Katalog

Cumhuriyet 2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER hatasmı anlayarak bir asırda 32 kanun değışlklıgl yapan ve yıne de ışin içindeıı çıkamayan Pransa p.ın ürnek alınması ve bu hukuk yı,vıes^nın etkısi altında hapis cezalan tespit eden tasarılar ve gırışınıler yapılması, halkı tıcaretı ve çe'cı henüz oğrenmeye başlayan Türkıyejniz yonünden r.ffodilmez bir hatacur ve aynca bazı çevrelerîn faydasız bır oyunudur. Çek ds, bono ve poliçe gıbı bir kambiyo seneüıdır. Poliçe ve bonolarda kabul edilen dort nevi vadeden sadece göruldüğünde odenir vadelidır Tarafıaun bu tek vadeye rıtıyet etmemeleri ve vadeli çek düzenlemeıeri, sadece hazıneyi pul gelinnden mahrum eder, bu da pul ve para ceZLSI ııe jıccrııır, uasıl kı, dıger clamya vergısı kaçakcıiîğında hapis cezası yoksa, vadelı çeîr yolu ile pu! verg:sı kaçırmada da hapis cezası ol&maz. Yıno nasıl lu, uono ve polıçelerln v:»delerındc öoentrıemcsı, bir hapıs cezasını gerektirrpıyorsa, Ç3:;lerin odenmemesi de hapı* cezasını gerektirmez gerektirmemektedir. Çünkü I:ai;.ılıksi3 çeke CPZVL orıporon 1914 tarıhıı kanunun yuıurlukttn kaidırıldığı 1926 yılınaan beri Turluye'de karşılıksis çek aüzenlemeyi cezalaııdıran bir kanun hukmu yoktuv. 5060 yıidır yanJış anlaşılan 1929 tarihli Yasaına Mechsi kaısrı da, ancak ve mtlnhasırdn dolandıncılık suçu oluşturan karşılıksız çek djzenleyenlerin cezalandııılrnssını, aığer hallerde ceza vefilmomjsm' emretmişür. Karşıîıksız veya \adtJi bir çekin dolandırıcıiık teşkil etmesi ıse, t.nca!;, bır bono, poliçe veya aiı senedin hatta sen^taiz borçlanmanın dolandırıcıiık suçunu oluşturması hallerınde mümkundür. Zira, ne doiandırmak ıçın çek elzem bır aractır, ne c'.e sadece karşılıksız veya vadeii çsk bir doîandıncıiıktır. Bınaenalcyh. napıs cezalarmm derde deva olmadığı 00 yıliık uvgulama ile sabit olduğundan, karşılıksız çeklerin hemen hemen tamamını oluşturan vadeli çeklerle mücr.dsle ,arcak, bu nevi çeklerin düzenlenmesinı teşvik eden damga vergisini tasarruf ve alacağm hapis cezası ile garantiya alınması amaçlcırını yok edecek tedbirlerle başarıya ulaşabılır, karşıhksız çekin başka bir suç olu;tunnası hallerı dışmda, hapis cezalan hastahğı azdırmaktan başia bır işe yaramaz. ••• Bu eleştirilerin ışığı sJtında, İngıliz ve Ame rikan hukuk sisteminden de esinlenen Banka ve Ticaret Hukuku tasarısmda olduğu gibi, ileri tarihli çekleri de muteber sayan kanun tasansımn şcyle olması mümkündür: «Madde: Üzerınde yazılı keşide tarihinde ve ^braz süresi içinde ıbraz edihp de yeterıi Jtarşılığı bulunmayan bir çeki keşide eflen kimse, çekin ödenmejen bedeli ile bu bedelin en az yüzde onbeşini lıâmıle ödemekle yükümlu oldi'.ğu gibi, hâmilin bu yüzden uğradığı zaran da t,azrr.;n etmeye mecburdur. Keşideci ayncn, ödenmeyen çek bedelinin yiızde onu tutarındi para cezasma çarptırı'.ir. îşlsmleri nedeni ile karş!hk;;ız çeke mu+taii olan bankalar, takas odaları, noterler, mahkemeler ve icra dairelerı durumu ilgili vfirgi dairelerine bildirmekle yükiimlüdür. Süresınde ve yerinde ibraz edildıği halde ödenmeyen çek bedeline kısa vadeli barka kredilerine özel oranda temerrüt faızi ödenır. Yukarıda yazılı yaptmmlar, kısmen dahi olsa, mevcut karşılığı ödemeyen muhatap bankaya da uygulanır. Kanunlarda düzenlenen suç unsurlanm içermedıkçe, çekin karşılıksız kalması nedeni ıle başka ceza verilmez.» 1965 1982 yılları arasmda hazırlanan dokuz tasannın yedisinde kabul edilen karşılıksız çekin şekli suç sayılması benimsendiği takdirde, bağışlanan veya lehtara ödünç verilen bir parayı ihtiva eden ve karşıhksız kalan çeklerle. provizyon haczedildığinden ödenemeyen çek keşidecileri de hapis cezasma çarptırılacak ve acaip neticeler doğacaktır. 3 OCAK 19J83 1694 yılından beri Ingiltere'de kullaıııldıjtı kanıtlanan, 1865 yılında da ilk defa Fransa'da kanunlaştınlıp yarım yüzyıl içinde, somürgeler dahil, tüm dünyaya yayılan, 20 Nisan 1914 tarihli kanurüa Osmanlı Imparatorluğu'nda aa kabul edilen çeklerin gününde ödenınesi, xarşılıksız kalmaması çabaları yüz yıldır surüp gitmiştir. Kasadan para ödeme yerine, parayı muhateza ve ekonomi emrinde çalıştırarak daha ve rimli hale getirecek bankalar aracılığıyıe ödemeyi sağlayan çakler de dahil, kambiyo senetlerinin tüm milletler bakımmdan geçerli müy terek bir kanuna bağlaması ile ilgili milletlerarası çalışmalar 10. yüzyıhn son çeyreğinde başlamış, 1910, 1912 ve 1931 tarihli LAHEY ve CENEVRE, 1928 tarihli HAVANA yeknesak tasanlan hazırlanmış ve ilgili aevletlerin isttfadesine sunulmuştur. Amerika kıtasında yaşayan ulusların muha tat> olduğu Havana, Avrupa kıtası Devletlenrtin bnemli bir bölümünün ilgilendiği Lahey ve Cenevre tasanlan, tümU ile değilse bile, önemli oranda Devletlerm çek Kanunlanna etkil: olmuş, halen yürürlükte bulunan Türk Ticaret Kanunu da 1910 ve 1912 tarihli Lahey tasanlarmdan esinlenmiştir. Bdr kimsenin, muhatap banka Uzerine çek yazabılrnesi igın, bu komıda yapılmış bir anlaşma ile muhatap nezdinde çekle kullanılabilir bir paranın bulunması şartını, ayııca çekJerln bir ödeme aracı olduğunu, bir krecıl aracı olmadığını kabul eden milletlerarası tasarılar, bu şartlardan birirün bulunmaması halinde uygulanacak cezai ve hukuKı yaptırımların tayinini devletlere bıraktığından, çeklerin karşıhksız kalması ile nominal tanzim tarihli, iıerl tarihli, yani gizli vadeli çeklerin yaptırımlarani, her devlet kendl takdırine göre düzenlemiştir. Hera paraların bankalarda toplanmasını ve milli ekonomiye daha fazla katkıda bulunmasını sağlayan, hem de, bazen bavuııar doldurabilecek paralann taşınmasmdan doğabilecek tehlikeleri önleyen çeki özendirmek amacıyle devletter, bir taraftan elden ödeme halmde ödeyicinin yüklenmeyeceği damga vergısinden bağışıklıklar getirmiş, bir yandan da, çekle ödeme sistemine, elden ödeme usulüntl aratmayacak bir güven sağlama çabalarına glrişmiş ve bu amaçla çekte vadeyi yasaklamış, karşılıksız çek düzenlemeyı de cezalandırmıştır Ancak, genellikle, vadeli çek yolu il e devletten kaçınlan damga vergisini birkaç katıyla karşılayacak kadar bir para cezası ilt, taşıyanı (hamil) için bir nisbi tazminat şeklinde oluşturulan ve istlsnaen de, şartlan varsa, dolandıncüık veya emniyetı suistımat, evrakta sahtekârlık gibi suçların cezalan ile de desteklenen ve kredi senetlerinda bulunmayan bu yaptmmlar, çekın lehtan ve taşıyanlan (hamilleri) tarafından bir ödeme garantisi olarak değerlandirilmiş, kötüye kullanılmış ve kredi aracı çekler yaygınlaşmıştıt. Bono yerine kullanılan gizli vadeli çekler, ya vadeyi yasaklayan hukümden yararlanan taşıyan'lara vadeden önce ibraz edildiginden v& ya vadede borçlular karçıhğı bsnkaya yatırmadığından, çote kere karşılıksız kalmakta ve bu nedenle de çare aranmaktadır. Son yıllarm ekonomik bunalımı ve banker Hlâslannın çoğalması nedeniyle daha sık duyulan karşılıksız çek, vadeli çek, karşılıksız çek verenlerin cezalandırılması konulan, arada artıp eksilmesine rağmen, öteden beri TUrkiye' nin de gündemindedir. önce, karşılıksız veya ilert tarihli çek verenlere, evrakta sahtekârlık suçlarma bir yıldan Uç yıla kadar hapis cezası öngören 1914 tarihli Osmanlı Imparatorluğu Çek Kanununu yürürlükten kaldıran 1926 tarihli Ticaret Ka Karşılıksız Çeke Uygulanması Tasarlanan Cezalar ve Düşündürdükleri Prof. Dr. Hayri DOMANİÇ îstanbul Üniversitesi Hukuk Fakultesi Öğretim Üyesı nununda yer alan çekle ilgili hükümlerde, karşılıksız çekler ıçin cezaı yaptırım buluıımaaığı düşüncesiyle, 1929 yılında yasama organına yapılan kanun tekliîı, ceza kanununun dolanuırıcılık suçları için aradığı şartlar gerçekloşmsk kaydiyle, karşılıksız çek düzemeyenlere de dolandırıcılık cezası verileceği gerekçesile reddedilmiştir. 1929 1983 arasmda karşılıksız çokle ilgili bilimsel araştırmalarm yetersizlıgi, hâkimlerimizin acemilığı, Adalet Bakanlığı'nın konuyu gereğince inceletip ilgilileri aydınlatmaması gibi nedenlerte, bir tarattan 1029 tarihli Meclis karannı yanlış anlayan mahkernelerimiz, çok kere dolandıncılığın kanuni unsur larmdan yoksun hallerde d e karşılıksız çek düzenleyerüere dolandıncılik cezası vermış, Anayasa ve Ceza Knnununda yer alan Kanun suz suç olmaz prensiüini ihlal etmiş, boş yere vatandaşm canım yakmış, diğer taraftan da, karşılıksız çek tanzim edenlere dolandıncüık cezası vermek için bu suçun tüm Kanuni unBurlannı arayan isabetli mahkeme kararlarından tatmin olmayan çevreler, çeşitli para ve hapis cezalan öngören kanun taslakları hazırlamıştır. Bir kısmı çoki. çekin tarihini, bir kısmı da niçin çeklerin karşılıksız kaldığını bilmeyen kimseler tarafından 1965 1982 yıllan arasmda hazırlanan ve bir bölümü insaflı para cezalan ile yetinen, bir bölümü de şuursuz ve acımasız hapis cezalan öngören bu tasarılar çeşitli sebeplerle kanunlaşamamış vo piyasa bir musibetten kurtulmuştur. Ancak, bu kurtuluş kesin ve emin değildir. Zlra karşılıksız çek verenlerin derhal hapse tıkılacağına dair kanun hazırlıklan son günlerln haberleri arasındadır. Bu tutum da yanlış teşhis ve hastahğı azdıncıdır. Karşıhksız çekleri Önleyecek tedbirleri isabetle alabilmefe içm hangi çeklerin karşılıksız kaldığını, niçin vadeli çek düzenlendiğini, bu nevi çeklerin düzenlenmesinde çeki verenin mi, alanın mı dana etkili olduğunu ve bu konuda dünya mevzuat ve uygulamasım bilmek lâzımdır. İşin iç yüzü şudur. • Karşılıksız kalan çeklerin hemen hemen tamamı ileri tarihli yani, gizli vadeli çeklerdır. Tcavet Kanununun yasaklamış bulunmasma rağ mer., vadeli QSk tanzimi, daha çok borçıuya kaprislerir.i kabu! ettirocek durumda oıan aHcaldınm tazyıkındsn kaynaklanmaktaaır. Çıinkü, çek lehtan cîiye anılan alacaklı, ana para ve îaız alacaklarını içeren vadeli çek almakia, hiç ifeıs' olmartığı halöe, son bir yıl içmde, 70 giın ara ile Yargıtav'ın bile çelişkıli kararlar alabildiği bir ortamda, alacağının ödenmesım, dolandıncılığın ağır lekesi ve hapis cezaianyle de teminat altına almaktadır. Bono, Poliçe ve adi senetlera bağlı alscaklprın ödenmemesinde uvgulanmayan ve ödenmeyen çek bedelinin c 'c51 oranmda maktu tazminat hakkı da, ç e i alacaklısır,m dığer bir avantajı ve alacağının çeke baglanmasında yaıdımcı bir unsurdur. Alacaklı lehine bunca külfeti kabullenmek zorunda bulunan çek borçlusunun, nisbi pula tabi bono yerine çek düzenlemeklo bu masrartsn kurtulnnası ua, vadeli çek veribnesine yAi"dımcı olmakta ve vadelerinde ödenmeyen Donolar gibi, ibrazında karşılıksız kalan gizli vadeli çekler de piyasada yaygmlaşmaktadır. Şu halde, karşılıksis çekleri engellemelc veya en Rzından azaltmak için, bu nevi çeklerin düzenlonmesıni özendiren sebeplenn ortadan kalaırııması icabeder. Bu da, derde deva uimadıgı 5060 yıllık uygulanıa ;le sabit bulunan hapis cezası değıl, tam aksine oıay, dolandıncılik, saht.'kârlık gibi bellı bir suç oluşturmadıkça, karşılıksız çek düzenlemsnın suç olmadıgımn açikiannıası, Verıji Kanunlanncıan bile çiKarı'mış buaman para borcıı ıçin hapis tazyıkinin kullamlt'.mayacağmı üuyurmak ve bu yasagı dolanmak isleyen çek alacaklılannm elınden esasen kanunsuz bu sılâhı ataıaktır. Karsılı'ss:z çeko nisbi oamga pulu ve cezasinjn uygulanması da keşiceci yönünden vadeli çeki çfkici olmaktan çıkaracaktır. • Kar^ıhKsn çekıerm önlenmesi için tedbirlcr düşiiniırken, tarihte VD lıalen bu Konudaki dünya mevzuat ve uygulamasmı da değer lendırmck yanügıları önler. İlk çek kanunlannı lb. vüzyılın sonları ile 20. yüzyılın başlarında kabul ec'en tiijn Avrupa ve Amerika uevletlen, gcnellikls karşılıksız Kalan çek bedelinin o 'i2 10 crssmâa para cezasıyle yetınmişier, sadece karşılıksız veya vaöclt çek düzenlemey) lı&pis cezas'na tabi ttıtmamışlardır. KarşıliKSij çek aracılığı ile dolandırıcıiık, emnlyeti &uist>mal veyr, sahtekârlık g'ibi suçlann ışlenmesii1de doğal o'arak tuniarla ilgili cezalar verılmı.,.tır. Pakat 'ibiir suç unsurlan tamamlanmış olmadıkça karşılıksızlık nedeniyle çeıc keşidecisine ."ıapıs cezası verılmemıştir. Bu devleiıerin haten yürürlükteki çek kanunlan da böy3«dir ve btitün dünyada bu konu ile ilgili cezalarm hafifletiljnesi eğilimi vardır. Kölü niyotle karşılıksız çek düzenlemeyi dolandırıcıJik sayan 1865 tsrihli Fransız Çek Kanunu, karşıiıksız çek düzenlemeyi hapis veya 1000 Drahrni para cezasına tabi tutan 1918 tarihli Yunan Kanunu vo karşılıksız yanut ileri tarihli çek veren kimselere evrakta sahtekârlık suçlanni mahsus bir seneden üç seneye kadar hapis cezası öngören 1914 tarihli Osmanlı Çek Kanunu, para <jeza«!i ile yetinen devletlerin dışmdadır. Bunlardan Fransa, kötü niyetle de oısa, karşılıkMz çek düzenleyenlere dolandıncılık cezası verilmesinin hatalı olduğunu uygulamalar nnticesinde snlamış, sonuncusu 1975 yılında olmak ttaere, doğrudan veya dolaylı oıarr.k yaptığı 32 kan'jn değisıkliği ile doğru yolu bu5» mavîi çülışmtş. ıveşitli yumusatınalar yapmış, ancak vmc de en ağır cezayı uygulayan aevlet olar.ık kalrmştır Lahey, Cfinevre ve Hava na milİEtlerarası yeknosak kanun tasanlan, karşılıksız veya ileri tarihli çeklpre hiçbir ce. za uvgı;İ3mamış, durunıa her devletin takdirıne bıraVcrnıstır. Az farklarla IiBhey ve Cenevre çok tasanlanndan &ynlan Havana tasarısın' benimseyen ABD ile her iki muşterek tasarıdan vararlanan Ingiltere, Ceza Kanunlanna göre îıyrı bir suç teşkîl etmedikçe, karşııııtsız çeki düzenlemey: hapis cezası ile cezaıandırmarm? ve bu ikl hukuk çevresi ileri tariMi çekleri de kabul etmiştir ,1leri tarihli, yani gi*.li vadeii çeklf.r, Banka ve Ticaret Hukuku •Enstitüsünün girişimi ile hazırlanan 1982 tarihli bir tasarıda da isabetle kabul edilmiştir. Binaenaleyh, kar^ılıksız vpya vadeli çek duzenleyenlere çek bedeünln %2 ilâ c cl0'u tutarında bîr para cezası ile yetinen bunca Batı devletlfcri örneği %'arken, kötü n'yeıle karşılıksız çek verenlere dolandırıcıiık ceaalan öngören ve bu Agca Dosyası Uğur Mumcu 1960'larm ilk yansında Anktara Hukuk Fakültesinde coşkulu blr öğrenciydi; o günlerde başkentten gelerek beni bir açiK oturuma çağırmıştı; tamşmamız böyle oldu. Ali Sirmen, Yalçın Doğan, Şükran Ketenci ve bugün CumJhurıyet'in sayfalarmda adını gördüğünüz çoğu arkadaşımız da 1960'larda yüksek öğretimlennl yapıyorlardı. O günlerin gençleri şimdi Babıâli'de köşebaslarını tutmuşlar. Kimi parlak bir yazar, kimi yetkin bir gazeteci, kimi sorumlu bir yöneticidir. 1960'larm öğrenci kesimlerinde, büyük bir feaynaşma vardı. Türkiye çağdaş fikirlere açılıyordu. Boyle dönemlerde gençlik coşkusuyla yurt sevgisi birbirine katılınca, öğrencilerin yaşh kuşakları aşan bir hızia ortaya atılmaları doğaldır. Ne var kı genç ve yaşlı çelişkismde yol çatallaşır. "Yaşlı kuşaklar ya kireçleşmiş göreneklerini ve çıkar ilig kilerin savunmak için gençlerin karşısında dvryarlaşırlar; ya da insanca ve hakça bir yaklaşımla gençlerin sorunlanna eğillp çözümler ararlar,. Bizde ne oldu? Yüksek öğretim kesiminde sağ ve solda kümelenmiş gençlerin üstünde (daha önce başka Ulkelerin laboratuvarlarında sınanmış) bir plâa uygulandı: « tti kurda kırdırmak..» Kimilerinin tasarımlarına göre sağdakl giençler «kurt» oluyordu; soldaki gençler «it» olujyordu. 1960'lann ikinci yansında bu çatışma Dilunçli yöntemle pompalanmıştır. Ve 1968'de «Üniversite reformu» isteyen gençlerin önde gelenlerinden yaklaşık 30 kişi (!S71'e dek) kimliği büinmiyen ellerle öldürülmüştür. Eğer bu 30 kişinin katilleri bulunsaydı; ülkeyl terör dalgalarına doğru itenlerin maskeleri aşağı Indlrilebilirdi. Ne yazık ki öğrenci lideri Vedat Demircioglu ile başlayan cinayetler dizisinin bütün dosyaları «faili meçhul» damgası basılarak tarihin mahzenlerine gömülmüştür. Kimbilir, şimdi arasanız, belki o dosyaları bulmak ve yeniden incelemek olanağı da yoktur. Üstelik bu cinayetler işlenirken ülkenin çeşitli yerlerinde «itlere karşı kurtları yetiştirmek» üzere kamplar açıldığmı da unutmamak gerekir. Hangi bilinmeyen el 1960'larm sonlannda Türkiye'yi terör tuzağma doğru itmiştir? 1960'lann çoğu öğrencisinin kim vurduya gitmesine aradan bunca yıl geçmesine karşın yanıyorum. Genç insanları tuzağa düşürüp avlamak; yem gibi kullanmak; kirahk katil işlevıne surerken gençlik coşkularmdan yararlanmak profesyonel ustalar için zor olmasa gerek. OKTAY AKBAL Eğitim Güc Bir Sanattır... BILIM BİLİM DÜSUNCE EDESİYAT BASIN ORTADOĞU CAUSMÂYASAMI EKONOMİ CEÜRDlAâlLIMI TIYATRO MÜZİK FOTOGRAF DECERLENDİRMESt Aziz Çalışlar llhan Tekeli Varlık Özmenek Ayfegül Yüksel OktayVarlıer Cem İdiz Tunç Tayanç Haluk Gerger Onat Kutlar Server Tanilli Nezih Danyal Ali Ulvi Ersoy Mustafa Okan Afşar Timuçin Şükran Ketencî Remzi İnanç Yusuf Taktak Kemal Cengizkan Uluç Giirkan Yıldırım Koç Mahmut T. Öngörerv G.G.Marquez Kahraman Okjaç Tan Oral Ferruh Dogar Faruk Çağla Mürnessillik konusurnda çalışatı bir şirket ARIYOR 1. Almanca lisamna "uakıf, tercihaa îngilizce bilen Bayan Eleman. 2. Fransızca lisanma uakıfr terclhan Ingilizce bilen Bayan Eleman» Müracaatlann, telefonla randeuu alınarak yapılması rlca olunur. Tel: 4 5 64 6 1 4 5 13 7 2 Vedat Demircioğlu'ndan başlıyarak «faili meçhul» cinayet dosyaları çoktan tozlandı. Ama tozlanmıyan dosyalar da var. Ya da tozlanmaya yüz tutmuş dosyalann üstündeki tozları silkeleyenler çıkıyor. Arkadaşım Uğur Mumcu, şimdi Mehmet Ali Ağca Dosyası'nı ele almıştır. Kaç günden beri Cum hurlyet'te okuyorsunuz. Ayrıntılara girmeye gerek ypk; görünmiyen bir el Abdi İpekçi Cinayeti'nin karanlığı aydınlanmasın diye çırpınmış, çabalarflig, kanıtların yok edilmesi, ilişkilerin karanlığa gömülmesi için katiUare zaman kazandırma yollarını aramış. Şaşılası blr James Bond filml gibi ortaya çıkıyor İpekçl dosyasmm senaryosu; yalnız filme çeken yönetmenin kim olduğu bilinmiyor. «ttiraf edelim ki çocuğun hemen her hareketi bizce bir kabahat. blr suç sayılır. Ona kızıhr, bağırılır, çağırılır, hattâ ceza yönüne gidilir. Fakat çocuğru bu davranışa iten nedir? Neden böyle yapmıştır? Onun böyle davranmasına etkimiz, hatamız, battâ suç payımız yok mudur? Veya ne kadardır? Bu soruları kendimize bir kez oisun sormayız. Yani, kendimizi eleştirmeye asla gltmeyiz. Oysa egitinıin başta gelen kurallarından birl ounabdır özelejtiri.» Uzun yıüarın eğitimcisi, Gazi Eğitim Enstıtüsü emekli meslek dersleri öğretmeni Adalet Odyak'ın «Bir Öğretmenin Anılarunı dikkatle, ibretle okudum. İşte bir gerçek eğitimci, bir öğretmen, bir ana, bir yurttaş... Kişi, özeleştiri yapabildiği an başarmm eşiğindedir, hattâ içindedir. Ne var ki bir yaşam geçmiş gitmiştir. Kimi zaman yanılgılarla, kimi zaman kendimizi aldatıcı duygularla... Deneyimli kişilerin anıları, gözlemlerl, anlattığı yaşanmış olaylar genç kuşaklarca önemle ele almırsa; anlatılanlardan, yazılanlardan; kısacası yaşananlardan bir şeyler öğrenillrse. o zaman deneyimler, acılar, sıkmtılar boşa gitmemiş oıacaktır. Adalet Odyak 'Şaşırtıcı Bir Eğitim Olayı' adım verdiği anılannda öğretmenlik yaşammdaül önemli olaylan dile getirmiş. Açık, duru, rahat, içtenlikli bir anlatımla genç öğretmenlere sesieniyor. Kendl yamlgüarım itiraf etmekten çekinmiyor; aynı yanılgılara gençlerin düşraemesl İçin hepslnt blr blr sıralıyor. Küçük Yalçın olayı bunlardan en önemlisi bence. Olağanüstü bır zekâya sahip Yalçm'ın ellne arkadaşiarı açıksaçık bir şiiri tutuştururlar. Yalçın herşeyi anlamak, öğrenmek isteyen blr çocuktur. Sınıf ta kâğıdı açar okur, ama öğretmen onu yakalar. İşte o zaman dünyalar Yatçın'm başına yıkılır. Azarlama, dayak, gözdağı, aşağtlama... Hepsi yapılır. Yalçın ise, başına gelenin nedenlerinl anlayamaz, çok büyük bir suç işlediğinl sanır. Kendini öldürmeye bile kaikışır, kurtarılır. ama artık o parlak zekâlı çocuk gitmış, yerini içten dıştan yıkılmış bir başka insan almıştır. öğretmenin, yöneticlnin, allenin yanılgısı, genç bir insanı yaşamının daha ilk adımmda hem de haksız yere kırmış, parçalamıştır. «Görülüyor ki eğitim güç blr sanattır» diyor Sayın Odyak... Kitabında buna benzer bir çok olayı anlatıyor blze. öğrencllert haksız yere terslememek, azarlamamak, kolayca suçlamamak, onları anıamaya çalışmak, iç dünyalanna girmek, gündelik sıkıntılarını duymak İçin çaba harcamak... Bir gün bir öğrenciyi azarlarken 'sende hiç aile terbiyesl yok mu?' der. Olay btiyür de büyür. Kız meğer bir Paşa'mn çocuğuymuş. Paşa gelir okula, ama genç Odyak ögretmen, yadsımaz söylediğl sözü... Paşa o zaman gencecik öğretmene şu öğüdü verir: «Siz çok gençsiniz, tecrübesizsiniz. Size bir tavsiyede bulunacağım. Eğer çocukları mutlasa azarlamanız gerekiyorsa sakm ailelerinl kanştırmayın. Anneyebabaya kadar uzanmaym. Onlarda sevdigl saydığı lnsanlara karşı bir soğukluk yaratmayın.» Adalet Odyak şöyle yazıyor: «Bn ögOdü bütün meslek yaşamımda unutmadım. Bu olaydan sonra öğrencilerimin onurlarmı kırmamaya, ba*ırmadan, kızraadan konuşmaya daima özen göslerdim. Çünkü bunların kazandiran degll, kaybettiren şeyler olduğunu öftrenmiştim.» Adalet Odyak, 1950'ye kadar İzmlr Mületve<Arkssı 11. Sayfada) Geçmişteki dosyaları şu dönemde yeniden aç manın olanağı yoktur. Ama Ağca dosyasmm dumanı üstünde tütüyor. Acaba bu alanda doğru dürüst blr kovuşturma, Türkiye'deki terör tuzağınm kimlerce kazüdığım açıklamakta yararlı olmaz mı? Hele ipin ucunu bir çekelim, belki nlce düğüm çözülebilir. SAĞ OLSUNLAR... îyi insan, sevgili annemiz Cevriye Söğütönü'nun hastahğı ile yürekten ilgisini esirgemeyen, zamanında koyduğu doğru tanı ile operasyo!>. başan ile gerçekleştiren gerçek dost Cumhuriyet Sahibi: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecilik T. A.Ş. adına NADİR NADİ CenelYayınMüdürü Müesiese Müdürü Yazı Işleri Mıidürü HASAN CEMAL EMİNE UŞAKUGİL OKAYGÖNENSİN AHMET KORULSAN Y A L ^ N BAYER ALİ ACAR Op. Dr. ALİ RIZA KURAL'a has'.anede yattığı süre içinde candan ılgilenen Cerrahpaşa Tıp Fakultesi Üroloji Kliniğinden Dr. EROL ARAS'a Dr. BÜLENT ÇETİN'e Dr. EKREM ÇÖMEZ'e aynca servis hemşirelerine ve yardımı dokunan tüm hastane personeline sağlıkh günler dileriz. HALİL SÖĞUTONU ve KIZLAR1 (Cumhuriyet: 73) • Yazı Işleri Müdür Yarclımcısı HaberMerkezi Müdürü Mızanpaj Yönetmeni • TEMSİLdUER • ANKAKA : • İZMİR : • ADANA : SERVİS ŞEFLERİ YALÇJN DOĞAN HİKMET ÇITİNKAYA MEHMET MERCAN • DUYURU PTT GENEL MÜDÜRLÜCÜ PUL RESMİ YARIŞMASI «Dünya Haberleşme Yılı» anma pullanna bastırılacak kompozisyonların seçimi için Türk sanatçılan arasında pul resmi yarışması düzenlenecektir. Yarışma şartnamesi Ankara'da Posta Dairesi Başkanlığmdan veya PTT Bölge Başmüdürlüklerinden sağlanabilir (Basın: 26991) 72 İstanbul Haberleri:Selahat»in GÜLER Dış Haberler : • Ergun BALCI Ekonomı: Osman ULAGAY Yurt Haberlerı • Barbaros GENÇAK Kultiır: Aydın EMEÇ . Magazin : Yalçın PEKŞEN Düzeltme : Kouur ERTOP Araştırma; ŞahinALPAY BÜROLAR Konur Sokak No. 24/4 Yenlşehlr ANKARA Tel: 17 58 25 17 58 66 Idare: 18 33 35 Halit Ziya Bulvarı No: 65/3 İZMİR Tel: 25 47 0913 1230 Atatürk Caddesi, T H.K Işhanı Kal 2/43 ADANA Te!:14 55019731 Basan veYayan: CUMHURİYET Maibaacılıkve,Ga?etecI(İkT. A.Ş, Tiİrkocağı Cad. 39/41, CağaloğluİSTANBUL P.K.: 246 istanbu!, Tel: 20 97 03 <5hat) TA1O*vr 3 OCAK 1983 GÜNEŞ ÖĞLE 8.24 13.18 İKİNDl AKŞAM 15.39 17.53 YATSl 19.31 İMSAK 6.40 250İMZAİLE3.YIU... Yeni yıldq en iyi dostluk armağanı Bilim ve Sanat aboneliğidir. Altıaylık 500, yılhk 1000 TL Adres: Emek îşhanı (Gökdelen) Kat: 13, No: 1300 Yenişehir/ANKARA DİŞ TABİBİ .. ORHAN TÜ1UH Levent, Güvercin Durağı, Gazeteciler Yapı Kooperatifi C/3 Blok, D. 7 Saat: 9 13 Tel: 64 57 25 Randevu alınması rica olunur. T.C. ENERJİ VE TABİI KAYNAKLAR BAKANLIĞI DEVLET SU İŞLERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜNDEN Evvelce ilan edilen 8237L32 numarah Ti" ve Ağırlık îhalesi iptal edilmiştir. îlgililere duyurulur. (Basın: 27065) 68 J3ECERİ Özelvegüzel,, elsanatları hedıye