Katalog

23 AGUSTOS 1982 KÜLTÜRYAŞAM Cumhuriyet 5 Ali Yüce: Siir, nesnel ve öznel gerceklerîn alaşımı olmalı Sanat Ser\isi Alı Yuce, şıırleruıı gerek tenja, gerek bıçım olarak genış bır okur çogunluğu îçm yazan şaırlerden. Halkın dertleri, top lumun sıkıntılan onun şürinde baş koşeye oturur. Söz oyunlarmın sergılenmesmden çok bildinsinin anlaşılmasını yegler. Alı Yüce vıllannı büyuk kentlerden uzakta geçırmiş, anlattıklanriı yaşamış. onur lu tanıkhklar yapmıs bir sanatçı. tngilizce öğretmenligi yapan Ali Yüce şimdi eraekliye aynldı. Ali Yüce ile Halk Çagı» adlı kitabının nıteliği üzerine konuşurken onun şıire ve sür malzemesine yaklaşınn konusunda bizı aydınlat masını ıstedik. însanoğlunun ılk söz ürüniı şıirdir. Bıliyorsunuz şiir. başlangıçta hammadde sini insanla doğa arasındaki amansız savaşımından ahyordu. îlk insan gözlerini açmca karşısında, bir dudağı yerde. bir dudağı gokte doğa denen devî bulmuş tur. însan beyni önceleri adım adım, sonra sıcrayarak, koşarak, daha sonra da uçarak doganm bütun kalelerını bırer bırer ele geçırmeye başladı. Yer ver silah ses> leri işıtılmekle birlikte bu sureç, sona doğru yaklaşır gıbidır. Doganmkı kuru înattır. Anlıyorum, bir zamanlar ezip örseledigi bu parmak cocuga yenılmek agı nna gıtmektedir. Ne dıyordum, başlangıcta şhr, insanla doga arasındaki savasımı yansıtıyordu. Bu savaşım büyuk olçude kazanılınca yer degişürerek insanla msan arasına kaydı. Insandan tnç ayrılmayan siırde ver degıştirerek, hammaddesını insanla msan arasındakı ılişkilerden aimaya başladı. Bugun bu sü reç öne gecmiştır. îste benım bufün siirleritaın özun de bu gerçek yatar. «Halk Çajçı»ndakı şıirlerımde bu gerçeğı bıraz daha kıvamına gefirmeye çalıştım. «Siz dar gelirlilerin o 'Bodrum Sanat ve Kültür Haftası,, hazırlıkları tamamlandı HAFTADA YILIN EN GÜZEL YERLÎ FİLMtERt, GÖSTERİLECEK. MİKE JAGGER, FRANK SİNETRA VE NUREYEV DE ŞENLİĞE KATILACAK. (Cuınhnriyet Ege Bürosu) Giderek gelenekselleşen «Bodrum Sanat ve Kültiir Haftasrorun ürüncflsüne ilişkin hazırhkîar tamamlandı. 1 Eyltil günfl Antik Tiyatro ya yapılacak yflrtiyüşle başlayacak olan hafta, aynı gün kutlanacak coşku gecesi ile sürecek. Bodrum'un belli merkezlerine yerleşecek olan orkestralar par çalar çalarken, gece bo yunca Kale'den havai fişekler atılacak. Hafta, Bodrum'un belli merkezlerinde deS;il tüm Bodrum'a dağılmış ve gene tüm Bordumlulan n ya da Bodrum'a gcl miş konuklann katılacağı bir biçimde sürdürülecek. Hafta içinde Zekl Mü ren, Avni AruTın yöneteceği sazekibi eşliğinde konserler verecefe. Yıhn en güzel yerll yapımlan sinemalarda gös terllirken Brol Evgln, Sezen Aksu hafif batı mü?iğinden sevilen par çalannı sunacaklar. Ge ne son dakikida bir ak sakhk olmazsa Mike Jagger. Frank Smatra ve Nureyef Bodrum'da olacaklar. Haftanın son günlerînde Bahkçı ve Neyzen'i anma toplantıları düzenlenecek. Yine bu arada açılan resim yarışmasmm sonuclan açıklanacak. Tarihi Bodrum Kalesin^n, ilgînç müzesi İle Stiaİtı Müzesi açık tutu|a.cak Ünlü îngiiia Kalesi'nde sürpriz düzenlemeler var. Bodrum III. Sanat ve Kültür Haftasım düzen leyen komite tüm çahş malarını bitırmiş 1 Ey lülün gelmesini bekliyor artık. Bodrum'u sevenler şimdiden yavaş yavaş da olsa akmaya başladılar. Intiharın yollarını gösteren kitap 9 Fransa da skandal yarattı Claude Guillol ve Yves Leboıınec'in yazdıklan ve daha şimdiden iki Alman Kitabevi'nin copyright hakkını satm almak için girişimde bulunduklan «Ne Yaşh, Ne de Usta» adh yapıtın yasaklanması düsünülüyor. Derleyen : Ancak Fransa'da tüm bu Alpor GÖNEN nedenleri ilerı sürerek bu kitap «yasaklanmahdır» di «\e Yaşlı, Ne de Usta» kitabıyla üne kavuşan Claude Guillol ve Yves Lebon nec'in Fransa'da yayınlanan «tntihar rehberi, tarihçesi, tekniği» konulu ki tapları skandal yarattı. Kitapla ilgili olarak Fran sıs basımnda sert eleştiriler yapılırken. 3 bakan kitabm yasaklanıp yasaklanmamasım düsünüyor. Nedenl de kitabm başarı lı bir intlharı gerçekleştlrmek için nelere dikkat edll mesi gerektiğini anlatan bö lümü. Yazarlar burada, gereken araçlan, aynntıları kullanış bîçimlerini, bedenin hangi kısımlannı seçmenin ve hangi ilaclan kul lanmanın, sonucun kesin ol ması icin nelerin gerektiğini anlatıyorlar. îşte bu böl«m içerdiği öğütlerle kücük yaştakilere. psikopatla ra ve benseri zayıf dengpsiz kisilerin intihar eylemlerini desteklemekte tam anlamıyla yardımcı olabile^ cök düzeyde. bın dağıtımmı sınırlandırmak olabüir. Ancak bunun da pratikte başarı şansı. yok denecek kadar az. Gerçi başlangıçta Paris'teki bir bö lüm kitabevi kitabm satışını üstlenmekte pek istekli dpvranmayarak bir engelleme yapmaya cahştı. an cak kitabm peynîr ekmek gibi satması üzerine yapıla cak bir şey kalmadı. Son dönemde özellikle Is panya ve F. Almanya hükü metlerinin siyasi tutuklula rı intihara teşvik ettiklerine deginiüyor kitapta. 10. ve 54. sayfalannda bir avukatm (Klaus Croissant) toplumumuzda farkh fark lı yapüarda olan terör eylemlerinin hükümetlerce nasıl üstesinden gelinmeye calışüdığma ilişkin örnekler yer alıyor. Avukat bu açıklamasmda aynı zamanda siyasi bir suçlu olarak Stammheimer cezaevin de geçirdiği günlere de değiniyor ve hücresinde nereden geldiğinî bilmediği dört jilet bulduğunu ve o psikolojl içerisinde nasıl in tihara teşebbüs ettiğini an latıyor. Kitapta yine F. Almanya ile ilgili olarak, hükümetîn idam cezası veremediği bir takım tutukluların asıl İntihara sürüklemeye çalıştığı, eğer bunda da başanlı olamazsa kendisl öldürüp nasıl intihar süsü verdîğl ortaya konuluyor. Büttin bu tartışmalarda herkesin bu kitabın yok sa yılamıyacağı ve suskunlufc ]a çürütülemiyeceği noktasmda birleşiyor. Şimdiden. iki Alman kitabevinin copy right haklannı satın almak îçin girişimde bulunduğu «skandal kitap» bu nl teliğini dünyanm dört bir, yanmda uzun süre sürdü'r receğe benziyor. NECATtGÎLLE KOMŞULUK A lüce: «Behçet Necatigil'le şlU irde bile olsa komşu olmak hoş» (Fotoğraf: Asena ÖZKAN) zanısmız. Bebçet Necatigil'in kızgın komşusu... Enflasyon ve şiir için ne diyorsunuz?» Behcel Necatigil'e şnrde bıle olsa komşu olmak hoşuma gıtti Geçım sıkmtıları ıçinde kapı komşularm bıle birbirlerinm yüzünü gö remediklen bır zamanda, bana boyle «Evler» ozanı guzel bir komşu bulduğunuz için çok teşekkür ederun. Bır sanatçmın kendi üzerine söz etmesi gercekten güç tür. Kalriı ki, baska biri bıle bir şiirimi överken benı bır sıkıntı basar. Şövle dıvevim istersenız. usumca ben şiirlerimi toplumsal ger cekçı biT tabana oturtmava çalışıyorum. Nedir ki. kimi ^iirlerimde tophımun belli bir kesimınin gercekleri ön plana cıkıyor «Ozgün bir ozammızsınız. Bunu ncye borçlusunuz?» Kimı madenlenn dayanıkhlığım artırmak için alaştm yapıür. Birden çok maden birleştirilerek yeni ve onlara hiç benzemeyen bır maden eîde edilır. «Bugüne değin ı*angi ki taplarınız yayımlandı? Yeni çahşmalannız arasında neler var?» Ilk kitabımı Antakya'da kendi m bastırdım: «Siirin Dî li. Yapısı, İşlevi» (1975). İlk romanım da, Miüiyet gazete sinde 1970'de tefrika edilip 1976'da Milliyet Yayınları'ndan basılan «Şeytanistan»dır. Hk şiir kitabım «Boyundan Utan Darağacı» da 1976' da basıldı. Bir de Yazko Ya vınları'ndan çıkan son şiir Mtabım «Halk Çağı»... Yeni calışmalarım arasmda ise, «Ortadoğu Şiirleri» adlı bir kitabım var, Yazko Yayınlan arasmda çıkacak. Ba~ sılmamış iki cocuk sür kitabım, henuz kitap biçimîne ?etirmedi£im bir hayli sürim, «Gerdek» adlı bir romanım, aynca «Havalı Meryem» adlı bir şiir oyun denemem var. yen yorumcularm, bu yasak istemlerinin gercekleşmesi oldukça zor. Çünkü Fransa'da her ne kadar filmle re sansür konulabilmektey se de kitaplar için bir san sür uygulanıası sözkonusu değil. Üstelik intihar hicvüai iceren bu kitap öylesine kıv rak ve usta bir dille yazılmıs kı, kimsenin içinde PUÇ ya da suca teşvik unsuru bulması mümkün değiL 01 sa olsa kitabm geleneklere aykırılığı ve ilaçlarla ilgili yasalarla çelişmesl biçîmînde bir neden sözkonu su edilir. Fransa PEN kulübü başkanı ise konuyla ilgili olarak yaptığı acıklamada kitabın yasaklanmasına pek ihtimal vermediğini, mahkemenin fikir özgürlüğünü gözönüne alacağım söyleyerek. tartışmayı kendi açı sından noktaladı. Bu durumda yasalann getireceği tek çözüm gençliği korumak amacıyla kita Zülfü Livaneli'nin Maria Faranduri ile birlikte doldurdugu uzuncalar • eylülde cıkıyor Yaşar KemaFm yurtdışında yıl sonuna dek 11 kitabı yayımlanacak £ Yazarm, «Kimsecik» adlı romanmın 2. cildini de Türkiye'de yayınlanmak üzere yazmakta olduğu bildirildi. akan zaman, duran zaman melih cevdet anday Bir Iftiranın Oyküsü JL RINCI Dünya Savaşı içindeki o yıllarda, Istanbul'da Sıkıyonetün vardi; I Komutan. yetkisıni kullanarak kimi kişılen kentten çıkanp Anadolu'nun B çeşıth yerlerine sürdu. Surülüş nedenl açıklanmadı, dışardan bakarak anlama olanağı da yoktu bunu. Çunkü sürulenlerin kişihklerı bırbirinı tutnıuyordu. Dıyelım, Abidin Dino'nun bulunduğu bu listede, sınema artîstl, eski lıse arkadaşım Feridun Çölgeçen de vardı. Feridun'un sıyasetle uzaktan yakın dan hiçbır iüşkisi bulunmadığını b.lirim. Abidin Dino, Adana'ya gönderılmışti; Vefalı nişanbsı Guzm de kaiktı, onun arkasından gitti. Orada bir ev tutmuşlar. altı kahve ımiş; taban tahtalannın arauk olmasından. aşağıda konuşulanlan duyuyorlarıruş,. Bir gün müşterilerden biri, Abidin'Ie Güzin için 5u bilgiyl vermiş arkadaşlanna: Kocası üç yabancı dil biliyor, kansı da bir yabancı dil ettl ml dört! Abidin bir gun izin alıp, Ankara'ya geldı. Istegi, sürgun yerini Adana'dan Ankara'ya çevirtmek. Tanıdıklarına başvuruyor bu iş için. Bu arada, konuyu Hasan Âli Yücel'e de açmayı düştinüyordu. Bir akşam, o, ben. Cahit Sıtkı Tarancı, Şükran Lokantasından kalktık, Bakan'm Yenişehir'deki evine gittik. Cahit Sıtkı, o sırada Yedeksubay Okulu'nda olduğu için ustunde asker giysi' • si vardı. Kapıyı çaldık, tanımadıgımız bir ugak çıkta karşımıza, beyefendinin daha gelmediğini söyledi. Biz de kısa yoldan Yenişehır Bulvarını aşıp karsıya eeçtik. Sabahattın Evüboglu'nun oturduftu veşü apartmana gittik. Gece yarısma dek kaldık orada. Meğer neler olmuş... Bizl tanımaynn yeni uşak, askerlerin kapıya dayandıgını söyleyince, alleyi bir telâştır almış.. Evine dönen Hasan Âli Yücel de, oiavı bu heyecan bavası içlnde öğrenince. Emniyet Mödürune telefon eder. acar agBırinci şube müdürü. 2anı vumar gözünu.. Şimdi içerde ifadenîzi alacaklar, Bu kez telâşlanma sıra«!j Emniyet dosyayı kapatacağız. Ama kulağınızda Müduru'ne gelir, motosikletli polisler çıküpe olsun, bundan sonra Bakan'm zikanr yola, Bakan'm evînin çevresi ara yaretine gitmeden önce. evine telefon nır taranır. kimse bulunamaz. edin. dedı. Üç gun sonra biz bu komıyu ŞükKapandığuu sandığımız bu dosya. ran Lokantasında konuşurken, bizi din bır süre sonra, nasıl oldu ise, Kenan leyen sivillerden biri. haberi koşa koşa öner'in eline geçer. O zaman, muhalefet müdürüne yeüştirir. partisinde olan bu avukat. «Kabinede Abidin. Adana'ya dönmüştu. Emnt komunistler var» diye bir yazı yazar. yeften benl ve Cahit Sıtkı Tarancı'y» bu yazı üzerine Hasan Ali Yucel, kımm istediler. Elbet durumu Bakan'a da bü araştırıldığmı sorar bir yazı ya da bır dirmişler. RahmetH YOcel; demeçle. Avukat, öner de «Sizi» diye ya Evime selebilirler, kotnşturmaya nıtlar onu Ünlü Hasan Âli Yücel . Kenan öner dâvası ışte böyle başladı. gerek yok, demış. Yanlış anlaşılmasın, Kenan Oner'ın Cahifle birlikte. Birind Şube Müdübu haksız suçlaması bizim ziyaretimize ru'nün odasma girdik. Mudürün; dayanmıyordu sadece; Köy Enstitüleri'n Gelin bakalım... demesi üzerine Cahit Sıtkı geçti, masa den tutun, klâsiklere kadar bir yıgın nın önundeki koltuklardan birine otur sözümona delil sayılıp dökulüyordu. Fakat bu delillerden biri de, bizim o akdu. şamkl ziyaretimize ilişkindi, Hasan Âli Sen misîn oturanl Yücel'in bu konuyu anlatan kitabmda Kalk alan. diye bagırdı müdür. vardır. Cahit ürkerek kalktı ayağa. Hasan Âli Yücel, mahkemenın Ke Senin işln nedir? Cahit o vakit Calışma Bakanlıgı'n nan Öner'i sucsuz bulması üzenne, açtıgı dâvâyı kaybett* Bakanhk'tan aynlda Tnutercimdi Bunu öğrenen müdür dı. Ama onu asıl üzen, ülus Gazetesi'nbirden yumuşadı. deM yazılannın kesilmesldir. Köşesine Otor. dedi. çekildi. îftira eden kazanmıştı. Bu kez ben de oturdmn: Sanat Servisi Yaşar Kemal'm bu yıhn sonuna dek Fransa Italya, tngiltere, Isvec, Finlandiya, Norveç, Israıl, Federa! Almanya ve Demokratik Ahnanya'da on bır kitabının yayımlanacağı bildirildi Daha once Fransa'da «Yusufçuk Yusuf». Ingıltere'de «Ince Memed lII», Bulgaristan'da «Ölmez Otu», ABD, Hollanda, Çin ve Finlandiya'da «Ince Memed I» ve Yunanistan'da «Binboğalar Efsanesi» adlı kıtaplan yayımlanan Yaşar Kemal'in "Yjlanı Öldürseler», «Filler Sultanı ile Kırmızı Sakalh Topal Kannca«, «Y** Demir, G6k Bakır», «Kimsecik», Fransa'da «İnce Memed'ler» Italya'da, «Hikâyeler» Ingiltere'dc. «Kuşlar da Gitti» îsveç, Finlandiya ve Fransa'da, «Algözüm Seyreyle Salih» Norveç'to, «Ortadirek», «Yer Demir Gök Bakır» ve «Ölmez Otu» îsraıl'de, «İnce Memed II» Federal Aknanya'da ve «Ağrıdağı Efsanesi», D. Almanya'da bu yıl sonuna dek yayunlanacak. Öte yandan, yazarın, «Kimsecik» adh romanmın 2. dldmi de Türkiye'de yayımlanmak üzere yazmakta oldugu, bu arada mevcutları tukenen «Yüanı Öldürseler», «Deniz Küstü» ve «Gökyüzü Mavi Kaldı» isimli kıtaplarmm da yeni baskılannın yapılmakta oldugu oğrenildi. ATtNA Ünlü Yunan $arkıcı Maria Farandnri ile Türk besteci ve müzisyenl Zülfü tivaneli'nin birlikte doldurduklan uzunçalar ey lül aymda Atina piyasasına. cıkarılacağı beklenmektedir. Yonan teîevlzyonunda da reklamı yapılan plakta ge rek Zülfü'nün Türkçe, gerekse Marîa'nm Yunanca garkılan yer almaktadır. Şarkıların çoğu Zülfü LU vaneli tarafmdan bestelenmis Maria Faranduri ise bu şarkılann ikisini Türkçe olarak söylemektedir. Yunan basmın sık sık reklamım yaptığı bu plağm Atl na piyasasmda çok tutula cağı söyleniyor. Bu arada geçtigimîz haf ta Faranduri Londra'da Londra'da Avrupa'mn ünlü şarkıcılan ile birlikte vef diği konserde Zülfi LivaneU* nin şarkılarmı da okudu» ğu gazetelerin haberlerl a«< rasmda. Stelyo BERBERAKTS büdiriyor Maiatya'da açılan 10 resim sergisinî 64 bin kişi gezdi IVIALATYA (a^.) Güzet Sanatlar Galerisinde açılan 10 resim sergisini son 7 ay içinde 64 bin kişınin gezdigi bildirfldî. Güzel Sanatlar Galerisl Mö« dür yardımcısı Baki Yiğit, galerido sergilenen resimlere yurttaşların büyük ilgi gösterdığini, önümüzdeki günlerdfl de galeride «Fotoğraflarla, Atatürk» adlı bir serginin açüaca tını söyledi. YAŞAR KEMAL Mevcndu tükenen 3 kitabının yeni baskılan yapılıyor. KOVUNL.ÛR, UNLAR COK .LG.NC KİMKİME DUMDUMA cuLaro*DUUXdiqenço. cab.. Bu burcı(dıs>' nareket her&esın BehiçAK f& de uzenmde nan dibfeatf. et açtığım ınsonlar üzerîne ğ la^tırınm... Her^es.her kesin dilü tınden tulabilmek bana ara ve. rabllirırrı... normai nsaniara bu, 8fW 8ÖY1E BüNLA(?l BENİM [ 3AL0NLAR1MA j YAZANAAA... , aynı şey güzel feadın. 'lor y y tur sürü erkeğin Bea, topiuman farftü Düför