Katalog

Cumhuriyet TAKVİM: sambi: Cmnlmrlyet MatbaaeHık re Gazetecfl» T.A.Ş. adına Nadir Nadi, • Genel Yayın Müdürü: Hasan Cemal, Müessese Müdürü: Emine Uşaklıgil, Yazı tşlerı Müdürü: Okay Gönensin, « yazı îşlerl Müdür Yardımcısı: Ahmet Kornlsan, Haber Merkezi Müdlirü; Salçın Bayer, Sayfa Düzeni Yönetmeni: All Acar 16 Mayıs 1983 Imsak: 3.39 Güneş: 5.41 TemsHctler: ANKARA: Talçtn Doğan. IZMIR: Htkmet Çetinkaja ADANA: Mebmet Mercan, • Servls Şefleri: İstanbu) Haberleri: Selahattin Güler, Dış Haberler: Ergun Balcı, Ekonomi: Osman Ulagay, Yurt Haberleri: Barbaros Gençak, KUltUr: Aydın Emeç, Magazin: Yalçın Peksen, Düzeltme: Konnr Ertop, Araştırma: Şahin Alpay tkindi: 17.06 Akşam: 20.20 Yatsı: 22.11 Bnroıar: 9 Ankara: Konur Sokafc No: 24/4 YenlşeMr, Tel: 17 58 » Vı 58 66, tdare 18 33 35 • tzmir: Halit Zıya Bulvfn No: 65/3, Tel: 25 47 0913 12 31! • Adana: Atatürk Caddesı T.H.K î?hanı Kat 2/13, Tel: 14 55019 731 • Basan ve Yayan: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş. Türkocağı Cad. 39/41, Cağaloğlu, PK: 246Istanbul, Tel: 20 97 03 (5 Hat), Telex: 22246 Öğle: 13.10 Yeni sendikal düzen Sendikalar, görevî toplu sözlesme yapmak olan kurulus kalıbma sokuluyor Sendlfcalar Yasası*run, sendlkal faaliyetleri düzenleyen mad deteri bir bütün olarak, sendikaîarm asıl pörevi toplu sözleşme yapmak olan kuruluş kalıplan içine sokuyor. Yasa sendıkalann asıl işlevlerinden biri olan eğitim yükümlülüğünü ise, daha çok işverene ait olması gereken «meslekî eğltim» sınırlan içine alıyor. Sendikalar Yasası'nın 32. maddesi, sendlkaların bulunabilecekleri faaliyetleri; «toplu sözlesme yapmak, toplu sözleş me uyuşmazlığında Ilgilî organ lara başvurma, üyelerinin ve mirasçdannın haklannı korumak üzere dava açabilme, grev ve lokavta karar verebihne ile» sınırlıyor. ra aykın olamaz. Sendika ve konfederasyonlar siyasi amaç güdemezlcr, slyasi faaliyette bulunamazlıar, siyasi partilerle ilişki kuramaz ve lşbirliği yapamazlar ve bunlarla hiçbir konuda hiçbir şekilde müşterek hareket edemczler, si yasi partilerden destek göremezler ve onlara destek olamazlar, bunlardan yardım ve bağış alamazlar, bunlara yardım ve bağışta bulunamazlar. Sendika ve konfederasyonlar derneklerle, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve vakıflara siyasi amaçla ortak hareket edemezler, bir siyasi partinin adını, amblem veya işaretini kttllanamazlar. Bir siyasi partinin yönetim organlanndan herhangi birinde görev alan sendika veya konfederasyon yöneticilerinin, bu göreve geldikleri andan itibaren sendika veya konfederasyondaki görevleri kendiiiğinden sona erer. Mahalll ve genel seçimlerde aday olanlann, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri adaylık süresince askıda kalır. Seçilmeleri balinde görevleri son bulur.» Sendikalar için diğer yasak faaliyetler ise 39. maddede düzenlenmiş: «Sendika ve konfederasyonlar kamu kurumu nlleliğindeki mes lek kuruluşlan ve bıuüann üst kuruluşları organlarının seçim. lerinde aday gösteremezler ve belirli adaylann leh veya aleyb lerinde faaliyette bulunamazlar ve propaganda yapamazlar. Sendika ve konfederasyonlar ticaretle uğraşamazlar. Sendika ve konfederasyonlar İle şubeleri kendi konu ve amaçları dışında toplantı yapa ınaz, gösteri yürüyüşü düzenleyemezler.» Yasamn 28. maddesi ancak Türkiye'deki rejımi ilke olarak benimseyen uluşlararası işçı ku ruluşlarına üye olunabilmesini öngörüyor. Bunu da Içışleri ve Çalışma Bakanhğımn ilgılı ulusîararası kuruluşun tüzüğünü inceleyıp onaylaması halinde, iz ne bağU otaaS: Çocukları ve hayvanlan «everdim.. Eva Braun'a bayılırdım... irıgiltere ile banş yapacaktım... Trakyalı Türk liderleri \unan ıne muhtıra; verdi ATİNA. (Cumhunyet) Batl Trakya Türk azınlık liderlennce, Başbakan Andreas Papandreu'ya ıietılmek üzere, tçışleri Bakanı Georgios Yenimattas ve Dışışleri Bakan Yardımcısı Yuannis Kapsis'e azınhk sorun larmı içeren bir muhtıra verildi. Göring ve Göbbels'ten nefret ederdlm... ve Himmler*e giivenmezdim. Aslında ben, faşizmln bir kurbanıydım. Gümülcine ve îskeçe müftüle. ri, yenı ve eski Türk asıüı mıiletvekilleri ile Turk azmlığmın diğer liderlerinden oluşan 80 imzalı muhtırada, 8 madde ile dile getirilen Türk azınhğı sorunları şöyle sıralandı : • Sınır bölgeierinde yabancı. ların taşınmaz mal alım satımlarını yasaklayan 1366/38 sayıü yasanın Batı Trakya'dakı Yunan uyruklu Türk azmlığına uygulamasınm kaldırılması, • Yunan vatandaşlarına uygulanan ınşaat yapma iznınm, Yunan uyruklu Türk azınlığına da eşıt olarak tanınması, • Traktör, bıçerdoğer gıbı ta rım araçları kuUanma ehlıyetının, Yunan vatandaşlarına olduğu gıbi Türk muslumanlara da aynen verılmesı, • Ön sağlık denetıminden sonra ızin verılen lokanta gıbi ışyerlermın açılmasında, Turk azınlığına da, Yunan vatandaşlarına uygulanan kolaylıkların sağlanması, • Yunan Anayasasınm 19. maddesmde öngorülen vatan daşlıktan çıkanlma işlemınm, îçışleri Bakanlığının yerel örgutunün yurtdışına tunstık amaçla geçıcı çıkan Türklere yapılan keyü uygulamaların kaldırılması, • Lozan Anlaşmasına göre, özerk olarak kurulan azınlık vakıflarınm yerel yönetimın mali ve yönetimsel denetımini getiren 1980 tarih ve 1091 sayı. lı vakıflar yasasınm kaldırılması, 0 1977 yıhnda yaymlanan 694 ve 595 sayılı yasalarla azınlüc üzerinde Lozan Anlaşmalarına aykın uyguianan eğitim sistemınin yürürlükten kaldırılması, durumun kültür anlaşmala' rına uygun bir işlerliğe kavusturulması ve bu konuda azınhğı nönümuzdeki günlerde sunacağı ayrıntıiı bir raporun dıkkate alınması. öte yandan, Dışişleri Bakan Yardımcısı Yuannis Kapsis'ın «sorunlarm anayasınm ongördüğü eşitlik ilkesi çerçevesındo çdzümlenmeye çalışılacağmı, vatandaşlarımızm da bu konuda kendilerine yardımoı olmasını ve aralarına parazıtlpri sok mamasını ıstiyoruz» dediği oğrenildi. Siyaset yasağı Yasa'nın 37. maddeslnde, temel yasaklar çerçeveslnde. siyaset yasağı şöyle düzenlenmiş: «Sendika ve konfederasyonlar TC Anayasası'nın 14. ıııaddesindeki yasaklara aykın hareket edemeyecekleri gibi yönetim ve işleyişleri Arayasa'da belirlenen Cumhııriyet'in nitcliklerine ve demokratik esasla «Kültürel» sözcüğü çıkanldı Sonuç olarak ilgili diğer mad delerle de bırlıkte sendikaların faaliyetlerinde 17 yü uygulanan 274 sayılı yasa ilkelerine göre de çok önemli kısıtlamalar geldiği, sendikaların yasal yükümlulüğü olan üyelerini eğit menin dahi tartışılabileceği, sos yal banş için aşama olarak dü şünülen yönetime katılmaya ka pılann kapandığı söylenebihr. Işçilerin «ekonomlk, sosyal kültürel» hak ve çıkarlannın korunması geliştirilmesi için ör gütlenmelerı anlamındalu sendıkalar, yasanın 1. maddesi (anıaç) maddesmde «kültürel» söz cüğünün çıkarılması ile, kültü rel hak ve çıkarlann korunma sı yükümlülüğü dışında mı kal mışlardır? Henüz yasa taslak halinde iken başlıyan bilımsel tartışmalarda, işverenler bu dü zenlemenin sendikalann kültü rel çalışma yapamıyacağı ve sendikal eğitim düzenleyemiye ceği anlamına geldiğini savunu yorlardı. Hitler'in günlükleri tarih kitaplarından kopya edilmiş Dış Haberler Servisl Stern dergisinin yaymladığı günlükle nn sahte olduğunun kesınlik ka zanmasımn ardından, son yıl ların en buyük basm olayını ya ratan Hitler'in günlüklennın önemlı bir bolümünün bir tarih kıtabından kopya edildiği orta ya çıktı. «Spiegel» dergisine göre günlüklerin büyuk bölümü Max Do mariK aölı tarıhçinın «Hitler' in Konuşmaları ve Duyurulan, 1932.1945» adlı kıtabından akta nlmış. Domarus'un kitabmda verdıği tarihçenin değinmedığı olaylava bu günlüklerde de de. ğınilmermş. Hatta «her tarih öğrencisinin başvuru kitabı» du rumundaki bu kıtapta yazılı olan ve sonradan yanlış oldugu ortaya çıkan birçok bilgi de gun lüklerde avnan yeralmış. Daha da kdtüsü, Hitler'in günlüklermi yazan kişi Domarus'un ki tabından yanlış kopya çekmiş: 16 a&jstos 1937'de kitapta, Hit ler'in General Ritter Von Epp'e orduya girmesınin 50. yıldönümü nsdenlyle bir tebrik telgra fı gönderdıği yazıhydı. Günîük lers ise bu telgrafı General Epp'in Hitler'e gönderdiği biçi minde geçmiş. Oysa Hitler'in o sırada orduya girişinin 50. yıldönümü kutlaması oldukça guç gdrünüyor, çünkü 1937 yılmda Hitler 48 yaşındaydı. malı, şimdlye kadar 15 sahte kârı ve hırsızı adalete teslim ettim ben.» • «Günlükler "Bundan böyîe günlük tutacağım' sözleriyle başlıyor, bu sözlerle gtınlüğüne bir kız öğrenci başlayabilır, atna Adolf Hitler değıl.» • «Gerçek olsaydı bu günlükler tam 35 ınilyon dolar (5, 25 milyar lira) ederdi.» • «Nazi dönemine ait kayda değer ne varsa sahtesi yapılı yor. Almanya'nın bir yerinde bunlar çok sayıda üretiliyor. Çoğnnlukla Amerika'ya satma ya' çahşıyorlar Hitler'in mek tupları ya da 'Kavgam' adlı ki tabının el yazmasının birçok bö lümü duzineler halinde piyasa da doiasıyor. Bana ayda bir Hitler satmaya çalışıyorlar.» • «Günlüklerin kağıdı öylesi ne kötü kalite ki, Hitler bunu tuvalette kullanırdı, ama yaz maya değil, hele insanhğa yö nelik düşüncelerini yazmaya Spiegel dergisi olaya baştan kuşkuyla yaklaşarak, henüz tar tışma sürerken bir krimınoloji uzmanıyla «Sahtekarhk tekıük leri» konulu bir gorüşme yavın lanmıştı. Stern'in günluklenne ihşkin ilk yazının başlığıysa, bir alıntı olmakla birlikte dergi nın goruşünü yansıtıyordu: «Ha hay, güleyim barî.. » Derginin yorumcusu Rudolf Augstein ise «günlüklerin gerçek olduğunu söyleyen tarihçeler, malzemenin sadece yüzde 510 kadannı in. celedi» dedikten sonra günlüklerden sadece «sahte» olarak söz ediyordu. Spiegel dergisi ayrıca Ameri kalı el yazısı uzmanı CharİPS Hamilton'un şu sözlerini yaym ladı. • «Bu sahtekârlar hapse atıl Tasfiye Kurulu Başkanı icra memuruna dayak attı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Tasfiye KııruJu Başkanlarından Mustafa Kemal Çetinsoy, kendisinden evrak istemeye gelen 3. Ticaret Mahkemesl lcra memuruna hakaret ederek dövdü. Dayak yiyen Icra memuru, olaya tanık olan görgü tanıklarıyla beraber Cumhuriyet Savcılığı'na baş vurarak şikâyetçi oldu. Ankara'daki 2 Numaralı Tasfiye Kurulu Başkanı, kapatılan AP'nin eski mületvekillerinden ve Turizm Bankası Hukuk Müşaviri 0lan Mustafa Eetnal Çetinsoy un, kendisinden bir evrak almaya gelen icra memuruna önce hakaret ettiği öne sürüldü. Ankara 3 Asliye Ticaret Mahkemesi Başkanı Gönen Eriş'in bir evrakj istediğini söylemek için gelen icra memuru Vakup Cengiz, Çetinsoy'a «Evrağı daha önce yazı ile istemiştik. hâlâ gelnıemiş. Acele lâzımmış» deyince, Tasfiye Kurulu Başkanı, bağırıp hakaret etmeye başladı. Sabah saat 10.30 sularında meydana gelen olaya tanık olanlar, araya girilmesine karşın. Tasfiye Kurulu Baş kanının hızını alamayarak icra memuru Takup Cengiz'i yumruk ve tekme atarak dövdüğünü belirttiler. Sahtekarhk Teknikleri hiç değil. Hîtler'e böyle adi gün lük defteri armağan etmeye kal kan birinin başuıa neler gelir di, düşünmek hile istemiyorum. UsteUk günlüklerin cildindeki deri de taklitti Oysa Hitler en güzel ciltleri kullanırdı. Gün. lüklerin üstündeki mühür Hitler'e değil, bir kararçâh komutanına ait. Mühürden anlayan herkes, günlüklerin ortasmdaki mührü görünce kahkahalarla çüler. Mühürlerin tam orada içi ne? Avrıca günlükler mühürlenmez.» • «Günlüklerde ölümünden 13 gün öncesine ait kayıtlar bi le son derece canlı biri tarafın dan yazılmış. Oysa Hitler o sı rada imza atarken bile büyük güçlük çekıyordu. Yemek, yerken, ber şeyi üstüne başına döküyordu, eli ayağı o kadar tit riyordu. Sahtekâr hiç değilse son bölümde isini bitirmenin se vincini dizginleyip, hemen hemen ölü bir adamın yazısını gü zel bir biçimde taklit etmeme. liydi.» Yann: Sendikalar nasü çalışacak? Büyük belge taklitcileri «Sunday Tîmes» gazetesi ttalyan faşist diktatör Benito Mussolini'nin kendi eliyle yazdığı hayat hik&yesini ele geçirmişti. Belgeleri inceleyen beş el yazısı uzmanı gerçek olduğu sonucuna vardı. Mussolini' nin oğlu el yazısının babasına ait olduğuna yemin ediyordu. Ancah daha sonra Mussolini'nin anılarının karısı tarafından yazüdığı ve iki kadın tarafından Mussolini'nin yazısının taklit edilereh düzenlendiği ortaya çıktı. En başarılı taklit Clifford Irving'e ait. Irving. Amerikah müyarder Howard Hughes'in ağızından onun anılarını yazmıştı ve karşılığmda 750 bin dolar (155 milyon lira) para almıştı. Ancak ünlü milyarderin dava açması üzerine Irving hapse girdi. Irving «Hitler'in günlükleri» konusunda bilirhişilik de yaparak, günlüklerin «çok kalitesiz taklitler» olduğu sonucuna vardı. İmza uzmanı Charles Hamilton'a göre Irving'ın Hughes anılarını taklit etmehte basarısı 10 üzcrinden 10. «Hitler'in günlükleri»nt taklit edene ise Hamilton sadece 10 üzerinden 2 veriyor. TOSİTIİRIN ACIKLIFOTOROMANI İSTANBUL TAŞITLARIİNCELEYEN BU YAZI DfZİMİZ tÇİP» İSMAIL GULGEÇLE TRENLERJ İNCEIF.MEVE KARAR VERDIK. ASLINDA EN GOVENİLİR KARA TAŞmARt TRENLERDIR AMA İKİMİZDE ORTA YAŞLARDA OLDUĞUMUZ İÇİN BU YOLCULUĞUN SONUNU GETIREMEME IHTİMALİ VARDIR DEN:VEL:M ) KARS DED»; VE MEKJMUM PEJ; Thatcher: Ingiliz halku programımızı anlamaya BU YUZDEN TRENLERİ BİR KENARA DENIZ TAŞITLARINA GEÇMEYE KARAR VERDİK. DENIZ TAŞITLARI KARA TAŞITLARINDAN DAHA ONCE ORTAYA ÇIKTIĞI HALDE FAZLA GEÜŞMEMİŞTİR. BUHARLI GEMİLER İCAD EDtLENE KADAR DURUMU YELKENÜ GEMILERLE İOARE ETMIŞIZ. FAKAT TARİHİM'ZTJE DENİZ TAŞITLARI BÜYÜK ROL OYNAMIŞTth Dış Haberler Servisi lagiltere Başbakanı Margaret Thatcher'in 9 hazıranda erken seçim kararı alması, siyasal gozlemcilerce Thatcher'in Ingiliz ekonomısinde olumlu gelışmeler sağlayabil mesine bağlanıyor. Gözlenıciler, Bayan Thatcher'in DU fırsattan yararlanarak yemden iktidara gelmek istediğini belırtiyorlar. «Newsweek» dergisinin Bayan Thatcher'le ekonomik ve siyasal konularda yaptığı goruşmenin ozetini okurlarımıza sunuyoruz: NEWSWEEK Bu ay sonunda Williamsburg'da yapılacak olan Sanayıleşnvş Ülkeler Doruk Toplantısı'rıdan fazla birşey beklemedığınizi soyluyorsunuz Oylev se niçin gidiyorsunuz? Batıh liderlerle telefonla görüşün yeter. THATCHER Telefonla aynı hava olmuyor. Butün toplantılarda sorunları yemeklerde, arkadaşça solıbetlerde görüşüyorsunuz. Bir yakınhk doğuyor. NEWSWEEK Williamsburg toplantısında, ticarcta korumacılık sorunu önemli tartışma konusu olacak mı? THATCHER Dünyamızda halen korumacılık konusunda giderek artan tehlikeli bir eğilim var.. Bunu durdurmahyTZ. Hedefimiz ticareti daha da serbestleştirmektir, NEWSWEEK Batı ekonomilerinde canlanma belirtileri görünüyor. Bu canlanmayı olumsuz yönde etkileyebilecek V9 sizin denetleyemeyeceğiniz gelişmelerin meydana gelmesinden korkuyormusunuz? THATCHER Evet korku yorum. VViIliamsburg'a gitmemin bir nedeni de bu. Bir araya gelip, ekonomik canlanmayı baltalayabilecek dav ranışlardan kaçmma kararı ahnahyız. Örneğin, faiz hadlerİBi yükseltmek gibi. 1081' ekonomik başlıyor Size göre. Andropov BreJ nev'den daha mı ılımlı? THATCHER Hayır, Kesinlikle değil. Bu ülkenin politikasında hiç bi r değişiklik olduğunu sanmıyorum. Bu şaşırtıcı değil. Çünkü Moskova'da kollektif bir yönetim var Liderin değişmesı, politikayı etkilemiyor. Biz her zaman görüşmeler yapmaya hazırız.» NEWSWEEK Nükleer silah'ar aleyhtarı akım böyle yayılıyor Çok saldırgan bir başkan olan Ronald Reagan'm iktidara gelmesı üe bu akımırı yayılması arasında bir ılışkı var mı sizs gore. THATCHER Bu sorunun Başkan Reagan'la bir ılgisi yok. Banş hareketlerinin yayılmasına sebep. ABD' nin nükleer silahlarını modernleştirmeye başlamasıdır. Oysa, Sovyetler kendi fü?elerini daha önce modernize edip SS20'leri yapmışlardı. Moskova Batı'daki demokrasiden yararlanıp, bizim ka muoyumuzu etkiliyor. Sov yetler'de kamuoyu olmadı^ı için biz onlan etkileyemiyoruz. FATİH'İN ISTANBUL'U FEHİNDEN ZAMANIMIZA 500 YILDAN FAZLA ZAMAN GEÇMİŞ OLMASINA KARŞIN BU FETIH RUHU OLMEMİŞTİR:... İSTANBUL'LULAR HER CUMARTESİ PAZAR GUNLERI BU FETİH RUHUNA KENDILERİNİ VE' NIDEN KAPTIRIRLAR... «fşsizlik sorunu bizim ekonomımizdeki fırsatlara nasıl değer vereceğimize bağlı. Hükümet olarak bol bol vaadlerde bulunup programlar yapabilîriz. Ama asıl önemli olan rekabet çjücüne sahip kaliteli mal üretebilmektir.» in sonunda Avrupa'da ekonomik durgunluktan çıkmak üzereydik. Ama ABDde faiz hadleri yükselince, tekrar yine durgunluga yuvarlandık. NEWSWEEK îşsuliğın önümuzdeki bir kaç yıl için de önemli olçüde azalacağı yolunda, örneğin uçte b'r, halkımıza ciddi bir umut verebiür misiniz? THATCHER İşsizuk sorunu, bizim ekonomimizdeki THATCHER: Hedefimiz ticareti daha da serbestleştirmektir. BİR DE AVRUPAYA SEFER YAPAN BÜYÜK YOLCU GEMİLERİMİZ VARDIR. BUNLAR GİDERKEN YÜKTE HAFİF PAHADA AĞIR ŞEYLER TAŞIR. fırsatlan nasıl değerlendirpceğimize bakar. Hükümet olarak boi bol vaadlerde bulunup, programlar yapabiliriz. Ama asıl önemli olan, rekabet gücüne sahip, kalite li mal üretebilmektir. NEWSWEEK Sovyet li derı Yun Andropov. orta menzilli fuzeler konusunda yeni önerisinde, füze pazarlığında nukleer başlıkların da hesaba katılmasını teklif etti. "J GELİRKENDE YÜKTE AĞIR PAHADA HAFİF ŞEYLER TAŞIR.