Katalog

11 KASIM 1983 EKONOMİ CUMHURİYET/9 Günün aynası Yılın Uk sekiz ayında 2,4 milyar dolar dış borç ödedik ANKARA (ANKA) Ocakağustos döneminde 2 milyar 377 tnilyon dolar tutarında dış borç ödemesi yapıldı. Ödemeler, aynı donemde gerçekleştırılen 3 milyar 448 milyon dolarhk ihracatın yüzde 68,9'unu oluşturuyor. Dış borç ödemeleri, geçen yıhn eş donemıne gore, yuzde 28,4 oranında, 526,2 milyon dolar daha fazlagerçekleşti. 1982'nin ocak ağustos döneminde 1 milyar 851 milyon dolarhk dış borç odemesi yapılmıştı. Bu tutar, aynı donemdeki 3 milyar 361 milyon dolarhk ihracatın yuzde 55,1'ine eşit bulunuyordu. Yapılan hesaplamalara gore, bu yılın ilk sekiz ayında odemesi yapılan dış borçların 1 milyar 567 milyon dolarhk bolumu anapara, 810,1 milyon dolarhk bolumu faizlerle ilgili. 1982'nin esdönemine gore anapara ödemeleri azahrken, faız odemelerinde artış kaydedildi. TARTIŞMA KONUSU OLABILECEK SORULARI IŞADAMLART VE UZMANLARA SORDUK Gezgin: Serbest faizden söz etmek "fantezi" olur f NİLGÜN UYSAL Sanayi Odası Yonetim Kurulu Başkanı Nurullah Gezgin, "fantezi"lerle ekonominin gerçek ihtiyaçlarını birbirınden ayırmak gerektiğıni vurguladı ve sorularımızı şoyle yanıtladı: 1. Türkiye'de serbest faizden soz etmek fantezi olur. Çunkü, serbest faiz duzeninın çahşması için ne mevcut bankacıhk kesiminin mevcut organizasyonu yeterlidir ne de sermaye piyasasının kaynakları. . Bu koşullarda serbest faiz fanteziden oteve ait Koçman: Faiz paranın kaybettiği değer kadar "gelir getirmeli" ILredi faizlerinin mevduat faizleh ile çok yakın ilişkisi vardır, ama sadece bu faktörden etkilendiğini söylemek tnümkün değildir. Kredi faizlerindeki maliyet artışının müşteriye yansıtümaması gerekir. lat tam anlamıyla serbest değildir. Ancak, ithalat Türkiye'de haksız rekabete \e monopoüerin olu>masına kar^ı bir "araç"' olarak kullanılabilir. ithalat şu aşamada Türkiye'de sanayii terbive edecek bir aractır ancak TÜSİAD Başkanı Ali Koçman "serbest faiz"e ilişkin sorumuzu vanıtlarken, konuyu mevduat ve kredi faizleri diye ikiye avırmayı yeğledi ve şunlan soyledi. 1. Mevduat faizlerinin, rant olarak, tasarruf sahibine paranın bir yılda kaybettiği değer kadar "gelır" getirmesi lazımdır. Kredi faizlerinin ise, mevduat faizlerinin oranı ile çok yakın ilişkısı olmakla birlikte, sadece bu taktorden etkilendiğini soylemek mumkun değildir. Kredi faizınin gerek devletin aldığı vergi bakımından. gerekse kredıyi aldığınız mali aracı kurumlann malıyet masrafları açısından da değerlendirilmesi lazımdır. Kredi faizlerinin makul bir şekilde indirilmesi, aynca talepten de etkilenir. Bankalar risklerini ve kârlarını bu denge ıçinde tayin ederler. Ancak yine de kredi faizlerindeki maliyet artışlarının müşteriye aynen yansıtılması gerekir. 2. Türk Parası Koruma Kanunu değişmelidir. Ancak, sınırlı olarak. Koklu bir değişikliğe koşullar uygun değildir. 3. ithalat serbestliği de ancak kademeli olarak getırilir. Ancak, Turkiye'nin dış tediyeler bilançosunun sağlayacağı olanaklara bağlı kalmak kaydıyla tabii ki. Bildiğim kadarıyla bugün dünyamn hiçbir yerinde ithalat tam serbest değildir. Ancak Türkiye'de ithalat haksız rekabete ve monopollere karşı "araç" olarak kullanılabi/ir. mez. 2. Konvertibilite de tıpkı faız gibı Turkiye için şu koşullarda bir fantezidir. Dovız meselesi çozulmedikçe de oyle olacaktır. Evet ıhracat geçmış yıllara gore anmıştır. Ama 67 milyar dolarlık ihracat rakamı da komik bir rakamdır. Buna karşın, Turk Parası Koruma Kanunu'nda bazı duzenlemeler yapılması gerekli ve doğaldır. 3. Bildiğim kadarıyla bugun dunyanın hiçbir iılkesinde itha Kısa vadeli borçlardaki artış devam ediyor ANKARA (ANKA) Kısa vadeli dovız yükumluluklerinin 1983 yılında girdiği artış eğilimi suruyor. Ağustos ayında 37,0 milyon dolarhk yeni bir artış daha gosteren Kısa vadeli döviz >ükumlülükleri, yıibaşından ağustos ayı sonuna dek 594,4 milyon dolartak bir artış gostermiş oldu. Kısa vadeli dovız yukumlulukleri, geçen yılın eş döneminde 373,6 milyon dolar artmıştı. Ağustos ayındaki artış sonucu, Merkez Bankası'nın kısa vadeli döviz yukümlülukleri 6 milyar 192 milyon dolara ulaştı. Önümüzdeki günlerin nç tartışma konusu 1. Faizler serbestçe belirlensin mi? 2. Türk Parasını Koruma mevzuatı kaldırılsın mi? 3. tthalatta liberasyona gidilsin mi? İki firmanın dört ürününde TSE damgası kıdlandamayacak ANKARA, (ANKA) Turk Standartları Enstitüsu dört uründe TSE damgası kullanılmasını yasakladı. TSE'nin Resmi Gazetede yayınlanan ilanında "Voliaj Elektrik ve KatHo Sana>ii"nin tup bıçimi floresan lamba balastlan kapsamında imal ettiği "Liımen" markah mamüller için imzalanan sozleşme feshedildi. Aynı şekilde sozleşme ve mevzuat hukümlerine aykırı uretim yaptığı belirlenen "Özerol Sınai Tesisat Proje ve Taahhül Burosu" tarafından üretilen "ka>naklı çelik kalorifer kazanlan, sıcak su hazııiayıcıları. sıcak su, kaynar su ve>a buharla çalışan hidrofor tankları" ile ilgili sözleşmeler de feshedildi. Öztin Akgüç: Tam serbest faiz Türkiye'de istense de Belçika'nın ilginç bir deneyi var. Belçikalılar resmi döviz piyasası ile serbest piyasayı ayırdılar. Bu düzene göre ihracatçı kazartdığı dövizin bir bölümünü serbest piyasada satabilivordu. Biz de Türkiye'de fazla riske girmeden uygulayabiliriz. Dr. Öztin Akguç, ne yapılacaksa ulkenin geleceğinı tehlikeye atmadan yapılması gerektiğini; oynanmış ve ustelik maliyeti de yuksek senaryoları yeniden uygulamanın fazla bir anlamı olmadığını soylüyor ve sorulanmızı şöyle yanıtlıyordu: "Türkiye'de bankacıhk sistemi "oligopol" bir yapıya sahip. Bu nedenle faız ya kamu otoritelerı tarafından saptanıyor... Ya da bankalar kendi aralarında toplanıp faız oranlarını belırliyorlar. Durum böyle olduğu için istense de tam bir serbest faiz politikası uygulamanın imkânı yoktur ulkemizde... Önun otesinde, Türk bankacıhk sistemi birkaç yıl önce bir faiz deneyi geçirdi. Ve bunun sonuçları da somut olarak yaşandı. Aynı deneyin tekrar yaşanacağını sanmıyorum. Bugun faizleri belirleme yetkisı halen Bakanlar Kurulu'ndadır. Bu yetki Bakanlar Kurulu tarafından kullanılsa dahi yine bankalar kendi aralarında toplanıp anlaşabilırler. O nedenle faiz alanında "boğazkesen" denilen turde bir rekabet kolay kolay olmaz Türkiye'de... Ama kamu otoritesi bankaları dolayh yoldan olmasa bile dolaysız olarak etkileyebilir. Orneğin, reeskont politikasıyla... Boylece, doğrudan değil ama dolayh olarak banka faızlerini yonlendirebilir. Var olan koşullarda, Türkiye'de tartışılacak olan serbest faiz politikası değildir. Olsa olsa şu iki olasıhk tartışılabilir: • Faizleri kamu otoritesi mı belırleyecek? Yoksa bankalar kendi aralarında mı faızi saptayacaklar? • Kamu otoritesi faizlerin oluşumunda, bankaları "doğrudan" mı, yoksa "dolayh" olarak mı etki alanında tutacak? Turk Parasını Koruma Kanunu'nu da koklu olarak değiştirmek için koşullar elverişlı değildir. Son uç yıla ait dış ticaret açığı 12 milyar doların ustündedir. Bu yıl ise, geçen yıldan daha yuksek olacaktır dış ticaret açığımız. Yan işlemler açığı da oyle... Dış ticaret açığı 4 milyar dolar olacaktır büyuk olasıhkla... Merkez Bankası'nın brut doviz rezervi I milyar dolarhk bir buyukluk taşıyor. Net dovız rezervi ise. negatifıir. Ana para olarak dış borcumuz, 18 milyar dolardır. Faizi ile birlikte bu borcun tutarı 24 milyar doiarı bulmaktadır. uygulananuız lum dovizi serbest piyasada satmasına imkân verilebilir. En azından boyle birşey denenebilir. Bu, ulkenin geleceğıni çok fazla tehlikeye atmayacaktır. Mutlaka serbestlik olacaksa riske girmeden kademeli olarak ilerlenebilir. tthalatta serbestlik de mevcut dış ticaret tablosu içinde mumkun gozukmuyor. Kuşkusuz sanayileri gelişıp serpıldiklerı halde sonsuza dek dış rekabete karşı koruyamazsınız. Ancak önemli, stratejık bazı sektorler pek fazla koşul aranmadan korunabihr. Ozet olarak, Guney Amerika'da yaşanmış deneylerı iyi incelemek gerekir derim. Oynanmış ve mahyetı yuksek bir senaryoyu korukörune uygulamanın fazla bir anlamı olmasa gerek. Hiç olmazsa daha sağlam hesaplara dayanarak açılalım yeni ufuklara... I Istanbullıı büfeciler: "Tost 55, sandviç 75 lira olsun. İSTANBUL (UBA) İstan bul Bufeciler Derneği, yiyecek fiyatlarına yüzde 50 ile yuzde 70 arasında zam istiyor. Zam gerçekleşirse bir kaşarlı tost 55 lira, bir sandviç 75 lira olacak. Bufeciler Derneği Başkanı Hasan Sever UBA'ya yaptığı açıklamada, artan gıda maddeleri fiyatlarının zam yapılmasını zorunlu kıldığını belirterek şöyle konuştu: "Hammadde fiyatlannda yuzde 50 ile yüzde 90 arasında bir artış var. Bir de bunun dışında enflasyonun yüklediği genel fi>a( artışlan var. Bu durumda büfede salılan gıda maddelerinin fiyatlannın artması zorunlu oldu. Biz, Büfeciler Derneği olarak, >eni tarife taleplerimizi onumuzdeki hafta içerisinde belediyeye resmen bildireceğiz. Bu koşullarda Turk Parası Koruma Kanunu'nu koklu olarak değıştırme olanağı yoktur. Ancak, bazı burokratik engeller azaltılabılir. Turkiye'nin bugun geldıği aşamada yapılabilecek >eylerden biri "kur serbestisi" ile "konverHbilite" ayırımına dikkat etmek olabilir. Belçika'nın uygulamaya soktuğu ilginç bir deney var. O da $u: Belçikalılar resmi doviz piyasası ile serbest piyasayı ayırdılar. Bu duzene göre, ihracatçı kazandığı dövizin bir bolumunu resmi kurdan satmak zorundaydı, geri kalanını da serbest piyasada satabilivordu. ithalat ıçın de aynı şey soz konusuydu. Türkiye'de de bu uygulanabılir. Ihracatçının, getirdiğı bir bo TÜSİAD Konseyi seçim sonrasını değerlendirdi Ekonomi Servisi Önceki gün Turkiye tş Adamları Derneği'nde (TÜSİAD) yapılan Konsey toplantısında, Turkiye'nin önunde açılan yeni dönemi değerlendirmeye donuk konuşmalar da yapıldığı oğrenildi. Bu konuda bilgisine başvurduğumuz TÜSİAD Başkanı Ali Koçman, sözkonusu toplantının 22,5 saat sürduğünu belirterek şunlan soyledı: SEMINER SERGI KONFERANS "Bu nisan ve kasım ayında, kısacası yılda iki kez vapılan istZMİR (THA) İzmirli iş ttşari mahivetteki bir toplanülaradamlanna gore Anavatan Pardan birivdi. Ancak, Hükümet tisi Genel Başkanı Turgut Özal ve kabinesinı 7 buyuk sorun bekkurulması için yapılan çalışmaliyor. İşadamları Özal'ın proglann belirli bir siire alacağı gözönünde tutularak, sonbahar de : ramında yer alan yuzde 7'lik kalğerlendirmesinin şimdi yapıla : kınma hızına ulaşmanın zor olmayacağı kanısında olduklarını tnavacagı belirtildi. Fazla bir >obelirterek "yatınmlarda bulunaruma gidilmedi. Bir karar alınmacak yeni kaynaklar ile bu kalkındı." ma hızına erişebileceğimizi sanı>oruz" dediler. Egeli işadamlarına göre en önemli sorunlar enflasyon, ihracat ve anarşi ayırmamak gerektiği üzerinde durdu. Beşikçioğlu, Turgut Özal ve kabinesinin ekonomik sorunlann ustesinden gelebilecek güçte olduklarını belirterek "Yeterli kaynak ve sıkı bir çahşma ile enflasyon oranı aşağıva çekilebilir. Bu arada bunu yapmazsanız anarşi yeniden hortlar" şeklinde konuştu. EBSO meclis uyesi işadamı Mazhar Zoriu yeni hukümetı bekleyen en büyük iki sorunun vergiler ve yatırımlar olduğunu belirtti. Zorlu, Turgut Özal'ı "bilgili bir teknokrat" olarak niteleyerek "Vergiler ve yatınmlar konusu en büyuk iki sorundur. Vergileri daha adil almak sistemi gelirilmelidir. Bu arada duran yatırımlara da harekel getirilmelidir" dedı. Ozel sektorun atıhmcı gucunden yararlanmayı öneren işadamı Necdet Bükey'deulkenin ikisi gundemde, biri gündem dışı üç buyuk sorunu bulunduğunu beItrterek "İşsizlik ve ekonomik konular ile şimdilik gundem dışı bulunan anarşi konularına yeui hukumel buyuk bir titizlikle eğilmelidir" şeklinde konuştu. l/mır Ticaret Odası Meclis Uyesi Adil Çullu, Turgut Özal'ı bekleyen sorunların başında Turk Parası'nın Kıymetini Koruma Kanunu'nun geldiğini soyledi Çullu "Gerek Özal'ın programında. gerekse TV konuşmalarında TPKK hakkında neler yapabilecekleri konusuna fazla ağırlık verilmemiş olmakla birlikte, bu kanunun kesinlikle değiştirilmesi ya da yeniden düzenlenmesi gorüşunde>iz" dedı. BMC Genel MudürüZiya Öıkan ise bugun için Turkiye'nin en önemli sorunlarının enflasvon ve ihracatın yeniden canlandırılması olduğunu belirterek, bu iki sorunun çozumunde elde edilecek başarıların, diğer sorunların çozümune buyuk destek sağlayabileceğini soyledi. Enflasyon ve ihracatın yeniden canlandınlması dışında, Turkiye'nin diğer onemh bir sorununun da işsizlik olduğuna dikkat çeken Ziya Özkan, inşaat sektörunun konut yapımıyia canlandırılmasının hem işsizlik sorununa hem de sosyal bir yara olan konut sorununa ciddi bir destek sağlayabîleceğini hatırlattı. Yeni kurulacak hükumetin burokrasi uzerinde de durmasını isteyen BMC Genel Muduru Ziya Özkan, "Devlet burokrasisini etkin ve suratli bir tempoya kavuşturacak yapısal ve hukuki düzenlemeler süratle ele alınmalıdır" dedı. Kafaoğlu: Bankerzedeler 1 Arahk'ta cüzdanlarını almıs olacaklar Alpaslan Beşikçioğlu: Enflasyon onlenmezse anarşi canlanır ANKARA (a.a) Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu, "Bankerzedeler 1 aralık 1983 günü hesap cüzdanlannı almış olacaklar" dedi. Kafaoğlu, bankerden alacakh olanlar için Turkiye Emlak Kredi Bankası'nda hesap açıldığını hatırlatarak, "Bankanın, tasfiye şirketlerinden ve tasfiye kuruluşlarından hesapları devraldığım" soyledi. Adnan Başer Kafaoğlu, bankerlerden 200 bin liraya kadar alacağı olanların 25 bin liralarının hemen odeneceğinı, geri kalan 175 bin liranın ise vadeli mevduat olarak banka hesabında bulundurulacağını bildirdi. İzmirli işadamları önemli sorunları şöyle sıraladılar: Halk Sigorta 83 Acenteier Toplantm bugun Buytik Tarabya Ote(1) Enflasyon (2) Anarşi (3) li'ndt başlayacak. Sigortantn gerekliliği ve sigorta yvpılmasında acett Vergiler (4) Yatırımlar (5) Işsizleye düşen görevlerin onemi üzerinde duralacak olan "Halk Sigot? \ lik (6) Türk Parasınm Kıymetita 83 Acenteier Toplantısı" yarın son erecek. ni Koruma Kanunu (7) Ozel sek' törun durumu HediyeVık Eşyu Fıuırı Turkiye eski vergi rekortmeİstanhui El Sanaüan ve Hediyelik Eşya Fuan mn tiçüm ni İzmirli işadamı Alparslan Bekasım çarşumbu gunü saaı ll.OO'de Sheraton Ottii saionlarmda açt şikçioglu goruşunu açıklarken, lacak. İnterfeks Lluslararası Fuarcılık A.Ş. tarafından duztnlenm enflasyon ve anarşiyi birbirınden "Armağan 83 Fuarı"nda çeşitli hediyelik eşyalar 5 gıin sure ile il.OOi2.00saarleriarasında teşhir edilecek. "Armağan 83 Fuan" 20 kasım pttzar günti 21.00'e dek açık kalacak. Halk Sigorla H3 Aventeler TopUıntısı Ziya Özkan: Enflasyonun kontrolü ve ihracalın canlandınlması önemli Ankartı İeeeek re (inlu Fuarı Ankara I. Içecek ve (jııia tuan'mn bugtin Turkiye Odalar Birttf / salonlannda açıtacağı bildirildi. Yetkititer. alkoliu ve alkolsuz içki, meşrubat. meyvesuyu. gazoı, sut, maden ve ntenba suyu, tatlı. çukulata. şekerleme, zeytinyağı, makarna. nebati yağ. bisküvi veher çeşit gıda maddeteri ureticilerinin katıiabileceği serginin 20 kastm tarihine kadar açık kalacağını MirttHer. Turkiye Halk Bankası İhtisas Bankası'na dönüştürüldü ANKARA (THA) KIT'lerin yeniden duzenlenmesine ilişkin Turkiye Halk Bankası A.Ş.'nin gorev ve sorumlulukları ile ilgili 122 Sayılı Kanun Gucunde Kararname yayınlandı. Buna gore, Halk Bankası işlevlerine uygun olarak İhtisas Bankası haline donuşturüldu. Yeniden düzenlemeye ilişkin 122 sayılı kararnameye gore, Turkiye'nin tasarruf birikimine katkıda bulunmak ve bu tasarruflan ekonominin gerek duyduğu alanlarda değerlendirerek "esnaf, sanatkâr, küçük ve orta ölçekli sanayi ile diğer sanayi kuruluşlannı kredilendirme" gibi temel gorev lerı yerine getirecek olan Halk Bankası, ulusal ekonomiye uygun olarak sermaye birikimine ve daha fazla yatırım yapılmasına olanak yaratacak. Yeniden duzenleme kararnamesine göre, Halk Bankası'nın kamu kurum ve kuruluşları adına banka kaynaklarından yaptığı ödemeler yururlukteki en yüksek vadeli mevduat faiz oranı ustunden hesaplanacak faızle birlikte ilgili kurumdan tahsil edilecek. DUNYA EKONOMISI DISBANK DOVİZ KURLARI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 Isveç Kronu 1 tsviçre Frangı 100 halvan Lireti lOOJapon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 Suudi Arabistan Riyali Döviz Alış 254.55 233.30 13.61 95.65 4.70 26.52 31.42 85.41 32.34 117.81 15.78 108.37 206.20 872.78 34.29 378.06 73.15 Döviz Satış 259.64 237.96 13.88 97.56 4.80 27.05 32.05 87.11 32.98 120.17 16.09 110.53 210.32 890.23 34.98 385.62 74.61 Efektif Alış 254.55 221.63 13.61 95.65 4.47 26.52 31.42 85.41 32.34 117.81 14.99 102.95 195.89 829.14 32.58 378.06 69.49 Efektif Satış 262.19 240.29 14.02 98.52 4.85 27.31 32.36 87.97 33.31 121.34 16.25 111.62 212.38 898.96 35.32 389.40 75.34 Turk DısTkaret Bankası Oyun kâğıdı yupımı için SEKA olumsuz cevap verdi ANKARA, (ANKA) Kızılay Derneği Türkiye'de oyun kâğıdı yapamayacak. Kızılay Derneği yonetıcileri, oyun kâğıdı ithaline son vermek ve oyun kâğıdı ihtiyacını yurt içinden karşılamak amacıyla çalışmalar yapmış, ihaleler açmıştı. Kızılay Derneği Genel Başkan Yardımcılarından İhsan Saraçlar, SEKA'nın oyun kâğıtlannda kullanılan kartonu yapamayacağını bildirmesi üzerine, bu yöndeki çahşmalann durdurulduğunu bildirdi. Gelişmekte olan ülkelerin birikmiş dış borçları için çözüm aranıyor 20 ülke temsilcisinin Londra'daki toplantısında uluslararası para bunalımı, finansman ve ticari sorunlar ele alınacak. LOZAN, (ANKA) Gelişmekte olan ülkelerin dış borçları, 20 ulke temsilcisinin Lozan'daki toplantısında tartışılacak. Hafta sonunda yapılması beklenen toplantıya, aralarında ASEAN uyesi ülkeler ve Brezılya'nın da bulunduğu, gelişmış ve gelişmekte olan 20 ulkenin katılacağı belirtildi. Toplantının odak noktasını, uluslararası para bunalımı, finansman ve ticari sorunlar oluşturacak. Ancak, gelişmekte olan ülkelerin dış borçları konusunda, sorunun çozümune ilişkin farklı yaklaşımlar bulunuyor. GATT Genel Müduru Arthur Dunkel, ithalatın azaltılması yerine, dunya tıcaretinin geliştirilmesi yoluyla bir çozum bulunması gerektiğinı soyledi. Bihndiğı gıbi Latin Amerikah bazı borçlu ülkelerin kabul ettiği IMF koşulları ithalatın uzatılmasını da içeriyor. ABD'nin ozel ticaret temsilcısi William Brock ile Brezilya Dışişleri Bakanı Ramiro Saraiva Guerreıro'nun, dünya tıcaretinin desteklenmesı yolunda iki ayrı çozum yolu önerdikleri belirtildi. Sözkonusu çozümler, gümrük vergilerinin planlanmasından daha hızlı biçimde duşürülmesi ve mali ve ticari sorunlara ortak bir çözum bulunması amacıyla ticaret ve maliye bakanlannın katılacağı uluslararası bir konferans düzenlenmesini kapsıyor. Ancak uzmanlar, bu önerinin Avrupa'dan destek görmediğini belirtiyorlar, AET uyesi 10 ulkenin, topluluktaki yıllık gelişme hızı yuzde 2've ulaşıncaya kadar gumrük tarifelerinde boyle bir indirim yapamayacağı savunuluyor. VEFAT ye TEŞEKKÜR Kırklareli eşrafından. Saatcuzade Rıfat Efendi kızı, Edirne Haliklerinden merhunı Kemal Engin e^i; Semahal, Sabahal, Ayhan'ın biricik annelcri, Dr. Tevfik kayınvalidesi, Engin vo Erkin Giirün çok sevgili anneanneleri Küçük sanayileşmiş ülkeler de borç hastalığına yakalandı Ekonomi Servisi Borç bunalımı dunyanın her koşesinde patlak veriyor. Toplam borç yüku 800 milyar doları bulan Üçüncu Dunya ulkeleri ve 100 milyar doları aşan sosyalist ülkelerin yanı sıra, gıderek daha fazla borçlanan kuçuk sanayileşmiş ülkeler de uluslarası bankaların başına dert oldu. 1970'li yıllar boyunca "refah devleti" uygulamasını surdurulebilmek amacıyla buyuk butçe açıkları veren ve bunu dış borçlanma yoluyla gidermeye çalışan Isveç, Danimarka, Irlanda ve Avusturya gibı ülkelerin borçları teh.li.seh boyutlara ulaştı. lıianda'nın toplam dış borcu GSMH'sının yuzde 40'ını aşarken, bu oran Y. Zelanda'da yuzde 32'ye, Danımarka'da yüzde 25'e ve Belçika'da yuzde 23'e ulaşıyor. Aynı şekilde, on yıl once borcu GSMH'sının yalnızca yuzde 3"une eşit olan Avuslurya'nın borcu bugun GSMH'nin yüzde 22'sı duzeyınde. 10 yıl once hiç borcu bulunmayan İsveç'ın şımdıki borcu GSMH'sının beşte birine eşit duruma geldi. Bu konuda Fransa'nın durumu da pek parlak değıl. Son bir buçuk yılda 10 milyar doların ustunde borçlanan bu ulkenin dış borçu GSMH'sının yuzde 9'una ulaşmış bulunuyor. Son yıllara kadar borçlarını "tıkır tıkır" geri odeyen kuçük sanayileşmiş ülkeler, borç yukunun aniden artması, yukselen, faiz oranlannın borç yukunu daha da ağırlaştııması \e dunya ekonomik bunalımının dışsatım gelirlerinı duşurmesı nedeniyle borçlannı odemekte /orlanmaya başladılar. Dunya cknııomısınde gozlenen canlanmj belırıılerıne \c bu ulkelerden bazılarında alınan istıkrar onlemlerine rjğmen birkaç ulkede borç bombasının paılaması kaçınılnıaz gorunuvor. DÜNYADA NELER OLUYOR? ABD'ıie cari işlemler açığı öngörüsü Reagan Hukumeti. ABD'nin cari işlemler açığına ilişkin öngörüsunu yeniden değiştirdi. Yeni öngoruye gore, cari işlemler dengesi bu yıl sonunda 35 milyar dolar açık verecek. Hükumet çok kısa bir sure once açığın 30 milyar dolarda kalacağını açıklamıştı. Öngörüdeki bu değişiklik. yılın uçuncü çeyreğinde dış ticarette gö'zlenen olumsuz durumdan kaynaklandı. Soz konusu dönemde dışalım yüzde 8 oranında artarken. dışsatım artış hızı yüzde 3.8'de kaldı. ABD'nin son yıllardaki en yuksek cari işlemler açığı 15.5 milyar dolarla 1978 yılında gerçekleşmişü. Geçen yıl rakam 11.2 milyar dolardı. ÇAPRAZ KURLAR 1 ABD DOLARI 18.7031 A vusturya Şilini 2.6612 54.1595 Belçika Frangı 9.5984 9.1015 Fransız Frangı 2.9803 7.8710 Isveç Kronu 2.1606 1613.11 Italyan Lireti 234.88 1.23448 Kanada Doları 7.4234 3.4798 S. Arabistan Riyali 1 Avustralya Doları: 0.9165 1 Kuvevt Dinarı: 3.4287 1 Sterlin: 1.4852 B. Alman Markı Danimarka Kronu Hollanda Florini İsviçre hrangı Japon Yeni ,\orveç Kronu lngiliz ekonomisiıt'm ateşi Yİikselecek İngiliz ekonomisinin geleceğine ilişkin olarak yayınlanan raporlar hiç de iyiye işaret etmiyor. Ulkenin en büyuk iki mali kuruluşu olan Barclays Banc ve Hoare Govett, Hükümet açıklamalarının aksine canlanmanın kalıcı olamayacağı görüşundeler. İki kuruluş da özellikle yuksek faiz politikasınm süıdürülmesi durumunda canlanmanın hayal olacağını öne süruyorlar. Govett'e gore, "pahalı kredi politikası" nedeniyle 1984 yılı sonuna kadar enflasyon yeniden yüzde 10'a tırnıanacak. Özbey ve Dr. Muanımor Gül'ün ABD DOLARI ABD DOLARI ABD DOLARI İRFAN ENGİN Tanrının rahmciino kavu^muştur. Cenaze toreninc katılan \e acımızı paylaşan tunı sevcnlcıiiK icsckkur cderi/. AİI FSİ Diittya petrol talebi göz kırpıyor ALTEN GUMUŞ FIYATLAR1 Cumhuriyet Reşat 24 Ayar (gr.) 22 Ayar bilezik (gr.) 900 Ayar gumu) (gr.) ALİ!) 26.900 27.000 3.750 3.410 90.00 S !//.> 27.000 2'.500 3.75* 3.525 92.01/ Dunya petrol talebindeki duşuş hızının yavaşlamaya başladığı ve yılın son çeyreğinde talepte bir artma goruleceği bildirildi. American l'etroleıım Institute (Amerikan Petrol Enstitüsü)'nun yıllık genel kuruluna sunıdan bir raporda, bu artışa rağmen fiyatlarda herhangi bir oynama beklenmediği kaydedildi. iw. Afrika Merkez liankam knsası uune\ İJriktı Mtrkcz liankası 'nın kasaları son bir ayda yan yarıya hosaldı. (•. ifrika 'nın eylııl ayı sonunda 910 milyon dolar tııturındaki doviz rezervleri ekim sonunda 450 milyon dolara indi.