Katalog

9 AĞUSTOS 1982 KÜLTÜR Y A Ş A M Cumhuriyet 5 Ankara'da onbir genc "Genç Topluluk., adlı tiyatro kurdv Hasan UYSAL ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) ~ Başkent'te 11 genç «Genç Topluluk» adıyla yenı bır gnıp oluşturdular. 6'sı SBF, 2'si DTCF, 2'si Hukuk Fakultesi öğrendsi. bın 196 lise mezunu olan 4'u bayan 11 kışiden oluşan topluluk, ortaya çıkan masrafları kendi kısıth harçhklanndan karşılarken. topluluk adresi olarak da oyunculardan birısınin ev adresi gösterildi «Genç Topluluk» BÖZCÜSÜ Tunç Soyer şunlan anlatrı«Arkadaşlanmi7dan Meön Balay. Aristofanes'ln 3 «Sırayla bir arkadasm evinde toplanıp, çalışıyoruz. Ancak AST bize salonunda çahşma olanağı verdi. Ortaya zorunlu masraflar çıkıyor. Bunları kendi cepierimi2den karşılıyoruz. Her toplantımızda para topluyoruz.» Soyer, soruyu yanıtlarken «Gerçek Tiyatro» deyimini kullanmıştı. Bunu biraz açmasuıı istedik «Çok uzun sürer. tsterseniz buna hiç girmeyeHm.» demesine karşın direndik. «Ben tiyatronun amatör yapılacağına inanıyorum. Es ki Yunan'da tiyatrocular hazırlanıp sadece bir gün oynarlarmış. Gönüllfl severek. spor takımı kurdurtanlarm aklma tiyatro kurdunnak gelmiyor. Devlet buna el atmah, tiyatroyu tabana yay malıdır. Kurulan özel tiyatrolara, müdahale etmeden, karısmadan ödenek vermelidir. Bunu yapmayan. tiyatrolann kapılarının örtülmesine ilgisiz kalan devlet bindigi dah kesmektedir Şu açık bir gerçek ki. Türkiye* de tiyatro gelişmiyor, goriHyor. Hem de adım adım. Tek tük bir kaç O7el tîyatronun gelismesi btitunü etf kilemevecektir Atatürk ün baslattıgı. Ü7erine Htizllkle eğildifri rivatrn olayınin bugün bu duruma eplmpsi özücıidür • Genç bir tivatrocu gözüyle. Turkıye'dekı tiyatro olayı nasıl erörünüvnr, ne du rumda bulunuvor'un yanıtını açıklıkla veren Tunç Soyer son olarak da şunlan soyiedi«Tiyatro eğlendirir, eğlendirirken, dinlendirir dinlendhirken, eğitlr demek klasik bir sözdür. Ancak. Hyatronun bu işlevlerinin yerine gelmesi icin estetik göz ardı edilmemelidir. Estetiksiz tiyatro olmaz. Daha çok ve ivi nitelikli yönetmen, oyuncu gerekir bunlar Için. Tiyatro orman içinde yaşamasma rağmcn, bunun bilin rinde olmayan, sadece cevresindeki ağaçları görebilen topluma, orman içinde yaşadıgı bilincini verir Ona ortnanı tanıtir, gördüklprinin dışındakileri gösterir. Bu du rumda tiyatronun toplum yaşamında vaz geçihnez bir veri olduğu gerçeği ortaya çıkmakta, devlet bu konuya Snem vermemekle sorumluluk altmda kalmaktadır • Karikatürisi Bozok karikatür albümü h*azırlıyor Sanat Servisi Karikatur sanatçısı Erdoğan Bo tok yeni yapıtlannı biı Karikatür Albümünde topl\ama hazırhklannı surdurüyor. Bu çahşma sınut yanısıra Ansdolu'nun çeşitli 11 ve ilçelerindc3 karikatür sergısi açacik olan sanatçının alburnünde dergılere çızdıklennden daha genış boyu tlu nitehkteki venı yapıtlan yeralacak «Günümüz basınının gülmece anlayışıyla uyuşmaöığını» soyleyen 1 Bozok un ilk sergısi Kon ya. Ehızığ ve Diyarbakır'da açılacak Buguııje kadar Tolentino'da öteel Ödül, Bulgaristan / Gabrova'da Altın Ezoip Büyük Odulü. Yugosla vy& I Üsküp'te Komite (ödülü gibi uluslararası .başanlan olan sanatçmun «Çizgıler» ve •Modern |Çağ» adlı ıki de kitabı yayınlandt. İzmir Devlet Opera ve Balesi Müdürü Necdet Aydın: ^ ^ ^ ^ , ıı ' . . . . 1, "İşe sıfırdan başlıyoruz,, Menmet ERGÜVEN İzmir Devlet Opera ve Balesi'ne atanan Necdet Aydın Cumhuriyet'e yapa cağı işleri anlattı. Aydın. geleceğ© d6nü« çahşmalan konusunda bilgl verlrken çağdaş operalara yer vcTTcek İstedi6inl belirtti. « Saym Aydın. tzmir Oevlet Opera ve Balesi'nin 198283 sezonuna girerken gögüslemek zorunda kalacagı temel sorunlan belirler misinte?..» Bllindigi gibi îzmir Davlet Opera vp Balesi sı firdan başlıvor lşe. Bu bakımdan, öncelikle idari kad ronun oîuşturulması gerekivor Ancak bu. aşmak zo runda olduğumuz engellerden yalmzca bir tanesi. Ge rekli sanatcılann bulunma sı. bu sanatçılara caüşabilecekleri bir mekânın temin edilmesi vb daha blr dİ7i sorun var Elbette tüm b'i sorunlar bugünden vanna CÖ7ülemez. Ancak, iyi bir hbölümü yapılırsa. şu anda gözümüTu korkutan bircok şpyin de kısa sürede ç5 ?ülebilece^i inancıru tasıdığımı sövlemeliyim. örne&in ÎTmir'de yerleşik bir or kestra var. Bu yıl lclndP Bprberi nedpnivl*» bir Altısı SBF, İkisi DTCF, ildsî Hukuk Fakültesi öğrencisi, biri ise lise mezunu olan, dordü bayan 11 kişidcn olusan topluluk. salonsuzluktan, tiyatronun adresini ev adresi olarak çösterdiler. oyununu birieştirerek, bir senaryo hazıriamıştı. Bu oyun derlemesini çeşitli profesyonel tiyatrolara gfitürdü. Ancak, kabul etmediler. Bunun üzerine daha önceleri tiyatro denevimi ve bilgisl olan arkadaslanmızla bu oyunu oynamak üzere 1982 Subatmda bir topluluk oluş turduk. Oyunun adını «Banş.. Barış » koyduk. Soyer. genc pınl pınl bakışh, aydınlık vuzlü bır genç Hukuk Fakultesi öğrencisi ve AST'da bır sure gorev altmş bır oyuncu. «Çalışmalarınm nasıl sürdürüyorsunuz?» sorusunu gulerek vanıtladv bllerek tiyatronun gerekllliğine inanmış insanlardan oluşur tiyatro. Devletm ışlevini soruyorum, tiyatro konusunda... çok...» diyerek devam ediyor «Devlet önce halkevlerini canlandırmalı. Atarürk'ün açtığı bu kurum 50 yıl önceki işlevine, işlevişine, efrkinligine kavuşturulmah. O dönemler halkevine bağlı odalarda tam bin tiyatro top lulugu varmış ve her grup vılda 10 oyun sahneye koyarmış. Türkiye'de bu olay ilerleyeceğine, gerllemiş Akıl almaz bir tutum bu Sonra okullar var. Her okulda Yeni yönetici genellikle çağdas operalara yer vereceğin» söyledi. Aydın, İzmir'deki müzikle ilgili bütün kurum lardan yararlanacak. likte çalışma olanagı bulduğum bu orkestra, gerçekten çok başarıhydı. Kendi orkestramızı oluşturuncaya kadar bu kurumun bıa lere destek olacağından kuş kum yok. Diğer taraftan Konservatuvar, Buca Eği tim Knstitüsü İle 9 Eylül Ünlversitesl'nlıı müzik bölümleri de Opera'nın gele ceği açısından umut vericı egitim birlmleri. Yalnız, bu açıklamadan klasik yapıtlara karşı olda ğum anlamını çıkarmayın. Hiç kuşkusuz onlar da bel lı bir oranda repertuvarda yer alacak. Ama bunun için ilk once ses yetenekleri ye terınce işlenmiş, usta solist lerı buîmak gereklyor. Bel lıni, Rosslnl, Verdl her şey den once «bel canto>yu sin dırmış ses cambazlannı zo runlu kılmakta. Oysa çagdaş operada İyi bır reji ve dekorla, sanatçılardan doğacak bu tür açikları blr olçüde kapatmak olası. Bir Norma*yı bir de Katja Ka banova'yı düşünürsenizr, soyledıklerim daha da a, çıklık karanır. NECUET AYDIN Bütün müzik kurunllanndan yararlanacafuu söylüyor. « Izmlr'de Izleyeceginie repertnvar politikasına da kısaca değinir misiniz?.j> Genellikle çagdaş ope ralara yer vermeyı düşünü yorum. Amenka, îtalya ve Polonya'da bu konuyla ilgili yoğun çalışmalarun oldu. Bireysel yetenekten çok takım calışmasıyla ortaya çıkacak bu tür yapıtların daha olumlu sonuçlar vereceğini düşunmeliteyım. «önütnüzdekl yıl Içta, kesüı olınasa blle, îlk planda sahnelpınpyi dusündüğünüz yapıtlardan söz eder misinîz?» Müzik, FarukGÜVEI akan zamaaduran zaman melih cevdet anday Ne var, ne yok? Ağustos ayında bir yaşlarına daha bat,acak olan tanınmış üç müüikçi ve bir danscı vardır Cnlti kemancı Gino Francescattl 9 ağustosta seksen. Anıerıkalı besteci Lu cas Foss 15 ağmstosta aitmış, Alman viyolonselcısi Ludwig Hoelscher :t3 ağustosta yetmişbeş yaşma basacaktır. Tanınmış dansçı ve film yüdızı Gene Keıly Lse, 23 ağustosta altmışü yıllan geride bırakıp yetml^ll yaş yıilarında yürümeye başlıyacak. JeanBaptiste Clesinger'ın, Chopın'in ölümünden birkaç saat sonrsa aldığı orjinal yüz maskesi, Paris'teki Drouot mezat satlonunda açık arttırmaya çıkarılmış ve Ftansız Kültür I&akanlı£i tarafından 6 5 milvon Uraya sa tın alınmıştır. Micha KUnanfm 1907 yıünda Joseph Joachıro'den sa tm aldığı ve altnıış yıl boyunca sevgıyle. ozenle kullandığı değerll bir Stmdivarius, geçenlerde Koln şehrinde 35 milyon Uraya Amerikalı blr kolekslyoncunun ellne geçmistir. Blr bayan olan bu koleksiyoncu, kemanı (sadece kullanmak üzere) ünlü kemancılardan bırine vereceglni söylemiştir. Bu fijrat, kıyıda köşede Stramvarius marka Yazdıkca saşıyorum fercüme» dergisinin çıkışı baslı başına bir olaydır. îlk sayıda basyazıyı yazan llısan Sungu. Mılli Eğitım Bakanhğı müsteşarı idı. Eski bjr eğitımci oLması yanında, ünlü bır bılgindi de. Çok sayılan bır kişiydi, gördüfü büyuk saygı, berkese karşı saygıh tJavranması ile dengelemrdi. Bakanın odasına gırdiğınde. Yucel ayaga kalkardi; ama bır memur ımza îçin elınde dosya ile odasma girerse, Sungu onun elini ayakta sıkardı. Eski metinlerde uzmanlığının benzersız oldugu soylenırdı. Bu ünunden ötürü, kimı zaman kendısine basvurmak gereksemesıni duyan yabancı doğu bilımcilerinı. bügısinin derinliği ile şaşırUnnış. Bu bilgınJerden bırııun, «Pefeı, sız neden bu konuda yazmıyorsunuz?* diye sorması uzenne. «Ben hangı bılginın hangı feıtapta dlduğunu bılırım, o kadar1» yanıtını verdığıru duymuştum. Bu yanı ile dogulu bır aydın. bılen ama yazmayan bır düşunür kımligınde gösterılmesıne karşın, Tercüme dergisinin ilk sayısına yazdısjı basvazı. onun Batı uygarlıgı kayndklarıni da donnlemesme bıldıgıni anlamağa yeterlidır. O zaman Millî Egitım Bakanhğı denınce. Koy Enstıtülert ile yaymlar akla gelirdi ılk. En çok bu konular üzerine yazılır çızıhrdi. Tercüme dergısi. tlkögretim dergısi, Teknik öğretim dergisı klâsikler, buyük ressamlan ve bizım nakkaşlan örneğın Aevni gibi) tanıtan. resimli küçuk boy kıtaplar. Köy Ensötüleri dergısi, klâsikler içmden seçılmiş ve ögretici notlarla zenginleştinlmış okul klâsikleri, yeni ozanlarunızın, yazarlanmızın ürünlenni içeren edebiyat ders kitaplan, dunyaca tanınımş sanat ve bilim adamlannın yaşam öykülen, yılda bir basılan büyuk boy resim albümü (Bu guzel kitabın sayfa düzenı ile. o zaman CHP'de çalışan Ahmet Muhip Dıranas uğraşırdj) aydınlarm büyük ilgisinl çekiyordu. Sonradan vozlaştırılan ve artık bitirtlemeyecek olan (çunkü sonu gelmeden baş yazı eskidi) fnonıi Ansiklopedisi de o gunlerde yayıma girmişti. rat değıldl ki Koşay. özenleri, kazı yerAma bunlarca önemli Wr başka et lerıni gezmekten, kazı yapmaktan, mükinlik daha da vardu ki, gereğince yan zeler kurup duzenlemekten vakit bulup kı bulmamıştı. O da teknik öğretimde da, Genel Mudurlük masasına yerleşeKirişilen birbirinden önemli atılımlardı. mezdi ki! Yenn altından. eski çağlann Evkaf Apartımanında yerleşmış olan taşlannı çıkarmak kimseyl ilgilendirfeknık Ogretim Musteşarlıgı'nın başın mıyordu. Şimdi ılgilendinyor mu sanki? da Rüştü Uzel bulunuyordu. Çatık kas Turızm konusunun guncelleşmesmden ü, çok az konuşur, işinin reklamından ötürü bir kaç kalıntı yerin adı ögrenilkaçınan bir yönetici idl Uzel Sanat di. o kadar. Gerçi arkeoloıi yeni bir biOkullan, Sanat Enstituleri, Ktz Enstitu lım, şurda yüz yıllık bir geçmişi var len. Akşam Kız Sanat Okullan, onun yok; ama Osman Hamdi Bey yetişmezaınanında kuruldu. çoğaltüdı. yaygın seydi. Cumhunyet'ten önce bizim bir laştınldı. Dil ve TarihCografya Fakül tek müzemiz ohnazdı. Onunla da Abdul tesi sırasındaki Kız Enstitüsü. bu işa hamıt II., *Ben Hamdi Beyin taşlarını verilen önemln bir anıtıdır. Bana öyle verereh yabancı elçileri kandırıyorum» geliyor Jd, Rüştü Uzel'ia başanlı atılraı diye alay etmiştl. Taslar dıye kuçümse, lanna gereken ilgi gösterilmemiştir. diğı ülkemizin kültür hazinesiydi. Belki de iyi oldu böylesi; Rüştü UzeTCebeci'deki Musiki Muallim Mekto kurduğu okullar üstüne çokça konu tebi'nde halka verilen Batı müzigi kpnşulup yazılsaydı, kimbilir. bunlann ço serleri de yepyeni bir olaydı toplumuğu kapatılmış olurdu. Hani nerdeyse muz Içln. Ne oluyorduk kuzum? Gavurtoplumumuzun bir hastalığıdır diyece lasıyor muyduk? Yoksa. şlmdiki deyiğim; çuakü biz yararh bir eyleml du nüyle, bir kültür emperyalizmımn at oyytınca, derdemez eleştiriye geçerlz, kar natmağa başladığı bir alan mı oluyorşı komaya kalkanz. Teknik öğretimdekl du yurdumuz' Büyük Millet Meclisl otkinliğin başarı ile yurutülmesinde. bahçesinde neden DarütTalimi Musiki belki teknik konulara karşı yabancılı Cemiyetı değll de. Veli Kamk yönetiğunızın da etkisi olmuştur. tsmet tnönü. mindeki Cumhurbaşkanhğı bandosu kalın sesi ve kendine özgü diksiyonu Tosco'yı. Carmen'l çalıyordu? Sonra Ue 'Teknik alandaaa...* sözunü sık sık operalar; Satılmış Nişanlı, Madama kullandıysa da, kimseyl ilgilendirmedi. Butterfly, Fidelio^ Aydın Cün'ü, Leyld O zaman Eski Eserler ve Müzeler Geneer'i, Ruhi Su'yu, Nurullah TaşhıGenel Müdürü olan Hâmit Zübeyr ran'\ dinliyordukl Koşay'tn çalışmalannı da ansıraadan Ben çocuk'uğumda fes giymiştim, geçmemellyiz. Bu, dünyaca tanınmış ilkokulda Kuran dersi gördüm, yasap arkeoloğumuzun, eski Anadolu uygar okumayı Arap abecesi ile öğrendim, lıklartnın ortaya çıkanlmasında unu sonra şapka giydim, gramofon çıktı, tulmaz emekleri geçtnişür. Postahane derken radyo kuruldu, resim sergileri, caddesinde, dört katlı bir apartımanm yonutlar gördüm. tçinde vaşarken inödnci katmda, üç dört odalı bir yerdl san anlayamıyor. Şimdi yazdıkca şaşı* , onun çahşma yerl. Ne çıkarl Bir bürok vorum. önce şunu sSyleyeylnu îzmir'de sahneye koyulacak operalar, yalmz benim kişisel eğlllmlme bağlı ola rak seçllmeyecek. Elimizde ki olanaklan atlayarak soyut bir repertuvar hazırlamanın hic blr anlamı yok. Bu bağlamda çalışacağırnız bina. koro, sollstler ve dîğer teknik elemanlar, bu repertuvann oluşmasında önemli bir rol oynamakta. Ayrıca dışarda bilinmeyen, ancak yıllardu Devlet Ope ralan'nı uemlren bir sorun blr kemanı bulunan kişüerl o kadar heyecanlandjrmama daha var gündemde: Nota lı çünkü hemen hemen fabrika yapısı btitün değersiz ların. yanî parti ve orkestkemanlann İçinde boyle bir etiket vardır. ra materyallnîn e lde edilLondra'daki Sotheby açık arttırma evlnde 9 milyon mesi. Mevzuatın karmaşıklirayla en yüksek fiyata Beethoven'in bir elyazısı satıl lıgı ile bürckrasinin agır ig mıştır. Bu değerli manuskript, Mozarf m Don Giovannl' leyen yapısı yüzünden bu smden yapılmış 19 partisyon sayfalık bir Kopyedir. konudaki sonmlann çözüm îsviçreli Chansonnıer Jean Vülard 26 martta Vevey* lenmesl hayll zaman almak de ölmüştür. Üçyüzden fazla şarkı yazmış oıan ve «Les ta. hatta klmi zaman öngötrois cloches» adlı şarkısıyla adını btitün haîıf müzik dün rülen eserler oynanamayasma duyuran sanatçı 86 yaşındaydı. maktadır. Eğer bu konuyla aşabilirsels 74 yaşmdaki îtalyan bestecisl Renzo Rcsselınl 14 ma ilgili sorunian yısta Monaco'da ölmüştür. Büyük bır rejisör olan karde Rita, Mavra, Bekleyiş, Açinin hemen bütün fihnlerini Renzo Rosselini müziklen kıllı Kız, Puccini'nin Kızı Yaşlı Kadın ve Hırsız pibl dirmiştı. 66 yaşlanndakı Ingılız best«cısî Hunıphrey Searle 12 yapıtlan sahnelemek lstemayıs tarihinde Londra'da ölmüştür. Kralıyet Müzik Ko rim. Ancak, gbreve başlaya leji'ni bitiren sanatçı daha sonra Viyana'ya giderek An lı henüz birkaç gün oluyor ton Webem ile calışmıştı. 193848 yıllan arasmda BBC bu aşamada kesin bir şej de müzik programları yapımcısı olarak çalışan, 1951 yı soylemem oiası değil. San lında Sadler's Wells balesinin müzik damşmanlığma ge yorum ikl ay içinde bıı kc tirtlen sanatçı. cağdaş gramerle yazdığı eserleriyle bütün nular açıslık kazanacak. C dünyada İlgi uyandırmıştır. liszt uzmanı olarak da tanı zaman daha net konuşabilt nan Humphrey Searle'ün <Bir Dellnto Hatıra Defteri» ceğım, Yataız şunu kesin(Gogol'den). «Albayın Fotoğraîı» (Ionescu'dan) ve Ham hkle söylemek isterlm: O etkinliklerU let adh sahne eserleri. bes senfonisi, çeşitît konçertoları perayı diğer beslemeyl düşündügüm bı vardır 5 ağustos değerll Türk kemaneısı ve pedagogu Nec sezonda fllm, konferans v« det Remzl Atak'm ölümünün onuncu, 15 ağustos Türk açık oturum gibi çaüşmalaı operasının oncülerinden basbariton Nurullab Şevlret la îzmir halkıyla sıkı bir iı Taşkıran'ın ölümünün otuzuncu yıldönünıüctür. Burada biTİiğme girişmek temel anıaclarım arasında yer al her Ikl sanatçıyı saygıyla anmayı bir gorev biliyoruz. yor. ENTELEKTUEIL AVI'NIN 6ULOUGU ANANIN A KİM idiiE Behic AK bunlan teferarlar