Katalog

ÇAĞDAŞ YAY1NLARI İLHAN SELÇUK Atatürkçülüğün Alfabesi 2. Bası. ederi: 200 Ura lateme Adresi. Çağdaş Yayınları Türhocağı Cad. 30/41 Cağaloğlu Istanbul Cumhuriy 59. Yıl; Sayı: 21065 Kurucusu: Yunus NADİ 40 TL. 20 Nisan 1983 Çarşamba ahhtitlerini etkilememesi, bu nedenle Amerikan askerlerinin görevlerini stirdürmeleri gerektiğini söyledi. Tower «saldınnın, Ortadoğu'dakl banş çabalanmızı engeUeyeceğiııi sannuyorum» dedi. Senato çoğunluk hderı Hovvard Baker olayın «aşağıuk bir terörizm» olduğu nu belirtti. ABD Dışişleri Bakanı George Smdtz da saldınnın «korkunç ve şok etkisi» yaptığını kaydetti. Shultz Ortadogu'da «banş ve giivenlltc için» şiddete son venlmesi çağnsında bulundu. Papa 2. Jean Paul de Beyrut' daki ABD elçüiğine yönelik saldmyı kınadı ve kurbanlarla dayamşma lçinde olduğunu söyledi. israil Dışişleri Bakanı Yitelıak Şamir bombalı saldırıyla ilgili olarak yaptığı açıklamada Liibnan'da banş ve güvenliğin sağlanması için üçlü görüşmelerin sürdtiriUmesi gereğinden söz etti. Şamir, patlamadan büyük üzüntü duyduğunu belirterek. Lübnan'da hıçbir şeyin sürpriz yaratmadığını ve olaym bu ülkede en ciddi sorunun güvenlık sorunu olduğunu kamtladığını belirtti. Lübnan'ın AUU Büyükelçisi Halil İtanı, Washington'da yap tığı açıklamada Amerikan elçiliğinin bombalanması olayım kınadı ve saldınmn alçafcça ve vahşiyane olduğunu kaydetti. Itani, gazetecılere verdiği dameçte «saldın tsrall ve diğer yabancı çüçlerin Lübnan'dan geri çekilmesini geciktirmek amacıyla bir bahane olarak kul lanılmamah» dedi. Bırleşmiş Mılletler Genel Sekreteri Javier Perez de Cucllar, Beyrut'taki Amsrikan elçılığinın bombalanmasmdan buvük tızüntu duyduğunu bıldi rerek «bu olay Ortadoğu'daki banş çabalannı tehlikeye atacaktır» dedi. Isveç'e bır zıyarette bulunan Perea de Cuellar'm sözcüsü, Geneı Sekretor'in patlama habennı aldığmda «şoke oldnğunu» belirtti. Lübnan Cumhurbaşkanı Emin Cemayel ABD Başkanı Reagan'a bır başsağhğı mesajı göndererek, bölgede banşı sağ lamak için azimle çaba harcamaya devam edecegıni belırttı. Türkıye'nin sabotajı «Dehşet verici» olarafc gördüğü biidirildı. Dışişleri Bakanhğı sözcüsü Kazmi Akınıan, «Terorizme bir çok kurban vermiş olan bir ulke olarak bu saldırıyı nefretle tel'ın ediyoruz» dedi. Patlama sonucu büyük hasar meydana gelen Amerikan elçiliğlnde enkaz kaldırma çalışmalan sürerken ABD elçisi Robert OÜIon dün olayla İlgili olarak bir basın toplantısı düzenledi. Dülon, sadece elçilik (Arfcagı Sa. 11. Sü. 3'de) ÇAĞDAŞ YAYINLARI Yol Kesen Irmak H. V. VELIDEDEOĞLU EDERl 350 ÜRA îsteme Adresi Çagdas Yayınlan Türkocagı Cad 39/41 Cagaloglu/IST. Beyrut'taki sabotaj, barıs eabalarma darbe indirdi Amerikan Kongresi karıstı, ABD askerlerinin çekilmesi isteniyor Lübnan'ın ABD Büyükelçisi, Waşhigton'da yap. tığı açıklamada, «saldın İsrail ve diğer yabancı güçlerin Lübnan'dan geri çekilmesini geciktirmek amacıyla bir bahane olarak kullamlmamah» dedi. Dış Haberler Servisl Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta önceki gün havaya uçurulan Amerı kan Büyükelçiliği'nde enkaz altmda daha 20 cesedin bulundıığu bildirilirken, 47 kişinin ölümüne 100'Ü askın kişinin de yaralanmasına yolaçan bombalama olayı, Amenkan Kongresi'nde yoğun tartzşmalara neden oldu. Kongre'deki tartış ınalar sırasında Amerikan askerlerinin Lübnan'dan çekilmeleri konusu gündeme fjeldi. ABD Senatosu'mm önde gelen muhafazakarlarından Barry Goldwater, Lübnan'da çokuluslu barış gücünde görev yapan Amerikan askerlerinin geri çag nlmasını ıstedi. Goldvrater, «Başımıza bela sanyoruz. Dcniz pîyadelerini çekmemizln za> ınanı geldi» dedi. Senato Silahlı Hizmetler Komitesi Baş^ kanı John Tower ıse Goldwater'ın görüşlerine karşı çıkarak, olayın, ABD'nin savaştan tahrip olmuş Lübnan'daki ta Yunanistan, hava korsanı Kalkan'ı lutukladı Hükümet sözcüsü: Yunan Anayasası'na göre özgürluk için mücadele eden yabancı uyruklulann iadesi düşunülemez. Stelyo BERBERAKİS Barajsisteminin sakınca yaratacağı belirtiliyor Ankara Hukuk Fakültesi öğretim üyelerinden Doç. Türk, seçim yasa tasansımn bir barajlar sistemi getirdiğini, barajlann bir bölümünün gö. rünürde, bir bölümünün örtülü olduğunu söyledi. Erbil TUŞALP ANKARA Ankara Üniversi tesi Hukuk Fakültesi ögretim üyelerinden Doç. Dr. Hikmet Sami Türk, seçim yasa tasarısına ilişkin Cumhuriyet'in sorulanm yanıtladı. Doç. Türk'e yöneltilen sorular ve yanıtları şöyle: SORU Anayasa Komisyonu'nun belli başlı çalışmalanndan sonuncusu olan, seçlnı yasa tasansı konusunda genel bir değerlendinne yapar mısınızV YANIT Yeni seçim yasa tasansı Türkiye'de 1980 öncesi yaşanılan oiaylara bir tepSd ola rak hazırlanmış görülmektedir. 1961'de kabul edılen seçim sisteminin 1960 öncesi oiaylara bir tepki olarak hazırlandığı gi bi. Oysa, Tdrkiye'nm gereksinme duydugu şey bir tepki değıl, 1960 öncesi deneyleri ila 1980 öncesi deneylennln bir sen tezidir. SORU Bu sentezbı temel yaklaşımuu açıklar mısınır? YANIT öngörülecek seçim sistemi ile bir parti tek başına hükümet kurabilecek güce erişebUmeli, fakat aynı zamanda parlamentoda güçlü bir mulıale feün oluşmasına olanak tanmmalıdır. Düzenleme küçük par tileri tamamiyle parlamento dı şına itmemekle birhkte, belirli bir ölçüde temsil oranlarmı azaltacak nitelikte olmalıdır. Bu nu sağlayıcı formliller vardır ve önerilmistir. Seçim sistemi konusunda Türkiye, hazırlanan tasandaki modele mahkum deglldır. SORU Seçim yasa tasansı nın TOrkiye'ye özgü geçerli bir model olduğu söylcııiyor? YANIT Bunu, tasanyı hazırlayanlann bir iddiası olarak değerlendirmek gerek. Ben, tasannın bir barajlar sistemi getirdiği kanısmdayım. Bu barajlann bir bölümü gorünürde bir bölümü ise örtülü durumdadır. Gorünürde olan barajlardan ilki, bir partinin parlamentoya üye gönderebilmesi için Türkiye genelinde toplam geçerli o(Arkası sa. U, Sü. 2'de) ATİNA THY'nın «Ankara» adlı yolcu uçagını IstanbulIzmir seferini yaparken Atina' ya kaçıran hava korsanı Mah. mut Kalkan, dün tutuklandı. Atina Sorgu Yargıcı Andonis Zevgoli tarafından dün saat 10* da ifadesi alınan Mahmut Kalkan'ın hava ulaşımım tehlikeye sokmaktan 20 yıl, silah taşımaktan 6 aydan S yıla kadar, yolcu ve mürettebatı zorla alıkoymaktan 10 gUnden S yıla kadar hapis isteğiyle Ağır Ceza Mahfcemesinde yargılana* cağı bildirildi. (Arkası Sa. 11. Stt. 4'de) Uzmanlar tüp bebek deneyînî olumlu buîuyor Uzmanlara göre en önemll konu yumurtayı bir kaç gün ana rahminin dışmda yaşatabilmeh için gerekli olan özel sıvıyı bulabilmeh. ANKARA, (Comhurlyet Bfirosn) Ankara Ünlversitesi Tıp Eakültesi'nde Prof. Dr. AH Gfir Küç'ün Türkiye'de ilk kez tüp bebek çalışmalanna başlaması olumlu karşılandı. Konuya ilişkin Ankara'daki kadın ve doğum uzmanlarmm görüşleri şöyle: Dr. Zlya Ourrauş (Doğummrt Bashekiml): Türkiye buna hasardır. Halk isteklidir. Operasyonun tekniği son derece basit tir. Ama ortada tek bir sorun var. Aşılanmış yumurtamn bir kaç gün anarahminin dışmda yaşatüması gerekiyor. Bu da (Arkası Sa. 11, Sü. 5'del i MISIR'A KOLATLIĞIN N'EDENt Ankara temsUcimiz r a l ç ı n Doğania sohöeti sırasında Büyükelçi Strauzsbnpe, Mısır'ın ABD yardımından kolayhkla yararlanmasını şöyle açıkladı: Bizimle ve îsralHe ilişkileri bunda rol oynadı» Partiler, radyo ve TV'den eşit olarak yararlanacak Cezaevindeki tutuklu ve hükümlüler oy kullanamayacak ANKARA, (ANKA) Yapıla eak Ws. genel seçimlerde, siya si partüerin radyo ve televizyonda propaganda yapma hak kından nasıl yararlanscakUtn konusu Seçim Yasa Tasansı'n da geçici bir maddeyle düzen lendi. DM Anayasa Komisyonu, ta sanda yer verdiği geçici bir maddeyle, bu yasanın yayımlan masından sonra yapılacak ilk genel seçlmlerde, seçime katılan siyasi partüerin radyo ve televizyonda propaganda yapma hakhmdan eşit olarak yararlanmalannı öngördü. Ancalt, ilk seçimler sonr» smda yapılacak seçimlerde, siyasi partiler psrlamsntodaki oğırlıkları oramnda bu haktan yararlanabilecekler. Bu arada tasarıda yer alan bir başka geçici maddeyle ise, yine ilk genel seçimle sınırlı olmak üzere, îlçe Seçim Kurul larına ilçelerde mevcut tüm siyasi partüerin birer asll ve birer yedek Uys venneleri ka bul edildi. Öte yandan Anayasa Komls yonu, Anayasa'nın 67. maddesinde yer alan ceza ve tutukev lerinde bulunan tutuklular ve hükUmlülerin oy kullanamaya cakianna ilişkin hükmü ek bir madde olarak tasanya ay nen ekledl. Seçim Yasa Tasansı'mn Daruşma Meclisi Genel Kurulu'nda görüşülmesine 25 nisan pazartesi gününden itibaren başlanacak. Genel Kurul'da tasan, cumartesi ve pazar günleri dışındakl günlerde sadece öğleden sonralan ele alınacak. Seçim Yasa Tasansı'mn görüşme lerinin ne zaman bıtirüeceği ko nusunda bir tarih belirlenmedi. Bu arada Siyasi Partiler Yasa tasansımn Milli Güvenlik Konseyinde görüşülmesine dün baslandı. Tasanmn görüşülmestnin dün tamamlanamadığı ve bugüne kaldığı belirtildi. MGK, tasanyı hafta sonuna kadar Resmi Gazete'de yayımlayarak yürürlüğe koyması beklemyor. ABD Büyükelcisi'nin Cumhuriyef e demeci (1) "10 a 7 oranına ABD yönetimi karsıdtr,, Ankara Büyükelçisi: «Bizim Türkiye'den çcvik kuvvet konusunda beklediğimiz, NATO'ya sadık bir müttefik olarak hareket etmesidir» dedi Yalçuı POĞAN ANKARA ABD'nin Ankara Büyükelçisi Strauzs hupe, Cumhuriyet'in çeşitli konulardakl sorulannı yanıtladı. Amerikan Büyukelçisi, Reagan Yönetiminin Türkiye ile Yunanistan arasındahi (10'a 7) oranına kar şt olduğunu belirtti ve Türkiye için öngörülen yardımm geçen yıla göre artış kaydetmesinin önemine dikkati çekti. Kıbrıs sorununun Birleşmiff Milletler'e gö türulmesine Amerikan yönetiminin karsı olduğunu belirten Büyükelçi. bu konuda toplumlararası görüşmelerin teh geçerli yöntem olduğunu vurguladı. ABD' nin Basra Körfezi'ne yönelih olarah kurmuş olduğu çevik güç» konusundaki sorulan yamtlarken, bugune dek Türkiye ile ABD arasındaki asheri işbirliğU nin NATO çerçevesinde oU duğunu belirten ABD Büyükelçisi, 'Bizim Türkiye' den beklediğimiz, çevik kuv vet konusunda NATO'ya sadık hareket etmesidir» dedi. Türkiye'deki askeri hava alanlarmın modernizasyonu için ayrı ayn anlaşmalarm gerektiğini belirten Strauzshupe, Mısır'ın Türkiye'den daha çoh yardımı Amerikan Kongresi'nden daha ko laylıkla almasım şu sözlerle açıkladı. «Mısır'ın bizimle ve İsrail ile ilişhileri bizi etkilemiş ve bu ülkeye önemli ölçüde yardım yapılması karannda rol oynamış ftr.», 9 Afyon uçağı davasında bilirkişiler reddedildi ÇUBUK, (Cumhuriyet) THY'nln «Atyon» uçağının düş mesine yolaçtıkları nedeniyle uçağın iki püotu, uçuş mühendisi ve iki hava kontrol kulesl görevlisinin yargılanmasına baslandı. Sanıklaıın «Tedblrsizlik ve dikkatsizlik veya mes iekte acemilik ile birden fazla kişinin ölümüne sebep oldukla n» iddiasıyla 4 yıldan 10 yıla kadar hapis cezasına çarptırılmalan istendi. Kazada ölenler aciına davaya müdahil olarak katılanlar, bilirkişi raporunu kabul etmediler. Mahkeme ye ni bir bilirkişi oluşturmak için konu uzmanlarımn listele rinin istenmesini kararlaştırdı. Afyon uçağınm düşmesiyle il gili davaya dün Çubuk Asli ye Ceza Hahkemesi'nde başlan dı. Duruşmaya katılan basın mensuplanmn sayısınm dinle yicilerden daha fazla olduğu gö rüldü. (Arkası Sa. 11, Sti. 7 de) Seçim sözlüğü • dHondt formülü nedir ? • Baraj nedir ? • Tercihlioy nedir? •Karmaov nedir? Seçimlere doğru giderken tartışmalarda ve yasalarda sık kullanı* lan temel kavram ve terimler... lçinde uyuşturucü bulunan 10 ilaç daha yasaklandı Ankara (Cumhuriyet Bttrosu) Sağhk ve Sosyal Yardım Bakanlığı'nca 10 ilacın daha satışı durduruldu. Bakanhkca, «Biperiden ve Trihexyphenidyl» adlı uyuşturucü maddeleri ihtiva eden ilaçlann satışmın recetesiz yapılmaması istendi. Sağhk ve Sosyal Yardjm Bakanlığı'nca 13 nisan 1983 tarihinde yaymlanan genel gede, piyasa kontrolü a m a cıyla yaptırılan inceleme (Arkası Sa. 11, Sü. 5de) Seçmenlere sağlanan tercih otanağı Haberi 7. Sayfada Cağlayangil: ABD icislerimize karışhğı izlenimi veriyor tSTANBUL (THA) Dıgişleri eski bakanlarmdan ffasan Sabri Çağlayangil, «ABD'nin yardım için Ttirkiye'de demokrasiye kesin dönüş şartını koşması bizim lç işlerlmize karıştıgı izleninıini veriyor» dedi. Amerika'nm yardım için Türk askerinin Kıbrıs'tan çekilmesini şart koşmasmın yanlış olduğunu söyleyen Cağlayangil, NOKTA dergislne yaptıgı açıklamada göy le dedi: «Hele yardım fçin Türkiye'de insan h a k l a n n ı n ve demokrasiye kesin döndşün fferçekleşmesi gibi şartlar düşünülmesi tamamiyle bizim iç işlerimize kartşnıakta olduğu izlenimini veriyor. Turkiye'nin demokrasiye kesin dönüşü veya demokrasiye ne zaman nasıl grelecefi bir lç mesele, bir aile sorunudur. Bunu biz (Arkası Sa. 11, Sü. 6'da) 12. Sayfada sorun yaratacak Haberi 12. Sayfada Ulusu, 13 ülkenin cocuk temsilcilerini kabul etti Başbakan «Bugün sizi biraraya geüren neden Atatürk'ün bugünü Türk çocuklanna bayram olarak hediye etmesidir.* ANKARA, (Cumhuriyet Bflrosıı) Başbakan BUlend Ulusu TRT'nın düzenlediği 5. uluslararası 23 Nisan çocuk şenlığine katılan çocuklan dün TBMM tören salonunda kabul etti. Ulusu 13 Ulkeden 390 çocugu kabul ederken yaptığı konuş. mada «Siz sadece kendi ülke. nizi değu, dünyanm geleceğini de temsil ediyorsunuz» dedi. Dünya çocuklan arasmda kurulacak sevgi ve dostluk bağlarının uluslararası sorunlann (Arkası Sa. 11, Sü. 8'de) Blokaj parasından pay kapma yarışı Meral TAMER «Yerinden bir kere oynayan para, bir daha oski yerine dönmez.,.» Servet affı kapsamına girerek Ziraat Bankası'nda blokaj yaptıran ış adamlan, pazartesiden itibaren paralarını geri çekmek uzere Ziraat Bankası şubeleri onünde kuyrukta beKİerterkea, şimdi de tüm gözler geri çekilen bu paralara çev rilmiş bulunuyor. Bankalardan baslayan ve ev hanımlanna dek varan çok uzun bir zincirin çeşitli halkalan arasmda blokaj parasmdan pay kapmak üzere amansız bir yansın başladığı da bu arada dikkati çekiyor. Ziraat Bankası şubelertndeki personel, Genel Müdürlük'ten önceki hafta aldıklan tavsiye uyannca, müşterilerle ilişki kurarak blokajlann bir bö'ümünü mevduata dönüştürmeye çabalarken, geçen hafta nakit çıkışlarını ızlemek üzere masalannın başından ayrılamayan diğer bankaların yöneticileri, bu hafta da nakit girişlerini her saat başı izleyebilmek için neredeyse •nöbet» tutuyorlar. Ziraat Bankası dışmda görüşlenne başvurduğumuz banka yöneticilerinin hemen tümü, geçen tıafta çekilen paralann beklenenden daha hızU geri döndüğünü, özellikle Anadolu'da bir çok müşterinin çektiğinden da» ha fazla para yafırdığını söyleyerek kendi mevduatla n n d a artış umuyorlar. Ban ka yöneticileri, «para bir kere sarsıldı. Yerind«n oynadı. Artık eski yerine oturmaz. Eskiden parasını alışkanlık ya da tembellik nedeniyle bir bankada tutan müşteri, o parayı bir kez elinde gördu mfiydU Önce «Ne yapayım» diye bir «*üşünür. Sonra da mutlaka es kisinden farklı yapacak bir şey bulur,» diyorlar. tHSAN SABRÎ ÇAGLAYANGİL ABD ne yapıyor?... elaylarm 6ERÇEK Toprak Reformu Masalı ardımflaki Toprak reformu Türkiye' otuz ' kırh yıl önce yürürde ne zaman gündeme girse, lüğe girebilseydi, köyden karşısına çıkacah hişileri kente düzensiz göçle yığılve çevreleri hemen bulur. malar azalacah, çarpık kent. Neredeyse yarım yüzyillik • leşmeler engelleneceh, «sabir öykü, daha doğrusu bir nayileşmeden şehirleşme» romandır toprak reformu olgusu yaşanmayacaktı. ve henüz noktalanamamışRasyonel bir hapitalizmin tır. koşulu olan toprak refor muna karşı çıkanlar her seBatı toplumlarında geçferinde bu girişimi «mülkimiş yüzyıllarda gerçehleşttyet düşmanlığı ve komünist rilmiş bu olgu, ülkemizde lik» diya nitelemişler; nice sürekli bir sorun olarak tasanyı ve yasayı rafta bı20'inct yüzyitm sonuna doğru sarkmıstır. Toprah reformu bundan (Arkan Sa. 11. Sü. 8 da) ÇSn, V!eteam*ı yine bombaladı. 3. Sayfada Tunus, Fas ve Cezayir "Büyük Magrip,, yolunda yakınlasıyor Cengiz ÇANDAR'ın Şellefyan Dosyası« Mıgırdıç Şellefyan olayı, Türkiye'de yeterlnce soruşturulmug mudur? Hayır hiç sanmıyorua. Devlet Hazinesinl dolandırdıktan sonra tsviçre'ye kaçan Şellefyan'ın, Türkiye'de çok güçlü dostları bulunmaktadır. Aslına bakarsanız, Türkiye'deki dostlarını güçlendiren de Şellefyan'ın kendisidir. Bu (Arkası Sa. 11, Sü. 7 de) Maüye'nin tasarısına göre: • Amerika'dan İsrafl 23, Türkiye 1» milyar dolar yardım aldı. 7. Sayfada Fransa ve ttalya 13 bln tonluk zeytinyajı bağlanösmı lptal etti. 8. Sayfada MGK, Gümrük Yasasını kabul etti. 11. Sayfada • Depremm ne zaman, nerede olacağı billnebiUyor. 12. Sayfada Tunus izlenimlerî 7. Sayfada ANKARA, (Cmnhurİyet Bürosu) Maliye Bakanlığı'nca «kesin biçimi» verilen Bankalar Yasa Tasansı pazartesinden beri 6 banka genel müdtf ründen oluşan çalışma komite since inceleniyor. Maliye Bakanhğı'nın tasarısmm, banka , (Arkası Sa. 11, Sü. 3de) Iflas eden banka yöneticilerinin malları haciz ediiebilecek