Katalog

9 ARALIK 1983 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURÎYET/5 SINEMA ATİLLA DORSAY Duyduk Gördük "Yasak" konuya ciddî yaklaşım Beyaz Ölütn (Eroin) Yonetmen: Halıt Refığ/Senaryo Erdoğan Tunaş/Goruntu. Çetın Gurtop/Muzık: îzzet Oz/Oyuncular: Tarık A kan, Ahu Tuğba, Yaprak Ozdemıroğlu, Unsal Emre, Serdar Bora, Şemsı Inkaya, Mehtap Ar, Huseyın Peyda, Sumer Tılmaç, Nubar Terzıyan/Erler Fılm yapımı (Lale, Yumurcak, Unverdı, vs) 'L'yuşturucu maddeler' sorunu kısa bır sure oncesıne dek gerek dunya, gerek Turk sınemasında 'tabu' ıdı Sankı bır konuyu ele almazsanız o sorun ortadan kalkacakmış gıbı. 50'lerden başlayarak Amerıkan sınemasmda ışlenen bu konuda sınemamız şımdıye dek, eroını polısıve fılmlerın sıradan bır gerıhm öğesı olarak kullanmanın dışında cıddı bır çaba gostermemıştı "Beyaz Olum" bu alanda ılk kayda de|er fılm sayılabıhr "Beyaz Ölum"un ılgmç yanı, genelde 2 kahramana ve "aşık bır çıft"e dayalı sınemanuzda bu kez çok kışılı, çok kahramanlı bır oyku anlatması Senaryo, çok yonlu bır gehşımle toplumumuzda bu alışkanlığa kapılmış değışık çevrelerden en yoksulundan en zengınıne kesıtler venvor Ama fılmın gelışımı, ozellıkle "Bağdat caddesi gençleri''nm ustunde yoğunlaşmış Elbette Erler Film'ın ve Erdogan Tunaş'ın tum filmlennde olduğu gıbı, kalıplar, klışeler ön planda 'Gençlik eglenceleri', gazmocuartıst ılışkılerı, 'eşcınsel' tıpı vs Ancak tum bu kahplara karşm, fılmde gozden kaçmayan bır canhlık var Belkı de Tank Akan'ın rahat oyununu çevreleyen genış bır genç oyuncu kadrosunun varhğından kaynaklanan Oyke kı, Ahu Tuğba bıle rolune oturmuş. 551 yıllıh tarihimizin acı öyküsü Cumhuriyet'in ilanı sırasında; vakıf mallartnın satışlanndan yararlanarak, Kayseri'nin gozde medreselerinden biri olan Hatuniye Medresesı, gunun ılen gelenlerinden Alı Curbuz, Kadır ve Abdullah Somtaş tarafından satın alınır, bır sure han olarak kullanüdıktan sonra kapısma kiüt vurulur. Kapısındakı yazıtta: "BU StMGE KADIN Maria Braun, yonetmen Fassbinder'in elinde bir aynadır. Tum yıkımı, sefilligı ve dehşetiyle savaşm, sonra "Alman mucizesı'nın binbir gızinın, oyununun yansıdığı bir ayna. Unutulmaz kadın portreieri Bir Evlilik Öyküsü (Die Ehe der Maria Bra zık ki çok az erkek bunun farun) / Yonetmen: Raıner Werner Fassbinder / Oyun kında" der Oysa o, erkekten cular: Hanna Schygulla, Klaus Lowitsch, Ivan de ustundur Olağanustu dırenyasama ısDesny, Gottfrıed John, Gisela Uhlen / Bir Alman cı, uyum yeteneğı veaşacak, her teğıyle her guçluğu Filmı (INCI) durumda ayakta kalacak, yokG l o r i a / Yonetmen, John Cassavetes / Oyuncu sulluğun dıplerınden varsıllığın 'ır: Gena Rowlands, John Adames, Buks Henry, doruklarına doğru a>nı rahatlıkla yuruyecektır Bır erkeğe, tek ^ulia Carmen / Bir WarnerColumbia fılmi (Dun bır erkeğe olan ve soyut bır duyguya dönuşmuş askı, dığerlerıyle ya, Konak). 2 değışık >önetmen, kadını odak noktası aldıklan 2 fıltnde 2 farkh dunyayı ve değışık sorunsallan karşımıza getınyorlar Atna bu 2 fılm arasında, bırer kadın portresıne yoğunlaşmanın dışında da şaşırtıcı benzerhkler var "Maria'nın Bill'i Olduruşu" gıbı bir anahtarsahne, neredeyse bır kankatur duzeyıne ındırgenır Sonda Maria ıle Hermann'ın (ruhayet) buluşmalanna, radyodan gelen bır 'maç nakli' eşlık eder Ve Fassbinder, fılmın dramatık fınahnın, 'evin havaya uçması'nın ustune, (bızde kesılmış olan) jenenklen bmdınr Ancak tum bu karşıçabaya karşın, bu sahnelerde kırılan yalnızca kalıplardır, öz oradadır Fassbinder sınemasının bır ozellığıdır bu. Klasık sınemasal devamlılık yoktur, ria, "kadınia erkek eşıttir, ne >a Savaştan ^konomik mucize'ye Alman sınemasının bu onemlı ısmının belkı de en unlu fılmi, "Bir Evlilik Oykusu". Fılm, sa vaşın son yıllannda, bombalar ve çöken evler altında Maria' nın Hermann Braun ıle ev lenmesıyle başlıyor Bırhkte geçen "yarım gun ve bir gece"den sonra Hermann cepheye gıdıyor Savaşın amansız koşullan altında, açlık, soğuk ve ölume karşı dırenerek anası ve buyuk babasıyla bırhkte yaşamava çalışan Maria. sureklı olarak Hermann'ın doneceğıne ınancını koruyor Gıderek en ıyı arkadaşının cepheden dönen kocası, Hermann'ın olum habennı getırdığınde bıle .. Hermann gerçekten donecek ve Mana'yı en olmadık bir anda, artık Berlın'e gırmış olan Amerıkalılar'ın devam ettığı bir kulupte tanışıp dost olduğu zencı suba\ Bıll'le sevışırken yakalayacaktır Maria'nın, bu dramatık anda oldurduğu Bill'ın katlı suçunu ustune alan Hermann'ı, bu kez uzun hapıs >ılları beklemektedır Bu arada, savaş sonrasının bırden gelışmeye başlayan ve "ekonomik mucize">e kapılannı açan Almanya'sında Maria, zengın bir sanayıcının danışmanı (ve metresı) olur Sanayıcı Oswald'ın, mırasını Maria'ya bırakarak olumunden ve Hermann'ın yıllar sonra gerçekten gen dönmesınden sonra, Maria ve Hermann, artık hakettıklen mutluluğa kavuşur gıbı olurlar Ama "kader ağlannı ormuştur" vs yatmasına, gıderek dığerlerını sevmesıne engel olmaz Yaşama dırencıne eklenen dışıhğı ve pratık duygusuyla Maria, Almanya'nın sefalet ve yukselışıne değgın bır sımge olmasının otesınde, sankı 'ezeli ve ebedi' kadına donuşur Hanna Schygulla'nın olağanustu çekıcıhğı ve oyunuvla, perdede gorduğumuz en unutulmaz kadın portrelen arasına verleşır manda, 'kahve istemek' ıçın gırdığı komşu daıredekı Porto Rıkolu aılenın cın gıbı kuçuk oğlu Phil, aıle reısı tarafından, ustelık "hiç çocuk sevmeyen" Gloria'va emanet edılır Çunku bıraz sonra, sokakta bekleyen gangsterler evı basıp, kendılerını FBI'ye ıhbar etmış olan adamı, tum aıleyle bırhkte kurşuna dızeceklerdır Nıtekım oyleolur, Gloria kuçuk 'velet'le başbaşa kalır Tum orgut, Phil'ın ve babasının ona bıraktığı 'ihbar defteri'nın peşındedır Ama Gloria da övle 'boş' değıldır eskı bır mafyacıdır o da Peşındekılere karşı, gıtgıde ısındığı Porto Rıkolu kuçuğu korumak ıçın tabancasma sarılmaktan, adam vurmaktan, gıderek tum bır orgutu karşısına almaktan çekınmejecektır PILMIŞT1R" tumcesi bulunan ve HA TUNÎYE olarak tanınan gorkemlı medrese, bir sure once ortaklığı bozma (izaleyi şuyu) yontemiyle satışa çıkanur ve Kayserı 'deki ısadamlarından Haa Mustafa Tatar tarafından satın alınır. SS1 yıllık geçmişe sahip olan Hatuniye Medresesi'ni parasal gucuyle ele geçıren Hacı Mustafa Tatar, Amtlar Yuksek Kurulu 'na başvuruda bulunur, adına ve haynna bu medresenin onanmını yaparacağını bildirir. Amtlar Yuksek Kurulu, Hacı Mustafa Tatar'ın istek ve onerisini olumlu bulur. Plancı Mahmut Akok'un hazırlayacağıproje çerçevesi içinde onanma izin verir. Amtlar Yuksek Kurulu'nca proje uygulanır ve virane durumunda olan medrese gorkemlı bir gorunume kavusturulur. MEDRESE DULKADIR OĞULLARlhlDAN hASREDDİN MEHMET BEY TARAFINDAN 1432 YILINDA YA 1980 yılında onarımı tamamlanan medresinın parasal gucuyle sahibi olan Hacı Mustafa Tatar, "Mal benim değil mı?" gerekçesiyle burasım ilkin tuğlakiremit satıs yenne donusıurur. Sonralan işı genisletir; Hatuniye Medresesi insaat malzemeleri satıs yerı olarak kullanılmaya başlamr Hacı Mustafa Tatar tarafından. Kaysen 'nın Otpazan diye anılan semtinde en islek piyasa kesimınde bulunan Hatuniye Medresesi'mn ustu açık olduğundan, sahibi Mustafa Tatar parasal yonden ıstediği verimı elde edemez ve medresenin uzerini kapattırmaya karar verir. Onanm gorunuşlu yenı bir yapım baslatıhr Hatuniye Medresesi'nde. Üzeri kosebent demirlerle ortulme çalışmalan surdurulurken Muze Mudurlüğu durumu oğrenir. Yetküiler duruma el koyarak, bu tarihi yapının uzeri ortulerek bir depo halıne getirümesı yolundaki çalışmalan durdurtur. Şimdı Amtlar Yuksek Kurulu 'nun vereceği karar beklemyor... Amtlar Yuksek Kurulu, 551 yıllık bir tarihe sahip olan Hatuniye Medresesı'nın uzerinin ortülmesmde sakınca gormezse, bu gorkemlı medrese, insaat malzemeleri satıs deposuna donuşturulecek tumuyle... Medresenin parasal sahibi Hacı \fustafa Tatar ise, "Mal benım değıl mı, nasıl ıstersem ovle kullanmm" goruşunde. Fassbinder'in, geçen >ıl olen Kadın ve çocuk Fassbinder'in Berhn'in yıkın Kadının beklenmedik gücti Gloria da, Maria Braun gıbı, ayakları yuzde yuz yerde bır kadın, gerçek bır tıp değıldır Fassbinder'in kadınlan, Lili Marleen'den Veronika Voss'a ve Maria Braun'a, nasıl bellı dönemlen anlatmak ve de 'melodram' turu ustune çeşıtlemeler yapmak ıçın bırer sımgevse, Gloria da Cassavetes'ın polısıye fılm ustune bır 'uslup denemesi' yapmak ve bu ture taze bır kan vermek ıçın kullandığı bır sımgedır Cassavetes de, tıpkı Fassbinder gıbı, bır turun en behrgın, klasık kaİıplannı alır, onlara yenı bır öz aşılar. yenı dengeler kurar. Gloria da, Maria gıbı direnen, savaşan bır kadındır "Erkeklerin dunyası"nda ancak onlardan daha "guçlu" olarak ayakta (hayatta) kalabılen Gloria'nın, gerçek kışılığıyle değıl, bır fılmlık bır seruvenın ıçınde yuzeysel bıçımde tanıdığımız bu kadının tum mafvaya karşı savaşması (ve de hayatta kalması), neredeyse fantastik bır olaya donuşur Bu, kuşkusuz, Gloria'nın gucunun, erkeklerin ondan beklemedığı bır 'surpriz' olmasındandır, beklenmedik bır olay olmasındandır HAYVANLAR hmail Giilgeç 4 KIM KIME DUM DUMA Behiç Ak Onca ölünılerden sonra SAVAŞAN KADIN Gloria da Maria Braun gibı direnen, sayaşan bir kadın. Mafya'ya savaş açar ve bu savaş neredeyse fantastik bir olaya donuşur. Bu rolde GenaRowlands harika bir oyun veriyor. buna karşılık her sahne kendı ıçınde butunlenen bır ışlev taşır tıları ve sefıllığı ve>a kapalı mekânlardakı kışıler/nesneler arasında olağanustu bır rahatlıkla dolaşan kamerasını andıran >ıne olağanustu bır kamera hareketı>le başlar "Gloria": Cassavetes. onca sevdığı, kurucusu olduğu "Newyork ekolu"nun bırçok filmını ("Golgeler", "Yuzler") çektığı dev kent Nevvyork'a gorkemlı bır "ustten bakış" Cplongee') ıleyaklaşır Bukentte bızı başka bır kadın beklemektedır Gloria. Izbe bır apartVe gunumuz Nevvyork'u, Cassavetes'ın tutkunu olduğu bu kent, savaşın yıkık Berlın'ınden daha az urkutuçu değıldır Karanhk otel veya apartman daırelerı, sefilhğın egemen olduğu çokçocuklu ızbe koşelen, vasadışı olanın at koşturduğu sokaklan, metrolan ve otobuslerıyle Insanlar oldurulur bu sokaklarda, çocuklar aç kalır, toplu kıyımlara gırışılır Ve kımsenın kılı kıpırdamaz "Gloria"nın polısıve ture getırdığı, kuşkusuz, koca bır orgute direnen kışının bır Charles Bronson veya Clint Eastwood olmayıp bır 'kadın' olması değıldır yalnızca Cassavetes, pohsıye filmın klasık yapısını, şöyle bır 'havalandınr', valnızca açık havayı, sokaklan \e Nevvyork'u filmın yapısına yerleştırmekle kalmaz, ılk fılmlerınden berı suregelen bazı ozellıklerı, bellı bır gulmece duygusunu, ayrıntı zengınlığını, kışılenne sevecenhkle yaklaşmayı ve olaylan aşıp kışıhklere dalmayı deneyen bır sınemayı korur Ve Gloria da, kadının o kendıne ozgu, bılınmeyen gucunu kullanarak, tıpkı Maria Braun gıbı, onca acüardan, olumlerden ve seruvenlerden sonra ayakta kalmayı başarır Kırılan melodram kahpları Evet, Fassbinder, gorulduğu gıbı >ıne bir 'melodram' anlatmaktadır Ama hem melodramın en tıpık oğelerını kullanıp, hem de onları, sahneleme tekmğıyle bir anlamda 'notralize' ederek, edıngınleştırerek Soz gelımı fılmın çıkış noktası olan 'evHlik* ve "Hermann'ın cepheye gelişi" nerede>se gosterılmez bıle . Hermann'ın gen donuşu ve Bir 'simgekadın* Bu kendıne ozgu sınemadan arta kalan, ozellıkle bır kadın portresıdır, Maria Braun'dur Braun, Fassbinder'in elinde bır aynadır Tum yıkımı, sefıllığı ve dehşetıyle savaşın, sonra "Alman mucizesi"nın bınbır gızinın, oyununun yansıdığı Ma TARİHTE BUGUN Mümtaz Ankan 9 Arahk KUDÛS'ÜN DÜŞÜŞÜ! 191TDE BU6UN, YÜZYtUARCA OSMANU YÖN£ VMIND£ KALM/Ç OLAN KUDUS INGtUZ fCUVVETLBRİNCEIÇGAL BOlLDI. /N£tLT&Z£ SAŞBAfCAhil LLOYP 6EORGB, VAKIhJ POĞUYA OMBM VEB. M£Y£8AÇMD1ĞINDAN BEAl FlUSTtN'E KUVVET YI&UYOZDU. MISIR SEPGIZÎKUVYETl KOMUTANI IN&UZ SENERAU EOMUNDAUENBr GUNSYPEN OSMANU S/HOfOjEfHNI SIKJŞTIZIVOeou YAPILAN SAVUNAAA SAVAŞlAgl YENILGILERLE SONUÇUANOlKÇA, OSMANLILAR. KU2EYE DO&RU ÇEKILMEYE &4ŞLAOILAG DEBİCBN'KUDÛS'u SAVUNVIfiKLA GOREVU AUFUATPAÇA DA pre£AİAAEKTEN VA2£EÇTl. GEUEZAL AU£Ngy,UAÇU SEASg. LE&/VOEA/ SOURAIUC KEZrfm(4 ŞtŞl K&OE SlttH. AMRİ^OISII 0Z& DAKTIIO SBCRETER KURSURt 3O, yıltnda; 14 Dünya Rekoru, 23 Dünya Şampinyonluğu, 26.331 rriezunu ile ve 5 0 YIL ONCE Cumhuriyet Viyana'da kanlı bir nümayiş Vıvana 8 (Hususî muhabınmızden telefonla) Bugun akşam uzerı Opera mevdanında nasyonal sosyalıstler buyuk bır numayış yaptılar Ekserısı Darulfunun talebesı olarak yuzlerce Hıtlercının ıstırak ettığı bu numayış, polısın mudahalesıle ve çok muşkulâtla yaııştırıldı 300 kışı tevkıf olundu Bırçok buyuk caddeler ve meydanlar polısın son derece sıkı ınzıbatı altındadır. Şehrın muteaddıt yerlerınde munakalât durdurulmuştur Polıslerle olan musademe netıcesınde numayışçılerden bırçoğu da yaralanmıştır NADIR NADI 9 Arahk 1933 tarafta kuvvetlı bır makes bulmamış olduğuna dıkkat edıyoruz Bız de Basmuharnrımızle hemfıkır olarak bu davaların yenıden ve tamamen tesıslerı mumkun olduğu kanaatınde bulunuyoruz Bızce, bu facıada bılhassa Baro mensuplarına terettup eden vazife çok yuksek tır Baronun kendısıne gelecek teklıflerı beklemeksızm avukatlann butun bır husnu nıyetle bu bahıste neler yapabıleceklennı tesbıt ederek hükumetı tenvır eden bır 19331983 teşebbusu, resen alması tam yermde, tam ulvî ve bılhassa mesleğın havsıyetım çok yukseltıcı bır hareket olacaktır Yangın felâketı davalan ıptal ettırmeğe kâfı bır fırsat addedılmemelıdır A\ukatlık mesleğı bovle fecı fırsatlardan ıstıfadeve tenezzul edemez, ve etmemelıdır Mesleğın menfaatı de bundadır Herkesm elını vıcdanının uzerıne kovarak hakıkatın emrettığı vazıfeyı ıfaya gıttığmı görmek ısterız. ELEKTR0NİK MAKİNEl£fyLE DAKTILOGRAFI EGITIMI g^bı yenılıkleriyle en ıyı dıleklerıni sunar BEYAZIT:MıthatpaşaCad 14 Tel522 2106 BEYOĞLU: Istıklal Cad 87/7 Tel 144 90 11 KADIKOY: Altıyol, Kuşdılı Cad 8 Tel 336 11 50 öenizli tiyotrosu HIRGÜH'LE KEMGOZ Muzıklı Cocuk Oyunu Yazan, YonetenM. Sadık Aslankara Özgün Mizik Selman Erzeybek GÖSTERILER BASLADI Baroya diişen vazife Adhye bınası yangmıle mahvolan evrak ve vesıkalara mustemt davaların nasıl yenıden tesıs olunabıleceklenne aıt olarak Cumhuriyet Başmuharrm tarafından ılen surulen mutaleaların henuz hıçbır