Katalog

11 KASIM 1983+ • * • HABERLERİN DEVAMI CUMHURİYET/11 Özal: Hızımıza ayak uyduramayan bürokrat olabilir O'nu saygıyla andık (Baştarafı 1. Sayfada) Kendiliğinden ayrılmak isteyenler olabilir" şeklinde konuştu. Özal'a yonelttiğimız sorular ve yanıtları şoyle sıralanıyor: SORU Bakanlıkların sayısını azaltrvorsunuz. Ama bu bakanlıklara bağlı genel müdürlüklerin ve diğer birimlerin veni duruma uyumunu nasıl sağlayacaksınız, Yani geçiş donemi nasıl olacak? ÖZAL Bunu zaten vaktiyle 27 şubat kararnamesi genelde yaptı. Oraya göre zaten bir değişiklik yok. Nihayet uniteler biraraya gelecek. İcap ederse üniteler zaman içerisinde füzyon yapılır. SORU Burokraside çok fazla değişiklik bekleyebilir miyiz? ÖZAL Genelde şunu söyleyebilirim: Herkesle çahşabilirim. Çünku burokrasiden de geldiğim için bu değişikliklerin faydadan ziyade zarar getirdiğini de gördüm. Tabii hızımıza ayak uyduramayanlar olabilir. Onlara birşey diyemem. Bizim tempomuz biraz hızlıdır. Kendiliğinden aynlmak isteyenler olabilir. Ona da birşey diyemem. Biz genelde öyle hissi olarak davranmayız. En zor dönemlerde dahi hissi davranmadık. SORU Yani hızınıza ayak uyduraraayanlar dışında çok fazla değişiklik beklenmemeli divorsunuz. ÖZAL Hayır, genelde burokraside çok fazla değişiklik olmayacak. SORU Seçim bildirgenizi açıkladığınız basın toplantısında sermaye piyasası, bankalar, giimrük, barolar, personel rejimi gibi kanunlan içeren bir "kanunlar paketi" hazırlayacağınızı belirtmiştiniz. Bu yasa tasarıları hazırlandı mı? ÖZAL Hükümet olmadan bu hazırlıklar olmaz. Ama birtakım çahşmalar yürütüluyor. Önümüzdeki zamanı boş geçirmiyoruz. SORU Hükttmetin kurulmasından sonra hemen yiiriırlüğe konulacak acil işleri saptamak için bir çalışma grubu oluşturuldu sanıyorum. Bu acil konular hangileri? ÖZAL O konuda şimdi birşey söyleyemem. Ama şu anda en önemli işler parlamentonun devreye girmesi, mecliste başkanlık divanının seçilmesi gruplann teşekkülü hukümet programı, bunların hazırlanması için çalışılıyor. Bir taraftan hukümetle ilgili çalışmalarımızın ait yapısını tamamlıyoruz. Yani boş durmuyoruz. Önümüzdeki lOgün bizim için fevkalade kıymetlidir. HALKI KAZIKLAMAYACAĞIZ SORU Efendim, bir de Boğaz Köprüsü'nün satılması konusu var. Köprünün gelirinin satılması konusunda hemen girişimde bulunacak mısınız? ÖZAL Çok taliplisi var. Yurt dışındaki işçilerimiz de talipli. Biz tasarruf şevkini canlandırmak istiyoruz. Maalesef tasarruf şevki azalmıştır. Yani halk klasik tasarruf yollarına dönmüştur. Yani tasarruf emlaka, altına ve mala yönelmiştir. Bunu tekrar ekonomiye yararlı hale getirecek sistemi yurürluğe koymamız lazım. Bunun yolları da hisse senetleridir, ondan sonra bankalann verdiği faizlerdir, benzerleridir. Bu konuların uzerinde durulması lazım. Tasarruflar geliştirilemezse biz istediklerimizin çoğunu yapamayız. Köprü, barajlar gibi muhtelif kârlı işlerin hiç olmazsa kârları halka intikai ettirilirse oralardan alınacak paralarla yeni yatınmlar yapılır. SORU Geliri halka satılacak yatınmlar arasında KİT'lerin bir bölümü de bulunuyor mu? ÖZAL KİT'ler hemen birden satılmayacak. Yani KfT'lerin üzerinde biraz düşünmemiz lazım. Zaman içerisinde olacak. Zaten programımız da aynen öyledir. Çünkü kârlı olmayan işi zaten kimseye veremezsiniz. Kârlı mı, değil mi onu iyi bilmemiz lazım. Yani halkımızı kazıklayacak değiliz. SORU Sayın Biilend Ulusu'nun partiniz tarafından meclis başkanlığına aday gösterilmesi söz konusu olabilir mi? ÖZAL O konuyu şu anda hiç görüşmüyorum. SORU Basında Bakanlar Kurulu için b a a isimler yayınlanıyor. Bu isimler için ne diyorsunuz? ÖZAL Birşey söylemem. Benim metodum farklıdır. Arkadaşlanm bilirler ki, isimler konusunda ben ya da bazı arkadaşlarımla birlikte karar verırim, hatta bazılanna da sormam. Bazılanna sorarım. Bakanlar Kurulu dışında kalan arkadaşlanm da hiç alınmazlar. Listeyi son gıin açıklanm. SORU Dış polilika konusunda ne dıişunüyorsunuz? ÖZAL Bunu dışarda da devamh sordular. Devamlı ifade ettim. Dış politika cizgisinde değişiklik yok. Batı ile ilişkilerimize devam edeceğiz. Bir de İslam alemiyle son beş senede başlayan ilişkilerimiz var. Buna da devam edeceğiz. Bıınlar birbirinin alternatifi değildir. SORU İthalatta liberasyona gidilmeli mi? ÖZAL Bu konu programımızda var. Bakın programımız. da (İthalatta kademeli olarak liberasyona gidilerek tüketicinin ucuz ve kaliteli mal alması temin edilecektir) diyoruz. fBaştarafı 1. Sayfada) kanı Yaşar Yurtöver, Sosyal Demokrasi Partisi Genel Başkanı Cezmi karlay, Refah Panisi Genel Başkanı Ahmet Tekdal ve Yeni Doğuş Parlisi Genel Başkanı CaviJ Usal katıldılar. Anıtkabir'deki toren, saat 09.00'da başladı. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, pembe güllerden oluşan çelengi Atatürk'ün kabrine koyduktan sonra ti sesi ıle birlikte saat 9.05'te saygı duruşunda bulunuldu ve İstiklâl Marşı dinlendi. Bu sırada tüm kentlerde Atalürk'un hayata gözlerini yumduğu saat olan 9.05'te vatandaşlar saygı duruşunda bulundular. Fabrikalar sirenlerini, arabalar klaksonlarını çaldılar, bayraklar yarıya indirildi. Cumhurbaşkanı Kenan Evren, Misakı Milli kulesindeki özel deftere yazdığı yazıda, "Eserlerinin uyanık bekçileri, demokratik parlamenter sistemin bir daha yozlaştırılmaması için daha dikkatli ve duyarlı olacaklardır," dedı. Evren, özel deftere şunları yazdı: " L l u Önder Atatürk, Aramızdan ayrılıp. yureklerimizde ve duşiıncelerimizde taht kurduğun giınün 45'inci yıldönumünde, inkılap ve ilkelerini sonsuza kadar yaşatmanın, onlan daima yüceltmenin sarsılmaz azmi \e inancı içinde milletçe lekrar huzurunda bulunuyoruz. Kutsal emanetin ve en biıvük eserin Cumhuriyet'i. oz varlığı kahraman silahlı kuvvelleri ile butunleşerek 12 Eylııl Harekâtıyla yok olma lehlikesinden kurtaran yiice milletin, 6 kasımda, senin çok arzuladıgın demokratik parlamenter sisteme yeniden geçiş sınavını da, dost ve düşmanlannın goziı önunde başarıyla vermesini bilmiştir. Eserlerinin uyanık bekçileri. Cumhuriyel'in lehlikeyedüşmemesi ve onun temel ilkelerinden biri olan Hakimiyet Kayıtsız Şarisız Milletindir" özdeyişinde ifade ettiğin demokratik partamenter sistemin bir daha yozlaşlırılmaması için. bundan böyle her zamankinden daha dikkatli ve duyarlı olacaklardır. Bu duşüncclerie. en derin minnet ve şükran duygularıyla huzurunda saygıyla eğiliyoruz" 10 Kasım nedeniyle Devlet Tiyatroları dün Yeni Sahne'de ozel bir procram düzenledi. GOZLEM UGUR MUMCU (liaiiaratı I. Sayfada) taze krediler, gelecek hukümetlerin elini kolunu bağlamaktadır. 12 Eylül öncesi yaşadığımız anarşi ve terörün hızı kesilmiştir, henüz kökü kazınmış değildir. Sıkıyönetim, "geçiş dönemi"nde de devam edecektır. Bu yuzden, hükümetin anarşi ve terör ile ilgili yetkileri de en ait düzeyde kaiacaktır. Bu durumda, Sayın Özal, 12 Eylül öncesi hükümetince yürürlüğe konan ve 12 Eylül Hükümetı'nce uygulanan "24 Ocak Kararlan'nı" bundan sonra da uygulamaya devam edecektir. Yetki ve etki bu alan için söz konusudur. Özal, Sayın Ulusu Hükümeti'nde Başbakan Yardımcısı iken ekonomı ve maliyeden sorumluydu ve kendisıne bu konularda geniş yetkiler tamnmıştı. Özal, şimdi Başbakan olarak aşağıyukarı bu yetkileri kullanacaktır. Ekoncmidek. hberalleşme çalışmaları yeniden hız kazanacaktır. Özal'ıtı özel etki ve yetki alanı budur. Özal'a bugüne dek yöneltilen en haklı eleştiri, "uygulanan ekonomik programın hukuksal çerçeves/"nin niçin çizilmediğiydi. Gerçekten de 24 Ocak Kararları, Merkez Bankası Yasası, Bankalar Yasası, Ödünç Para Verme İşleri Hakkındakı Yasa, Türk Parasının Kıymetınin Korunması'na ilişkin Yasa ve Maliye Bakanlığı tebliğlerınde "serbest faiz düzeni" ile ilgili gerekli değişiklikler yapılmamış, "istikrar tedbirleri" adı verilen yeni modele, "elyordamı" ile girilmiştir. Örneğin, faizle para kazanmakiçin ödünç para verme işleriyle uğraşanlarla ilgili 1933 tarihli, "Ödünç Para Verme İşleri Kanunu" 24 Ocak Kararları'ndan önce en son 1970 yılında değıştirilmiş, yasadaki ıkinci değişiklik için 1981 yıli eylül ayı beklenmiştir!. Özal'a sorarsanız, bu yasalar, 12 Eylül öncesindeki parlamento arıtmetiğı nedeniyle çıkarılamazdı.Peki ya 12 Eylül sonrasında?. Özal'ın bu konuda, sanınz geçerli bir özurü yoktur. Hadı diyelim ki, bilemediğimiz engeller vardı. İşte şimdi kendısı çoğunluk partısinın lideridir, Başbakan oldugu zaman, bu yasal düzenlemelerin çıkarılmaması için hiçbir özür söz konusu değildir. Kendisi, anarşi ve terör olayları ile ilgılenmeyecek, çünkü, bu konular sıkıyönetımce ele alınmıştır. Özal'a, ekonomiyi diledığı gibi liberalleştırme yetkısı tanınmıştır. Bu alanda, Özal'a daha önce olduğu gibi bugün de hiçbir engel çıkarılacağını sanmıyoruz. Türk ekonomisinde hiçbir hükümet, bugünkü koşullarda köklü değişiklikler yapamaz. IMF Antlaşmaları ile ekonomik liberalizm gündemdedir ve daha uzun yıllar gürıdemde kalacaktır Ya peki siyasal liberalizm! O ne olacaktır? Ekonomik liberalizm, siyasal liberalizm ile bütünleştiği zaman bir anlam taşır. Sayın Özal, ekonomiyi liberalleştirdiği gibi siyaseti de liberalleştirir mı?. Böyle bir nıyeti var mıdır, varsa bu niyetini gerçekleştirebilir mi? Özür dileyerek ifade edelım, biz bu konuda pek lyimser değiliz. Diyelim kı, düşünce suçları için af çıkararak, siyasal düşünceler arasında bir barış rüzgân estirmek istemektedir. Bunu, ıstese bile gerçekleştiremez, çünkü Anayasa, söz gelişi, Ceza Yasası'nın 141142 ve 163'üncü maddelerden "kesin hüküm giyenlerle " ilgili olarak af çıkarılmasını yasaklamaktadır. Kurulacak hükümetin böyle bir af yasası çıkarmasına yasal yetkisi yoktur... Yoktur ama bu yasak, bu suçlardan kesin hüküm giyenler içindir. Peki, bu durumda. bu suçlardan şu anda yargılananlar için Kendi öz kardeşi olmak üzere bir af yasası çıkarabilir mi? Buna da "geçiş dönemi"r\m duyarlı koşullan elvermez. Teorık olarak, kurulacak Özal Hükümeti'nin buna yetkisi vardır. Affı bir yana bırakalım, fakat acaba Özal, ekonomik hberalizmini siyasal liberalizm ortamında uygulamaya niyetli midir?. Düşünce ve örgütlenme yasaklarını kaldırmak amacında mıdır? Hiç ama hiç sanmıyoruz. Seçmen çoğunluğu. şu ya da bu nedenle, Özal'ın ekonomik programına "yeşil ışık" yakmıştır. Özal'ın bu programına kımse engel olmamalı, gerektiğinde, herkes bu programın uygulanmasına yardımcı da olmalıdır. Olmalıdır ki, Özal'ın yarın ve öbür gün için bir özürü kalmamalıdır. İşte bir somut öneri: Örneğin, "Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkındakı Kanun"un bir an önce değiştırilmesı için herkes Özal'a yardımcı olmalıdır. Buyurun, efendim ilk yardım bizden... Sıkıyönetim do 'arafı I. çnyfada) uygun olarak çıkanlması gereken birkaç yasa kaldı" dedi. "Onları da gelecek hafta içinde çıkarıp programımızı bitirmiş olacagız". MGK'ca hazırlanan "Bakanhk TeşkilatYasalan"nın geri kaldığı bildirildi. Bir yetkili, "Bakanlık sayısı ve teşkilatlan ile ilgili olarak hazırlanmış kanun kuvvetindeki kararnamelerin çıkanlması durdurulmuştur" dedi. Bu kararın alınmasının, tek başına iktidara gelen Anavatan Partisi'ne programını gerçekleştirme bakımından kolaylık sağlama amacı guttuğü belirtiliyor. Bu durumda, kabine ilan edilmeden bakanlık sayısının 16'ya duşürulmesi konusu göruşülecek, atamalar daha sonra yapılacak. ANAP yetkilileri bu konuda çalıştıklannı, bakanlıkların yeni sayı ve konumuna ilişkin olarak yakında kamuoyuna bilgi vereceklerini duyurdular. MGK ve Sekreteryası, yeni meclise görevi teslim için hazırlıkları yurütüyor. Meclis içinde hızlı bir çalışma yapılıyor. Milletvekillerinin irtibat büroları ve başka bölümler süratle hazır hale getiriliyor. MGK'da çalışan asker kesim asıl görevlerine dönme hazırlığı içinde. MGK'nın yasama görevini teslimi, bir törenle gerçekleştirilecek. Ankara KÂR EDEN KtT'LER Makina Kimya Endüstrisi Kurumu (MKEK), Türkiye Petrolleri (TPAO), İPRAŞ, PETKİM, Sümerbank, Türkiye Kömür Işletmeleri, Ereğli DemirÇelik, Türkiye Şeker Fabrikaları, ÇayKur, Etibank, İstanbul Gübre Sanayii, Petrol Ofısi, Karadeniz Bakır Yem Sanayii. (Baştarafı I. Sayfada) rar vermektedir" şeklinde konuştu. Dışişleri Sozcusu ayrıca, "Ankara'nın çarpışmalara bir an once son verilmesi ve göriış ayrılıklarının Filistinliler arasında uzlaşma yoluyla giderilmesine çalılışması" dileğini de iletti. Bir gazeteci de Akıman'a, "FKÖ lideri olarak Arafat'ı mı tanıyorsunuz?" sorusunu yoneltti. Akıman, "Tabii, şu anda lider Arafal'lır" vanıtını verdi. Ankara, geçtiğimiz haziıan ayında da Arafat'ın Suriye'den sınırdiii edildiği sırada FKO liderıne yıne destek vermişti. Arafat son olarak Suriye ile arasındaki anlaşmazlıkta Türkiye"nin arabuluculuk yapması dileğini üetmiş, Dışişleri Bakanı İller Türkmen ise, "Bu Arafat ile Suriye'nin kendi aralarında çözebilecekleri bir işlir" dıyerek arabuluculuğa kapıyı kapalı tutmuştu. Otobüs (Baştarafı 1. Sayjada) ZARAR EDEN KİT'LER gorüldüğü bildirilerek mavi kart aylık kupon bedelinin sivil yolcular için 2 bin, öğrenci ve erler için de bin liraya çıkartıldığı, öğrenci ve er biletlerinin 17,5, mavi kart bedelinin ise 150 lira yapıldığı açıklandı. Belediye'nin açıklamasında 30 liralık eski biletlerin 35 liralık zamlı biletlerle değiştirme işlemine 19 kasım cumartesi gıinü başlanacağı ve zamlı tarifenin yürürlüğe gireceği 26 kasıma dek devam edeceği bildirildi. Kasım ayına ait mavi kart kuponlannın ise ay sonuna dek geçerli olacağı açıklandı. Türkiye DemirÇelik lşletmeleri, SEKA, Et ve Balık Kurumu, Seydişehir Alüminyum, Türkiye Çimento Sanayü. • Malatya Arguvan Lisesi'nden aldığım diplomamı kaybettim. Hukümsüzdür. ŞAHENDER BA YRAM Başbakan (Baştarafı 12. Sayfada) uygulanmayacak. Yasaya göre Yüksek Kurul üyeleri iki ay içinde atanacaklan kurulun göreve başlamasını izleyen bir ay içinde TRT yeni Yönetim kurulu ve Genel Müdurün atanması ile varolan yönetim kurulu uyelerinin ve Genel Müdürün görevleri sona erecek. 5 YASA DAHA KABUL EDİLDİ Milli Guvenlik Konseyi beş yasayı daha kabul etti. Yasalardan biri ile Milli Guvenlik Kurulu ve Kurul Genel Sekreterliğinin görev ve çalışma esas ve usulleri düzenleniyor. Milli Guvenlik Kurulu Cumhurbaşkanı başkanlığında, Başbakan, Genelkurmay Başkanı, Milli Savunma, İçişleri, Dışişleri Bakanlan ve Kara, Deniz ve Hava Kuvvet Komutanlan ile Jandarma Genel K o m u t a n ı ' n d a n oluşacak. Gundem Cumhurbaşkanı tarafmdan düzenlenecek olan Kurul ayda bir kez toplanacak. Kurul kararları Başbakan ve Bakanlar Kurulu gündemine öncelikle alınarak göruşülecek ve gerekli kararlar ahnacak. MGK'nın kabul ettiği Kamu Konutları Yasası'na gore, Cumhurbaşkanı ve TBMM Başkanı ve Başbakan ile yurt dışındaki buyük elçiler, askeri ateşelere tahsis edilen konutlardan kira ahnmayacak. Kabul edilen bir başka yasaya göre de Kore'de savaşanlara yasanın yurürlük tarihinde aldıkları 4250 lira aylığın 3 yıllık tutarı 3 ay içinde ödenerek bundan böyle aylık verilmeyecek. MGK yabancı uyruklu öğrencilere de sınavsız ve parasız yatılı hakkı tanınmasını ongören yasayı da kabul ederek kesinleştirdi. MGK Devlet Ihale Yasası'nın bir maddesini değiştiren yasayı da benimsedi. Acı ilaç değişecek mi? (Baştarajt 1. Sayfada) kez yüklendıği siyasal sorumluluğun, şimdiden sonra alacağı ekonomik kararlarda kendisini etkileyebileceği görulüyor. Ekonomik önlemlerde 1983 başından bu yana bir gecikme sözkonusu. Alınması gereken bazı kararlar, seçim >a da bir başka nedenle ertelendi. Bunu goren Anavatan Partisi uzmanları yeni bir program hazırlığı içinde. "Ekonomiyi Geliştinne Programı" adını taşıyan bu çalışma yine serbest piyasa ekonomisi ilkeleri doğrultusunda. Bunda bir kuşku yok. Ancak, program bir bütün içinde değerlendirildiğinde, "sosyaladaleıçiyantannı"dagormek mümkün. Hatta. ekonominin büyümesine doğru adımların atılmasını da izlemek mumkün. Özal'dakı bu tavır değişikliği, hazırlanan Ekonomiyi Geliştirme Programf nın ana hatlarında gorulebilir. Programı hazırlayan uzmanlar, örneğin "Ücretler kesinlikle enflasyonun üzerinde olacaktır, bunun için gerekirse bütçedeki katsayı artmlacaktır" diyerek çok kesin bir ifade kullanıyorlar. Ücretleri dondurmak amacıyla Yüksek Hakem Kurulu oluşturulmasım isteyen Özal nerede, şimdi katsayı artışı isteyen Özal nerede?... Belirtilen programda Özal'ın üzerinde de durduğu "ona direği" güçlendirebilecek daha temel kararları da görebıleceğız. Orta direğin asıl guçleneceği nokta, sanıyoruz tasarrufların özendirilmesinde ortaya çıkacak. Çunkü, yeni ekonomik program tasarrufun özendirilmesine büyük bir ağırlık tanıyor. Bu konuda çok ayrıntıh onlemlere giriyor. ANAP'ın uzmanları banker faciasının yeniden yaşanmaması için koşebaşı bankerlerine izin verilmeyeceğini ekliyorlar. Sağlanacak tasarrufların yanında kaynak yaratıcı bir başka onlem. Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Mudürlüğü ile Gumrük ve Tekel Bakanlığı'nın birleştirilmesi. ANAP uzmanlan bu karan "Kaynakların asıl yaratüacağı birlesme" di\e niteliyorlar. Genış halk kitlelerini ilgilendiren bir nokta daha var. Demir, çimento. petrol, elektrik. kömür gibi temel mallarda hazine desteği kalkacak. Yani, bu mallan ureten kurumlar açık verdikçe, hiç beklemeden ve hemen anında bu mallar zam görecek. Çok kuçıik oranda \e beklemeden zam gelecek. Tıpkı, döviz kurunun hergün radyodan açıklanması gibi. Kuçük kuçuk devalüasyonlar gibi. Dolayısıyla, iyi bir radvo dinleyicisi her sabah yeni döviz kurunu oğrenince, o gun temel mallardaki fiyat artışlarını da gunlük yaşamında gorecek. Küçük küçük zamlar, gunlük zamlar... Bunun amacını ANAP uzmanlan "Ekonomiyi şoktan kunarmak ve ekononüde beklenıüerı, karaborsayı öniemek" biçiminde \urguluyorlar. Yeni donemde serbest piyasa ekonomisinde sosyal adaletçi bir Turgut Özal gorebiliriz. Sorun, birbiriyle çelişen bu iki kavramı ve uygulamayı bağdaştırmakta yatıyor. Olur mu, olmaz mı, bunu birlikte göreceğiz... TASARRUFUNUZLA ZİRAAT BANK ASINA GELIN ULUSAL K ALKINMAYA KATILIN Ziraat Bankası'ndaki tasarrufunuz, tanmsal kredi olur. Tanma dayalı sanayiye, ihracata, teknolojik gelişmeye imkânlar yaratır. Tasarrufunuzla Ziraat Bankası'na gelin. Ulusal kalkınmaya katılın. Basın (Baştarafı 12. Sayfada) venlık aleyhine suçlardan mahkumiyet durumunda, suçun işlendiği eserlerin basımında kullanılan baskı makineleri ve öteki basım aletleri müsadere edilebilecek. • Yayın organlarında işlenen suçlarda suçu oluşturan yazıyı, haberi yazan, resmi veya karikaturü yapanla sorumlu müdür birlikte sorumlu tutulacak, ancak sorumlu müdürler için verilecek hapis cezaları para cezasına çevrilecek. • Devlet güvenliğine karşı suç oluşturan yazı ya da devlete ait gizli bilgileri içeren yayınların dağıtımı Sulh Ceza Yargıcının, gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Cumhuriyet Savcılığının kararıyla önlenebilecek. • Hakkında soruşturmaya geçilmiş basılmış eserlerin toplatılmasına soruşturma aşamasında karar verilebilecek. Iran: (Başıarafı I. T.C. ZİRAAT BANKASI "Gücüne erişilemez' Sayfutiıu Cumhuriyet muhabırinin, "tran'da yaşayan Ermenilerin siyasal faaliyette bulunup bulunmadıklanna" ilişkin sorusuna. "Ermeniler, bizce dini azınlıktır ve anayasaya göre, tüm azınlıklar. siyasal özgürlüklerini kullanma hakkına sahiptirler" karşılığını verdi. Hamaney, Ermenilerle ilgili başka bir soruyu cevaplandırırken ise, "İran'da hiç Uimsenin İslam Cumhuriyeti'nin kabul ettiği çerçeve dışında politika yapamayacağını" söyledi. Hamane\, ayrıca, Ortadoğu 1 nun başlıca ihracat kapısı olan Hürnıüz Boğazı'nın uluslararası ı..ıfiec kapjîılu'.ası için gereken önlemlerin alındığını da belirtti. İran. daha önce, Fransa'nın lrak'a verdiği Super Etendardların, petrol tesislerine karşı kullanılmalan durumunda, Hürmüz'u kapatacaklarını duyurmuştu. İran'ın, "Şafak4" harekâtını, "lraklı Kurtlerin yardım çağnsı üzerine" duzenlediğinı savunan Hamaney, "Gelecekte, Kiirt sonınu diye bir şey olmayacaktır" şeklinde konuştu. lrak'a bir çok devlet yardım ederken, kendilerinin hiç kimseden yardım almaya ihtiyacı olmadığını one suren Hamaney, ihtiyaçlannı, "Dış politikası açısından uygun gördukleri ulkelerden ' satın alma yoluyla karşılaJıklannı söyledi.