Katalog

70 ARALIK 1983 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 Ozetle Akademi Kitabevi ödiilleri 22 arahkta Akademi Kitabevi 1983 Edeyaı Ödiilleri 22 aralık perşemoegüniı saat 17.0019.00 arasında Gazeteciler Cemiyeti Burhan Felek Konferans Salonu 'nda sahiplerini bulacak. Dördüncü kez verilmekte olan ödiilleri bu yıl "Dort Mevsim Sonbahar" adlı romanıyla Ahmet Altan, "Işlenn Yolunda Gitmesine Engel Olan Kim" adlı basılmamış öykü kitabıyla Üiku Ayvaz almaya hak kazandılar. Engin Çeıinbağ ve Özcan Karabuluı basılmamış yapıtlarıyla mansiyon alırken, şiir dalında Serhal Özdemır, "Huzundur tlk Kelimesi" adlı kitabıyla başan ödülüne değer görüldü. Şaşırtıcı, yırtıcı, yıkıcı çizer Jean Marc Reiser on karıkatur albumu yayınladı. olınor?" diye bir soru sormuşAlbumlerinden biri de geçen yıl tum. Reiser, "Bizim ortaya atti\atro ovununa çevrildi: "YaşaFransa'nın en unlu karikatür (ıgımız sloganlar bir süre sonra sın kadınlar". culerinden Reiser oldu. Daha gençlerin ağzına dıişüyor. Dedoğrusu Jean Marc Reiser. mek ki, gençlerle çok yakın bir Reiser yaşamı boyunca hep Fransız basınında çok uzun \ailişki kuruyoruz. Karikalürcu sişasırtıcı, yırtıcı ve yıkıcı oldu. zılar çıktı. Ölumünde yakın >asal bir ola>ı doğrudan doğruAlışılmamış karikaturler çizdi. dostlan onun çizdiği dergilerde ya \aratmaz. Ama olayları >araAkla gelmeyecek çirkinlikleri, "Yaşasın Reiser"' diye onun bıtan kişileri etkiler. Gerilim zapıslikleri kendine konu yaptı. çeminde çok tatlı karikaturler manlarında insanlara olaylara Polislerle ve burokrasi ile ala> cızdiler. Reiser uluslararası kaseyirci kalmama dıngusunu veetti. Seks konularının rezaletını rikaturcu çevrelerinde çok se\irir. Okuyucuyu değişikliklere çıkarttı. Zaman zaman kendi gulen bir kişiydi. Bizde de a>nı çevhazırlar", diye yanıt vermişu. lunç vanlarını da ortaya koymarelerde ıyi tanınıyordu. 42 yaşınSonra da "Biz insanların budasını bildi. Fotoğrafçının gozune da birdenbıre gidiverdi. Bir sula vanlarını \urgulama>a çalı^ıilişmeyen ayrıntıları yakaladı. İc redir kemik kanseriymiş. Son >oruz" diye konuşmasını surve dış olayları yakından ızlıyor haftalara kadar hıç aksatrnadan durmüştu. ve başanlı bir gazetecilik yapıçalışmalarını surdurdu. Ölumle "Hara Kiri" ekibi iki giin son>ordu. Yakın arkadaşları Reialay etti. ra çıkacak sayıyı hazırlıyordu. ser'in çok okuduğunu, bilimsel 1941'de doğan Reiser'in anneHerkes buyuk bir masanın çe\\e teknik konulara, makinelere, si hizmetçilikle geçiniyormuş. resinde bir şeyler çiziyordu. Der guneş enerjisinin değerlendiril1 Babası da belli değilmiş. Reiser , gide çıkan fotoğraflara poz \emesıne çok duşkun olduğunu Fransa'nın doğu bölgelerinde ren ünlü Prof. Cheron da bir anlatıyorlar. Bu konularda oğLoraine'de yoksulluk içinde >e yandan masadakilere şarap daretici şeyler çizdi. Çocuksu bir tişmiş. Altı yaşmdan on üç ya ğıtıyor. bir yandan da kafayı çeyanı vardı. Çizgilen gençlık çevşına kadar annesi Reiser'i Nor kiyordu. relerinde çok tuttu. Reiser, mandiya'da bir köylü ailesinin Reiser'in konuşmalarını izleBosc'un ve Chaval'ın yolundan yanına bırakmış. Reiser orada yen VVolinski aynı konuda şungitti. Ama onlar intihar ettiler; "Otlann yeşermesini seyrettim" lan söylemişti: "Biz toplumu daReiser ise yaşama çok bağlıydı. diyor. Sonra Lorraıne bölgesine ha az budala olma yolunda etKültur Bakanı Jacques Lang dönmuş. Orada işçi çevrelerınde kiliyonız. İnsanlan birazcık dııbir sure once çizgioykü dergileyaşamış. Bu yaşam Reiser'e çok şunmeye zorlu>oruz." rine devletin yardım edeceğini guç gelmiş. Doğru durüst okuyamamış ve sonra Paris'e gelerek 15 yaşında Nicolas adlı mağazalardan evleje şarap taşıyarak hayata atılmış. Reiser bu donemde Paris mağazalarında, dükkânlarında, bürolaranda çalışan emekçi çevresini yakından tanıdığını söyluyor. Amacı hep karikaturcü olmakmış. İlk karikatürlerini Nicolas mağazalarının yayınladığı bir dergide çizmiş. Sonra gunün birinde karikaıürlerini alıp "Ici Paris" dergisine gitmiş. O donemde kimler çahşıyormuş orada? ChavaJ, Sempe Dubeul.. Ama kimse kendisine yuz vermemiş. Aradan bir süre geçmiş. Reiser bir giin desenlerini toplayıp Cavanna'yı gormeye gitmiş. Bu KUTSALLIKTANIMAYAN REtSF.R 'Biz insanlann budala yanCavanna yeni mizah akımının lannı vurgulamaya çahşıyoruz" dijen Reiser, De Gaulle'ün öldügiı önciilüğünü yapan ünlu kişilergiin bile Fransa Devlet Başkam'nın olüsünü alaya almıştı. den biri. Cavanna çok tutmuş Reiser'i. Hemen karikatürlerini Reiser tam yirmi dort yıl, açıklayınca Reiser, "Yoo... debasmaya başlamış. Bir iki yıl 1960'dan, 1983'e kadar "Hara mişli öylelikle bizi ele geçireraezsonra Cavanna "Hara KirP'yi, Kiri", "Chariie Hebd6 ", "Piloler!.." "Charlie Hebdo"yu çıkartmaya te". "La Gueule Ouverte" gibı Reiser hiçbir siyasal eyleme başlayınca Reiser'i kendi ekibı guldurü dergılennde hep baş rolkatılmadı. Hiçbir akımın sözcune almış. Kimler yoktur o ekip lerden birıni oynadı. 1970'de De su olmadı. Sağa da çattı, sola da. te? VVolinski, Cabu, Gebe, Wil Gaulle ölduğu zaman çizdiği bir Tarafsız değü, bağımsız ve bağkarikatur "Hara Kiri Hebdo'lem. Fred.. lantısız oldu hep. Yıllar önce yitirdiğimiz birçok Ben Reiser'i o ekibin içinde ta 'nun kapatılmasına neden olunlu karikatürcünun yapıtlan nıdim. 1971 'de "Karikatıir >e muştu. O karikaturun yazısı şoynasıl bâlâ yayınlanıyorsa ReiToplum" adlı bir araştırma ya leydı: "Colombey'de (>ani, Deser'in de çizgileri daha yıllar bopıyordum. "Hara Kiri"ye uğra Gaulle'un yaşadığı kasabada trayu gazetelerde, dergilerde öyle dım. Reiser de oradaydı. Orta jik bir balo: Bir ölü var! Bu kayayınlanacak. Reiser artık kariboylu, sarışın, mavi gözlu sem ra mizah orneği çok kötü karşıkatur tarihinin klasiklerinden bipatik bir gençti. Demek ki o za lanmıştı o zaman. 1980'den bu yana Nouvel Obri oldu. Onun gibiler kolay komanlar 29 yaşındaymış. "Kariservateur'de çizen Reiser sekız. la\ \ok olmazlar. katürun topluma ne tıir etkileri HIFZI TOPLZ ABD'de ve Duyduk Gördük • Ingiltere'de Emekli Sandığı ne olacak? Hariciye 1983'tin en Köşkü'nün iyi kitapları günahı ne? Küllür Servisi "Sunday Times" gazetesinin sorular sorduğu bazı İngiliz ve ABD'li unlüler, sanatçılar yazarlar, 1983 yılı içinde okudukları kitaplardan en çok sevdiklerini ve salık verebileceklerini açıkladılar. Bu ünlüler ve seçtikleri yapıtlar şunlar: Saul Bellow. VVilliam Kennedy'nin "lronweed"i; İsaiah Berlin, Rıchard Cobb'un "Still Life"ı \e Peter France'ın "Diderot" adlı incelemesi, VVilliam Golding, Alan VValker'ın hazırladığı üç dltlik "Liszi'in Yaşamı" adlı kitabın ilk cildi; John Os1 borae, Zsa Briggs'in "İngiltere nin Toplumsal Tarihi" ve "Peter Hall'un Günlüğü", Salman Dushdie, Polonyalı gazeteci Ryszard Kapuscinski'nin "tmparator'u. Philip Roth, Juclith Thurman yazdığı ünlü Iskandinav yazarı Karen Blixen'in vaşam öyküsü John Updike, Iris Murdoch'un "The Phillosopher's Pupiir, George Steiner Maurice Cranstou'nun yazdjğı JeanJacques Rousseau'nun Yaşamöyküsö". Okurlarımızdan Suna Selçuk bir Emniyet Sandığı emeklisi. ı\eredeyse ömrünü verdiği bu kuruluşun ortadan kaldınlmak üzere olduğu şu günlerde üzüntüsünü bir mektupla dile getirmiş. Biz de, ilgililerin son bir kez gozune çarpabilir ve vicdanlarını sızlatabilir umuduyla bu acıklı satırları sütunlarımıza aktarıyoruz: Emniyet Sandığı 'ndan yakın geçmişte emekliye aynldım. 25 yıllık hizmetimde yapabildiğim küçük tasamıfumu emekli ikramiyemle birleştirdiğimde hiçbir alım güciı kalmadığını gördüm. Ancak bir miktar borçlanırsam bu parayla bir iş görebilir, küçük bir mülk edinebilirdim. Ne yazık ki bu krediyi de sağlayamadım ve yıllarca çauşmıs olduğum müessesemden elim boş döndüm. Çünkü Emniyet Sandığı, Ziraat Bankası 'na bağlandığı için ipotek karşılığı borç vermiyordu. Çok üzücü bir olay, ama kimsenin aldırdığı yok. 1.1.1984 tarihinde her şey bitmiş olacak. Devletten bir kunıs almadan, topladığı mevduatla, yardıma muhtaç yurttasa tam 116 yıl hizmet veren bu müessesenin demek bir de sermayesi olsa, yardım gücü kimbilir ne boyutlara erisecekti? Hep üvey evlat muamelesi gören bu kuruluşun hayatına son verilmesi yurttasa bir yarar sağlamadığma göre, acaba kimlere yarar sağlayacak? kimler bu durumdan "memnun" olacak? Her zarar eden muesesenin kapısına kilit vurulup adı yok mu edilecek? Öyle olmadığı kurtarılan pek çok şirket ömekleriyle ortada. O halde neden yalnız Emniyet Sandığı'nın kapüan kapanıyor? O kapanan kapıların ardında ne çok sorun bırakılacağı düşünülemiyor mu? Dısişleri Bakam'mn evi olarak kullanılan iki katlı Hariciye Köskü, Basbakan Turgut Özal tarafından büro haline getirilmeğe başlandu İçinde sayısız sanat hazinesi bulunan Hariciye Köskü tamamen bosaltıldı; Yıllardan beri özellikle yabancı diplomatlarm ve konuk devlet adamlannm hayranlıkla izledikleri ve ülkelerine döndükten sonra böyle bir koleksiyona sahip olduklan için Dısişleri Bakanı tlter Türkmen'in eşi Mina Türkmen'i defalarca kutladıklan bılinir. Böyle bir koleksıyonun birkaç aylığına bile olsa sandıklanıp ortadan kalkması, bu nedenle Ankara sanatseverlerini üzdü. Bu arada, Basbakan Turgut Özal'uı eşi Semra Özal'ın, köşke gelip kısa bir denetlemeden sonra perdeleri beğenmedtğini söyleyerek her tarafa fırfırlı perdeler yapılmasını emrettiği de bildiriliyor. htasyon Sanat Evi, 9 ocak 1982'de yitirdiğimiz ressam ve sanat yazarı Surullah Berk adına, kendi olanaklarıyla bir yıllık karşılıksız resim oğrenim bursu verecek. Ote yandan, lstasyon Sanat Evi'nin yeni dönem resim ve seramik çalışmaları da başladı. Ressam Prof. Sabri Berkel ve ressam Hulya Duzenli Koçyönetiminde desen ve yağlı boya atolyesinde çalışmalar canlı ve cansız modelden etüdler, dia gösterileri ve konferanslarla sürüyor. Çocuğun sanat ve külturünde temel oluşturmak amaayla ilkokul duzeyinde yapılan resim çalışmaları Ayten Doğu yönetiminde uygulanıyor. Bir yıllık resim öğrenim bıırsıı Aziz Nesin "Benim Delilerim"i yazıyor Jslanbul (THA) Geçirdiği hafif bir beyin kanaması sonucu Çapa Tıp Fakultesi Hastanesi Noroloji Kliniği'nde tedavi gören ve taburcu olarak evine dönen Aziz Nesin yeniden daktilosunun başına geçerek "Benim Delilerim" adlı kitabını yazmaya başladı. Nesin Hastane personelinin kendisine "utandıracak kadar iyi baktığını. beklemediği kadar biıyıik ilgi gösterdiğini" \e bu durumun kendisini duygulandırdığını belirtti. Haştanede kaldığı surece hep "Ya yatalak kalırsam?" diye düşundüğünü, ancak daha sonra kendini toplayıp yaşama dört elle sarıldığını söyie di • Oyuncak bebeği evlat edinmek ABD'de bir çdgınlık ruzgârı esiyor. Mağazalarda millet birbirini yiyor. Kadınlar saç saça, baş başa kavga ediyorlar. Bazı tezgâhtarların, elde sopa, kavga eden kadınları ayırmaya çalıştıkları gözleniyor. Bu sahneleri ABD'deki TV istasyonlarının haber programlarından gören BBC TVsbıin ünlü yorumcusu Aistair Cook da haftahk programımn ana konusu haline getirdi. Bu kavganın konusu "Cabbadge Patch Kid" ya da dünyanın en çirkin bebeği. Bu bebeklerin biri öbürüne benzemiyor. Kiminin gö'zleri saşu kiminin çenesi çarpık, kimi de kınk burunlu. Bu bebekler çirkin mi çirkin, kasvetli mi kasvetli, sümsuk mü sümsük. Üstune üstlük, başka oyuncak bebekler gibi satın alınmıyor da evlât ediniliyor. 35 dolar karşılığında, doktor gibi bembeyaz gömlekli bir tezgâhtar, önündeki kâğıtları doldurarak satın alanların çocuklarını bu acınacak haldeki bebeğin annesi ya da babası yapıyor. Şimdiye kadar iki milyon tane satılan bebeklerden ABD'nin 50 eyaletinde artık bir tane bile bulmak olanaksız. Hatta bir postacının, bes yaşındaki çocuğuna bebek almak için uçağa atlayıp tngiltere'ye gittiği, ancak Bristol kentinde sonuncusunu bulabildiği anlatılıyor. Video oyuncaklann satışınm tepetaklak olduğu ABD'de, kırk yıllık oyuncak ayının da en büyük ilgiyi gören ı yeni yıl armağanlan arasında bulunduğu belirtiliyor. Mevlana'yı anma konseri bugün lstanbul Belediye Konservatuvarı Türk Musikisi Topluluğu'nun on beş günde bir Harbiye 'uhsin Ertuğrul Tiyatrosu 'nda rdiği konserler sürüyor. Topluluğun bugün saat 20.30'da vereceği konser, "Mevlana Celâleddini Rumi'yi Anma konseri" adını taşıyor. Rıza Rit'in yönettiği topluluk bugünkü konserinde Itri, Neyzen Salih Dede, Neyzen Hüseyin Fahreddin, Dede Efendi, Tanburi Numan Ağa, Neyzen Suleyman Erguner, Şeyh Kuıbi Dede ve Hacı Faik Bey'in eserlerini sunacak. Sismanlaması devam eden Erdoğan Bey, uçüncü bir doktora daha gitti. Bu doktor, rakıyı kestl Yanndan başlayarak rakı yok, dedi. Bunu haber alan arkadaşları, Erdoğan Beyi akşamlan izlediler ve rakıya devam ettiğini saptadılar. Bununla yetinmeyerek, muziplik edip durumu doktora bildirdiler. Doktor telefonu açtu Aman Erdoğan Bey, dedi, siz gene her akşam içmeği sürdürüyor muşsunuz?... Erdoğan Bey önce, Yooo... Diye inkâr etmeğe kalktı ise de, tanıklann adını duyunca şaşırdı. Ha... Hatırladım, dedi, nmn hm vntkn irivnnım rlnktnr Erdoğan Beyin serüvenleri III Zi\a Çizenel resim sergıst A. Zıya Çizenel'in 71. yaşyılı ve 17. kişisel resim sergisi bugün Yapı Kredi Bankası Galatasaray Kâzım Taşkent Sanat Galerisi'nde açıhyor. Kırk yıl resimsanat öğretmenliği yapnktan sonra 1974'te emekli olan Çizenel'in sergisi 31 aralık cumartesi gününe kadar açık kalacak. HAYVANLAR hmail Gülgeç Cumhuriyetimizin 6O.yüına armağan! KİM KİME DUM DUMA Behiç Ak \\ IşBankas Külü% Cumhuriyet DİZISL Cumhuriyetimizin 50. yılında yayınlanan ve her kitabı birkaç baskı yapan "Cumhuriyet Dizisi".. Yeni yazarlarla, 19"3 .1983 donemindeki gelişmelerin eklenmesiyle yeniden yayınlanıyor. Dizideki her kitap. konusuyla ılgilenenler ıçin bir başucu kitabı Di?i tumuyle, butun aydınlar için, Cumhurivet sanatının ve kültürünün bir panoramasv. TARIHTE BUGUN Mümtaz Arıkan 20 Aralık m AU SAMİ YEN STADIOIAYI 196VTE8UGÛN,İSmNgUL'DA,yBNt BİTJRİLEH ALİ SAMl YEN STAO/NIN AÇILIŞ<NDA, /ZLEYİCİLBR ARAStHPA ÇIKAN PANİK, BÜYÛ/i B/E KAZAYA NEPEN OLDU. CADPE yANINDAKİAÇtK TRİgÜNE, OOLDUKTAN SONSA DA IZLEYİCİ ALIHMASI SÜRDÜRÜUİNCE, ÖM KlSMA DOİBJ 8ÜYÜK giR SASKİ OLMUŞ, O KAÇGAŞAM BÜ. FedNİN DEYKILEN GAZ OOS/AJfA/ B4RLAArtAStYLA PAfJİK B4?LAM/fT7. ÖNDE S/K1Ş4N YÜZUERC£ KİÇI SALKIMSAÇAK ALT TR/BÜME YUVARLAAlMtŞTI. £'< A&R,?9 K/ŞMAt YARAIAND16I ÜZÜCÜ OLAYIN 7EK AVUNULACAK MAJt, Öl£NOIM4MASIYPI. AYNI GUN, DAHAS0tl O~O Cumhuriyet Dönemi Türk Tiyatrosu Prof. Dr. Metin And (Çıktı.) Cumhuriyet Dönemi Türk Resmi Nurullah Berk Kaya Özsezgin (Çıktı.) Cumhuriyet Dönemi Türk Mizahı ve Hicvi Ferit Öngören (Çıktı.) Cumhuriyet Dönemi Türk Kankatürü Semih Balcıoğlu (Çıktı.) t • Cumhuriyet Dönemi Türk Kâğıt Paralan Cuneyt Ölçer (Çıktı.) Cumhuriyet Dönemi Türk Heykeli Hüseyin Gezer (Çıkacak.) Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarisi Prof. Dr. Metin Sözen (Çıkacak.) Cumhuriyet Dönemi Türk Ede'biyatı . Prof. Dr. Okay önertoy Orhan Ural (Çıkacak.) 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet Sigara fiatleri böyle mi indirilir? İnh'ısar idaresince sigara fıatlerinde bazı tenzilât icrası, bazı nevilenn ilgası ve bazılarmın fıatlerinde tadilât icrası tasavvurunda bulunduğunu yazmıştık. Bu mesele hakkında yapümakta olan tetkikat bitmiş ve kararlar verilmiştir. Öğrendiğimize gore fiatlerde hakikî bir tenezzül yoktur. Bilâkis bazı değışiklikler ve zamanlar vardır. Yeni fiaıler, 4 kânunusani, tarihinde tatbik edilecektir. Fiatlgri değiştirilen sigaraların kutulanna yeni fıatlerini gösieren bandrollar yapıştırılacaktır. Idarece, kalın Yenice sıgarasımn paketi 22 kuruştan 20 kuruşa ındırılmıştır. Yalnız şimdiye kadar 20 adetlik olan bu kutulara 18 sigara konacaktır. Bafra lutunünun kilo fiatı tebdil edilmemiş, yalnız paketi 25 gramdan 20 grama tenziî edilmek suretile J iati 12,5 kuruştan 10 kuruşa indirilmiştir. Sekiz kuruşa satdmakta olan 20 Aralık 1933 Hammeli sigarasınm paket fiatine 1 kuruş tammedilmiştir. Kalın halk sigarasınm kilo fıati 400 kuruştan 350 kuruşa ve paket fiati 8 kuruştan 7 kuruşa indirilmiştir. Bey, Turkocağı, Fanıazi Hanım, Ahali, Zıvanah İsmet, Âlâ, ikincı kalın ve ince sıgaralar kaldırılmıştır. Saınsun ve Adana taraflannda satılan beşinci nevi tütünlerin kilo fiatı 200 kuruştan 240 kuruşa ve 25 gramlık paket fıati beş kuruştan altı kuruşa çıkanlmıştır. 19331983 Diğer nevi sigaralar eski fıatlerini muhafaza etmektedirler. Hastdbakıcı cemiyeti "Türk hastabakıcı hemşireleri" namile bir cemiyet teşekkül etmiş ve Vilâyete müracaat etmiştir. Cemiyetin riyasetine Safiye Hüseyin, ikinci reisliğe Kerime Hâmit, umumı kâtipliğe Senıha Rauf, veznedarlığa Zubeyha Izzet, muhasebeciliğe Saıme Seniha Hanımlar ıntıhap edilmişlerdir. TURKIYEIŞ BANKASI KÜUÜR YAYINLARI "Kitap dostları için en sağlam güvence" Bellıbaşlı kitapçılarda ve Satış Magazalanmızda. SatlŞ MagazalannUZ. tsunbul'da Dolmabahçe Cad 29 Besıkta^. Tel 160 ~1 HK.Bağdat Cad 296 ^ Erenkııv. Tel 3 % 01 68«Tavus Sok 6 KadıkOv, Tel 38rt 1^ 80 29 Ankarada Mesrutıyet Cad 10. Bakanlıklar, Tel 1" 02 66 lzmırde Turkı\c 15 Bankası Kıınak Jubesı hmsiKİ. Tel 12 22 2fı 2^