Katalog

18 MART 1983 KÜLTÜRYAŞAM Cuir.hur.yet 5 Çsinema Atilla DORSAY Denizsltı Cehennemi'nin Öyküsü Mukaddes Vazife (üas Boot) / Yönetmen: Wolfgang Petersen / Oyuncular: Jürçen Prochnow. Herbert Arthur Gronemeyer, Klatıs Wennemann, Otto Sander, Günter Lamprecht / Alman filmi / (Emek, As). 1981 yapımı bir Alman filmi, tüm dünyada büyük ilgl gördü, lş yaptı. yönetmenini bu yılra Oscar adaytarı arasma soktu. 2 saat 10 daklkalık bu film, 1941 yıImda, Atlantlk'teki denlz savaşlarınm Almanların aleyblne dönmeğe başîadığı günlerde. bir Alman denizsltısının serüvenlerinl, gerçek anılara dayanan çoksatmış bîr kltaptan yola çıkarak anlatıyor. Wolfgan? Petersen. daha öncelerl ruhbilimsel türde birkaç film yönetmiş ilgl çekicl bir Alman yönetmen!.. Genç Alman sinemasmm, Passblnder'in başım çektiğl ünlü isimleri kadar değllse de ylne de kişlsellik taşıyan bir tavır var... leştlrıniş. Zaman zaman Hollyvvood usulü savaş sinemasmm jçinde sanıyorsunuz kendlnizl.. Ama ne oîursa olsun, ustaca gerçek leştirilmiş ve kullanılrmş de nizaîti mek^nları içinde baş döndtirücü bir hızla kayan 'travellinR'leri. hiç aksamayan geriliml ve birkaç sahnesir.in içerdiği yoğun In•sancıl malzenıe İle ilgi çnken. savaş fllmlerinc mcraklılarm lse keslnlikle kaçırmaması gereken bir yapıt... En dakik kurum «Geç olsun, güç olınasın» slo^anına var gücüyle sanlmış bir kurumun «dakik» olıiuğunu ileri süımeK biıaz m&nnksızhk gihî olacak ama, bi z iddia ediyoruz: ülkemizde son derece dılîik bir kurum var. flela bu kurumun admı duyıınra, bir dep.iz yolculusuna çıkmsş olanlar veya Kadıköy yakasmda oturanlar küçük dillerini vutacakiardır. Çünkü bu kunım anladığıııız gibi «Dc:ıi:xilik Bankas:»clir. Sizi fazla merak:a hırakmamak ıçin nedenini de söyleyelim Denizcilik 3ankası başka hiç bir kurumdu clmodıgı ö'çüde dskikalarla hareket vidıyor. tnanmayan gi dıp Karaköy'deki Denizciiik B'.ınkasının iıapısı önünde dursun ve çıkış saatinıie saalini ayarlasırı. İşçilerın kapıdan fırladı fcı sıralnrda saat dakikası dakikasma tam 17.18'dir. Evet Denizciiik Bankası bu santte pay dos eder. Eu kadar aakikligın sebebin) mi merak ettiniz? Onu da açıklayalını, Efendim Dsnizcilik Bankası'ndu eskiden cumartesi günleri 'ö.OO13.00 arasmda dört saat (yanrn gürı) çalışılırken, çalış ma günler: hat'tada 5'3 ındirild: ve cıımar tes: çaiışması kaldırıidı. Fakat bu dört saat ne yapılacoktı.? Sonııçta oözürn bu lundu. Bu sur e 6 güne böıuntiii. Ortaya çıkan 48 dakika normal mrsai s.i3tine Pb lendi. Kskıden saat ,H.30'üa !ş başı yapun ve 17.00'de paydos rdsn lirçilrr ve mcruır lar, şimdı saat 08.00'de ışbaşı yapmaya başladılar. Böyîecs 4sı dakikuıun S dakiO kasj sabah (jalı^masırnj eVuer.di. 13 daîrikası da öğleden sonra çalışnıpsina. Ve or taya 17.18 gibi son derece «dakik» bir zaman çıktı. »atıvor Dikkat kan aranıyor! l,.,•. ., tthalcllerlmizin çoktan unutulmuş sö?;cüklerle yakı%tırdıkları garip ismiyle «Mu kaddes Vazife» (peki. niye «Kutsal Görev» degil?), sinemada herhalde bir denizaltıyı konu nlan film lerin en llginci sayılabilir. Başlangıç ve final bölürrıleri dışmda tümüyie bir denizaltı dekoru icinde geçirilen kesit son denîi çarpıcı: Talnız Bir Kadın (An Unmarried (Woman) / partiier, sergiler, galeriier, 'yıl yor. Film. savaş filminin Yönetmen: Paul Mazursky / Oyuncular: Jill Clay j;m resKaınıar', 'özgür aeks' un kahpîaşmiR klişeleri ile bir burgh, Alan Bates, Michael Murphy, Clüflt Gor iciyışj, vs. Dıger yandau, Eıi denizaltında yaşanabilecei:. ka'mıı ariîacıa'iîannm kişiligin yaşanmıs cehennenii tüı» man, Pat Quinn / (Şişli, Kent, Sinepop, vs.). de. Amerikan kadınının, tüm boyutlanyla (fiziksel. duytfkonomik !;ücü ve otoritesı i gusal. irısancil) duyurmay.t Paul Slazursky'Kin ünlü fil sık buluştuklan, dertlenne or çinde, özeilikle boşanmadan yönelik ö/.gün ve 'gprçek* U'iinı, 5 yıl sonra da oisa ek tak olduğı, değişik burtalımliir sonraki yainızlığı, güçsüziüğü taathentique) bir tutum a'ç bui'ucu biçimde tşleniyor. ranlarıınızda bulmate ne zevk... içindeki 3 kadın arkadaşımn rasmda bir hlreşinı kurmaÜsteük tanî zamanmda: «ka durumlanndau beier bir ciu Kocasının "ihanet'lerini bilîneiî yı deniyor. Petersen. «erek riın filınleri» konusunun (dar nımda buluyor kendmi... *Bı likten gc!înelîten, oğlu yaşuıda ki gençlerle avuıımaya dek de kendi önceki fümlerindeîî. bir çevrecte de olsa) gündemrakılmış kadın'm tünı tipik cie oldugu, üstüste gösterilcn davranışları birblrini izliyor ğışilc bigimlerde dı^avuruyof, gerekse Genç Alman sineve 'aııtifeıninist bir hava ta sonra: ağnlar. halhizlikler, si bu yalmülıic.. İçlerindo en masımn tüm yapıtlanndan kolay kavranabillr. şıyan baaı r'ilmierin gazetemıznir' gergİDİIklerl, ruh doktovu sağlıklısı, fieçirdiği büyük bu daha deki sevimlı «Kim Kime Dunı seansları, erkeklsrden ve cin nsluna karşm, Efika... Nite daha 'popüler'. daha gösteDnma» çizgiser.sine dek yan sellikten neı'ret. eskiye ait her kim aonunâa dogru çözünıü nsi! btr >inpnm. Kerfeîtsıa:g; bir ortamda... şeyi kırıpdöknje krizleri... buian ve vaşama karşı te'c Mazursky'ain 'kadın filnıle Sonra yeniden hayata dönüş, başına lUrermıe kurarını alan birkaç cinsel deney, birkaç o... Mazursky, çağda.? orta ri' ıçinde belki da bir fîöniim yakınlaşma . Bir ressaml;» k'. smıf AîTieriKan Küdıriinı.:ı s o noktası, çn azmdan çok önemîl bir halka oluşturan tilmi, rulan ve ÎKJr açıdan başanlı r.uılanm «ündeme setirirkeıı, N'ewyork*ta Erika adlı çajç olan birliktelik... Ne var ki &on yıilann en onemli ve U gim; kıuiın fUmine de imzastdaş ve aydın bir Amerikan or Erika artık ozgürlügün, bağım ta^sırjf Kadınının serüvenini sızlığm tadını tatmış, kişirğmi ;•: atmış oiısyor. «Yalnız Bir anlatıyordu. Hudson ırmagı bo bulmuştur. Sürekli bir birlikUî Kadın» du, b:r kadının tüm so yunca Mogging' yaparken (ya liğe hazır değildir daha... Ye runiarı, kompleksieri, yaşamıni koşarkeın tamyoruz onu v.ı bulduğu birşeyi elinden ka run önemlı oi&yları ele aîınıkocasıyîa.!. Sonra hiç de Jfi çırmak istemiyer., ona hırslii yor, en uzından sözkonus>u cyılhk evli1 bir kiin kocamnki sarılan bir çocuk inadıyîa fou diliyor: ilk 'adet görme', cinsellik, erkekler karşısmdaki so ne benzemjyen savişmeleri, öy; özgürlüğü koruyacaktır... .runlar, rnenapoz, orga?m, vs. renci davranî.?ten, 15 yaşınâaTüın bu sorular, açıksözlülül:Bir kadının ki kızlanyla oîarı modem ilişle, çağdaş ve yürekli bıçimde kiîeri içinda izüyoruz. Herşey tüm sorımlaıı konuşuluyar... D:ğer yiindan tam bir uvıun, tam bir mutlıv «Yalnız Bîr Kadm», yazar luk havasında... Ta ki kocu, yönetraen Mazursky'mn elin i'ilsn, soa aylaröaki bazı kötu örneJderi (söü^elimi bir topbir yemek ykışmda Erîka'yi» den çıkma, doğrıı. akıcı ve sunuları Aîınau «haşka bîr kadına üşık oldıı inoe £öz!emlerle dolu birinui lugosteride tiLtnleril gibi, 't'eminist' bir ğıımis ve ayrilmak istediğini Einıf bir senarycya sahip... film yapmak uğruna 'eckek söyleyinceye dek... Erika'mn Newyork*un aydın/sanatçı ke ınilleti'ci çusurlanri dioino İL* dünyası birden karanyor, sık siminden, onun yaşammdan ve dirmiyor, ısaduı/erkek sorunlanns. ve boşanınaııuı getirdiği Kcırunlara alabiidığine nestıel bir bakışkı yakiaşıyor. Ve JU1 Clayburgh denen, şimdilerde «n ünlü yönetmenlerin paylafsamadıği oiağanüstü oyuncun.uı baiaşlaruıda bsliren binbir soru, Kaygı ve sevinç, bi«e varsa) üs (Return of a Man Called Horse) / Yönetmen: İr efkeit oimanın (egerve 'avantüniükleri, zevkleri vin Kershner / Oyuncular: Rîchard Harris, Gale taj'ları denli sorumlulukları, Sondergaard, Geoffrey Lewis, Bill Luckinjî / yarılışları ve pişmanlıkl»rını (la anışünyor... BÜTÜN YÖNETMENLER PEŞÎNDE ~ TVden gelme Amerikalı aktıis Jill Clayburgh, son yıllarda gerek Avrupa, gerek Amerikan yönetmenlerlnin en ilgl dayduğu oyunculardan biri haline geldi. Eğer yasaklannıasaydı, onu Bertoluccfnüı «La Lıuıa» filminde tanıyaeakhk. «Yataız Bir Kadmda CJayDurgh, olağanüstü bir kompozisyon yaratıyor. ABD Fiim Yönetmenlerî Ödülü «Gandi»ye verildi Kiiltür Servtst Amerikan Film Yönetmenleri Birliği'nîn bu yılkl ödülünü îngiliz yönetmen Richard Attetıborouffh'nur. «Gandi» adiı filmi fcazandı. Hindistan devletiııln kurucusu Mahatma Gandi'nin yaşam öykü'ünü anlatan filmin elli dokuz yaşındaki yönetmenine. Amerikan Film Yönetmenleri Birliüi" nin karannı h'iriiren P.iriık Başkanı «fîamTnin yaşamında da srörii'riüKÜ siln Hmııdu. Inancı. in«:an sevsrisinî VP hoşıröTi'vii yücMMn Gandl'yi însaııl:>rtTi daha iannnasınT sa&ladifrıınj: icin ^i/e en icten tfsrkkürlpcimîri Kunuyornm» dedi. Düzenlenen törrnde AttenborouRh'ya fidiH'.îiiii tanmmış Amer'kaM sinpnın oyuncu&u ve yönetmen War ren Beatty verdi. A "Kadın filmi,, deyince... kşam bastırınca şöy ie eşiyle dostuyîa sıcak bir Amerikan barda ya da nesii iyice tülcenen koltuk moyhanelerinden birinde bir iki tek afnıa «.hskaniığma kendini kaptıranlann ortuK bir dertleri ıar: «evılo. kine» laf anlatmak:.. Bilen bilir. Bu öyie sıı mldığı kadar kolay değildir. Yani «evdekine» lâl anIfttnıak. Çünkü sonunda, is ter jstemez, tüm özürler, şiderek tüm yaîanlar biterİş toplantılan. birdenbire Cikagelen eski dostlar. trafik sıkışıklıjiT, halanızm ani lıas*alıf;ı türünden binlerce o;.ür, bin!er<?2 kez kullamlıcıştır. Ma/o bıuılardan bıridir. Admın aoıklanmasmı belki isremd:; kcrkusuyta, bu sevimli üostumuzu Mazo dive analun en iyisi. Herney. sc. Mazo. evden kaçma koııasunda sıfırı coktan tüket tiai için yjzgısına boyıın ejj iiıiş sabıkühîardai2 biridir. Arada bir hv.ysıızlaşıp »içkî icniPk siısyai bîr nle^ıdur. Eve kapanıp. kukıımav kus kuları ıçibi tek başına içip durmak alkoliklerin harcı(Ur. diye eelallenmesine kar şm, uzun süredir. aceleyle bir iki tek parlatıp. çareslz evin yolunu tufar olmuştur. Doğrusu «evdeki» de. bizim kine, hu kötü huyundan vazKüçmesi için Jaoon geyşa. larmı Rö'Kede bırakacak ölçüde müşfik ve anlayışlı duvranmakta, bir dedigini 7ki etmemektedir. O kadar ki zavallı kızcaaız, sevgili Mazo'su yabancılık çekme. t;n diye yemekleri messeye, evi de. (dekoru baştarı aya ğa değiştirerek) düpedüz tneyhaneye çevirmiştir. Ge> seleîim bütün bunlar, kolay lıkîa anlasılacagı üzere. bi/jnıkinl hoşnut etnıeye getıe de vstmemistir. OUnler. rten bir nün, evde. olan o lur. Mazo sevpiii kansımn özenîe hazırladıSı cilingir soi'rasma çokmüs. uslu uslu rakısmı vudumlamakta. masavı donatarı gü^el nıeMucize işte tam bu sıra. da sercekleşir. Radyodan yapıîan aııous'a baıkor, «Dik kat kan ariiıııyor. Hir iıasta için 0 RIî aceic kan aranmaktartır. Kan verın<.'k îstejRiılerin. Capa Kan Merkrzi'ne basv:ırnva!arı rica olunur..» dsmekredir. Mazo. kulak kesiimistir. Ksnsının şaşkmlık ve dehset dolu ba kışlan ary.sında masaya bu yıımnık vurur ve büyift bir ciddiyetle yeripdnn doifru îur: «Bu kanı vernıevpn tıanwrttir.» der. Ve ceketir! sırtladıgı gib.' evden dışan Gereksiz bir dönüs Vahşi Kahramamn Dönüşü UA yapımı (Site). KİM KİME New Yorka Zavaîlı trvin Kershner... Bir kez daha kendisîni bir 'de adanmış bir film vatn' filrni yapmak zorunda bulmuş. (*Yüdız Savaşlan»ran Mazursky, diğer yandan da, devatnmı «İmparotor»îa yaptıgı gibi). Ellioıt Silversie.în'ır\ filmiı;ı saıîâ Scw Yorts'a adaJ.570 yıhnda yönettiâi *Valışi KahramanA Man Called Hor ııuş. Bu dev kentiıı en kalı^ se»un başansı üzerine. G yıl ronra çekilen bu devamı. tau baiık sokaklarında, meydanhıkez İngiîiz Lord'u John Howard\ aralanııda S yıl geçirdi ıında ustaca çckileü filmtio \ew ¥orb, aktörlerden biri ka Sİ ve türn uygarhklannı. geleneklerini, inançlanm tanıdiğı Tica yiü:s>eii>or Sonug olara'K Siyu 'Kızılderililerinden Sarı Eller'c geri dönrnek îçin da«ValniK Bir Kadın», sözgelirîiı yanılmaz ljir arzu duydugu sırada gösteriyor. Raslantı bu «Kramcr Kramer'a Karşunm ya, Son Eller de, tam o sırada, 'kötü beyazlann toprakla i'ıe pabasınu olursa olsun sennı ele geçirmek îstemesi yüzünden yerlerinden yortla vimli güaüiane çabasına. «Sır» r»ndan oîmuşlardır. Ama 'soyiu kahramammız', gelip ko ddfl İnsaular»ın a.jirı p.sikaıu*lia îıokaıı çok ince dramatiztni tülere kaışı kızılderiliîcrj örgütleyecek ve onîara toprakîant> ba^vurnıaksizm, çok daha nm geıi verecektîr.. "ıloğal' olaîiilen ve Q k dalıa O •Vchşl Kahramamn Dönüşü', asıl filmin tüm îlgi çeki tineaıli şeyieri alçakgönüllü bic*. sayılabilecek ögolerinî yeniden karşımıza getiriyor. Kiciınde sbyleyebilen bir film... zıîderililere sayısıs Hollywood filmînde gerçekleştîrilen ırk«Kadm filmi» üstüno düşiineıı çı yaklaşımdan sonra. film. bîrçok benzeri gibi bu kez kı tüın uydın kadınlarimızm ve kuşkusuz bu konuya iigi duMİderili sempatizanı bir tavır içeriyor; nc var ki bu lıez; yan lüm «ychrı erkeklerimizia de. kızıîderili inanıslannın dışa vurumu oîarı çeşitli 'deney' îeri, ilkeî ve garîp törenlen, bu kez tam bir 'gösteri.' (hem ıjörmevir.de biivük j^arar var. BJIT nokta daha: filmden <;ıde en kanlı cinsiaden) haîine getîıerek baijka bir yöndo karken, :;rtaımdaki «Şişlî sos»ömüımekten ?eri kalmıyor. Richard Harris'in kişiliğinde veteşbnden olsalar gorek, ifci 'üstün beyaz adam' mitosu bir kez daha yinelenirker!, bu ıayjm hanunâfendiden biri 'nygar' odamm niya uygarlığm tüm nimetlerini ve 'güzcl çuyto ded:: «Aıiam çekip pitti. Lady'iArâ terkedip''vahşi Batı'ya, geldigi de pek anlaşılmı Kan.sının aayatını da ınahvetti». Oysa JUın, kuskusıu «mah yor. Filmde söylediği gibi. «Büyüfe liuh'a yeniden feavıtjvtdilcn» deıiıl. tersine kazanımak için mi? Bu açıdan 'Vahşi Kahraman'm serüvens. k < uş !an bir yaşamın öyküsü... Ukusuz, sahip olduldan töm uygarlık nimetlerini tepip uzak manm vo eaıirjtn ki, ayduı ölkeîerde. doğaya daha ysJtm dinlerin inançlanna sıtîınan kadınlanrr.ız da bunu böyle al •v» Tibot'lere, Katmandu'lnT&Uzahdogulara giden jriinüınüa gjlayacaklardıv... Batılı gençlerinin serüvenieriylo koşutluk laşımıyor da degi'. 50 Tayyareye binen hanımlarımız çoğalıyor ANKARA îstanbul hava postalannın tesi8i Uzerinden çok tcısa bir zaman geçtil l haldo, bu hava yoluna olan rağbet ve •Mka artmaktedır. Bu kısa hava yolunu tercib eden yolcular araamda bilhassa hammlar ekseriyeti teşkll etmeğe başlamışlardır. Dtln saat on yediye çeyrek kala, Yeşilköy hava istasyonuna inen tayyaro ile, Mtirael Yaşanm relikası hammla, digar bir ha mm ve Edime Vaîisi Özdemir Selim Bey çehrimize gelmişlerdir. Bu sabah sekiz Jnrkta kalkacak tayyare ile de, Şurayı Devlet Hrillkiye dairesi reisi Mitat Bayin refi ikıritfteİMigün: 39331333 , 18 IVIART 1933 Jtası hanım ve diğer bir kaç yolcu Ankar.r ya gideceklerdir. Tayyare sabahleyin burr.dan kalkarak akşamüstü Ankara'dan avdet fitmt.ktedir. 18 MART 18MARTZAFZRİL ISIü'Tt: ,ÇAUAKKALV 8O6A2SNI G£ÇM£K İSTZYEU İTİLAF OCVLCT. LBRİ DOHAHMASI BUNU SA$A. RAMADÜI.ÛÜNYA SAVAŞ/NM ALMA*JYAfNIN ĞUNU SİHDİttUIEK AMAClVLA İUGtLİZ V£ FSZANSI2 SAVAÇ. ££Mİ Yen! seyrüsefer kanunu Dahiîiye Vekâleti hazırladıg! yenl seyriî sefer kanun l&yihası hakkmda îstanbul Be lediyesinin de mütaleasını sormuştur. Bu husustakl raporu hazırîamak üzere Beledi ye reis muaviîilerinden Hânıit Bsyin riyase ti altında poüs aitmcı şube müdürü PaiV Beîediye makine ş'tbe rnüdürü Şrîik, Ma' yo müdürü th&an Beylevden bir komısyo; teşkil edilmiştir. Yeni kanun. memle:retir> büttin nakii vasıtaicnnın tâbi olacağı seyıü sefer nııaır lartnı yeni bastan tanzi:n lkti /,£/?/ İSTANBUL 'a ooSea voı . FAKAT, ÇAUAKKA SAVUNMASt </£ MYtNLAG/ uf / NİL&L &£MlSİ BA7T/. ' Ç£JCİLM!ŞTİ.