Katalog

24 MAYIS 1983 KÜLTÜ R Y A Ş A M Cumhuriyet 5 Mm Senligihden Beğenilen tüm yapıtlar ödül aldı Japon filmlerinin üstunlüğü konusunda bütün gözlemciler birleşti. Schygulla en yakın rakibe8i Adjani'yi rahathkla geride bıraktı. Mehmet BASUTÇU CANNES On iki gun boyunca Cannes'da yaşanan, soluklu yapıtlarla büyük bir özgunlük içermeyen filmlorin yanyana yanşması oldu ve inişli çıkışlı bir görünüş sunan sinema şöleni perşem be günü ödül listesinin açıklanmasıyla noktalandı. Şenliğin geçen yıllara oranla daha düşük bulduğumuz genel sinema düzeyi üzerine çıkan ve Cannes'da bulunan sinema eleştirmenlerinin ço gunluğunca beğenilen yedisekiz yapıtm hemen hemen tümü ödüllendirildi. Bu nedenle 36. Cannes Şenliği so nuçlannm pek fazla tartışılacağını sanmıyoruz. Sbohei Imamura «Narayazna Yolculuğu» ıle haklı bir başan elde ederken, Japon sınemasının öbür güçlü yönetmenj Nagisa Dshima'nm adını ödül listesinde bulama mak şenliğin tek düş kınklığı dıye nitelenebilir. Ancak sonuç olarak Japon film lennin üstuniüğıj bütün göz lemcılerin üzerınde birleştik leri nokta. İmamura'nın öncekj yazımızda sozünü ettıgımiz fılmınin ilk sırayı almasını sağlayan nitelikleri başında, efsanevi içerıği, insam ve doğayı sevecenlikle anlatan şiirsel dili, kolay duygusallıgin tuzağına düşmeyen duyarlı yakiaşımı sayılabılir. Otuz yıl önce okuduğu bir öykünün kendisini için ıçm sarması, şonunda bir iç zorunluğa dönuşmüş İmamura'da«Narayanıa Yolculuğu»nda gördugümüz türden geleneksel yaşamın yüz yı] öncesine kadar Japonya'nın bazı yöreleriude sürdügü söyleniyor. Bu yapıtı iderken, ülkemizin doğusunda. aylar boyu çevreyle tüm ilişkileri kesilen dağlık bölgelerdeki yaşamın çe tinliğini zaman zaman düşünmekten kendimizi alama dıîç, Filmin iki sahnesj kolayhkla silinmeyecek bellegi mizden: Yetmış yaşını doldu ran yaşh ana, kış geldiğinde oglunun sırtmda Narayama Dağı'na, ölümü karşılamaya gideceğini biliyor, ancak sağlıklı ve güzel dişleri onu rahatsız etmekte. Kuyu duvannm kenarına vurarak dişlerini kırdıkça, ağzı kanla doldukça, geleneksel yaşlı görünüşüne kavuşmaktan mutlu oluyor. Daha sonra dağda üzerine yağan kann altında kendisini terketmeye gönlü elvermeyen oğlundan, geriye dönmesini saygınlık uyandıran bir hareketle, em redercesine istiyor... Kültür Servisi Çağdas Sovyet Edebiyatı'nm en 11glnç adlanndan Fedor Abramov 63 yaşında öldü. 1920 yılmda Arhangelsk böl gesindeki bir köyde doğan Abramov, 2. Dünya Savaşı'ndan sonra dikkati çekmiştl. Edeblyat Pakültesl'ni bitiren Abramov, ilk romaru «Kardeşler»! de 1958'de yaz mıştı. Ünlü üçlüsünün ilk kitabı olan bu yapitı 1968' de «İki Kış ve Üç Taz», 1975'de de «Kavşakta» izlemiştl. Kuşağmm en önemli yazarlarından sayılan Abramov, köylülerin yaşamının güçlüğünü vurgulamaya çalışmıs ve 1963 yılmda Sovyet yaşamının olumsuz yanlannı yansıttığı gerekçesiyle «tzvestia» gazetesi tarafmdan ağır bir dille eleştirilmişti. Yine de, üçlüsüyle 1975'de Devlet ödülü'nü almış ve Yazarlar Birliği yönetlcileri arasmda yer almıştı. EN İYÎ KADEV OYUNCU Alman oyuncu Hanna Schygulla, Marco Ferreri'nin ilginç filmi, «Piera'nm öyküsü»ndeki başarısıyla haklı olarak en iyi kadın oyuncu seçildi. de, ülkesi dışında yaşamak zorunda kalan bir sanatçının bunahmını, sorun larını, düşüncelerini irdeleyen, estetik yanıyla az bulunur bir tad veren fılmi «Özlem» (Nostalghia) ile benzer tepkilere hedef oldu. Seçici Kurul, iki sanatçı arasında ayınm vapmadan «En iyi sinema yaratıcılığı» adma verdiği ödülün karşısına, Tarkovsky ve Bresson yazıyordu. dülünü alırken, daha önce sozünü etmediğimiz iki filme verilen özel ödüiler, bir tür denge sağlama kaygısından kaynaklanmış olabilir. Terry Jones'un yönettiği, «Monty Python, Yaşamın Anlamı». şenliğin tek güldürü filmiydi. tngiliz güldürüsünün özgün buluşlarıyle bezenmiş, toplumsal eleştiri yüklü, kahkahalar atan seyircinin zaman zaman ciddi biçimde düşünmesini de amaçlayan iceriğiyle, Seçiciler Kurulu özel büyük ödülünü kazanacak nitelikte olan bu yapıtm. yer yer bir anlam içermeyen ağır nükteler nedeniyl© soluğunun kesildiği oluyordu. Terry Jones ve arkadaşlannın, doğum, ölüm, eğitim, cinsel yaşam gi bi önemli ve bir bÖIümü tabu olan konulan büyük bir özgürlük içinde işleyerek taşlamalarda bulunmalan, fil min olumlu başka bir yanıy dı. Hint sinemasırun üretken yönetmeni, geçen yıl Cannes'* da Seçici Kurul üyeliği yapan Mrinal Şen, «Kapanan Dosya» ile özel ödül alırken. olanaksızlar içinde gerçekleş tirilen filmlerin de büyıiklerle yanşabilecegini bir kez daha kanıtladı. Sovyet yazarı Fedor Abramov öldü Murgul'da ne oluyor rtvin'in Murgul bucağındaki Etıbank'a aic bakır işletmelerinin geçtiğuniz yıl yaklaşık, 640 milyon lira za rar etmesi üzerine, fabrika nın Karaderuz Bakır Işletmeleri'ae aktarilmasmm planlandığı söyleniyor. Fabrikada çalışan bin kadar işçi, bu durumda birçok kışinin açıkta kalacagını öne siirüyorlar ve, «1053 yıllarında üretime geçen fabrika nın bacasından çıkan SO2 (kükürt dioksit) gazı, havayı yaşanmaz, toprağı kullanılmaz duruma soktu. Bel de haikının tek geçim kaynağı burası. Burası başka bir işletmeye geçerse tesisin büyük bölümü kapatüır ve çok kişi aç kaUr,» şeklin de konuşuyorlar. Etibank'a bağlı 21 işletmeden sadece bankacılık ve krom kuruluşlarının kâr1 edebıldiği belırtilip Murgul da kurulu ışletmenin yıllar. dır zarar etmesındeki gerçek nedense araştınlmamış. 3/12/1982 tarihinde Borçka Kaymakamı AIi Kolat'm fabrikada görevli üç kişiden «göriilen osulsüzlüğün beUrtilmesi» istemi üzerine hazırlanan raporlarda fab A Kadın lider pesinde atı Berlin'de yayınlanan «Tageszeitung» gazetesinde Yeşiller Partisinin ilginç bir ilânı yayınlandı. Yegillere ve alternatif harekete yakınlığıyla bilinen gazetedeki ilân aynen şöyle: «Parlamentodaki Yeşiller, pariamento gru bumuzun organizasyon işlerini yürütecek birini arıyor. Aranan nitelikler: 0 tdarecilik yeteneği • Bürokrasi ve pariamento çahşmasmda terrübe • Bonn'a taşınnıaya hazır olnıası • Bir leştirici bir rol oynayabilecek nitelikte olması. tiânın üzerine eklenen bir de not vardı: «Kadın Iar tercih edilir.» B rikanın zarar ediş nedenleri dile getirilmış, ancak soruşturma açılmamış her nedense. Şimdi tüm Bakır tşletme si çahşanlan huzursuz. Karadeniz Bakır tşletmeleri' ne aktarılmasının planlandığı söylenen tesisin durusıu ne olacak? r^er aktarüırsa işçilerin p. ceği açı smdan, no gibi bn gtlvence sağlanacak? Yoksa tazminatları verilip hepsi gönderilecek mi? Bu arada usulsüzlülde ilgill verilen raporlarm gündeme getirilme si de düşünülüyor mu? Hışt^r. Ne patlaması? Yaz ile birlihte turizm patlamasını bek leyenlere hatilmamah olanaksız. Böyle bir patlamanın sağlayacağı yararlar saymakla bitmez. Ancak arkadaşir mız Ümit Kıvanç'ın da belirttiği gibi bu işte yürümeyen bir taraf da yofe değil. Neden mi? Son zamanlarda turizm patlaması tüpgaz patlamasıyla birlihte oluyor da ondan. Ulagay, Ortaylı ve Kongar'ın kitapları çıkıyor Külttir Servisi Osman ülagay'm 24 Ocak kararlannın Türk toplumu ve Türlc Ekonomisi üstündeki etkile rini değerlendiren «24 Ocafc Deneyimi Üzerine» adlı ya pıtı ve İlber Ortayü'nın Os manlı İmparatorluğu'nun son dönemini inceleyen «İmparatorluğun En TJzun Yüzyılı» adlı yapıtı önümüzdeki günlerde Hil Yayınları arasmda yaymlanacak. Öte yandan, Emre Kongar'ın «Demokrasi ve Kültür» adlı kitabı da aynı yaymevince yayma hazırlanıyor. Sunalp, Istanbul'a neden geldi? 19 Mayıs günü Yeşilköy Havalimamnın şeref salonu ilk kez, yeni siyasal dönemin bir parti genel başkanına açıldı. MDP Genel Başkanı Turgut Sunalp, Ankara'dan gelişinde bavullannm uçaktan çıkışmı bir süre şeref salonunda bekledi ve kendisini karşılamaya gelenlerle sohbet etti. Bir gazetecinin, 'İstanbul'a gelen ilk genel başkan siz oluyorsunuz» sözüne Öyie mi? Tarihte?» sorusu ile karşılık veren Sunalp, 'Hayır, yeni siyasal dönemde», yanıtını alınca, «Buroyo ilh gelen genel başkan olmahtan daha önemli bir şey var Atatürk'ün gününde ilk defa bir siyasi parti temsilclsi olarah resmen merasimlere feattldım» dedi. MDP Genel Sekreteri Doğan Kasaroğlu da, Genel Başkanı Sunalp'm İstanbul'a geliş nedenini aynen şöy le açıkladi: 'İstanbul'a tamamen ailesini özlediği için, gerçekten samimi olarah ailesini özlediği için geldi. Bir aydır Ankara'daydı. Orada yoğun bir çalışma ıçindeydi. Adamcağızın yanındaki gıyeceh malzemesi bıtmişti. Ben şahsen hendim bugün buraya gelmemin nedeni ben pazartesi gittim, yanımda giyeceh gömlegim de yoktu, onları almaya geldim.* Tek güldürü filmi Carlos Saura, «Carmen» ile en iyi sanatsal katkı ö AS. Günsüriye denen ülkede tadına doyulmaz gezinti Attila TOKATLI hayvanlar K1LAVUZU 6ERİ f ^ A \a\7i MSVOR MUSUN KIZIVO I \ P£n<,N!=DSM CEVî&P VERMiyoRSUN VERİ nancada «yosa» anlamma «nomos»tan gelmedir.) O Her gerçek sanatçmm bü mutluluğun kurulmasmı enyük bir sabır ve sevgiyle ve gellemek olduğunu söylüyor nice özveriye katlanarak bize Nedim Günsur, bunda kurup donattığı bir evren hiç şüphe yok. Ama o denvardır. Daha geçen hafta li kibarca söylüyor ki buölümünün 29. yılı dolayısıyle nu, tüm kötülüklerden o andığımız Sait Faik. örneğin, denli antılmış bir tarzda başlıbaşına bir evrenin ya söylüyor ki... Suçlamayı ratıcısı değil mi? Hep, büyük farkedemiyorsunuz bile (ça yazann o sıcacık yürekli in kalları dahi sevimli diyesim înandıncılığı da sanlarını düşündüm Ne geliyor)! dim Günsür'ün Cumalı Sa bundan doğuyor ya.. nat Galerisi'nde açtığı son Değerli okurlarun. gidin sergiyi gezerken: Aynı se Nedim Günsür'ün ülkesine, vecen yaklaşım insanlara, bir güzel gezin. Gidin Günaynı mahfiyetkârhk ('Bir süriye'ye. Tıpkı sizin gibi çizgiyi surdürmehten utanan mutluluğa susamış tanışlar şu kaleml.* derdi rahmetli bulacaksınız orada. Bu mut Orhan Peker.), aynı a n an luluğu hak etüklerini bilen, latım.. Antlatım dedim, evet: ama bunu sadece bakışlaResim de bir dil değil mi nyle söyleyen (ya da, özdir, sözcükleri tuşlardan olu lemle baktıklan bir küçüEn iyi oyuncuîar şan? Dolayısıyla, resim de cük umut kuşuyla dile getiher dil gibi bir köprüdür: ren) »tanışlar. Onlann aratnsanları biribirine ulaştıran smda da belki hiç tanımadıEn iyi erkek oyuncu ödü bir koprü. Alın işte Nedim ğınız, ama gerçek varlığı lüne Gian Maria Volonte'nin Günsür'ün evreninden bir içind© tanımaktan büyük «Mario Ricci'nin ÖIümü>n görünüm: Gelin Alayı'nı. sevinç duyacağımz birisiyle dekı yorumuyla alması, dik Ya da Denize İnen Sokak'ı. karş.ılaşacaksınız: Kendinizkatleri yalnızca bu güçlü Oynayan çocuklar ortada, le.. oyuncu üzerine çekmesi açı pencerede bir kız ve bir kasmdan değil, Claude Goretta' dın biraz ötedeki bir başka ABD'de 5 büyük nın fîlmini daha geniş kit pencerede, saksılarda çiçeklelere tanıtması açısından ler ve bir kuş adetâ o çiçek orkestranın da olumlu. Marco Ferreri'nin lere tutkun, bir yoğurtçu egemenliği özgün dünyasını daha da et bütün herkesle dost, bir kileyici kılan yorumuyla genç kadın omuzunda çan son buluyor Hanna Schygulla en iyi ka tasıyle, evlerin üzerinden Kültür Servisl Haf talık duı oyuncu ödülünü alırken, i'ışkıran ağaçlar ('üzerin «Time» dergisinin verdiği en yakın rakibesi İsabelle den» diyorum, zira Nedim bir habere göre, ABD'deki Adjani'yi bizce rahathkla ge Günsür'ün Giotto'nunkini beş büyük orkestramn eride bırakıyordu. andıran bir minimuma in gemenliği sona erdl. 2. Dün dirgenmiş mekân görüşü ya Savaşı'nı izleyen yıllar Şenliğin son günlerinde var), bir iskele, bir burun, dan bu yana, New York, tartışmalara yol açan Fran burunun ucunda bir fener Boston, Cleveland, Chlcasız filmleri içinde en önem hayal meyal (bir tuş), bir go ve Philadelphia, ABD' lisi, yetmiş altı yaşındaki genıi bütün yönlere giden nin en büyük senfoni orRobert Bresson'un «Para»sı (bir ikinci tuş), iki kayık kestralan sayılırdı. Anoldu. Ba?ı eleştirmenlerin Al (iki tuş daha)... ve işte si cak son yıllarda, blrkaç tm Palmiye'ye aday olarak ze, dinginlığî dile getiren, genç orkestranın, arkalagördükleri bu yapıt. sanat dinginliği getiren bir cüm rına aldıkları parasal güç vo deneme sinemasınm ba le! sayesinde bu egemenllğe şarılı bir örneği olmasına son vermek üzere olduğu Bu dünyaya mutlu olmak karşın seyirciîerin önemli belirtlliyor. Bunlar, Los bir bölümünün ıslıklanyla için geldiğimizi ve asıl na^ Angeles, San Franslsko, karşılanmıştı. Rus sineması mussuzluğun (Hatırlatma Pittsburgh ve Saint Lauis nın yetenekli isimlerın ma izin veriniz: *Namus» senfoni orkestralan. den Andrei Tarkovsky sözcüğü Arapçaya, eskj Yu YoRUM K İ İ İ KİME DUM DUMA Olabilir amcî)W.iî Behic AK Buaunler de bca^ı zor. fhr{\ mi kuruyorsanaz ? 5O 24 MAYIS 1933 Harlhte bugün: DUNYA SAMPIYONÜKARA AHMET.. 1302 'DE ÜNLÜ 6ÜREŞÇİ KARA AHMEr KALf KRIZİN OEN32 YAŞINDA ÖLDÜ. BüRŞA'DAp'8İRGÜREŞTAN&UL'A ÇA6RILAN KARA AHMET, BuRADA,HEÜ6ELECİ İBRAH/M >PEN GÜREŞ OYUNLARINt, ALİ RAİP BEYOBN Oe BATtLI TARZDA İOMAN YAP. MAYt ÖeRBNMİSTÎ. YAĞU GÜAEŞTS COK 8AŞARlLI OLMAMAS/MA KARŞM,Ag&AS HAL/M RA%/VYLA Gi'rr/İi, PAR/S'/N i9OOYrLiS£&6îst'N. OS KARŞlSlHA Ç/KAAl 7ZJ4,1 <SÖ&eŞÇİL£;&' GRE/COGOMEM STİLİNDE Y£NER£K DüNY», $AUPİYONU OLMUŞTU YENDÎĞiGÜRE^U^ LER ARASfNöA AUS MAKEN$MITH,DANİMAIt. KALI PET£R££Af, FJSANSIZ LAUBENr L£ BEAUQU£BQJC VE ÜNUJ PAUL PONS DA BULUNMAKTAYOI... • TE A&BA& HALİMPAŞA'N/N 0fKK4TİNİÇEKİP /S~ 24 MAYIS Mümtaz ARIKAN SARAÇOĞLU ŞÜKRÜ BEY ADLİYE VEKİLİ OLDU Ankara 23 (Telefonla) Adliye Vekili Yusuf Kemal Beyln istlfası kabul olunmuş, yerine Saracoğlu Şükrü Bey tayin edilınlstir. Keyfiyet Relsicumhur Hz.nin tasdiklerlne iktlran et tiği glbl Saracoğlu Şükrü Beye de teb liğ olunmuştur. Şükrü Bey Heyeti Vekilenin Vekâletlere ait bazı işleri görüşmek üzere bugün yaptığı içtîmada Adliye Vefeîli sıfatile hazır bulunmuştur. Yusuf Kemal Beyin, Temylze alt bir lâylhanın Meclisten geri alınmasm dan müteessir olarak istlfa ettiği tahakkuk etmiş gibidir. Inhisarlar Vekili Rana Beyln de vazifesinden çeklleceği şayiaları, bütün tekziplere rağmen devam etmektedir. AJANSIN TEBLİĞt Ankara 23 (A.A.) Adliye Vekili Yusuf Kemal Beyefendinin istifalan kabul edilerek Adliye Vekâletine sa bık Maliye Vekili ve îzmir meb'usu Saracoğlu Şükrü Beyefendi tayin buyurulmuştur.