Katalog

27 ARALIK 1983 KÜLTÜR YAŞAM CUMHURIYET/5 Berger'in Istanbııl FERİT EDGL Alıye Berger, sözcuğun en de rın anlamında bır "âşık"tır Saatına >ansıyan aşklanndan bın de Istanbul aşkıdır Istanbul'u köşebucak bılen, onun her mevsım değışen ışığını ızleyen, duyan ve gormesını bılen gozlere duyuran bır sanatçıdır Aliye Berger. Sa>ısız Istanbul gorunumu kazımıştır çınkoya ve bakıra Özellıkle 1950'lerde yıl sonlannda kuçuk bovutlarda gerçekleş tırdığı Istanbul gravurlennı, dostlarının yenı yıhnı sıradan kartpostallarla değıl, ozgun bır sanat >apıtıvla kutlamak ısteven Fureya Koral, bır gun, otuz kadar gravur kalıbı buldu Bu ka lıplardan kımısı hıç basılmamış gıbıvdı Kımısı de hıç basılamayacak gıbı Oylesıne oksıde ol muşlardı Kaldı kı, Alıje Berger'ın gravurlerı, ancak kendı elıvle bastığında, " o n u n " ozel lığını ta$ı>an gravurlerdı Bu tek renklı gravurlerdekı ışık, jarıra ton baskıda gerçekleşmedığınde, ortaya yalnız çızgı ve kontrası lardan oluşan bır baskı çıkıyor du Oysa Aliye Berger'ın gravur lennde kontrast değıl, varım ton, çızgı değıl, ışıktı onemlı olan Sanatçının dunyasım vakın gravürieri buvuduğu, Adasından Modası na, Boğazından Halıçıne her köşesını bıldığı, sevdığı bır kentı, ufacık bır gravurunde bıle en kuçuk ayrıntısıvla, tek renkte bıle ışığıvla vansıtmavı başarmış olmasında, onun olağanustu sanatçı yeteneğı kadar Istanbul aşkının da rolu olmalı Istanbul gıbı çok renklı bır kentı, renge ge rek duymadan ışık/gölge nuan sında yaratan, baktığı ve resmet tığı herhangı bır köşede, en kuçuk ayrıntıyı gören ve vaşayan sanatçı belleğının dennlıklerındekı Istanbul'la sanatının kendıne ozgu dılını bırleştırmek, boy lece, belgeden sanat yapıtına varmak Budur Aliye Berger'ın başansı Berger'ın şu gunlerde Ankara ve Izmır'de Vakko Galerılerınde. Istanbul'da Bedrı Rahmı Gale rısı'nde sergılenen 25 Istanbul Gravuru böyleee "kurtanlmış" oldu Fania Fenelon Paris'te öldü Kultur Servisi Nazı kampında vaşadığı gunlerın anılarını dıle getıren "Plajıng for TimeZatnan Içın Çalmak" adlı kıtabı>la tanınan muzıkçı Fanıa Fenelon altmış beş vaşında Pa rıs'te bır hastanede oldu F6nelon'un anı kıtabı 1980 yılında \BD'de Arlhur Mıller'ın senar>osuyla tele\ızyona uyarlanmıştı Alı Povrazoğlu Tı>atrosu da, şu sıralar tstanbul'da a>nı yapıtın sahne u>arlamasını sergıhyor Fania Fenelon, 1918 vılında Parıs'te Katolık bır anne ve Yahudı bır babanın çocuğu olarak dunyaya geldı Oğrenımını Pans Konservatuvan'nda bıtırdıkten sonra şarkıcılığa başladı 1940 >ılında, yırmı ıkı vaşındavken, özellıkle Alman subavlann çok sık gıttığı Melody's Club'de şar kıcı oldu Sonradan anılarında, bu gece kulubunde çalışmasının Nazılere karşı Dırenış Hareketı açısından çok yararlı olduğunu anlatacaktı Fenelon, 1943 yılında Nazılere karşı etkınlıkıe bulunduğu ıçın tutuklandı ve Almanya'ya gondenldı Fania Fenelon, Auschvvıtz kampının tutukluların vok edıldığı kesımı olan Bırkenau'da, kamp subavlarının kurdurduğu kadınlar orkestrasının uyesı ol du Yıllar sonra, anılarında, bu kadın tutuklular orkestrasınm marşlar, valsler ve opera parça ları çaldığını, kamp komutanının en çok Puccım'nın "Madame Butlerfly" operasını sevdığını yazacaktır Fenelon'un Nazı kampında vaşadıklannı dıle getırdığı, kampta kurulan kadınlar orkestrasını anlattığı kıtap 1980 yıhn da ABD'de "Zaman tçin Çalmak" adıyla Arthıır Mıller tara fından senaryolaştınldı ve televızyona uyarlandı Fılmın başro lunde, Fania Fenelon'un ve bazı Yahudı onderlenn karşı çıkmalanna rağmen, Fılıstın Kurtuluş Orgutu'nu destekleyen bır oyun cu, Vanessa RedRrave oynadi Duvduk Gördük Cefakâr ve fedakur personel gümüş tabak ve turşuyla ödüllendirildi Zıhnı Denızcilik Şirketi'nin genç sahıbı Asaf Gunen, Marmara Etap 'ta onceki akşam fırmasında çaİLşanlar ıçın bır yemek verdi. "Personel yemeğı"ne katılan 600 kışı ulbaşını bir hafta onceden kutladı ve adeta çılgınca eğlendt. Içkı su gıbı aktı. En buyuğu 101 bin, en kuçuğu de 5 bın tonluk olan 11 geminin sahibi olan Zihnı Den'ncilik Yönetim Kurulu Başkanı Guneri, dans edenlenn arasından guçlukle pıste getınlen bır kursuye çıktı ve sövle dedi: Az zamanda çok ışler başardık 1983 yıhnı 17 mılyar cıro ve 600 mılvon kârla kapattık Bu kurdan az da olsa nasıplerim alarak "eğlenebılme"yı becerenler, patronlannı avuçları patlayıncaya kadar alkışlıyorlardı. Gunen 1984 yıhnı ülkesı ve Zihnı Denızcilik için hamle yılı ılan edıyordu. "En cefakâr ve en vefakâr"personel, "gumtiş tabak"larla ödüllendirildi. Gecede bır "hamle" de ZıhnıTarım grubu yaptı ve konuklara kavanozlar içinde turşu, zeytin dağıtıldt. "Keçılerı kaçırtmamak ıçın eşlerıne destek olan hanımlar" kuüandı. Bu sırada seferde olan gemı murettebatı ve de muhasebecılere de gonuller dolusu sevgıler sunuldu. Fırma gorevhlertnden Prof. Çevık Uras, bir ara sahneye koşarak geldı ve "Dunyada en meşakketlı meslek ne dersenız. muhasebecılık derım " devınce çılgınca alkışlandı. Gecenin sonunda Asaf Guneri, eşıyle "nıkâh la zeledı" ve 7 katlı bir pastayı kesti. Evet, "az zamanda çok ışler başarmanm " nuıtluluğuyla az sonra sahneye çıkan Nurhan Damcı oğlu'nun kantolan ızleniyordu. Belgejen sanat yapıtına Istanbul'un, sanat yaşamımızda bır kent olmaktan öte, bır kultur, bır tarıh sımgesı taşıdığını söylemenın gereğı var mı 9 Şaır >a da ressam, bırçok sanatçımız, Istanbul'u kendınce yorumla mıştır Bugun bır Yah\a Kemal'ın, bır A. Şinasi Hısar'ın, bır Ahmet Hamdi'nın, bır Orhan Sanatçının IstanbııPu algılavışı Aliye Berger'ın Istanbul gravurlen, bıze, dunku ve bugunku lstanbul'dan daha gerçek bır Istanbul sunuyor Sanatçının kendıne özgu lstanbul'unu Boyutlarına bakarsanız, küçuk bırer başyapıt Görunumlerıne bakar sanız dunku Istanbul bığına ba karsanız her zamankı Istanbul Tek bır sözçukle Sanat Sanatın Istanbul'u Ya da bır sanat çının Istanbul'u algılayışı ve dıle getınşı Bundan boyle, Vahva Kemal, A. Şinasi Hisar, Ahmet Hamdi Tanpınar, Orhan Velı, Sait Faık, Nazmi Zı>a. \vni Lifij, Bedri Rahmı, Abidin Dino gıbı sa natçılarla bırlıkte Istanbul konusunda Aliye Berger'ın de adı anılacaktır En azından gerçek bır İstanbul âşığı ve özellıkle tek Is tanbul gravurcusu olarak ve sayılan ıkı elın parmaklarını geçmeyen sanatseverler ıçın basardı Bu kartlan alan kaç kışı, ola>"m farkındaydı ve o gravürlerı sakladı 1 Bılmıyorum Bıldığım, üç yıl önee, Fureya Koral ıle bırlıkte Aliye Berger'ın tum gravurlennı bır kıtapta toplamak ıstedığimızde, bu gravurlerden hemen hıçbınnı bulamadığımız Ama her eser, gunün bınnde kendını "buldurujor." dan bılen, kendı yaratılarının dı şındakı resımlerı, gravurlen de seven, alçakgönullu değıl, yuce gönüllu bır sanatçı, Mustafa Pilevneli, Aliye Berger'den kalan bu gravur kalıplannın baskısını ustlendı Oksıde olmuş kahplardan kurtanlabılecek olanlan kurtardı Sonra bunlan, Aliye Berger'ın özgun baskılarına uy gun bır teknıkle gerçekleştırme yı başardı Bu çabanın sonucun da ortaya çıkan Aliye Berger'ın Istanbul Gravurlen, sanatçının kendı baskılan nıtelığıne ulaştı Fureya Koral da, bu aşamada "olıır"unu verdı Daha açık bır deyışle, Aliye Vejı'nın ya da Sail Faik'ın Istan bul'uvardır Ola kı yerınde >eller esen bır lstanbul'dur bu Re sım sanatındakı, Nazmi Ziya'nın, Avni Lıfij'ın hatta Bedri Rahmi'nın, Abidin Dino'nun lstanbul'unun da yerınde >eller esıyor bugun "Kanlıca'nın ihtiyarlan" gıbı, Istanbul'un gorunumu de değışmıştır Ama gene de değışmeven (çok şıikur) bır şe>ler vardır Istaıtbul'da Nazmi Zıya'nın, A>ni Lıfij'ın, Bedri Rahmi'nın ve Abidin Dino'nun renklerı, ışıkları değışmemıştır Aliye Berger'ın Istanbul Gtavurlen'ndekı Istanbul da (her şeye karsın) değışmemıştır Doğup Asaf Gunen esı\le 7 katlı pastası keserken goru lu>or (Fotoğraf SERPIL Gl\DLZt Sigortah işçi mi, kimin Gunlerden 7 aralık 1983 çarşamba. Eyup civarmda oturan yurttaşlardan bazıları sabahın beşınde yataklarından kalkular. Bunlar hasta ya da hasta yakmı kışılerdı ve hastanede sıra kapmak için bu kadar erken yola duzuluvortardı. Yagan yağmura ve pabuçları yere mıhlayan balçığa karşın, kahramanca dırenerek saat alttda Eyup Sosyal Sıgortalar Poliklıniğı'ne vardılar. Önce kendi umurunda! gelemedığınden o gun goz muayenesı yapılamayacağı kendılerme bıldırıldı. 60 kışı, ertesı sabah yıne saat beşte kalkıp altıda sıraya gırmek uzere e\lerımn yolunu tuttular tşte bu, 19S3 yılında lstanbul'da \aşayan sigortah ışçılenn çilesınden bır bolum. Pardon!. Çafcdaslık, msanlık saygı gıbı sozcuklerden bırinı mi soyledınız? Bir renkten binbir ıçık Ankara'da, Izmır'de, Istanbul'da ısenız gıdın görün Aliye Berger'ın gravurlerını Gerçek bır sanatçı nasıl bakmış, nasıl görmvlş, nasıl algılamış, nasıl gerçekleştırmış yapıtlarında bu kentı 9 Bakın, görun ve ders alın Bır renkten nasıl bınbır ışık doğar 9 Bır renkten, bır çızgıden nasıl bır kent yenıden doğar"> Eğer Istanbul'u, uzaktan va da yakından sevıyorsanız, onu, kendınce seven bır sanatçının vapıtlan>la karşılaştınn Çok şev öğrenceeksını Özellıkle resım sanatı acısmdan aralarında anlaşarak gayrıresmı bir sıra oluşturdular. Saat sektzde gelen gorevlının verdığt sıra fislerıyle de, dokuzdan başlayarak doktorun kendılerini viziteye almasını beklemeye koyuldular. Sıra numarası alabılen 40 hasta, refakatçiler de hesaba katıhrsa 60 kisi, hacı bekler gibı doktorun yolunu gozleyıp durdular. Saat dokuzu on geçe, gorevlı doktor Çizgi degü ışık Aliye Berger'den kalan her şeyı buyuk bır tıtızlıkle koruyan HAYVANLAR Ismail Gülgeç HATI3E.T. ıBRAH.M IN OG.L.U ıSMfl.1'. BUUİR 5ÛN BlZ ? 198384 SEMlNER/SEFGÎ DlZİSÎNDEN TÜRKÎYE'DE PREF/\BRİK/\SK]N 2131 ArakkMl ' yapı endüstri merkezi Httbtye ISTANBUL u VlDEOTHEOyE All Thal Jazz Flash Dance The Wall Haır West Sıde Story Germencık Sok Ata ADÎ NO 4 BeuekST Ttl «5 (2 31 RACAVI K YOK BU &ANTIH l&MAıL', L OMUİ CANINI Faroe GALERILER ÜMÎT SANKT Tel 144 96 33 KİM KİME DUM DUMA Behiç Ak 528 66 29 522 89 97 OJMAU) Istıklai Cad Pasabahce Yan Terkos CıKtıazı Yapıkur Hanı Kat 1 No 27 34 BevouluIST CAĞDAS RESMİMIZIN IKINCI DÛNEMINDEN BIR KESIT SmıatGalerisi 24 ARALIK 23 OCAK MALIK AKS EL ALİYE BERGER SEFİK BURSALI ALI CELEBI CEVAT DEREL ILHAMİ DEMİRCI HAMIT GORE LE ARIF KAPTAN1 CEMAL KARABLJRCAK ZEKI K0CAMEMI FIKRET MUA LLA CEMAL TOLLU ESREF URE N SABRI BERKEL NUR1 JLLAH BERK Moda Cad 264 Moda Tel 337 15 31 Tu3İ STANOART VE OZEL EBATLARDA SASELI VE PRES TUAL IMALATIYLA EMRINIZDEDIR Kovıcı Cad Saır Leyla Sk Yeğen Işhanı T Nt>9 7 Besktas e l 161 43 75 RESIM Ünlü SERGİSİ Ressamlarımızdan 400 yapıt 20 Arahk 1983 11 Ocak 1984 jjiohi Valı Konajı Cad Pasaı 85 Tel 146 72 81 SANAT GALERISI TÜLİN ÖZDEMİR "MERHABA84" Batık ve Seramık Sergısı 23 kniık 1983 7 Ocak 1M4 BURHAN UYGUR Resım Sergısı 23 A r a l * 198323 Ocak 1984 Anadolu Medenıyetlerı ÇAĞLAR BOYU TAKI SERGİSİ Muzelenteki eserterden Imttasyon örnekler ustaL f sanaıçılar tebrik kartlan 80 ceşıt 15 20 30 lıra YENI YAYINLAR Ankara Cad 45/11 Sırkecı Ist Te) 526 23 10 TARİHTE BUGUN Mümtaz Arıkan ,Jİk lw 27 Arahk ERZİNCAN DEPREMİL 1339'DA gU£>ÛN,SA8AHA KARŞl O2 DE,£gZlMCAN VE ÇBVRESINOE SUrtlK SlR DCPBEU OUXJ 52 SANlYE £ue£H VE fZtCHTS£OLÇEĞlNE GOSE YlKIMA YOL AÇMrŞr/ OGPİZEMIN ŞtPP€TtYLE 16 glN 385 EV VE YAPt YfKILMfÇ, KOPRULE/Ç KULLAMLMAZ DURUMA SEİMlf, TELSRAP HATLA& KOPMltÇ, KBNTlN D/SEJS fC&İTLEJZLE Husrev Gerede Cad 126 Tesvıkiye MeyOan 141 65 10 11 12 13 23 Aralık 31 Ocak Istıklai Cad Postacılar S No 12 Tel 149 23 64 Hedıyelık eşya ve takı serğısi 12 Aralık 31 Arahk Tjn«! Meydan Mueyyed Sok No 9 Te 145 19 96 FATOŞ ÜMJTYRSflR., , SflNKT GKLERISt * yılbası armağanı ozenle secılmıs bır tablodur = " i\ Cad Pasaod^ce >an Te «os C "ia Yap*ur Man Kat i No 27 3J 3e :>q<u tiianDut Tete^on J 96 33 En guzel ALİYE BERGER Istanbul Gravürleri BEDRI RAHMI GALERİSI Istıklai caddesı 390 Narmanlı Yurdu 1 unel Tel 144609S % mMrm 50 YIL ONCE Cumhurhet Yeni ölçüler için cetveller asılıyor Yenı ölçuler ve tartılar kanununun tatbıkına yenı senebaşından ıtıbaren başlanacaktır Bunun ıçın halka kolaylık olmak uzere Beledtye tktısat Mudurluğu 100 kuruştan 150 kuruşa kadar muhtelıf kıymet ve muhtelıf sıklet uzerınden eşyanın okkaya göre kılo ıle gramı ne kadar rutcu t ğiıiı sosterır cetveller bastırmışıır Bu cetveller halkın en çok alışverış ettıklerı bakkal. mana\, kasap ve saır dukkânlara dunden ıtıbaren tevzt edılmeve başlanmıştır 27 Aralık 1933 lLFfKJ±>l KXlblLMIlfll.SU NtUJbNUz, lUKt YURTTA HAgER 6BÇ AUNACAK, YARDIU EKlPLEa D€ AA1CAK kX>P/ZUL£fZ ONAfVLDttCTAN SONRA ERZINCAN'A ULAŞABILECBUSRDl'.PEPKeMlN ASIL BUYUK ZAKARt ıSB, INSAN KAYer AÇISINPANOI. KOOCUNÇ SlR SAVYPt Bu • 4OBthi Ki$ı !. 19331983 ıstemıştır Vekâlet bır lâ\tha hazırlavarak meclıse vereceğını bıldırmıştır Kİ£E Taksi otomohiUeri Beledıye taksı otomobıllerı tahmatnamesı mucıbınce yenı senebaşından ıtıbaren tstanbul'dakı butun taksı arabalan neftı renge bovanmış \e makınelerınde lâzım gelen tadılat yapılmış olacaktır Senebaşından sonra tadılaı vapmamış arabalar se\ruseferden menedılecekıır Dıger taraftan şoförler de beledıyeye muracaat ederek Cevaetnasa Cad 376 BeDek 165 21 21 SANAT GALERISI NECDET KALAY "Boğazıcınden" RESİM SERGİSİ 9 Aralık 1983 7 Ocak 1984 Galen pazar gur en 13 00 ten ıtıbaren açıktır Indırımlı ' Yılbası 6Ocak1984 Sergısı Bart>aros Bulvarı Barbaros Apt 74/4 Noöe yan> Tel 161 80 72 f Sanat Galerısı TABAR GALERI İLANLARI HER.GUN BU KOSEDE DEFINE ANTIKA RESIM DEKORASYON • SürefcH U m a ntim sergisi • Esknyent anaagan, aksesııar, beledıyenın resımlerı arabaların eskılık \e yemlıklerıne gore almasını ıstemışlerdır Beledıve şoforlenn bu teklıjını makul gormedığınden reddetmıştır Kaçak etler için bir lâyiha hazırlamyor Beledne Zıraat Vekâletme muracaaı ederek şehır hudutlanndan ıçerı gıren butun kaçak etlerın musadere edılerek muaveneden sonra da sahıbıne ıade edılmenıesı ıçın bır kanun çıkarılmasını 9vizc vc fekofittyvn. OUMAKURIMIZA GÖRE KOUVUKUR 1ANIŞAUM Bagdat Cad No 254/3 Görtepe (Yen f> karsısı)