesi gereken idarl orgatun, yıDar içindekl dummn ile de görülür.» Sorun. güncelliğini arttırarak. sürüp gitmekte ve zaman zaman, yer yer çözüm sınırlarından uzaklaşmaktadır. Bu nun nedeni hep yüzeyde kalınmasında. köktenci önlemlere başvurulmamasında aranmalıdır. Başarüı sonuçlara ulaşmak için şu iki köktenci önleme dayanmayı zo runlu görüyoruz: 1 Topragın dofral kaynak niteli&ini, hiç blr sallantıya, koşkuya yer venneden, kaballenmek, 2 Dengell yerlesmeyi saflamak İçin, bölge plancuıgı ilkelerinden yararlanmak. Toprak. üretilemeyen ve başka bir ben zeri, yerine konamayan, bir doğal kaynak tır. Bu nedenle, flyatımn serbest rekabet plyasasında oluşması, ekonomi kurallanna aykırıdır. Bu gerçek, Blrleşmlş Milletler örgütü'nün yayınlannda da açık ve seçik olarak vurgulanmış bulunuyor. tngilizlerin, Ikinci Dünya Savaşı'ndan sonra kurduğu otuzdan fazla yenl kentin toprakları, yapüan devletin lyeliğindedir. Oralarda herkes kiracıdır. tnglltere'de, çok eski bir gelenek olan, uzun sflrell kira (lease hold)nın başarı İle uygulanması yuzunden. klracılar, bunalımdan bunalıma sürüklenmez. Bizde lse. yıllardan beri toprak: Hma, armut. sebze. glysi. şapka. ayakkabı... glbl. serbest rekabet plyasasının kurallanna göre, alınır ve satılır. Zaman zaman bu alandakl spekülasyondan söz edllir. Ama, köşeyl dönmek, kısa yoldan servete Cumhuriyet 12 Eylül 80 31 Aralık 82 841 günün olayları Yühk'83 haberleri. yorumları Yıllığı Bölge Plancılığının Sağlayacağı Devletin görevi, her vatandaşı, ulusal bir standartm altına düşmeden, eğltim. sağlık, bayındırlık. kültür... hizmetlerinden yararlandırmaktır. Küçük yerleşme birimlerinde, aradığını bulamayan peK çok kimse, büyük kentlere ve ülkemizde genellikle doğubatı yönünde akın ediyor. Kentbilim de bu göç, sosyal, ekonomik, entellektüel aşınma (erozyon) olarak nitelendirtüyor. Gelenlerin, çoğunlukla umduğunu bıriamaması. düş kınklığına uğramasının yanında. büyük merkezlerin sorunları dunnadan yo. ğunlaşıyor. «tstanbnl başkent kalsa idi, hall nice olurdu?» dlyenler, bu gerçeği dile getirmektedir. Bu açıdan bakılınca, Ankara, Istanbul'un önünde blr baraj görevi yapmış. tır. Ancak, Ankara'nm doğusunda yenl çekicl merkezler kurmak gerekiyor. Bölge plancüığı bunu sağlayacaktır. Önemli günlerin Cumhuriyet'lerinin tıpkı basımları 2cilt 2000 lira Isteme adresı Turkocağı Cad 39 41 Caâaloğlulstanbul GAYRİMENKULÜN AÇIK ARTIRMA İLANI SİLİVRİ SULH HUKUK MAHKEMESİ SATIŞ MEMURLUĞUNDAN Dosya No: M82/4 Hissedarlan arasında h>»«<rnt kabil olmayan ve SiUvri Sulh Hukuk Mahkemesi'nln 29.12.1981 gün ye 1978/ 175 655 sayıü kararla saülmak sureüyle ç>uyuun giderilmesine karar verilen taşınmazlann cinsi evsafian: 1 Silivri Degirmenköyü Kınıklı mevkünde kâin tapunun 7 palta, 602 s&hüe ve 602 parselde kayıth 8400 m2 miktarlt tarla köye 3 km. uzaklıkta olup ziraata elverl^lidir. Dekan 14 bln îrradan, tamamı 117.600TL.'du 2 Aynı köy Kınıklı mevkiinde kain tapunun 10 pafta, 806 sahife ve 806 parselde kayıtlı 13020 m2 miktarü tarla köye 5,5 km. uzaklıkta ve ziraate elverişli olup beher dekan 12 bln liradan, tamamı 156.240TL.'sıdır. 3 Aynı köy Kınıklı mevkünde kain tapunun 10 pafta, 848 sahife ve 848 parselde kayıtlı 12220 m2 miktarlı tarla köye 5 kra. uzaklıkta, ziraate elverişli olup dekan 12 bln liradan tamamı 146.640TL'sıdır. 4 Aynı köy Kınıklı mevkiinde kain tapunun 9 pafta. 1137 sahife ve 1137 parselde kayıtlı 7300 m2 miktarlı tarla köye 23 km. uzaklıkta ziraate elverişli olup dekan 15 bin liradan, tamamı 109.500.TL.'sıdır. 5 Aynı köy Kınıklı mevkiinde kain tapunun 9 pafta, 1114 sahtfe ve 1114 parselde kayıtlı 4600 m2 miktarU tarla, köye 33 km. uzaklıktk, ziraate elverişli olup beher dekan 15 bin liradan. tamamı 69.000.TL.'sıdır. 6 Aynı köy Kınıklı mevkiinde kain tapunun 4 pafta, 246 sahife ve 246 parselde kayıtlı 10260 m2 miktarlı tarla köye 1 km uzaklıkta, ziraate elverişli olup dekan 20 bin liradan, tamamı 205.200.TL.'sına. 7 Aynı köy Kınıklı mevkiinde kain tapunun 4 pafta, 380 sahife ve 380 parselde kayıtlı 12600 m2 miktarü tarla köye 13 km. uzaklıkta, ziraate elverişli olup dekan 20 bin liradan, tamamı 252.000TU'sıdır. 8 Aynı köy Kınıkü mevkiinde kain tapunun 6 pafta, 329 sahife ve 329 parselde kayıtü 11150 m2 miktarü tarla köye 4 km uzaklıkta, ziraate elverişli olup dekan 14 bin liradan, tamamı 156.100TL.'sıdır. 9 Aynı köy Kınıkü mevkiinde îrnin tapunun 3 perfta, 111 sahife ve 111 parselde kayrtü 9760 m2 miktarU tarla köye 3 km. uzakükta ziraate elverişli olup dekan 14 bln liradan, tamamı 136.640.TL.'sıdır. 10 Aynı köy Kınıkü mevkiinde kain tapunun 6 pafta, 458 sahife ve 458 parselde kayıtlı 14000 m2 miktarü tarla köye 3 km uzakükta, ziraate elverişli olup dekan 15 bin liradan. tamamı 210.000.TL.'sıdır. 11 Aynı köy Kımıklı mevkiinde kain tapunun 18 pafta, 819 sahife, ve 819 parselde kayıtü 5200 m2 miktarü tarla köye 3 km. uzakükta, ziraate elverişli olup befaer dekan 15 bin liradan, tamamı 78.000.TL.'sıdır. Yukandaki taşınmazlar sıra numaralanna göre 15'şer dakika süre ve 5'er dakika araüklarla satılacaklaıtür SATIŞ ŞARTLAR1: 1 Satış 16.8.1983 günü saat 10.00"dan 14.15'e kadar bu^katiplik odasında açık artırma suretiyle yapılacaktır. Bu artırmada tahmin edilen kıymetin % 75'ini ve ruçhanü alacakülar varsa ainr^irinn mecmuunu ve satış masraflannı geçmek şartı Ue ihale olunur. Böyle bir bedelle alıcı çıkmazsa en çok artıranın taahhUdU baki kalmak şarüyle 26.8.1983 günü baskatinUk odasmda saat 10 14.15'de ikincl artırmaya çıkanlacaktır. Bu artırmada da rüçhanü alacaklılann alacağını ve satıs masraflannı geçmesi şartiyle en çok artırana ihale olunur. 2 Artırmaya iştirak edeceklerin, tahmin edilen kıymetin "• 10'u nisbetinde pey akçesi veya bu miktar / kadar milli bir bankanın teminat mektubunu vermeleri lâzundır. Satış peşin para iledü, alıcı istedığinde 20 günü geçmemek üzere mehil verilebilir. Dellâüye resmi, ihale pulu, tapu harç ve masraflan aücıya aittir. Birikmiş vergiler satış bedelinden ödenir. 3 îpotek sahibi alacakülarUı diğer ilgüilerin ( + ) bu gayrimenkul Uzerindeki haklannı hususiyle faiz ve masrafa dair olan iddialannı dayanağı belgeler ile onbeş gün içinde dairemıze bildirmeleri lâzımdır; aksi takdirde haklan tapu sicili ile sabit oünacukça paylaşmadan harlç bıraküacaklardır. 4 Satış bedeli hemen veya verilen müblet içinde ödenmezse tcra ve Iflâs Kanunu'nun 133. maddesi gereğince ihale feshedUlr. tki ihale arasındaki farktan ve S 10 faizden alıcı ve kefülerl mesul tutulacak ve hiç bir hükme nacet kaünadan kendilerinden tahsil edüecekür. 5 Şartname, üan tarihinden itibaren herkesin görebilmesi için dairede açık olup masrafı verildigi takdirde isteyen aücıya bir ömegi gönderilebüir. 6 Satışa lştirak edenlerin şartnameyi gönnüş ve munderecatmı kabul etmış sayüacaklan, başkaca bilgl almak isteyenlerin 1982/4 sayıü dosya numarasryla memurlugumuza başvurmalan ilan olunur. 8.6.1963 ( f > tlgililer tâbirine İrtMak hakkı sah^rieri de dahUdir. (Basın: 6531) CVCT OKTAY AKBAL 50 Yü Sonra Haşim'i Anarken.. (bilimtekniK ycneten Reşit CANBEYLİ Bilim adamları şaşkııı: Bir yanardağ dünya iklimmi altüst ediyor. 1982 hazlranının sonlarına doğru Kuala Lumpur Perth (Avustralya) seferini yapan blr Boeing 747 uçağının başından beklenme dik blr kaza geçmişti. Kua la Lumpur'dan havalandıktan sonra 11.300 metrelik yükseklikte uçuşunu sürdüren uçağın pilotları, meteoroloji raporlanna göre ciddl bir türbülansla karşılaşmadan rahat bir uçuş bekliyorlardı. Ama anl bir sarsıntıyla uçagın dört motorunun da durdugunu anladıklan anda, ölümle onaltı dakika süren blr yanş başlanuştı. PUotlar uçağı planör uçusuna geçlrerek motorları yeniden çaüştırmayı başardıklanndan kaza ucuz atlatümıştı. Yaklaşık 1 ay sonra aynı yörede başka bir uçak da benzer bir olayla karşüaşmış, bu kaza da can kaybı olmadan atlatılmıştı. Her 2 olayın temelinde, haziran 1982de Java yakınlannda patlama ya başlayan bir yanardağın puskürttügü toz bulutları yatıyordu. «Bir kus düsunur bu bahçelerde Altm tüyü sonbahara uypun...» Arkasını geUrmemiş! tki dize rin ardından. . Ne var ki. yotty«r bize 'blr şeyleri' ulaştınoaya... Ahmet Haşimin siiri, kendine göre okur arayan bir şlirdir Hemen sevilen, anlaşılan, beğenilen türde bir şilr değil. Kendisi de şöyle derdi. 'Bilamübaldğa denilebiür ki herhetin aniayabüeceği fiir munhasıran dun şairlerin ifidir. fiüyüfc fürlerin medhaüeri tunç kanatk müstahkem fehir kapılan gibi nmnhı kapahdır. Her el o hanatlan item«z ve kapılar bazan anrlarca insanlara kapalı durur.Ortaokulda Turkçe ögretmenim Meliha Sarp Güvemli 'Merdiven' şiirinl çözümlememizi istemişti. Yasamaktır, yaşamın merdivenleridir derlerdi bize... Şair, bir akşam ömrun merdivenlertni düşlemiş. Merdiven, yaşamın kendisi imişl Bense tam tersini yazmıştun, böyle derler ama başka turlü de yorumlamak olasıdır, demiştim Bir ;iir, değişik bakış açısından yorumlamalara göre anlam taşır. Bu şiir, şairin bir duygulatnnasıdır. hiç bir belirgin anlamı da yoktur denilebüir... Meliha hanım, çok beğenmişti yazımı. 'Urkerim hendi hayalĞtımdan Sarüa kandır şakağvndan afeıyor Bir kızıl çehrede atef gözler Bana güya ki içimden bahtyor* derken 'çiracısını duyurur. Asım Bezirci, 'Ahmet Haşim' adlı incelemesinde şöyle diyor: •YalnııltğıÎU artlıran ve Hafim'i kıskançhğa, kötumserliğe götıiren sebeplerden biri de çirkinliğidir. Daha doğrusu, kendini çok çirkin sanma saplantuıdır. Başıyle burnunun biraz büyük görünmesi. yüzünde Halep çıbanını andıran bir yara izi bulunması onda böyle bir inanç doğurmuftur. Oysa arkadajlan Hafim'in sandığı hadar çirhin olmadiğıru. vehme kapüdığmı töylerler» Haşim bir arkadaşına şöyle yazan •Moncher, dun gece suratimın hali uykumu kaçırdı. Onu şöy le, hayalimde bir tashih edeyim dedim. Mesela alrurru daha muntazam bir şekle soktum. Kafarm lepitka taçlarla örttüm. Yanağımdaki Halep çıbanım hazfettim. Ağzırm ufalttım, çenemi inceltüm. Gene bir feye bennemedi. Anladım ki bu kafayı kökunden kesip atmaktan bafka çare yofe.» O zaman aradıgı aşk ları, bekledigi sevgilileri bulmaktan umudunu kesecek ve: Uzah Ve mai gölgeti bir beldeden cüda kalarak Bu nefy'ü hicre müebbede bu yerde mahkumuz diyecektir. Asım Bezirci şöyle açıklıyor Haşim'in kişiligini, daha dogrusu 'insan' yönünü: *Gururu hadar boğazına da düşkündür. Biberli baharatU yağlı balh yemekleri. demli çaylan sever. Sevdiği bir bafka $ey de gazinoda oturup doğayı gözlemeh, hayale dalmak yahut kahvede tarndıklarla söylefmektir. Canh, renkli nükteli bir konuşması vardır. Kahve arkadaşlannı da çoğunlukla nalktan, basit ve küçük insanlar arasından seçer. Çok zeki, kultürlü, kuvvetU kimselerden hoşlanmaz. Ontann yanında huzuru kaçar. Ona bakarsaruz sade bir halh adarru gibi yofamak rahat vericidir.» Ahmet Haşim büyük bir şairdi. Ne yazık ki çok önemli bir konuda yaoıldi: dilin değişmeyecegıni sandı. Şiirlerinde duzyazılanndakı dili kullanmaktan kaçındı... O da Yahya Kemal gibi, Turkçe nin ergeç egemen olacagına inansaydı, şiirlerinin sürekliliğini, gucünü, kalıcüığım saglanuş olurdu. Olümünden ancak elli yü geçti, ama şiirlerinin dili öylesine eskidi, öylesine çagdışı kaldı ki! Bugün bu şiirleri yabancı bir şairin dizeleriymiş gibi "çoviri'leriyle tanıyoruz. Gelin de Göl Saatleri'nd&ki *Mukaddeme*yi anlayın ve genç kuşaklara anlatın: *Seyreyledim eshaUi hayatı / Ben havz'ı hayalin tulannda / Bir aks'i mulevvendir onunçün / Aran bana ahcarı nebah..» Şürde önemli olan yaşantılar, gerçekler degildir diyordu, bunlann bizdekı yansımalandır. Bunu Osmanlıca'mn karmakanşık diliyle değil de Turkçe^nin sağlam sesiyle yapsaydı, gerçek büyük lüğü, bugün de, yann da çok daha iyı anlaşıhr. benimsenirdi. Krakatoa: Bir doğal afetîn portresi El Chichon dan önce iklimi değiştirme açısından en köklü etkiyi yapan yanardağ Krakatoa da (Krakatau) Perbuatan yanardağuUr. 20 Mayıs 1983' te Java ve Sumatra arasındaki bu adacıktaki yanardağın patlamasıyla başlayan olaylar bir yanardağın yakın ve uzak çevresini nasıl etkileyebileceğinin belki de en dramatik örneğidir. Birkaç ay sureyle etkinliğini sürduren bu yanardağ 26 Ağustos 1833 günü siddetli bir patlamay (a 80 küometre yüksekliğe varan bir bulut püskürtmus, patlamanm gümburtusü 3SO0 kilometre uzaklıktaki Avustralya'dan ve 4800 kilometre uzaklıktaki Rodriguez adalanndan bile duyulmuftur. Patlamanm yarattığı sok dalgalan 3040 metreye varmıs. çevre adalardaki yerlesim merkezleri sular altmda kaU nus ve çok sayıda insan boğulmustur. Yanardağ yaklaşık 36.000 kişinin ötumune yol açmıstır. (Bu alandaki rekor, 92.000 ölüyle, Endonezya'da Tam* bora yanardağına aUtir.) nemle tepkimesiyle giderek artan sülfirik asit mikYanardağın bulutu, özellikle içerdiği sülfirik asitten dolayı, güneş ışınlarını keseblliyor. Bu oran bazı durumlarda % 99'a dek varabiliyor. Dolayısıyla yaygın bir bulut çok genlş alanların daha az ısı alması na neden olabüiyor. Buna karşıhk bulutun güneşe karşı oluşturduğu cperde» yeryüzündeki ısının da uzaya kaybmı azaltıyor (bu na <ser> etklsi deniyor.) El Chichon'un etkilerlnin tam olarak kestirilememeslnin önemli bir nedeni bu bulutun soğuma ve sera et kilerlni hangi oranda gerçekleştirdiğinin tam olarak bilinmemesi. Bir başka sorun da bulutun sanıldığı gibi gözle görülür olmaması. Meteorologlar açısından bir şanssızlık. bulutun stratosferde (yeryüzünden 12 ile 50 kilometre yükseklikteki atmosfer tabakası) dolaşması. Bulut, gözlem ba lonları veya uçakları gibi alışılagelmiş meteorolojlk yöntemlerle incelemek için çok yüksekte. buna karşıhk, meteoroloji uydularının yakından inceleyemeyecekleri denli alçakta bulunuyor. Bu konuda en güvenlllr yön tem, bulutun klmyasal yapısını ve boyutlarını laser ışınlanyla incelemek. Bu yöntemin de kullanılmasını sağlayan aygıtların ancak belirli merkezlerde bu lunması El Chichon'un bulutunun yakından lncelenmeslni zorlaştırıyor. Bu du rumda uzmanlar, El Chichon'un iklim uzerindeki et kilerlni eskiden beri kullanüan yöntemlerle saptamayı sürdürecekler: Kuzey yarımküredeki ısı değişikliklerini yakından izlemek. Denebilir ki, bu yaz ve önümüzdekl bir yıl içinde bu alandaki geUşmeler, yalnız geleneksel veya bllgisayar programh meteoroloji kuramlan Ue ilgllenen bir iavuç meteoroloji uzmanını değil, yeryüzündeki iklimln yanardağlar glbl doğal etkenlerden çev re kirliüğine değtn değişik nedenlerle nasıl değiştiğini merak eden herkes tarafından ilgl Ue izlenecek. tan. Dünyayı Dolaşan Bulut Bu olaylar yanardağların çevrelerine verdikleri zaran n yanısıra. pUskürttükleri kttl bulutlanyla uzak yöreleri nasü etklleyeceklerinln birer örneği. Çoğu bilim adamına göre de bu örnek lerin yol açablleceği felâketler, yanardağların daha köklü etkilerinln yanınaa oldukça önemsiz kalabilir. Kazalara yolaçan bulutlar yerel, ufak bulutlardı. Buna karşılık Meksika'da El Chic hon yanardağının püskürttüğü bulut 20.000 küometre uzunluğunda ve Meksika'dan, Arabistan yarımadasına dek uzanıyor. El Chichon, Mejdco City' nln 700 kllometre güneydoğusunda. 2220 metre yuksek likte bir yanardağ. Uzun bir süreden sonra yeniden etkinliğlne başlayan bu ya nardağın en güçlü patlaması 4 nlsanda oldu. O gün den bu yana özellikle dünya iklimi uzerindeki etkilerl bilim adamları tarafından yakından izleniyor ve tartışılıyor. Uzmanlara göre bu patlama son yüzyılın en önemli üç yanardağ patlamasından biri. Yaklaşık bir haltalık bir etkin dönem içinde yüze yakm insanın hayatına malolmasının yanısıra, atmosfere 500 milyon metreküp hacm'n'le lfi mil yon ton kül püskürtmüş. Şu anda da bilim adamları, özellikle meteorologlar, bu denli büyük bir bulutun yer yüzünde iklimi nasıl ve ne zaman değiştireceğini tartışıyorlar. bir soğuma şeklinde olması bekleniyor. Nitekim 1883 yüında Krakatoa'dakl bir yanardağ patlamasından sonra da genel blr soğuma görülmuş ve yazsız blr yü yaşanmış. El Chichon'un bu denli büyük blr bulutla iklim üzerinde bir iki yü sürebilecek bir soğumaya yol açması doğal. Tartısma konusu olan noktalar bu soğumanın kuzey yarımkürede ne zaman doruğa ulaşacağı ve bu sonuca hangl meteorolojlk etkilerle varacağı. Bu alandaki tartışma ların kökenlnde eldeki verilerin yetersizliği ve bu verileri değerlendirmek için bilim adamları bilgisayar modellerinln bu konnda yanıldıklannı ve El Chichon'un iklim flzerindeki olumsuı etkllerlnin geçen yü yaı aylannda doruga vanp daha sonra giderek azalmaya başladıfını ileri surttyorlar. Bu karşıt göruslerin ışıgında ba yaı ku sey yarımkttrede hava koşullan çok yakından izlenecek. Nasıl oluyor? El Chichon'un İklim üzerlndeki etkilert neden bu denli değişik yorumlara yol açabUiyor? Bunun yanıtı blr yanardağın etklnliğinin Meksika'da El Chichon yanardağının püskürttüğü bulut 20.000 kilometre uzunluğunda ve Meksika'dan Arabistan Yarımadasına kadar uzanıyor. Yaklaşık bir haftalık etkin döneminde El Chichon yanardağı atmosfere 500 milyon metreküp hacminde 16 milyon ton kül püskürttü. İleri sürülen kuramların şu ana dek gerektiği şeküde sınanmamış olması yatıyor. Bu bakımdan El Chichon'a, meteorologlar tarafından değişik kuramlann sınanmasını sağlayacak do ğal bir deney gözüyle bakılıyor. Bu tartışmaları çok kısaca şöyle özetlemek olanaklı: Bilgisayar modellerine göre El Chichon'un yol açtıgı soğuma, içinde bulundugumuz aydan başlayarak, özellikle bu yaz, etkisinl surdürecek ve 1984' ttn sonlanna doğru bu etki giderek azalacak. Buna karşılık son bir yüzyüın yanardağ etkinliklerini ve bunlann iklim uzerindeki katküarını inceleyen bazı uzun dönemde nasü gözlem lenip değerlendirüdiğinde yatıyor. Bir yanardağ patlamasının, başlangıçta, çevreye saçüan lav ve kül bulutu ile çabuk dinen, genellikle yerel etküerl var. Genel iklim açısından asü önemli etki ise El Chichon'unkinde olduğu gibi 30 kilometre yükseklikte (stratosferde) dolaşan ve bol miktarda kükürt dlokslt içeren buluta bağlı. Bu bulutun yaygınlığı, yüksekliği ve sürekliliği iklimi nasü değiştireceğini belirliyor. Bulutta soğumayı gerçekleştiren en önemli etken, kül parçacıkları ve hatta kükürt dioksitten çok, kükürt dioksitin havadaki SAT1LIK YAMAHA 8 HP kısa şaftü kıçtan takma deniz motoru. Ambalajında ve gümriik makbuzlu. tş saaUerinde: SS 66 68 AZOT SANAYİf T.A.Ş. PERSONELİ YARDIMLAŞMA VAKFI A K TI F 31.12.1982 BİLÂNÇOSU 7.B5a7B7, 14.900, 125.861,35 4.409, ö z varlıklar Sair pasifler Resmi dairelere Borçlar Vergi, resim harçlar Bankalar Hisse senedi ve tahviller Şirket cari hesabı Sair aktifler Peşin odenen giderler 8.1O3.9T7,35 8.103.077,35 PASİF 7.963.940,35 140.037, 135.800, 4.237, Bir Yanardağ İklimi Nasıl DeınstİTebiiir? El Chichon'un iklim üzerine net etkisinin yanm dereceye (santigrad) varan