Katalog

21 OCAK 1983 Cumhurıyot Uçak sanayii içiii seçilecek model tartışması ve cok ^ Strateji uzmanı Dr. Haluk Gerger'e göre, Amerikan tipi savaş uçakları ağır, büyük, manevra yeleneği az, çok pahalı; bu ncdcnle de sayısal olarak ancak çok sınırlı miktarlarda düşünülebiîecek uçaklar. Haber Merkezl Tilrkiye'cie gerçekleştirilmesi düşünü'en ur.sk sanayünin Uretp.ceği savaş uçafn tipini saptama çalış rnaları son günlercie hızlandı. Basma yansıyan haborlere gtt re, Türk hükumeti en geç mart ayı içinrte Mo Donel Douglas veya Geroral Dynamics adlı Amerikan firroalarına rnodel se çimi konusundaki tercihini bil dırecek. özellfkle üzerinde du rulan ıki uçak tipi var. Ger;e ral Dvnnrîiics yapımı F16 ve Mc Donnel DouglasNorthrop ortak yapımı F18 A. Daha seçilerek uçak tipi helİTİenmemişken, tereih edilecek tipin ne gibi ö?r111kler ta şıması gerektigi tartışıliyor. Strate.ii uzmanı Dr. Haluk Gerffcr karmasık silahİBra. en pşîişmis olekfronik aygıtlara snhip büyük, pahalı ve dolivı Eiyltı a7, sayıdu uçak yerine kü çlik, ıınuz vo çok ssyıda tıeaftin rta'.ra nkıUıca bir çpçirr. olaca*ı savını ortaya atıyor. Dr. Gerger'tn bu komıdaki görtişleri şrjyler SORU AtatUrk'ün «îsHkbal fjoklerrtedir» sözUne uygun bicımtle Türk l.oak Saııayînin oHiftıımimasına çirîşilıiitlaijdaş stratcji içinde havs giieuniin finemi ve işlcvleri ne lerriir?. Dr. Gfirfrer Bir ülkenin sa vaş yptt;nsğinin hesaplanmasuı da,taUEÜnartık hava gücünün ağırlıği yadsınamaz. Stratejıy le ugraşan birçok düşünür, ör negin. Doiıiıt't, TrencJıard, Mitc yiik ve h^tta beürleyici değsr vprmijlerdir. özetie söyleınek gerekirso. hava ür.HinlüJü r.e sahip olrnnk bir savasta zafpr kazanmanın bir önkoşuludtır. Hava üstünlüfi) dpyince, ak la iki ıi"sıır gelmektydir: 1. Düsrvanm uçıış giicünU yokp.tmpk. 2. Kevıdi liçuç rüiünii elkin bir biçimde slirdüırnpk. IIPI! vs. !;sva üstünlUğune bü Bunu bir baska biçiır.de sîiy lemsk gerekirse, hava üstünii £u, yerclekı savaşta, kendı hava giicünü etkin ve istenilen b: çımae kvılîanırken, ciüşman h"va giicüne synı olanağı tanımamak demektir. Bu durııreda takfik hava gi) cUnüa kuüanıruında üç öncelik orfaya çıkmaktadır: 1. Hava üstünHiğürıü saflnnıak, düşman uçaklanna yerde ve havada saldırmsk, onun hnva gıicü ;çin gerekli aîtyap; smı inıha etmek; 2. Düşman birliklerinin ve onnn destek giiçlerirln, araç lannın hareket alnnmı smır'.a ınak; 3. Savaş alanında, birliklpre. ilk amaçlan için vakın ds ç tek sağlamak. Bu gene! çerçeve içinde, çag das savv.nma o'anakian düşii nüîdüjünde, hava üstünlü£ünü saÇlarna amacının ilk parçası. vsni diiîmanın uçu? gücünü öncedRn irrLha efrnek. pek nıüııı kün söriinmemektedir. Bir bış ka deyişle, örnngin îsrail'in lf*67 Snvaşı'nda jrerçekleştirdig: bir siirpi':?. imha hP.rpkPtini serçeklefıirmek ya ria ARD' nin Vi"fnam'd;ıki gibi tarti'!v.3S'.z bir VIPVH üslünlüjrüne sa bip o'nıayı ciüşUnmek gorçckçi ueğildir. Mc Oonnel Douglas . Northıop ortak yapımı IMÜA olacak. î'a nl tcrci!) AKI1 tcltnolojisiııe (ta yanaıı saA:ış uçaivlanun yönc Soru Bıı söylediklefiniz. lik. Amp.rîkan irkiinln.jisinin ö(lfn. karşı tarafın rta hava ırii zeHilderi nclerdir?. <ü olriui'iı düşünülcvek stratc: Dr, fierçcr (,!;tgdaş ve bıji saptannır.sının cerelclll %i zım bagsmU hulundııgıımuz Aıııılaşılıyor. Bu ılıırıımrta, hanısrikarı tipi savaş uraklarının va îücü;ıün ıılıışüıruluıasınfiı evrimi. dagal ol^rak, ABî'V ııasıl i/îr ynl izlcmck Rcrokir? nin tarihs^i özellîklerinden vn Dr. (Jer^or Bu açıdan b;ısavaş stratejisi'.irtrn kaynakkıldığında «hava savaşı» ör.eianmaktadır Burada kfikcnn.ini korumaktadir. Plerrp Sj! lerl üzerinde ayrıntılı olarr.k rpy lsinıli bir Pentason görevdurmaya gerek olmayan teiisi mühendisin aruştırmaianmol özellik, ABD'nin sava ııa göre, !ıava SKva?l;ır;nda ba şı kendı toprakları Gjşında va şan ıîi)rt unsura bağlıciır: Bun fla uzalîında yürlltır.e doktriııi Uır, sürprız, sa>T. uçaeııı nıad;r. Bunun ve bsışka nedenlencvru yctenojri ve atcş çiii'ü rin (örneîin teknn'.ojiye vcrj. (hprtofi \iirnia vptenrpi) dir. Ipn önem Amerikan savrnSoru l*eîıi haşHn için t>u r>ıa bütr;e.<=inin hazırlanış ve or riiirt unsur çözöniinrip tutulıır ri'i kuvvetlerl srasmda bölü sa. urak yapımı itin beürîenpş'.inı biçimi, malj (rüç v.s.) so ( p tipte nolerp ritkkat pdilm'1 •k v;U"!i olnrak Amerikun tipi uMUlr?, r;;?:\ı r.elirli özeliikleri varOr. Ger^rer Buradan hadır. Bunlar yüksak (maks.reketle, ça?dnş Irknoloilk zemum) hız ve uzun menziî, !işmc1win ış'.^i aîtmda, «îvJ uson derece gpllpmiş elektroni'.c cak» ya da «çprrksinürn «çak» k»Vıa hat ve ilkelorıyie ovtnya aygıtlar ve bliyiik maliyetlerdir. Snnuç 'se, a»ır, büyük, nkîinlabiür. mansvra yeteneîi nz, cok pafh AED ToUnolo.jisi halı, bu r.pc'eııle dp, saj'jsal «larnk aîioak çok sınırlı mık Soru Tiirk ııcak sanayîînin (prclh p'l'fti uçik üpi ?>a iarisrria düşiiırviİpbilr.Tk uçnk inr ortava c?!r.;r?k5art!r. f:ı yuk;ır) l)t>lli. fiıı, va (eneral Dvnamîcs yapımı K18 va da Soru Bu tür uç.iklar, yu ^ | Hava savaşında basan koşullan hava «a\raş]iıda başarı nin çereiji olarak sıraiactı.umı?; dört ıııısıır açısıntian :ıe Ribı ürrlliklrr jT>"'iterme!itcdirI(>r?. Dr. (krper ı. şvrrpm. urısurtı açısiiuuin: SiırjT' yeteııcği, dojia] olarak, her'jeydei' fincfi. komutakontrol. pilot yf leneklen, ta'.îtik gibj özne! nedenlere baSltdır Etjnunıa bırlıkts, uçagın vapısına baf; lı o!arak da artabılmakte ya da azalnıaktadır. örnc^in, ciu mansız motor bu mjıdMi çok öncrtılı olınaktadır. Bıına kp.r sıhk, h.z ya da asıl sö?ü ed.ilen ınaksimum hız. bu açıdan fîenpl knnımn aksine önrmli do ftildir. Aksine bapka ac'lardîıt'. zararlıdır. Uçnklarda ilk dik knt. cdilcn husus o\an nıak.^imum hı/ ancak çok az süre için kullanılır ve bu anUunda uperasvnnel bir deftpre faz!a sahio d?£ild;r. Üstplik harca nan ynkit büyük bir dezavant.ajd'r Burada dikkat p.dümo si gerek'în etkin ve gerekü hr/ciır ki, bu da çajldaş Atnerikan uoakînnnm gercksiz maK simum hızının çok aKini.lad.ir. Ku tiir uçaklann bir baçkr\ tfims! özolli^i olrın nanslı pl^k tronik ayşrıtl'rir ve radarîar iss 5i:rpri7, nn'uınınıı (Mıımsuz yfitvip "tkilen~.pl>"tprürlpr Çünk'J, bıı tür ayşntlar dü? man uçaklanna vakalanmayı, b;iH olrnayı F.r(:rnıak!arhrl;ır. Her türlü hava koşuüannda vo çıplak gösle Eönilmeypn he c'pflerl \iırabilmck icin kullanıİHn bu avgıtlar z;:ten çok yararlı dp;1;illordir. Hâiâ esas olan. «visııei» yani çınlak çöz'n nilotun (TÖrPbilmes) fnktnrudür. Özetle. bu Hir avsıtlar pşk tse yaramamakta. buna Vüiriı'.ık sürpriz faktörtl açı;i":i!i olumsuzîııklar taıiırlar. :î. Sayı unsıını Cagdnş AmRrikan ncaklsnmn ayırderiipi tprrnı îiTPllifti çok pahah oluslandır. Bu da. kstçını'maz o'.nrak. bu tflr ııçsklira snhin olmayı o!nnak<;iz!a? frınak4'.dTr. Sonur. daha ny Mpstk. daha nz r^ftilrnis pllot, dnha a? snrt) olmsk'arlır Vo bıı da trıvn üsMtnHiöiinün ternPİ ilkpsl olan «her nn srrrkll her yprtlp hıılmıahünıe" v«tı> np&ini olurnsııs yöndr etkilempktedir. S. M.'infvra yetpnp&t açısmrtan: TT7im rpp.nzilli. çok hi7.li \*n ooç;ff]j ^ipirtro^ik avTitTnvln ve karma^ik si'.nhlarn dor.ntılmıs ncak dpmpk b!W11c. aÇır. Rıı aza'tmak i (Baç.taratı 1. Sayfada) bilmesıdir. Olağanüstü hal Uanına yol açabil^cek durumiarla iifrili olarak Annya seda bpüîjîinlik yoktıır. Yarr;ının tiıırumuniA il?=;kin çeKİntclcr daha ciddi bir görüıiiim arzrimektprîir. Mahkemele.rîn haftımsız ola ca. ı bf'ürtilmpkle birlîkte bu ba^ımM/.lıtun RÜvcncPBi m©tfnde u;ör^re!îdir. Yarprıçiarin KÖreıdPn alınabilpceklerine ili"?lm> 1 riîî, madde. Ö7el likle :Şddidir» Temel hak ve ö/pürlüklsrin tamnr).ıfr\rn. p.nmk eretiri len •Jirıırirtmalann «keyfi» uyfrul:)jfMiîi'M vol acabüeroftini knvdFripn îfalvan hııkukcu bu.ın örnfk olarak. •tompl hab v© hürriyPtlerin kötüye kullanılmaması» baş l)klı 14. rn«(''ieyi Röstoriynr. Prof. Cuoıolo Bu maddo, biz^at bu h;)lt ve özpürlüklerin ku)iP.n»)înasınin «^nçcelIcnmesine izin vprmrktPdir.» dfyor Hukiîkcu. bu maddenin T:irk Arfiynsasınîn setirriifti sist.enı nçısındîin «anahtar nitflî&J tasıdığını» belfrti'or. Basjn özpüıiüği'mün de gerçek aniamıia guvencö aî tına. aiinmadıftıni öne siiren îtalyan pro'fsör. deieriendirmes'riHt eonunda su son u d a r a v;;r,ycr: «Yeni Anftyas.ida KPtirilpn TT'Odpl b,üç!ü bir merkezîleş ın!"5 d'îvlef vapısı öngörmpktetîir. l'ü.k Anavnsasmda gprrok h;ı coSu'cîj dpmokra si içîn /.eırrm ohışturabil"lek unsıırlar vnrdır. Ancak dikkat çpk(U''im beHrpiz torSmİPr. eksiV!i!;!pr ve vürütmenîn liiıllpnabilecot%î yetkilerln östiinlii^ö, uygulamada farklı sonmiar yaratabiHr.» DANtMAHKALI HUKUKÇUYA GÖRE Anavasayı inceleyen bilim adamlan ior.de en elestirel gözükoni Danimarkalı hukukçu Prot Hans Garameltoft Hansrn. Koperıhap; Hu 1ulc ^nsfiıüsü üyesi Prof. Hansen 8 sayfa tutan raponındu Anevasayı de6er!endirirken. demokrasinin «5 boyutu» oltırak ad'.andırdıiv. bnj'ıklar altında sonılar \önnltivor, bu sorulara Türk Anayasasırım KPtirdiği riü7enlemplai rcısmdan tek tfek yanıt. veriyor Prof. Ha.riFfn, hal!<ın seçtî.si tenısilf ıleri dcnetleme araçlanna sahip olup olrnadıöi. meclisin isteklerinin bnşka birovicrce (örnegin C^!Inhurba^]{an]) değiçtirip neKiştirüemoveceği. seçnıe secibna hukkı bakımından ic'eal demolırasiye uygunluk. düşünce, açıklama ve dernek ku>ma ö/sürlüftü, birey hakiarının güvenceleri, mankerceıerin bağımsızlı^ı konulanndaki sorulanm siraladıktan sonra. Anayasa nm sözkoîıusu beF,li kategori açısîndpn «ideaj bir demokrasîdrii, uzak oldujfcu» îz leniniiai edindigini bellrttyor. Daninıarkn.h hukııkça, tok tek v«rıt.!adıfti bu sorulara coŞuıı'fuk olıımsuz yanıtlar veriyer vo özellikö îtalk tarat'ır.dan seçilmiş oian mtîclifiin yasama gücüne önemli sınırlamalar getirildi^ine dikkat çekiyor. Prof. Hansen'e gore Türk Anayajsısı «müfevazı bir demokrasi anlayışının Jfadesî». Hansen, siyasi partilerin sendikılarl& iliskl kuramayacaklanna ilî.«kin hükümlorin «Aııayasal bulunmadıkıni' kayov!fiktun sonra. bi i'cyin nukuksal haklarına ve cnahketntlerin bagımsı?lığına Kenış sır.ırlamaiar Ketiri! diğini kavdedıyor beş'.i kate sr.nn;n üYSTjlanmasının getirdiâri sonuçlann modern bir Ratı Avıupa Antıyasası beklenıi v Rereklilikleri 11e uyuşmtidiRin: öne süriiyor. AUVIAN PROFESÖRE GÖRE ANAYASA Bona Üniversitesi profesörlerinden UluslararR&ı Avukat.lar K ıni.syonu ve Bır< leşmış Milıel.ler tnsan Hakla r ı Komite>: üyesi Prof. Chris tıan romuschat'ın değerlendirme'îi 13 sayfa tutuyor. Prof. ('omuscliat, raporunun girişiude Türk Anayasasmı cie.eerİ3iidıirken idea! demokrası kavramının ölçüt aîmamayaca^ın! ifade ederek, «optimaJ bir demokrarik "îisteın: amacı taşıdı^ınin hatjriaıırnasında varar gördü;'ünü kavdedıyor. Almin r r ofesör sunlan 3üylüyor: •Bir ülkenin, siyasi yapısı açısınaan seçtiği demokrasi türünön ögelerinden biri de kuşkusuz vn tneşru olarak, Anayasa.,!nır ortaya çıktığı somut tarihi durumdur. Ana yasalar, u:uslarin siyasî tar:iıind?ki spesr'fik olaylara bir yanıt n'teliğ; taşırlar. Yr.â Anayasayı bazıriayanfar, yeni Mr siyasî çerçevpnin do^tnafina yo! açan du rumu başlansnç bölömünün îik Daıagrafında arıklarnışiardır. Mevcut ckonomik ve kOltürel üorunianyla demokraUk bir sifttfmin kıırulması, sürdürülmrs". ve korunTnası, Jürkîye'd» Avrııpa Konseyi iive<ii ötek* devİPtİPrin tünıünderı Oaha güçtür Bıır.a Uarşılıti. reüdedilmeypcpk olan bu güıHiUİPr. uygulanabilir standartlann en a/a riü ^üriilmesin1' haklı göstermpk için bir ır.nzeret o!araU öne süriilpnıei..» Prof Tomuschat. sendikalann üiyac faaliyetten men edilmesinin bu kuruluşları t?konomik vp sivasi konular oa yiirtıtec.pkleri pa?arl'kta vazgeçilme? silnlılardan yok sun b;raka<"P.ğını söylüyor. Alman hukukru, .Sendikala n po'.itika dışına Hme (depoiitizp etmc) cabaları, Avrupa 'nsar Hakları Sö/.trşmrsi'nin df.vandığı açık dpmoî;raıik top'ııınun tpmPİ fplsef'psiylc baptlfi^maz,» diyor. Chrıstian Tomuschat. raporuri'in soiiunda insan hak ları ve temel özgürlüklora getirilen kısıilamalann Avrupa fnsau Hakla rı Sözle.şmesi sınıriannı aştıfcmı öne sııre.r«k Türkiyo'den, söi'lp'3 ıncnin 25. nıaddesi çrrçcvo.•=indo avıklai'n.n yapmasmı ıs tonmasin: önerivor. (Baştarafı 12. Sü.vfada) i.'k aracmus oldu. K'kiçehir oş ıafının ve Almanya'flaki işçılerimizin yardımlanyla caîış malüTiır.ım geüstirdik. 1P71 yı Imrl:ı kapaîı dcvrft TV yaym l:ırına başlartîk. Aynı yıl, İTİA binasma bir vorici morı t:) ettik. Bu verici sayesintîR Eskişehırliler, 2,j yıi silıvyle teİPVirvon yayınjıınr.ı )z lcyebüdiler. AçıkÖRTt'tltn yönicnünin Türk esilim sistf.'iiiııde ypralması için çaba harcaınış iiir Uişî olarak, apıköğruiimin anıa(ı'"nnı anlutnbUlr nıisiniz?.. Bir tanpsi, varolnn ilk. orta ve yükspk ö^n:t.im ogrcnrılori iln bnlka yönelik r»itimin etkir.ligini artıracak des t"k yayırıicau yapr.ül:l.ır. Bu, •Tapon modpüdir ki, Japonlar bııııun için 8 ayn kanaldan !eİPA'izyon yaymları yapıyorlar. Dii,eri, yaygın pğitimdir. Yay Kiü ejitimlo, ömegin bir taıını bii'.gesir.deKı herhancri bir örnck ür"H;nin nası! gcrçckleş tiriHlJği difter bölgelcrp; göstori.'msk yohıyla oSretilebiür. Ya da çr.gtla;, külli.ir o'.ayl"! nin ynygmİEştırıiması mümkiin olur. Eir başka nmacı da. örgün yiiksp': öşîretinie K'trnek jç;n gerekli puanı futturaınayan, üniver.siielcre girm.p'c için dorslamaktir. Üniversitoyl bitirerek mesIPIC sahibi olan kişiler genelhkle mcslekleriyle ilgili son pplişmeleri taKip etmezler. Ank ögretimin bir diper amicı da. çeçitli mraİRk dallarınd:ı çalışan kişiiare en son golişms ICT: pktar'nr:>k ker.di branşiarın.da dünyada neierin oîup bi(: t.j.&inf!?rı haberc'.ar olmalanm liniversitcnize haglı olarak kııi'iılan Açıkö.çrctinı I.'.kıilii'si bu saydıgımz anı.TÇİar dan hanı;islni ya da han;:iierini taşıyor?.. ni;î't'KFFlŞEN Çalıçarak okumak rturumıında olan vcya ekonomik durumlan nprifinivlo büyük kpnt iîniversitp.le.ıinda okuma olanağı bulamayan gençlere fırsat cşitligi i va örgün S yapan üniversitelerin kapısm c\n\i yığılmayı önlemeyi amaç l:yor. ta, hava savaşmda cofc önerall t;:r unsur, doii'.yısıyla göv/ardı cdilmis oimakKidir. 4. IIoıîi'fl Vur.ua üeteneği Ar<sı:;c!aıı: oon tc.:;olojık tîelışmeler içinde en az ilerlemo kaydedilen alan, uçaklarda kul lanılan Rclişnıi:; silahlann isabet kayclelır.e vetene^inda göriiiır.üşnir So/ünü enJâiraiz tiir uçaklar rvısün geçeleri va kötii hava koşuilarnda Inip kalkabilmektedirlcr. Ama görıiş olaiMRinın. sıiıra indiğl bu dnrumlarda horicfi buüîia halâ bir sorun olmaktatlır. Bu cî'jrıımlarda kullnnılmak üzoro çok karmaşıK elp'ıtronilc ay.aıt ve r.idarlar preliştirümiştir. Ama şuvası kesüıdir kl, bu ayşrıtlariT) p.tkinîiüi son dercre tu*dır ve en önemil ımsur h.'ıiâ «visuelrtcur, yani pilotuıı sîorüs olanaklandır. Çünkü, bıı sistcmlcrdcki teknik aksak hklar hâlA önsmli boTatlardadır. Mâ'iyM'er k.ırsiEitıda sayı zonınlıı olarak sınırh tutuldu•îundan, sorti bnsma düşsn hn dof sayısı çok fazia olmaktartır vn havn koşullanvla savanma fnkHkleri bu f.ypntlann teorik plan'cırını prctKte geçer siz kıhviaktadir. Bu ura.ia. herîefi ^ırabüme ypten"'';;r.ir, nynlmaz bir parcası da piîotun oiı^n hnzırlanma sürnsidir. GrY.1 ^' 'ly^'.'îar bu sürp"i çok ş:; '• uzatmak'adır, ffi Nrsıl bir sefim? K,lrl, Tiîaiiyr sonımı bsıra da (l.i ortaya çıhıvor!;••. Cipr.Tcr Tab'. örriPSin, hcrn hcdP.fi viırrna. hem da hazırlık siıresi acısından en elvcrişli Çjilalılar olan 20 mm.1 lik topun her atısı 300 • 400 dolar. ısı izlcvere'ı; hec'.efe u!a $an Sidewalk fiu'.psinm ise 10 bin dolar tııtarındadır. Euna kar^ıhk, daha az etfcn olnıaianna raftnipn Relistirücn Spar rowlann tapes' înn bin dolar, PhoPnixlPrin ki ısp. P H bin 1 O milvın rlniari m?lolnrıkt.adır. Soru R;ı <:ıbVtmn ışitınrl.ı ııns'l btr n'MİJ tiıii soçHnıe» Si nn*'ri!(>biiir? rak, «ıv/ım nv.'nzil. vüksob nıak sinıum hız. a.Cnr ve palıaiı etp'U^nik avrrnlar \o siHhîar» ükpsi akılcı sözlHırremektedir. Uçaklar btlvildU!>rçe ve s*ırlastîkça, trsiismis radar kulian riıkca hPîiı daha kolav tesbit rdi'ivprlar, hp.m de manevra yfirnekİPri azalıvor. MaksimTım hız ^n'iksclrtikçe malivetf Ifr ertm3k a, an;a seyir hızı Silahlar kavm^.şıklaçtîkça daha kötü sonuç'ar verivor. E!ttün bunlp.rın sonv'cu o\?j:\lt. d<\ r/ahnlı uçak ovfaya çıkıyor. ou da hpm uçnk soyısîm h?m de pt lot egitiminî olıırrsuz etkillyor. Bu durumtia küçük, ucua vs çok sayıda ııçafc daha nkıllı bir seçirn p;ibi ıröziikmcktfidir. Eıın'ar da, uzmanların önrri'crinp s;öre, 1.2 veva dalıaf,T/Ia Maeh sevir hızına sabip, pa^if eloktronik sistemlPrte, basit hava topîan ve tllzelerl kııllanan tıçalrlar o'nıak'adır. P lS'ler tam bu Ölçülere uyfnın biçimcie dizayn ediîmişk:rdi amn, sonra bu i'kelerdnn tüınüyle aynlıp bnmbaşka biçimde ortaya çıV;tı'ar. Dr. (.or.iir ^OT,;Ç oia. mesi'nde dava acılan Meht)i TRtik'in dosyalaTinın görülmokte olan ana dava dos yasındnn aynlarak llgill mahkemelere çönderilmesl ne karar verdi. 3 sanık hakkında görevsizlik karan verHmepl 2 sanığm da ölmesl üzerine 574 samkla başlayan DevYol davasmda sanık sayısı 569'a inrtl. ÎDAMDAN BERAAT (Bajtarafı 12 Sayfada) « THKPC Acllciler adlı Brsüte üye oldukları ve Ankara'nm çcjîtll semtlerind» bombalama va kurşunlama oîaylarına kanştıkları gerekçesiyîe 1 Numarah Askerl Mahkemesi'nde haklarır.da dava acılan ö sanı°ın beraati Jstendi. Sanıklar hakkın daki iddianamesinde Askeri Savcı, 3 kişlnîn idaraını, 2 klşlntn de 515 yıl arasmda hapis cezasma çarpunlmasını Istemişti. Iki yü sü ren yargılanıa sonucunda dün esas hakkmdakl miltalaasını verpn ArkP'i Savcı «Sanıklar Ttakkmdakl em niyet ifadrlpr'nuı dışında hprlıantri bir deli! cldp pdlloniPtl'Sinclcn bprant kararı verllmesini» istedl. Beraati lstenen p.ınıklardnn Aii Alkan tnaî. Muharrcm Trsv;ı ve AIİ Rıza Salman idnm Jlüsçyin Biiyiikka.şık ve Ar tn Z^ynpp t^nl da 515 yıl arasmda hapls cezası Istetniyle yargılnniyorlardı. KT. rar Için duruçına ertelendl. 4 SAMK SALlVETttLDt • Acllciler davasına, bazı sanıklar îınkkındakl kararın Askert Yargıtay tarafmdan borulınası ür'orine Ankara 3 Numarah Askeri Mah kemp.de yeniden başlandı. Duruşmada tufuklu sanıklardaa Necip Karaıı. Asi! L'ydu. Ahmet Vasf! Tılmaz ve Krdal Özer'in sahvevilmeleri kararlaştmldı. ANK.\n.\, (O'mlıurlyct Bflrosu) .Mııstnfa UJııriu ve arkadaçlarmın kakao V.açakçılığA yapfıkları savıyla yanrılannıalarına davam ediîdi. Ankara Sıkıyönetim Komutrmligı f4t .Numaralı Askcrl okumak zonın.tîa olan öğrenci Mahkemesi'nde dün yapılan cinmşroada tutuksuz samklarlı?re fırsat "şUligl sag'a.mak vs uzaktan ePitimîo örgiiıı ögre t'an Flamona Ospîci'nin ifadesi a'ıpdı. Ospiçi, iddialan kabul tımrteki taî?p fîuiusmı karşıefrncdi ve dalia sonraki duruşma'ardan varcste tutulmasım isi"di. (Başıarafı 12. Sayfada) Durıışma sommda mahkeme, takyii'da kişiye 100 mıi JTustr.£a UJıırlu ve Mehmet BUl'ci'nin salıverilme is'ernleriyon, Adana'nın Osnıaniye nin reddodilmesini, tutuksuz ile Ceyiıan ilçesindcki bazı sanık Ospici'r.in duruşmalarSahıslara V5 milyon. Kabracîan vares'e tutulmssını karurmanmaraş vo öteki illerdeki lastırdı. Ayrıca Aitonco Bossoüretici ve tuccarlara. da 100 laseo'nun talimat yoluyla Mi'amilyon olmpk üzero toplam no AJır Ceza Mahkemesi'nce 775 milyon lıra borçlu bulun lfadesintn ahnmasının istenduğu ifade ediliyor. mesi kararlaştınldı. UğurSu'nun tahliye îstemî reddedildi HcsCB A İ İ S. sı\f.ııU) Meclisinde veya gnıpda güven veya güvensizlik oyu vcrilmesi konusıiüda karar alma yetkisıni Millsr Meelisi snıbıı genel kurulunrıan ;^ayri bir parti organı veya mprc.ıne bırakan hükihn bnlunamaz. Hükümeto katılacak bakan. lar kurul'j üyp'eıınin rjarfl srup Jannda digpr pariı organlarmda seçim joluyla tespiti mümkün değildir. lenvle her jtademedckı konı;»\3 leri ve yardımoı kadernelerinde ki kongreleri için de uygulanır. İfora için oya katılamayacak olanlar MADDK 36: Değişık kademölerdeki kongrelerde tabıi üye olarak bu!unan karar veya y(inetim o;'gan!arı ve kuruiları üyeleri, mensup oldukları OTgan veya kurulun ibrası içın yapıları oylarnaîara katılamaslar. karşı hangi Ust disiplin organına hangi şartlarla itlrazda bulunabileceği, konusunda bellrtilmiyen hallerde, parti tüMADUE 40: 22 kasun 1972 t& zü*Uyle düzenlenir. Dlsiplln organlannca parti rih ve lHHu sayılj Dernekier Ea nunu'nun iamu yararına iliş tiyeleri hakkında verilen kararlar gerekçeleri İle blrlikta kin 48'nci maddesi hükmü siya en geç otuz gün içinde ilgiüye si partiler için uygulanmaz. tebliğ olunur. Kamu yararına dernek sayılmayış s.phn Kurul zı ile yapılır. Bu yazıda uygulanması istenen disiplin cezası ile bu cezanın lstenmesine sebep olan fiıller uçıkça gösterilir. Disiplin organlan, sevk yazı. »ında istenen disiplin cezasından daha ağmnı veremezler. Gruplarîa diğer parti organlan arasmda isbidi&i E 32 Siyasi parti Erupiannın ınerkPz karar ve yö. netim organlan ile ahnnk Içir,de calışrnaiarını sağlay:n tedbirler, parti tüzüşiincie hüknıs bağlanır İl ve ilçe teşkilah merkezleri M.\DUE 37: £:yasi partüerm U ve ılç.j teşkıiauna dahü Kurullaiiu kurulıış yerıyle ilgili il veya ılçenin msrkezidir. JVLİDUE 38:" 1. Bir siyasi partinin disipıin kuruılarıncla gJrev aianii'.r. kongre, lürkıys Büyük Millet Meclisi'ndcki grup, ıl, Gfciıel Mechsı ve jjeıı;dıye Aîeclısleıfndekı gruplar U ytiiKİerj hanç paıliran d'.gor organı, kural ve görevlerinüe buiunamazlar. 2. Bir sıydsi partinin belll bir L'.Siplü) Kumlu'nda gö;av alan bir kimse, bir dığer Uisiplüı Kuruiu'nda göıev aiamaz. 3. Bir siyasi partinin il, ilçe ve ocaii ionetun Kui'uuatı ndan bintıtie üye olan Dir kırn se, diger bir ü veya üçe Yönetım Kuruiu'nda üye olamaz. lı ve iiça başkaııiarj nakkında cia hüküm uyguiarur. Sekizinci Bölüm Disiplin işleri Disiplin suçlan ve cezalan Disiplin organlan üyelerinin seçimî ve nitelikleri Disiplin işlerinde yetkisizlik MADDE 44: Siyasi partıleriıı büyük kongreleri de dahü olmak üzere Ko.ngreier, disipıin organlanna sevk yetkisins sahip bulunan parti organ ve nıercilerinin kararları ile disip lin organlannca verüen disiphn cezalan hakkmüa görüşme ya pamaz va bu konularda karax alamazlar. Aitıncı BöMim Mahalli idareler Meclisîerindc gruplar Partinin İl Gencl Meclisi grubu M.'.DDE 3S: Parti» î! Gcnel Meclisi üyelerinin kuracakları gruplnr vo biınlnnn kunıH:ın. partl tüzügiine göre merkez ka rar organınca tespit edllir. hia!;{îa;.mnyan görevler Partinin Belodiye Meclisi grubu İ4: Partili Bplediye Mecli;;j üyelorinin kuracakları gnıplar ve bııraann kıınılları, parti rtizüfiiine göre merkez sarar organınca tespit cdilir. Partili Bp.lediyp. Başkanı ou gmbun tabii üyesidir. Ançak partili B'?!ediyp Ba.skanı nu grubun kararıyla bafi'.ı oîmaz. Ürganlarda görev alanîar K 3«: lîer kademedeıd partı organları ile parti tüzılğünde belirülen bır parti maıia mına getirilenleıin iîdları, soyadlan, dogum yerleri ve taruı leri, meslek veva sanatlan ile. ikametgâhian, o mahallin en biıvük mülkive amirliğine stv çım veya atanırıiaın b&şlay.t rak bir hafta içinde yazı ile bii dirilir. Merkez organlarında. görevlendirilenler ile merkezdeki par ti makamlarına Retiriienler için bu bildiri İçişleri Bakanlığı'na verillr. Yedinci Biiium Teşkiîatla iîîriîi MADDK S5: 22 kasım İ972 'arih ve 1630 sayılı Dernekler Ka p.unu'nıın bu kinun hiikümlorlne aykırı olmayan hükümlerl, ş;vasi partilerin gene! kongro MADDE 42: Partinin disiplin MADDE 41: Siyasi partilerin organları üyeleri, ikl yü için disiplin oryanlarınca verilebi seçüirlar. lecek cezalar, uyarma, lunaDisiplin Kurulu üyelert, bir ma, seçici çıkarma ve partiba.şka disiplin kurulunda Uya den kesin olarak cıkarma ceolamaziar, her lcademedeki zalandır. kongreler, Türkiye Büyük MilBir partlye mensup bir Tür let Meclisindeki ve Mahalli kij'9 Büyük Millet Meclisi üye İdareler Meçlıslerindeki grupsinin o oartinin Türkiys Bil lar gcnel kurullan ile kby va yük Millet Mecllsi ei"ubu üyt» mahalle seçici heyetleri üyelii.ligmden çıkanlması, partiden leri dışında, partinin diğer orçıkanlmayı ve partiden çıka gan, kurul ve görevlerinde burıiması da Türktye BüyOk Mü lunamsz, partiye bir hizmet iet Meclisi Trııbıı Uyeüginden ba§ı iie bağlı olamaz ve partlçıkanlmayı gerektirir. cieu herhanKi bü' süretle gelir Partinin Türkiye BUyük Mil sağlayamaz'.ar. let Meclisi grutuından geçıci îkinci derecedekl kan hısımolarak çıkarma nakkmda verı ları ve sıhri hususlar aynı len cezalar, o Uyenın ceza sü disiplin kurulunda görev alaresince gıuptalıı çaiışmalara mazlar. katîlmamasını gerektirir. üeçici çıkarmy cezasına uâDisiplin organlarının rayan partı üyesi, taalıyetlne çahşması KatUamıyacağı partl organianna hıçbır tekîit yapamaz. AnMADDE 43: Disiplin organcait bu hüküm, geçlcl çıkarma lan, üye tam sayısmın salt ço cezasına ugrayan oarti üycsıgurılugıı ile toplaıur ve sait ço nın, parti tüzügüne. programıgunlukia karar verır. Ancas fee na, partinin dığer mevzuatuıa sın ihraç karavlan için üye tam ve organlannın baSlayıcı kasayısınm salt çogunluğunuıi rarlanna uyması zorunluluğukararı gerekir. nu ortadan kalmrmaz. Geçıci Disiplin organlarmm kararla gıkarma cezasına ugrayan parn gizli oyla verilir. ti üyelerine parti içinde biçbir Disiplin Kurulu'na sevk «11görev verilemez. len partili kendisinı yaa ila Hangi dlsiplin organlannın veya sozle savunnıak iıakkıni> hangi disiplin cezalarını versahAptir. Savunma için sürs, meye yetkili oldukları. hangi savunmaya çağnnıa davetiniu suça ne tür disipîin cezası alındıjı tarihtcn başlamalt >! ııyRiJlanacagı parti tüzüğünde zore oiibeş güııdür. Ancak, ıe. nçıkça belli edilrnesi zoımnluçimler de veya herkesin gözü dur. ününda açıkça veya yaym yoluyla işlenen disiplm suçlaruıPartinin hangi oresn re merda, bu süre bir haftadır. Savun cllerince kimler hakkmda ve hangi disiplin organında disip ma süresini gsçirenler, savunma hakkmdan vazgeçmiş sayılı r lin cezası isteminde bulunab)lar. Savunmaya çağırma, Dileceği ve disiplin cezalanna ;ı gerelh:PH lıa'lude dis.pıjj cezası verilmesi için sevk kard n almaya yetkili olan parti organlan, tedbir niteliginds olınak tizsre, disiplin organına sevk edilen fiyeyı parti ıçınriski görevlerinden derhal uzaklas tınıbüirler. îîgilj bu tedbir kflrannın kal cîınhnasmî sevk eriildığı <iisiî> lin organından istiyabilir. Bu istek, disiplin orgp.nı taralmdan yecü Rün içindp karara bağlar;ır. Tedbir karenmn kaldırıiması isteği red edildigi takdiröp ilgili red karanmn tebliğ t.irihinden iMbarsn yedi gün içensinrie yetkili Asliye HukuK Mahksmest'ne başvurabillr. Mahkeme bu itirazı dosya iize. rincle Ince'.er ve en geç yp.di gün icerisindn karannı verir. meslnde ayn bir dosyada saklanır. Partl organlannca ve kurullannca tutulmasında fayda KÖrülen diğer deiterlert parti tüzügü ve yönetmelilUeri göjlerir. Üye kayıt defterlerinin parti genel merkezinde özetinin nasıl tutulacağı bütçe ve kesin hesabın nasıl hazırlanıp düzenlenecegi bir parti yönetmaligiyle belirtilir. Üçüncü Kısım Mali hükümler Biıinci Bölüm Gelirler Gelir kaynakları partiye girişinde kabul etmek zoruncliidır. Bu aidatm yıllık tutan ikibindöriytiz lirayı geçemez. Üyelik aidatmm alt ve üst sının parti tüzüğünde göstcrilir. Parti Oyesi, vermeyi kabul ettigi aidatm miktannı, bu kar.un ve parti tüvrügüne uygun r.lmak şartıyla, kajntiı bulundufta teş:kilat kademesi başkanlığııia yazıyla bildirerek artırabll:r. Aldatı alaoalc olan toifkilat ka demesi yönetim organı veya kurulu, parti tiycsinin, vermcyl kabul eitifl mikterda aidat ^rle yecek durumda o!rna(?j*ını tespit ederse, aidat. yüki.inü asş;ari hadde taıdar azaltabilir. Disiplin cczalarına itiıaz MADDE 45 Siyasi partüarin disiplm organlannca kesin olarak verılen disiplin cezalanna karşı, cezaya çarptırılan par ti üyesi disipiin organına sevr: eden organın veya disiplin organının göreve ve yetkisizligi yaiıut aluıan kararların kanu na veya parti tüzüğüne veya yo netmeliğine şekil, usul va esas bakımından aykın bulunduğu iddiası İle itiraz edsbilir. Bu ilirazlar, karann usulüne uygun olaralc tebliğinden itibaren bir ay içinde, dısiplm orgamnın bulı;ndıı.?:u mahallin As!;ye Hııkuk Mahkemcsi'ns yapılır. Mahkeme, bu itirazları, diğer işlerden önoe en geç bir ay lçinda basit yazılı usule göre yapacağı yargılama sonund.i inceler ve karara bağlar. Bıı karar kesindir. Af yctkisi MADDE 46: Disiplin organlannca verüecek cezalarm hangi parti organı tarafırröan ve ne şekilde af edüeceğini siyasi partileriı: tüzükferl göstenr. Disiplin konusunda fedhir karari MADDE 47: Partlden geçicl veya kesto çıkarma MADDE 49: Siyasi partüer Dokuzuncu Bölüm aşağıda çeşitleri belirtilen gelirleri elde edebilirler: Parti defterleri 1) Parti Uyelerinden alınaTutulaeak defterler cak giriş aldatı ile üyelik aid* tı, ve kayıtlar 21 TUrkiye Büyük Millet MADDE 48: Ker kademede Meclisindeki partili üyelerden ki parti organlan üye kayıt alınacak milletvekili aidatı, cieıteri, karar defterl, gelen ve 3) Milletvekili adayhgı için gidsn evrak kayıt deiteri, ge başvuranlardan basvuru üzerilir ve gider deftori tutmak zo ne alınacak özel aıdat. runciadırlar. 4) Parti rozeti va üyo kunlik Karar defteri, ilgili organın kartlanndan sağlanacak geva kurulun kararlarını tarih va Urler, numara sırasıyla lhtiva eder. 5) Parti yayınlannın satıs Kararlar oylaınaya katıîanlar bedellerl, taraimdan imzalanır. Kongreca 6) Parti defter, makbuz vo alman kararlan da lhtiva et kagıtları karşılıgı almacak panıesi gereken kongre tutanak ralar, özetleri başkanlık dlvanı üye7) Parü lokallerinin işletillcrmce imzalanır. mesinden elde ediiecek gslirGelen ve giden evrak^ tarih ler, ve numara sırasıyla geien ve 8) Parti mal varlıgından eif'iden evrak defterlerine kay do edilen gelirler, dedllir ve gelen evrakm asılla9) Bagış'ar, rı ile gönderilan evralan ör7'nci bentta yazıîı partl lonekleri bu tarih ve numaralar kallerinin ticari nitelikte işletilaltında dosyals.rda saklanır. mesi hali ile 8'inci bentte yazıParti adına elde eai'en gelir lı partl malvarlığından elda lerin almdıgı ve yapılan lıar edilen gelirler nariç olmak tlze camaların da ne gibi islere ve re yukandakl ber'lerde yazılı yerlere harcandığı iijili deftar kaynakJardaıı elde edilen gelirlerce sıra i\e ve mü.sbit evrakı lorden hiçbir sureüe vgrgi, resira ve harç alınmaa. bPürtecpk şeki"!de KeçirÜir. Üye defterteri ve rtelir girler MADDE 50: 3 Partl uyelcrin > defterlerinln sayfalan ve kaç den JiUnacnk giriş aidatırua sayfpdarı ibnet oldukîan noter miktan parti tüzügünde gösteCP. tasdik olunur. rilir. Bu miktar bin lirayı a?aPartiva giriş iş.lem'.erir'i gfls ma». teren uyelik beyannamelerinic 2) Har tiya ayhk veya yıliık 1 blrer örne. *! ilçe TP ilk fcaö» olarak Ilyelik aidatı ödemeyf MHIeivekili aidat) MADDE 51: Bir Eİyasi parfiyc mensup Türkiye Büyük Mil let Meclisi üyelerinin ayrıca ITS reiktnr aidr.t örteyeceŞi ve Vııı sııreflo topiannn paralann ne nıiktannın cnıp fanliyetlprina vs na miktannm parti mcrkMİno ayrılacağı. Türkiye Eüyiık Miüpt Meclisi grubu karnrıyîe belü edilir. Ancak, bu miktann yj]l;k tutürı mil!rh*Bkillerinin nst bir ayhk tııfannı Adaylıkla ilîîili ?;elirîer S2. y.î'nci maddenin 3. bnndindo yazılı özel aidat, S bin lirayı aşmamak kaycU O ılp. partı ycnetmplikleri ile :Ki Satış hecleilcrî MADDE 53: 63'nci maddenin i, :> ve ü'nci bentlerinda göst=;nlen satış bedeilert, partirin rnerkea karar veya yonetim organının karan iîe belirtillr. L"':?! fclefme ^cîîrîeri: MADDF; 5!: Pavti lo!raîWin:"n işleri::nes.ıne ılışitm uecpiiar parMlerin ilgili organiannm '.'ipacakları tari'elercte göstcr'lir. Süreeek