Katalog

^ YAYIN1.ARI FLHAN SELÇUK ASfcbesi n 2. Bası, Ederi 200 Lira Uteme Adresi: Çağdaş Yavınlan Tü'kocagı Cad. 39/41 Cağaloğlu Istanbul Cumhuriy 59. Yıl; Sayı: 21071 Kurucusu: Yunus NADÎ 40 TL. 26 Nisan 1983 Salı ÇAĞDAŞ YA Prof. MAC1T COK 7ÎK Değişen Dünya îisen Dîl Değ Gerçek bir kültur kitabı EDERI: 150 LtRA hteme Adresi Çayîaş Yayınlan Turkocağı Cad. 39'41 Cağaloğlu • Istanbul Partiler için yoğun hazırlık Sosyal demokratlar Merkez Partisi Emniyet Genet MüdürlüğUnde özel komisyonlar olusturuldu Erdal İnönü'nün katılacağı geniş toplantı yapılacak ANKARA, (CumJıurlyet Bflro. •u) Siyasi partl kurma çalışmalan içinde Sosyal Demokrat kanattaki gelişmeler sürüyor. Çeşitli gruplarca yürütülen çalışmalara katılan Sosyal Demokrasi yanhlannın bu hafta içinde Ankara'da büyük bir top lantı yapmalan bekleniyor. Söz konusu toplantıda çeşitli gruplann görüşlerini vansıtan 120 kadar eskl ve yenı politikacının «Sosyal Demokrat tabana dayalı tek partl kurulmas) için ortak bir nokta» saptamalan a» maçlanıyor. Ankara'da dün bn amacm gerçekleştirilmesi için gruplar kendi aralannda bir durum değerlendirmesi yaptılar. Gruplar aynca, kurucu adav saptama çalışmalaruu sürdürdtiler. Ankara'ya ulaşan haberlerde toparlayıcı nıteliği ile siyasetç atılmaya karar veren Erdal İnönü'nün büyük toplantıyı gerçek lesürmek için bugün ya da ya nn Ankara*ya eeleceği belirlendl. Başbakanlık eski Müstesarlarrtıdan Necdet Calp ve arkadaş lan dün öğleden sonra biraraya geldiler. Eski Genel Sekreter Yardımcıları ve Grup Başkan Vekilleri"nce oluşturulan grup da dün bir toplantı yapta. Necdet Calp'm önderliğinde oluşturulması düsünülen partinin kurucu adaylanndan düne değin 21'i saptanabildi. Üzerlerinde anlaşmaya vanlan kurucu adavlar şöyle sıralanıyor: Mucip Ataklı (Milli Birlik Ko raitesl eskl üyesi, Cumhurlyet Senatosu eski üyesi). Aytekin YIMEB (Gazeteci, &A. eskl Genel Md.), Şeref üğnr (Emekli Hava Korgenerali), Engin Aydm (Avukat), Turhan Timuçln (Ttp doktoru). GünseU özkaya (Türk Kadmlar Bfrligi Genel Başkanı), Mustafa Kemal l'ala oğlu (TBMM eski Sıvas üyjssi), Turgut Altunkaya (TBMM eski Artvin üyesi). Maci CSdal (TBMM eski üyesi), Ümit Teoman (Avukat), Avhan Çopur (Ticaret Bakanlıgı AET eski uz manı), Rahmi Tuncagiı (İmar ve Iskan Bakanlıgı eski Mtisteşan), Kemal Aydar (Gazeteci), Mehmet Şahin (Maden Iş Sendıkası eski Başkanı). Bilal (Arkası Sa. 11. SU. 7'de) Sosyal Demokrat Parti kurma çabaları içinde olduğu söylenen Erdal İnönü, eski Cumhurbaşkanlarından îsmet tnönü'nün oğlu. 1926 yılında Ankara'da doğau Erdal înönu, yüksek öğrenimlni Ankara Üniversiiesl Fen Fakültesî fizik, matematik bö'ümiinde tamam(\rkası Sa. 11. Sü. 8'de) Sunalp: Herşey yolunda giderse kurucular içinde olacağım Denîz SOM Siyasi yasağa girenlerin tam listesi cıkarılacak Sıkıyönetim Komutanîıklaj nyla da işbirliği yapılabllecek. Içiglerl Bakanlıgı, Siyasal Partiler Yasası'nın geçici 3. maddesiyle kendilerine özel siyaset yasağı getirile cek kişilerin isimlerini belirleyerek. 1 Mayıs'a degin Resmi Gazete'de duyurmak la görevlendirilmişti. Kendilerine listenin kısa süre(Arkası Sa. 11. Sfi. 3'de) Prof. Erdal Inönü Necdet Calp: Muvazaa partisi değiliz ANKARA, (Cumhuriyet Büro* su) Sosyal demokrat tabana seslenen siyasal bir parti kurma hazırlığı içinde bulunan Başbakanlık eski müsteşan Necdet Calp «Cumhuriyetoin sorularını yanıtladı. Calp'a yöneltilen sorular ve yanıtlan aynen şöyle: Soru Daha önce hiç politlkaya atıhnadığmız balde, şimdl siri politika yapmaya iten Necdet Calp nedenleri acıklayabilir mislniz? 1923 yıhnda Karamürsel'de doğ Yamt Milletimizin sağlıldı du, ilk ve ortaokuiu İzmit'te bir demokratik rejüne ve yone okudu. Liscyi başkent Ankaıa' time kavusmssma büyük Önem da Erkek Lisesinde bitirdi. vermekteyiz. Bu nedenle, bu 1940 yüında girdiği SBF'den sonucu sağlayacak uğraşta gö dört yıl sonra mezun oldu. rev almayı bir memleket vazi 1945 yıhnda fark smavlannı vefesi olarak gördüğümüzden po rerek Hukuk Fakültesini de bilitikaya girmeye karar verdim. tirdi. (Arkası Sa. 11, Sü. 2'de) (Arkası Sa. 11, Sü. 2'de) Genelkurmay eskl iklncl baskanlanndan ve büyükelçilerden emekli Orgeneral Turçut Sunalp, «Atatürk milliyetçili&ine davanan. demokrasiye inanan bir parti kurma araştırmaları içindeyiın.» dedi. Sunalp, bugün öğleden sonra uçakla Ankara'ya gidecek. Moda'daki evinde kısa bir açıklama yapan Sunalp. bugüne kadar çeşitli temaslan olduğunu ancak siyasal faallyet yasağı nedeniyle herşeyin kafasmın içinde geliştiginl belirterek «Yasak kalktıgı İçin, benimle olacak arkadaşlarla birlîkte Ankara'da çahşma yapaca^ız. Mayıs'ın 16'sında herşey yolunda gîderse bir parti kurulmasının mü tesebbisleri arasmda yer alacağım.» şeklinde konuştu. Sinıdiye dek temas ettiği kîşilerı açıklamaktan ka çman Turgut Sunalp, partinin kıırucuları arasmda yer alacak isimlerin kesinlik kazanmadığını söy ledi. Yakin çevresi tarafından «müliyetçl ve muhafazakâr» olarak nitelenen «Merkcz Partl»nin kurucu isimlerl için Turgut Sunalp «Benlm düşündüfüm arkadaş belki eşinin rahatsızhğı nedeniyle görev almak istemeyebilir değil mi? Onun için şu anda kesin isimler yok.» dedi. Şinasi Ertan İzmir'de toplantı düzenledi ANKARA, (Cumhurlyet Bürosu) Siyasal Partiler Yasası ile kendilerine özel siyaset yasağı getlrilecek kişilerin belirlenmesi için «Churchill» marka puro Emniyet Genel Müdürlüicen ve oldukça neşeli göğti'nde özel komisyonlar oluşturulduğu öğrenildi. rünen Tnrgut Sunalp, asTurgut Sunalp Ed)nilen bilgiye göre, SiMerkez Partisi kurucuian arakerlik ve büyükelçillk günsında adı geçen enifkli Büjük yasal Partiler Yasası'nm lerinde armağan edilmlş elçi ve Orgeneral Turgut Sunalp yürürlüğe girmesiyle birşiltlerle süslü evinln salo1917 yılında doğdu. Kuleli A s < likte dün kendilerine özel nunda eşl Suzan Sunalp'la keri Lisesini, daha sonra da yasak getirilecek kişilerin Harp Okulunu tamamladı. Asbirlikte fotoğraf çekimi için belirlenme yöntemi konuker kişlliği ağır bastiRi söylepoz verirken, öğle saatlenen Turgut Sunalp, Moskova sunda Içişlerl Bakanlığı'nrinde evine, yemek yemek ve Wash;nffton Ataşeliklerin da bazı yetkililerin katıldıİçin uğradığını söyledi. (Arkası Sa. 11. Sü, l'de) ğı bir toplantı yapıldı. Top lantıda belirlenen yöntem uyannca siyasal yasaklı kişilerin belirlenmesi çahşmalarına başlandı. Siyaset yasağı getirilecek kişilerin belirlenmesi konusunda tçişleri Bakanlıgı Emniyet Genel MUdürlüğü'nde komisyonlar oluşturuîdu. Bu komisyonlarm çalısmalannı kısa süre içerisinde sonuçlandırmaları bekleniyor. Komisyonlar, Hikmet ÇETİNKAYA genel müdürlükteki dernek tZMİR Siyasî dönerain ye ler ve siyasi partilere ilişniden başlamasmdan sonra Ekin eski kayıtlan elden ge 5e bölgesinde de siyasi temasçiriyorlar. lar yoğunlaşıyor. Aynca, TCK'nun iklnd Genelkurmay esld tklncl Baş kitabının 1. babında yerakanları'ndan emekli Orgeneral lan devletin şahsiyetine Turgut Sunalp'ın başkanhğı okarşı işlenmiş cürümler ne muzlayacağı «Milliyetçi ve Muhafazakâr Partl» olarak niteledenlyle haklarında kamu nen Merkez Partisi nin Ege kadavası açılmış olanların nadını EBSO Meclis Başkam Şi Şinasi Ertan saptanmasma çahşılıyor. nasi Ertan ile bir dö'nemin po 1926 yıhnda doğan Şinasi Er Bu şekllde 11 Eylül 1880' püler Belediye Başkanı Osman tan, îfctisadi ve Ticarî Üunler Kibar temsil ediyor. Merkez Akademisi mezunu. Evli ve üç den sonra haklarında dava Parti'nin Balıkesir kanadmda rocuk babası olan Ertan, Al açılanlar askeri mahkemeyargılandıklarından ise Tırcalı ailesınin bu dönem tınordu kulübünde uzun yülar lerde politikaya atılacağı oğulları basketbol ve atletizm dahnda bu konudaki bügilerin de madenci Bona Yırcah var. spor yaptı. Ulusal Basketbol Emniyet Genel MüdürlüMerkez Bankası eski guvar Takınunda da oyııayan Ertan ğü'nde bulunduğu belirtilnörii Cafer Tayyar Sadıklar da 8 yıl süre ile Ege Bölgesi Sa di. Yargılamalar, hakkında (Arkası S x 11. Sü. 4de) bazı bilgi aüsverişi için (Arkası Sa. 11. Sü. 4 de) Seçim Yasası DMde görüsüüüyor Aldıkaçtı: Demokrasi için son sayfayı çeviriyoruz ANKARA, (Cumhuriyet Bflrosu) Danışma Meclisi Genel Kurulu'nda milletvekili seçimi yasa tasarısının görüşülmesine başlandı. Tasarıyı Genel Ku rul'a sunan Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Orhan Aldıkaçtı, «Danışma Meclisi öyeleri nin demokratik düzenln Işleyîsine katılmayı istemeleri en doğal haklandır.» dedı. Birleşiml yöneten baskanvekili Turhan Güven, «Gelecek parlamenterlerin Türk siyasi hayatının kısır cekişmelere asla tahammüiü olmadığını bilmeleri (terektiğini» söyledi. Güven, birleşimı açöktan sonra yaptığı konuşmada, önemli bir neden olmadığı takdirde 1983 sonbaharında yapılacağı anlaşılan seçimlerle birlik» te çoğulcu parlamenter demokratik düzenin tüm unsurları ila sağlam temeller üzerinde oluşacağını bildirdi. Güven. şöyle dedi: «Yüce mecliste bulnnacak milletvekillerinln hangi görüşe sabip olursa olsun bilmeleri gereken seçildikleri bölgeyi veya kendilerini seçenlerl değil, tüm milleti temsil ettikleridir. Türk toulumunnn huzur ve refalıa ihtiyacı vardır.» Daha sonra tasarıyı bir konuşma ile genel kurula sunan nunda Cumhurbaşkanı Cemayel Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Orhan Aldıkaçtı, yeni demokrasi düzeninin kurulmasmda büyük rolü olan anayasa siyasi partiler ve seçim yasalannin yamlmasında üveierin m"t> (Arkası Sa, 11. Sü. 4'dc) îsmail Cem: Sosyal Demokrat Parti için çalışıyorum Istanbul Haber Servisi Sosyal Demokrat parti kurma hazırlıkları ıçmde olduğu bılüirilen «üüneş.» Gazetesı yazar lanndan tsmp.il Cem, «yaygın bir danışma süreci çerçcvesin de sosval demokrat partmin sağlıkh doğacağım biliyorum ve bunun gerçekleşmesîne çalısıyorum» dedı. (Arkası Sa. 11. Sü. l'de) Ozal: Program dar bir yelpazede kahnayacak Haber Merkezi Siyasi parti kurma hazırlıkları r.edeniyle Ankara'da bulunan Turgut Ozal, «parti program ve türiiğü. üzerindeki çalışmalarunızı sürdürüyoruz. Bunu tamamlayınca kurucular konusuna eğileceğiz», dedı. Begenilecek blr kurucular listesi hazırlamayı umdukJarını belirten Özal, 16 mayısı izleyen günlerde basvuru işlemlerini tamamlayacaklarını söyledi. İstanbul'dan telefonla aradığınuz özal, «yeni parti sizht başkanüçınızda mı kurulacak?» sorusunu yamtlarken şöyle konuştu: «Organizasyon çaİLşrna(Arkası Sa. 11. Sü. 7'de) Aydın Yalçın: Partimizi piyasa ekonomisine iııananlar olusturacak Profesör Yalçın yakında üniversiteden istifa edip kurulacak siyasi partidc yeralacağım açıkladı. ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Ankara Üniversitesl Siyasal Bılgiler Fakultesi öğretim üyesi Prof. Aydın Yalçın, yakında üniversiteden istifa ederek. kurulacak siyasi partide yer alacağım bildirdi. Prof. Yalçın, «Biz ilke olarak piyasa ekonomisine inanan, demokrasi ve hürriyetlerin eksiksiz kullanıimasmı isteyen kişileriz» dedi. Prof. Yalçın, üniversiteden istifa ettikten sonra politik faaliyete resmen baş layacagını belîrterek, Cumhuriyet muhabirinin konuya ilişkin sorulanna karşılık şunları söyledi: «Biz İlke olarak piyasa ekonomisine İnanan, demokrasi ve hürriyetlerin eksiksiz kullanılmasını lsteyen kişileriz. Demokratik hayatımızm kavgasız, gürtiltüsüz ve kısır çekişme(Arkası Sa. 11. Sü. 6'da) 1934'de Rize'de doğan Aytekin Kotil, Istanbul Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. 1969'ua kapatılan CHP'nin Istanbul II Vönetim Kurulıı üyeliğhıe seçildi. 1973'de tl Başkanı oldu. 1960'dan Be'.ediye Başka(Arkası Sa. 11. Sü 5'de) Aytekîn Kotil Kapatılan AP'nin Istanbul îl Başkanı Hüsamettin Cindoruk, serbest avukatlık yapıyor. 1933 yılında îzmir'de doğan Cindoruk, 1954 yılında Ankara Hukuk Fakültesini bitirdi. 1956'da Ankara Barosuna kayıtlı (Arkası Sa. 11. Sü 5'de) Hiisamettin Cindoruk 192O'de Isparta *. Uluborlu'da doğdu. Haydarpaşa Lisesîni bitirdikten sonra Siyasal (Arkası Sa. 11. Sü. 6'da) Profesör Aydın Yalçın Kotil: İzliyorum Cindoruk:Görev düşüyor Gazeteci ve yazar Isınail Cem kamuoyuna adını en çok TRT Genel Müdürlüğü'ndeki hukuks>al savaşunı ile duyurdu. TBT Genel Müdürü iken Demirel hükümeti tarafından görevden ahndTğında, bu işlemin bukuk dışı olduRumı helirterek Danış(Arkası Sa. 11. Sü. l'de) İsmail Cem Istanbul Haber Servisi Eski îstanbul Belediye Başkam Aytekm Kotil, yenı siyasal dönenı konusundaki düşünceleri ve politikaya atılıp atılmayacağı yolundaki sorulara karşı, «Şu anda herhanşri bir açıklama yapmayacağmı» bildirdi. Kotil, «Cumhuriyet» muhabirine şunları söy ledi: «Şu anda izlemedeyim. Belll bir süre sonra düşüncelerimi açıklayacağun. Bakalım. Şa anda hiçbir şey söylemeyeceğim.» (Arkası Sa. 11. Sü 5'de) Halü Tunç: Siyaset aklımdan geçmiyor ANKARA (Cumhurlyet Bürosu) Türklş es!:i Genel Baskanlanndan Halü Tunç, bu dönem içerisinde gerek siyasi parti kurucu, gerek milletvekili olarak siyasete atılmayı kesinllkle düşünmediğini açıkladı. Halll Tunç, «Cmnhnrlyet» muhabirinin sorulannı ya(Arkası Sa. 11. Sfi. 3'de) Danışma Meclisi üyelerinin hirçoğu politikaya niyetli Anayasa Komisyonu üyesi Prof. Akif Erginay, DM çatısı altında bir parti çıkarmaya çabşıyor. ANKARA (Gnmhuriyet Bürosu) Siyasi Partiler Yasası'nda DM üyelerinin ilk seçimlere katılacak partilerden kontenjan adayı olabileceklerine ilişkin geçici maddeye yer verilmesi üyelere büyük bir nareketlilık getirdi. de 6070 kişilik bir üye grubunun katılunıyla parti kurulmasının mümkün olacağuun di le getinldiği edinilen bilgller DM kulislerinde, bazı üyele arasmda. Ancak, şu anda bu rin Anayasa Komisyonu üyesi konudaki üyeler arasmda göProf. Akif Erginay'dan DM ça rüşmelerin dışında bir netlik tısı altında bir parti oluşturma bulunmuyor. smı istedikleri konuşuîuyor. Erginay'm bazı yüksek rütbeli Erginay bu konuda. «Ba askerlerle gorüşmelerde bulun memlekete hizmet etnıek yöduğu ve bu görüşmelerdo DM'(Arkası Sa. 11, SU. 1 de) Secmen kütükleri 5 mayısta askıya akıyor ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Yüksek Seçim Kurulu, düzenlenen seçmen kütüklerinin 5 mayıs perşembe günü askıya çıkartılacağını açıkladı. Kütükler 25 mayısta askıdan indirilecek. 31 mayıs 1983 tarihtne dek 21 yaşını dolduranlar da secimlerde oy kullanabilecekler. Yüksek Seçim Kurulu* nun yaymladıgı bildirive göre, Anayasa için yapılan halkoylamasma katılraayanlann isimlerl karşîl.Tina «Anayasa oylamasma katılmadı» ibaresi yazilarak muhtarhk bölgeleri esas alınmak suretiyle düzenlenen bütükler tüm yurt ta 5 mayısta saat 8 00'de askıya cıkarılacak. 25 mayıs günü saat 17.00'de askıdan indirilecek. Kütükler askıdan indtrildikten sonra, seçmen ktitüğünde isimleri yazıh olmayanlar ya da isimleri karşısmda «Anayasa oylatnasına katılmadı» ibaresi bulunanlar oy verme hakkına sahip olsalar bile oylannı kullanamayacaklar. ardındaM Kuşkunun Aşılırıası Onemlidir Politikaya açılma başladı. Temelde bir toplum hiçbir zaman politika dışında yaşayamaz. Nitekim Başbakan Bülend Ulıısu hühütnetinin de bir politikası vardır. Siyasal yelpazede yert açık seçih olan bu pclitikanın temel çizgileri hükümet programmda yazılıdır. Politikaya açılış deylmini siyasal partilerin varhğıyla eş anlamlı tutuyorsak iş değişir. Türkiye'de siyasal partilerin yeniden kurulması için çahşmalarm başlaması kuskusuz bir adımdır. Ancak, yent yasal düzenlemelerle oluşturulan ortamda çekingenlih ve durahsama görülmesi doğaldır. Bunun ilh kanıtı, siyasal parti hurmak için ortaya çıkan adların Izamuoyunu düşündürmesiy. le belirginleşiyor. Ortaya yeni ve taze adların çıkması için zaman gereklidir. Bir noktayı iyice aydınlatmahta yarar var: (Arkası Sa. U. Sü. 6'da) "Yeni Düzen Partisi,, yazmısçizmiş üye arıyor Portekiz Beçimlerlnde SosyaUst Parti önde gidiyor. tzlanda seçünlerinde muhafazakarlar oylarıru artırırken, feminist ler ilk kez parlamentoya girdller. 3. Sayfada I Tfirldye 5 yılda 10 milyar dolar borç ödeyecek. 9. Sayfada ! Burt, Yunanistan gezisüü iptal ettl. Türkiye Yazarlar Sendikası davasnun, yargıcı çekildi. | Irak'ta sığınaklar renk U televizyonln 12. Sayfada Bir Yeni Dönem... Siyasi Partiler Yasası ve Milli Güvenlik Konseyi'nin siyasal çahşmalara izin veren 76 sayılı kararmın yayımı ile birîikte Türkiye'de yeni bir dönem başlamış bulunmaktadır. Bu dönemin, ülkemize ve ulusumuza hayırlı vo uğurlu olmasını, banş dolu günler getlrmesini dileriz. Bu yasa ve karann yayımı ile birlikte özellikle geçici maddeler üzerinde çeşitli yorumlar ya(Arkası 7. Sayfada) îstanbul Haber Servis) Siyaset yasağının kalkmasmdan sonra ilk olarak Yeni Düzçn Partisi'nin (YDP) kuruluşunun gerçekleştirileceği açıklandı. Gazeteleri dolaşan ve müstafi subay olduğunu söyleyen Vahap Esendağ (56), partinin a(Arkası Sa. U. Sü. l'de) Batı'da Liberalizm, Muhafazakârlık, Sosval Demokrasi nedir? Şahin Alpay'm yazısı 12. sayfada