Katalog

27 TEMMUZ 1982 Cumhuriyet 9 Calışanlar... Sorulan..., SorunJan... Y«tma2SİF*VL İŞ KAZASI GEÇİRDİM SORÜ. ; tıtanbuVda bir Inşaatta blr buçuh aydır aigortah olarah ayda 15.000 Ura net ücretle çalışıyorum. 2 temmuz 108Zde bir iş kazan geçirdim. Sag elimin ust tarafında geniş bir mahina keBiği var. Sürekli pansumana gidıyorum, Aoaba; 1 Hastahğm iyileginceye kadar geçm süre içinda çalışıyor gösterilip y«vmiyelerim ödenir vc SSK'ya pnmlerim yatıntir m\t 2 Geçirdiğim fj hazan $onucu SSK tazminat Oder mi? 3 Işveren hazamn olduğu çün iş hazasını Emniyete bildirmek zorunda değil nüdir?. HOttyin BAL YANIT I îş kazası sonucu hastalıgınz lylleşinceye kadar, lşvreniniz isterse size, çalışma karşüıgı olmaksızın ücretlerinizl ödeyebilir ve bu sureye ilişkln primlerinlzi de SSK'ya yatıraoilir. Ancak istfrahatll oldugunuz süre lçinde çahşmaruz söz konusu olamaz. Ödenecek ücret de İş karşdıgı olmaksızın yapüabilir. 2 Hastalığınız iylleşip v» SSICdan çahşabilir raporu almcaay kadar size •Geçici îşgörmezlik ÖdeneğU verilir. Bu iş kazası sonucu meslekte kazanma gücünüzün en az % 10 ve daha jvkan oranda azalmış bulunduğu kurumca saptanırsa slze aynca •Sürekli tşgörmezlih GeKri»de bağlanır. 3 *tşveren iş kazasım o yer yttkilt zabıtasına derhal ve Kuruma en geç kazadan sonraki iki gün içinde yazı ile bildirmekle yükümlüdür. Bu bildirdan çahşabilir raporu almcaya kadar verme kuğıtlan doldurulup verüenh yapılır.» Size geçmif olsun dileğimlet tlettrtz. Anayasa komisyonuna (Bastaratı 12. Sayfada) düşmesi önerileri tasanda yer aldı. Toplantılara katalmayan üye lerin Ucretlerinin beürli oran larda kesilmesı, milletvekiUiklerinin düşmesi Knerileri tasanya konulmadı. TBMM'ma tatiUnin üç ayla smıriandırıhn&sı, Meclis çahşmalanmn ıçtüzük hükümlerine göre yürütülmesi, TBMM nin üye sayısuun Uçte biri ile toplanması önerileri tasanda hükme bağlandı. CUMHURBAŞKANI Cumhurbaşkam seçimindeki uzama ve tıkanıkları önleyici Önlemler tasanda yer aur ken, komisyona gelen öneriler arasında bulunan Meclis'in Cumhurbaşkanını seçememesi halinde munfesih olması önensi tasanya girmedi. Cumhur başkanuu hallcın seçmesi önerisi kabuı görmedi. Meclis'in seçmesi önsrisi tasanda yer aldı. Cumhurbaşkanının süre si için önerilen 4 5 6 7 yıllık sürelerden 7 yıllık olanı tasarıya girdi. Komisyona gelen görüs ve önerilerde yer alan cumhurbaşkanının yetkilerinın artınlması yeni Anayasa tasarı sında fazlasıyla benimsendı. Cumhurbaşkanına Meclis'i fea hetme yetkisi verümesi önerisi de tasanda yer aldı. (Başterafı 12. sayfad») fna mirasınızı bağışlamanus mi rasçılannızın sakh payım korumamışsanız anayasaya aykın olacaktır. 44/3î maddeslnde (verim11 isletilen büyük toprakların) bir toprak reformuna kurban gitmemesi özelllkle sağlanmıştır. Bu toprak reformunun ana amacı olan sosyal adalette çellş mektedir. 48/2 maddeslnde, kamulaştır manm ancak rayiç bedel üzerinden yapüacağı belirtilmektedir. Aynı maddenin 3. fıkrasmda kamulaştırma bedellnin, yalnızca nakden ve peşin ödeneceği değil tistelik kesintisiz ödeneceği öngörülmüştür. 4. ftk raya gelince (taksitle kanuilaştırmanın miimkün olduğu istfsnal hallerde) bile sürenin S yıü aşamayacağı öngörülmüştür. 5. fıkradaki düzenleme çok 11ginçtlr: 1961 Anayasasmda (ktiçük ttreticiye toprağın karsılığının tümü) peşln ödeniyordu. Büyük üreticiye ise (sreçinmesl lçin yetirll toprağın karşıhğı) peşin ödeniyordu. Yeni tasanda (geçinmesi lçin gerekli) hük mü kaldırılmıştır. Tek şart top rağın mal sahibi tarafından işletilmekte olmasıdır. DEVIJET AFFEDtLMtŞTİR Soru 1961 Anayasasının 41, 42 ve 45. maddelerinde yer alan çalışanların insanca yaşamasını desteklemekle görevli dcvlet yeni tasanda nasıl dflzenlen mlş? Doç. Eroğul Tasanda sözünil ettiginlz maddelerin karsıtığı olan maddelerde devlet bu görevden affedilmistir. Yeni zihnıyetin ifadesi olarak işçi Işveren ilişkilerinde kanundan Önce çıkar dengesi ve iş banşı korunmaktadır. Sosyal devletin birlncl özelliği olan çalışanların özel olarak korunması kay gısı yeni düzenlemede terkediUyor. ömeğin, ücrette adalet sağlan mas: ilkesi 62. tnaddede çok da ha dar biçimde düzenlenmiştir. Artık devletin çalışana insanlık haysiyetine yaraşır bir seviyede yaşamını sürdürecek bir Uc ret sağlama ödevi yoktur. Tasannın 56/2. maddesinde, ülkemlzde sendikacılık uygulamasında, geleneksel olarak kabul edilmiş olan CheckOff. sis temi yasaklanrnaktadır. Bu ya saklama ile çok dar görüşlü davranılmıştır. BÖyle bir sınırlama aslmda militan sendikacılığı destekleyecektir. Birin ci fıkrasmda, grev ve lokavt eşdeger olarak gören 58. mad de içtn, sınıfsal program açısından şahaser bir madde demekten kendimi alamıyorum. Sanki grev hakkım tanımak için değil bu hakkı engellemek lçin kaleme alınmış bir madde. özellikle 5. fıkrada getirilen zorunlu tahktm usulü, grev hak kım özür ile birlikte ortadan kaldıracak bir düzenleme nlteli1 ğlnde. 149. maddede, Yüksek ' Hakem Kurulu'nun görevleri sayılırken de bu zorunlu tahkim kurumu aynca belirtilnıeic tedir. Grev hakkının özünün or ladan kaldnıldığını söylemeK abartma sayılmamahdır. TAMAMEN AYKIR1 Soru Türklye'nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelere före durum nedlr sayın SabuneuT Dr. Sabuncu Toplu i? sözleşmesi ile ilgili olarak Anayasa Tasansı'nda yeralan hüküm ler aslında TUrkiye'nin onayladığı uluslararası belgelere de aykuı düşüyor. Gerçi TUrkiye kabulünde olumlu oy kullandığı İLO'nun «sendlka 6zgttrlüğiinlin ve hakktnın korunma »ı»na ilişkin 87 sayılı anlaşmayı henüz onaylamış değil. Ancak, 98 sayılı «örgütlenme ve Toplu Pazarhk» hakkındakl sözleşme Türklye tarafından 1951 de onaylanmıs. Bu sözleşmeye göre hükümetler, toplu pazarlık hakkının yaygınlaştırılması, toplu pazarlığm geliştirilmesi yükümlülü ğü altuıdalar. Anlaşmaya göre bu yapılırken, toplu sözleşme dUzenlnln mudahale kabul etmeyen özelliği dikkate alınacaktır. Oysa Anayasa Tasansı'nın toplu 1? sözleşmesi, grev ve lokavt ile ilgili maddelerinde buna tamamen aykın hukUmler var. Sayın Eroğul buna değindl. Ben de bir ömek vereylm. 59. madde kücuk işyerlerinde değil grev, toplu i» sözleşmesi olanaguu bile ortadan kaldumaktadır. Türkiye',deU işletme buyuklUkleri dUsünüldüğünde, bunun ne kadar geniş bir sınırlama olduğu ne* tnen görlilUr. Ote yandan grev ve lokavtıa ertelendiği, yasaklaiKUğı, ya da sUrelerlnin 60 Süntt geçtigı durumlarda, 19 uyuşnjaılığının YHK tarafındaD ktttn olarak oözumlenebUecegi düfunülürM, Ancyan TMan«*»& TUrtüy» Oumhuriyeti'nln ulualararMi yülcümlülüklerlı» Tasarı ne getiriyor? aykın hükümler geürdiği açıkça görülecektir. GREV bü GÜNLE SINIRLANDIRILIYOR Soru Oana somnta Indirgersek grev 60 günle ginırlandınlıyor diyebllir miylz? Dr. Sabuncu Bahatlıkla söyleyebiliriz. Soru Tasannın ekonomilc ve sosyal haklar bölümiinün bir sınıf prosramı anlayışı ile kalcme aluıdığının en Uginç ör> neği sizce hangi maddeye yansıyor? Doç. Eroğul Sınıt progranunın zihniyetinin güzel bir belirtisi olarak vergi ödevinin temel ödevler arasmdan çıkar nldığmı söyleyebilirim. 1961 Anayasası'nda vergi ödevi temel hak ve özgürluklerin siyasal hak ve ödevler bölumunde düzenlenmişti. Tasarı, bu konuda vergiyi hak ve ödevler bölumünden ayıklamayı uygun görmüştür. Vergiyi tEsarının Cumhuriyetin temel kuruluşu ile ilgili çok sonraki ekonomik ve mali hükümler bölümünde 139. maddeye atmıştır: Soru Temel hak ve özgürluklerln blr parçası olarak gençlerle Ugill düzenlemt'lerde aksayan bir yan var nu sâym Erogul? Doç. Erogul özel düzenlemeler var. Tasaruun dikkat çeken bir özelliği gençlere karşı besledlği sistemli kuşkulu ve vesayetçi zihniyet. DUşünceyi açıklama ve yayma özgürlüğü Ue ilgili 26/2. maddede (özel olarak geıiflerin, ne olduğ;' pek bellt olmayan lararlı dUşünce alamlanndan korunması) htlkmU yeralmıs, yine seçmenlikle ilgili 76/3. maddede, gençlerin oy hakkından korunması öngörülmüş, buna kar şüık 1961 Anayasası'ndan t'arklı olarak, yeni tasannın 53/2. maddeslnde, çalışma şartlan 8Öz konusu oldugunda, artık gençlerin özel olarak korunmaBina gerek kalmadığı sonucuna vanlmış. Yani gençleri ve sayet altına alma, onlan dtizen lçin tehlikell olabileceği varsayılan gelişmelerden koruma konusunda gösterilen titizlik, hiçbir şekilde gençlerin çalışma hayatında yıpranmaması için gösterilmemlş. Soru Son sorulan sormak Istlyorum izninizle. Sayın Sabuncu, tasanda yeni bir takutı haklar var. Onlar için ne dlyorsunuz? Doç. Sabuncu Evet bazı yeni haklar söz konusu. Örneğin: TUketlcil'Srin korunması, çevrenin korunması, konut hak kı, sakatların ve yashların korunma hakkı tarih ve kültür varlıklanmn, sanat ve sanatçının korunması ve de gençliğin korunması gıbl haklar bunlar. Böylelikle asluıda temel haklar kataloğu sayısal olarak kabarmıs da görünüyor. Ancak hemen şunu belırtmek gerekir ki tasannın sosyal ve ekonomik haklar bölümünde yeralan bu haklar, daha çok «beyan edlci» nitelik taşıyorlar, kişiler açısından «hak dojurucu» bir nitelik gdstermiyorlar. Bunlar arasında nisbi bir önem taçıyan, yabancı ülkelerde yaşayan TUrk vatandaşlarını ılgılendiren 69. madde olabilir. Ciddıye aluursa, buradan gidilerek yurt dışuıdaki vatandaşlarımızın sorunlarına bir ölçüde çözüm getirilebilir. BIÇIMCI AÇIDAN BAKILIRSA Soru Anayasa Komisyonu Başkanı Prof. Orban Aldıkaçtı. tasannın 1961 Anayasası'nın «sas aiınarak hazıriandığı gdrüşünde, bu konuda siz ne diyorsunuz? üoç. Eroğul Konuya biÇimcj açıdan bakıhrsa 1961 Anayasası'nın esas alındığı söylenebilir. Ancak, önemli olan Anayasa'nın felaefesi Anayasa'nın temel zihniyetıdir. Anayasa'nın temel zihnlyetine bakılır sa, yeni tasannın 1961 Anayasası'mn esas ahnması bir yana 1961'le temelde zıtlaşan bir zihniyetln lfadesi olduğunu söylemek mumkundur. örneğin temel haklarla ilgili olarak, bu tasanya, gerçi 61'dekl haklar genellikle alınmıştır, ama, 1961 Anayasası'ndan tamamen farklı olarak, bu haklar esas itibariyle vatandaşa tamnmak ve gtivence altına ahnmak için değil, smırlanmak üzere düzenlenmiştir. Ancak, haksızlık etmemek lçin, sunu da belirtmek gerekir Sevinilecek ender konulardan birl yeni tnsftTi^n laikUk ilkesini ve zorunlu din eğitimi görmeme hakkuu olduğu gibi korumuş olmasıdır. Üniversite lere, kendilerlnce seçilmiş genç lerce yönetilme hakkı tanıyan hüküm için de aynı şey söylenebilir. Nihayet, tasanda, 1961 Anayasası'nda yer almayan bir takım yeni haklarm getirilmiş olması da olumlu bir noktadır. BİTTt Anayasa (Bastarab 12. Sayfada) tuluyor, sonra da kayıtlan ilgili maddesinde kendi getirerek ilk baskıyı da anayasanin kendisi oluşturuyor. Yeni anayasa tasansının öngördügü tarafsızlık çok dar kalıplara sıkıştınlmış blr ta rafsızlıkür. Bu dar tarafsızhk anlayışıyla Radyo TV ve haber ajanslannın demok ratik bir çalışma yapması beklenemez.» # Celeıık: Temel haklar sınırlandırılıyor Avukat Halit Çelenk, «Savunma hakkına ilişkin maddeye, iddia ile savunmanın beraberüği Ukesinin gotirilmemosi işkencelerin devamı na olanak sağlayıcı sonuçlar doguracakiır» dedi. Çelenk, anayasa tasansmda ya&alarla düzenlenmesi gereken hükümlere de yer verildigini belirterek, bunun SOÛUcunda anayasa . yasa karması bir metin ortaya çıktığını söyledL Temel haklann sınırlandı* nldığını belirten Çelenk, «Bu haklann fizfl ortadan kaldınlmış ve kullanılmaz hale getirllmiştlr. Temel hak larJa ilglli maddelerin blrind flkralan daha sonra gelen fıkralarla adeta yok edilmiştir» dlye konuştu. Çelenk. idareye her türlü kltap ve yaylnı toplatma yetkisinin verilmesinl de eleştirdi. mamalan önerileri dikkate aun dı. Ekonomik ve sosyal yaşamda DFT'nin çok etkili duruma getirilmesl, DPT'nin danışman olarak kullanılması ve görevlerınin anayasada beUrlenmesı önerilerı benımsenmezken tasarı tîa ifg|JfTnrrm pianlannuı Kamu kesimı için emredici, özel kesım için yol göstericl ve özen dıricı olması görüşü yer aldı. 1ARG1 Yargı bağımsızlığı ve yansızlı ğının korunması, hakim güven cesi, hakım teminatı, devlet gü venlik mahkemelerinin kurulması, anayasa mahkemesmin kalması, anayasa mahkemesı üyeliğinin anayasa mahkemesl nin karanyla son bulması, anayasa mahkemesinin yasalan anayasaya uygunluğu balunundan denetlemesl, mahkemece iptal edilen yasamn 1 yıl lçin yürürlükte kalması, yüce diva DiD anayasa mahkemesmden ay rılması, üyelerinl Cumhuıbaşkanınm seçmesi önerileri anayasa tasarısmda yer aldı. Buna karsılık, adü zabıta olusturuiması, hakimlerini Devlet Başka m'nm atamasu sorgu haklmliğinin Kaldınünası yas suunran 70'e çıkarüması, anayasaya aykınlık iddlasınm bir süre ile kısıtlanması, biçimsel denetimin kısıtlanması, ön denetim, vatandaşlann da anayasa mahYÜRtTME kemeslne başvurmalan, anayaBaşbakan olarak atanacak kl sa mahkemesine^erek olmadı sinin parti başkanlığmdan ay ğı önerileri tasanya girmedi. nlması önerist tasanda yer alUyuşmazlık mahkemesi, Asmazken, Başbakamn TBMM dı kerl Yargıtay ve Damştey'ın şından da atanabüeoeği hukme kaldınlması önerileri tasanda bağlandı. Başbakamn belirle dikkate alınmadı. necek koşullaria Cumhurbaşka Türk Dil Kurumu'nun Atanından Meclis'i feshetmesini türk'ün vasiyeti gibi korunmalsteyebllmesi görüşU tasanya sı önerilerine karsılık tasanya girmedi, yurütmenin güçlendi TUrk Dil Akademisi kurulması rilmesi, Eakanlar Kurulu'na na ilişkin blr madde girdi. yasa gUcünde kararname çıDevletin ulkesl ve millettyle karma, olağanüstii hal ilao &• Bütünlügü, kamu düzeni, kamu dilmesi yetkisi tanınması öne yararı, genel ahlak genel sağıllen tasanda benimsendl. lık nedenlerıyls temel haklann Hükümetin düşürulmesinin kısıtlanması önerisı tasanda salt çoğunlukla olması öneri aynen yer aldı. Temel haklarla si, tasanda «Giiven istemi an ilgili sınırlamanın 1961 Anayacak üye tam sayısuun salt ço sasmdaki gibi kalması görUşU ğunluğuyla reddedllebUir» bl tasanda benlmsenmedl Toplantı ve gösteri yürüyüsçünlnde yer*eidı. lerinin kısıtlanması, dernek ÇAUŞMA YAŞAMI kurmanın smırlandınunası, der Asgari ücretin vergi dışı bna küması, lşverenişçi ilişkileri neklerin siyasi faaliyetlerde bu yüksek kurulu kurulması, lunmaması önerileri de tasanya lokavtm anayasada yer almama girdi. Tanm arazilerinın amaç dışı sı önerileri tasanya girmedı. Buna karşın lokavtm anayasa kullanılmaması, kooperatıfçiya girmesi sendıkalann siyası liğin geliştirilmesi, kamulaştır. laaliyette bulunmamalan aıdat manın rayıç bedel üzerinden lann kaynakta kesilmemesi ö yapılması, çalışma ve sözleşnerıleri tasanda hükme bağlan me özgürlüğünün ancak kamu dı. Toplu sözleşme ve sendika bütünlüğü, kamu düzeni, kamu larla ilgili düzenlemenin 1561 yararı amacıyla sınırlanabilmeAnayasasmdakl gibi kalması si önerileri tasanda hükme bağ görüşU bemmsenmedl. Siyasi landı. amaçh grev yapılamayacağı ö18 yasım bitirenlenn seçmen nerisi tasanda benimsendl. olarak kabulü önerisi tasanya girmeılı bu arada seçmen yaşı EKONOMÎK VE nin 22 ve 25 oJması önerilerine SOSYAL KONSEY Danısma Mecüsı Anayasa Ko karşılık tasanda bu yaş 2ı omisyonu'na çok sayıda kişi ve larak belirlendi. Siyasi partilerin mali deneti kurulus tarafından önerilen «ekonomik ve sosyal konsey» ta minin anayasa mahkemeslnce yapılması Rnayasanın kapah ol sanda yer aldı. Merkezi idareye ağırhk venl duğu rejimlen konu yapan siya mesı önerisıne tasanda yer ve si partilerin kaBatılması önerile riîirken, valilerin yetkilennm ri tasanya girdi. arttınlması, vali atamalarmm Cumhurbaşkanmca yapılması, valilere genel arama yetkisi verilmesi, bölge valilikleri kurulması önerileri tasanda yer almadı. Şirinevler Kuleli'de 192 Memurlann sendika kurabllmefrekare 18 pafta. Sameleri ^rev yapabilmelert me murlara partlzan baskılann ön at: 13 17 arası. lenmesi görüşlerl benimsenmeTel: 20 97 03ten di. Atamalarda liyakatin gözeHalit tümesi, memurlarm siyasi par tilere ve sendikalara üye oıa TRT'de (Baştarafı 1. sayfada) lacaktır.» dedi. 1052 Sayılı, genelgesi şöyle: «Korumumuza yapılan tebligat geregi olarak 17.7. 1982 tarihinden itibaren bankaların TV'den yapacak ian reklamlan kabul edemi yecegiz. Bundan evvel de bankerlerle ilglli reklamların yasaklandığı bilinmektedir. Bu Ikl kısıtlama karar 1nın Kurum'un ilan gelirle rinde 2,5 3 milyar lirahk bir azalmaya sebep olacagı anlaşümıştır. tdaremizce alınmış olan gellr arttıncı tedbirler Ue tasarruf tedbir lerinin Kurum'un maddi durumunu fevkalâde lyi bir düzeye getirmiş ve meydana gelen imkândan fayda lanüarak personel özlük haklarıyla ilgili müsbet girişimler yapılmış, yatırım ve yenileme programları çok iyi blr düzeyde yurtttül mekte Idl. Yukarıda babse konu kı sıtlamalar şüphesiz ki inklsaf planlarımızı menfi yönde etkileyecektlr. Bu et kinin tesirlnl azaltmafe için genel müdürlük sevlyesinde gerekli tedbirler alınmakta ve girişimler yapılmaktadır. Kurumun maddi durumu nun belli blr seviyeye gelişinde mesai arkadaşlarımın verilen direktiflere uymada gösterdiği titizlifin büyük payı vardır. Ancak 3 milyar lira civarında bir gelir düşuştt ile karşı karşıya kalınması aşagıdaki hususlarda kurumun en kü çiik memurundan en büyUgUne kadar yarış halinde sarfiyatı kısıtlayıcı bir tu tum içinde hareket etmele rinl zaruri kılmaktadır»» Genelgede uyulması istenen önlemler şöyle: • (Telefon, elektrik, su. havagazı v.s.) tasarrufa azami ölçüde riayet edilecek tir• Geçici görevle görevlendirmeler asgariye indirl lecek ve görevin mahalll personel ile yapılmasına azami gayret sarfedilecektır. Zorunlu görevlendirmelerde görev kâğıdına mutlaka çaltşma planı eklenecektir. • Dış s:orevler zaruri hal lere inlıisar ettirilecek ve asgari personelle görevin halli düşünülerek olura su nulacaktır. • Oto tamiri giderlerinin asgariye indirilmesi için ba kınıa çok önem verilecek ve şoförlerin bu hususta dikkati çekllerek, sıkı bir kontrol altında bulunduruimaları sağlanacaktır. • Her türlü TV ve radyo programınm üretllmesmde her açıdan tasarruf saSian masına azami gayret sarfedl lecektir. • Geçici görev yolculukla n olurlannda mücbir sebep olmaaıkça uçakla seya hate izln verllmeyecektir. • îşletme glderlerini as gariye indirecek her türlü tedbir ilgililerce almaeak Barış Derneği davasına (\ şfarafı I. sayfada) çici olarak Hak. Üstğm. Şenol Gökbayrak çıkmıştı. îddianamenin okunmasınm bitiminden sonra, Orhan Apaydın'm avukatı Burhan Apaydm söz aldı ve bazı istemlerde bulundu. Apaydın'm lstemleri zabıtlara şöyle geçti: «tddianamede bahsedilen istekle ilgili konuşmalann metninin tamamının dosyada iptal edilmesinl, tutuk lu sanıklarm TCK'nun 141 ve 142. maddelerinln anaya saya aykın olduğu gerek çesiyle kaldınlmasını lstedlkleri lçin keza, devlet Gü venlik Mahkemelerinin ku rulmaması için isteklerinl beyan ettikleri için suçlan dıklanni, oysa bu konuların beyan edilmesinin suç olmadıgını, kanıt olarak Basın Yayın Genel Miidiir lügünün Türk Basm Kurul tayı Isimli 1976 yılkl basımı kitabınj. keza, aynı konularla ilgil! yayınları Içeren tstanbul Barosu dergi sinin eylülekim 1976 tarlh 11 dergisinl ibraz ettl. Sanıklarm tutuklanmalanna gerekce olarak alınan bilir klşl raporunda aynı kanu na aykın oldu&rı «zetle be lirtilen bu gerekçeler karşı sında iddianamenin de okunmuş olması itibariyle tüm sanıklann tutuklama mürekkerelerinin gerl almması gerekeceglni talep ettl.» Bu konuda görüşü soru İan duruşma savcısı ise za bıtlara göre yine şöyle dedi: «Gerek CMÜK'nun, gerekse askerl mahkemeleri usulu kannnnna göre karau davasi görülürken tutuklama müzpkkeresinln gerl aImmasma dair ya«al herhangl bir delil bnhınmadığını. Iddianamede Izah ettlgimîz ve delil olarak bellr ledi^'înlj! pT»vcut durnma göre Barış Perneğînin göstermîs oidukları bu talebe, TCK'nun 141. maddesin de bellrtllen dernek niteli gine göre 24.6.1982 tarihli duruşmada sanık avukatia rı ve sanıklar tarafından tahliye Istendiğl duruşmanm. dava konusu yapılan safhada ve mevcud delllle re sröre. bu Isteklerln reddedllmesl, o zamandan şlm diye kadar herhangl bir değişme olmadığından, sa' nık vekillerinden Burhan Apaydın'm isteklerinin red dine karar verümesi talep ve mUtalaa olunur.» Savcmm bu mütalaasın dan sonra ise tutuklu sanıklardan Orhan Apaydm söz istedi: Apaydm, zabıt lara göre şöyle konuştu: «Vekillerimiz tarafından dava dosyası içinde bulunan belgreler fotokopileri alındı ğı balde blz cezaevinde bu lundugumtızdan bize ulaştı rılmasma engel olunmaması na, dosya içerislnde bulunan ve delil diye göaterilen beltrelerin tarafımıza ulaştınlmasının teminini, ikln cl olarak da 4.5 aydan beri tutuklu bulunuyorum. Hiç kimse bîr başkasmm İçinde bulunduğu fHlden sorumlu tutubmaz. Tutnklanmamız için hiçbir neden yoktur. Haksız yere tutukhı bulundum. Benimle blrllkte şu anda huzurunuzda bulunan dernek üyelerl son bes aydır görev yapmışlardır. Ve hiçbir faaliyetleri, daha doprusu suç teşkil eden faaliyetleri hulunmamıştır. Tahliyeml talep ediyorum» Daha sonra da mahkeme heyetl şu kararı verdi:' «Sanıklar Gtindogan Gör sev ile Saime Semra özda mar'ın haklarında iddiana me ile birlikte bulunan tu tuklama talebinin 353 sayı lı yasada düzenlenmemiş ol duğu hususn gözöniine alı narak bn safhada sanıklar hakkında blr tutuklama ta lebinde bulunulmasmın yasal olarak mümkün olmadı ğı, bu nedenle her İki sa1 nık hakkında bulunulan tutuklama talebinin reddine. Sanıklar hakkında dava dosyasında çıkartılan evrak fotokopilerinin mahkememize ibraz edilmesi halinde lncelemeyi müteakip sa nıklara verilmek üzere ilgi 11 cezaevi müdürlüklerine gönderilmesine, teslim edil diklerine dair teslim ve te sellüm belgelerlnin Istenmesine. Samklara isnat olunan suçların niteliğine ve tutuklulukta geçen sürelerin gözönüne aiınarak tahliye taleplerinin reddine, tutuklu sanıklarm tutukluluk hallerinin devamına.» 1 TURHAN ESENER (Baştarafı 1. savfada) henüz söz konusu oünadığı nı. teşküatın şlmdilik vergileri toplayabilmek için büyük çaba sarfettigini açıkladi. Danışma Meclisl Anayasa Komisyonu Başkanı Orhan Aldıkaçtı, «Anayasa tasarısına yöneltilen tenkitlere, gereken cevabı, Genel Kurul görüşmeleri sırasında verecegin» dedi. Tatillnl ge çirmek üzere I&tanbul'da bulunan Aldıkaçtı, muhtemelen 28 temmuz çarşamba günü Ankara'ya döneceğini bildirdi. Danışma Meclisl Genel Kurulu'nda Anayasa tasarısı üzerindeki görüşmelerin 2 ağustos pazartesi günü başlayacağmı hatırlatan Al dıkaçtı, «Genel Kurul öncesinde, Komisyon olarak son çalışmalan yapacaklannı» söyledi. Karadenlz TPknik Ünlversltesi Rektörü Prof. Erdem Aksoy, Anayasa Komlsyonu'nca hazırıaaan tasannın demokrasi, nukuk ve sağduyu aksaklıklıtiları ile dolu olduğunu söylndL Aksoy, ta sarmm temaJdfr güvene değil güvenslziiğe dayandığmı bellrttl. Rektörlük görevinl 31 tem muzda yeni atanan rektöre devredecek o;an Prof. Dr. Aksoy konuya İlişkin açıfclamasında şu görüşlere yer verdi. «Danısma Meclisl Anayasa Komisyona Başkamnca açıklanan anayasa tasarısı, ülke sorunlatını ve koşullarını algılama, gereksinmeleri ve çözümleri saptama, insan haklarını. özgürltiklerl ve demokrasiyl özümseme bakımından ülkemizin demokrasi deueylerlne halkımızın sağduyusuna aykın bir yapı gösteroıektedlr. Ülkemizin demokrasi deneyl tarihsel bak3 açısından degerlendlrllınemiş ve çağdaş gereksinmelero uyarlanmamıştır. Tasan bu biçimiyle, demokrasi, hnkuk ve sağduyu aksaklıkiarıyla doludur. Bu aksak yapı, Anaya sa Komisyonu'oun toplumu muzun tüm keslmlerini yeterlnce yansıtamayan özelliklerinden kaynaklanmaktadır. Satıbk Arsa # Turk Veteriner Hekimler Merkez Blrliği Konseyi'nce yaymlanan bildiride. •Anayasa tasarısı Atatürk devrimleriyle çelişfr hükümler taşıyor» denildi Bildiride, temel hak ve özgürlüklere sınırsız sınırlamalar getinle bileceği kaydedilerek, şu görüşlere yer verlldl: «Tasannın yürütmeye bas kı yönetimlerine dönüşme olanagı verebilecek, yargı denetimlnln ve yargı organlarınm zedelenebilecek hale gelebilecegi, iş gfivenltğinln yok olabilecegl, çogıucu demokrasinin vazgeçllmez unsurlanndan biri olan demokratik örgütlenmenin ?edelenebilecegi ve Atatürk devrimleri ile çelişik hükömler taşıdığı düşünceslndeyi2.» Türk Veteriner Hekimler BirUği: Atatürk devrimleriyle çelişir hükümler var 41 Maden Mühendisleri: Özel sektörün amaçlarmdan kaynaklanıyor Düzeltme «Memur maaşlannda dfizesleme için Maliyc Bakanbğının raporu haaır» başüklı haberiauzde verilen ömekler «olması gereken» nkamlardır. Haberde, mevcut dururoun yanaıtüdı gl îsleniml verümi»tir. Dttaaltlr, (Mlrdilarlı. TMMOB Maden Mühendis leri Odası, tasannın maden lerle ilgili hükmünü eleştırdi. Açıklamada: «Özel teşebbüsfln dogal madenleri, bul ması sonucu işletip işletmemeye karar verme leri ve işletmeleri anayasal hak olarak tanınmaktadır. Bu. özel teşebbüse doğal servet ve kaynaklar flzerinde hükflm ve mulkiyet konusu olması anlamını tasunaktadır. Bu madde kendi çıkarlaruu her seyln ustünde tutan bir anlayışın ürünü olarak anara•aya girmlstlr. Maddenin dfl zeltOmeal xe madenlerimizln kısır siyasl tartışmalara konu edflmemesi gerektr. Tasa ndakl madenlerle İlgili tu> tum, özel sektörün varlgı ve amaçlanndan kaynaklinmaktadır.» ' (Bastararı 12. Sayfada) miştlr. Işyeri koşullarma göre gerçekçi davranır.» Yargıç, sömurü ve baskıya karşı mücadelenin. bilimsel sosyalizm ilkeleri içinde nasıl uygulanacagını sordu. Işıklar tüm topiumsai olaylara işçi sınıl'ı açısından, bilimsel temellerle yaklaştıklarını belirtti. «DİSK'in sendikal planda sundugu sosyalizmi daha öncekl celselerde açıklamıştam. Anayasa çerçevesinde, seçiml esas alır. Işte DİSK savundugu bu sosyalizmi, bilimsel sosyalizm diye tanımlamıştır» dedi. Yargıç «Bilimsel sosyalizm terimi DİSK'in mi?» itirazında bulundu. Işıklar, «DİSK'ln yorumudur. Dünyada sosyalizm çeşitli biçimde yorumlanır. Sendikal planda DİSK böyle yorumlamakta ve bilimsel sosyalizmi böyle savunmaktadır» yanıtını verdi. DİSK'in mücadelesinde sadece İşçi sınıfının değil, tüm emekçı halkın, yoksul köylünün, küçük esnaf ve sanatkârm, tüm çalışanlann çıkarlannm savunulduğunu bildirdi. Yargıç DİSK'in engelleri yıkma mücadelesini açıklamasım istedi. Fehmi Işıklar özetle şöyle dedi: «DİSK, demokrasinin tüm kural ve kurumlan İle işlemeslni savunur. Demokrasi donmuş, degijmez blr rejim değildir. Demokrasinin sımrlarım toplum belirler. Ihtiyaca göre degişlklik yapılır. Devrimci mücadelede demokratik hak ve özgürlüklerin korunması ve genişletilmesinl önemli sayar. Burada hemen kaydedeyim ki. DISK devrimciligi IhtlIalcilik olarak anlamamıştır.» Yargıcın araya girerek, «Nasıl anlamıştır?» sorusuna, «DİSK'in antetli kagıtlvrı gözden geçirilirse devrimcilik kelimesinin Inglllzceye ilerlcilik olarak çevrilmlş olduğu görfllecektlr» yanıtını verdi. Engelleri yıkma mücadelesini özetle şöyle açıkladi: «DİSK'in ilericl mücadelesl önünde engel olan grev sınırlamalarının kaldınlması, demokratik Avrupa Ulkelerinde var olan grev haklarınm Türklye işçi sınıfına da tanınması mücadelesini verir. Grevin önüne konan engelleri yıkma biçiminde herhangl bir eylemimlz olmadı. Yasalann parlamentodan çıkması için taleplerde bulunduk. Demokrasilerde baskı grubu olan sendikaların bu talepleri yasal ve anayasaldır. Anayasada lokavtm yasaklanmasını. işçileri açlıga mahkum ettigl için uygulanmamasmı istedik.» Yargıç aynı soruyu. DtSK'in eylemlerl ile blrlikte değerlendiren bir paragrafı okuyarak yineledl. Fehmi Işıklar, «Sendlkalar Yasası, Grev Yasası, Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri gibi Yasalarda antldemokratik olan hükümlerin kaldınlmasını, işçi memur gibi yapay ayınmlann kaldınlmasını. tüm çahşanlara grevll, toplu sozleşmell sendikalaşma hakkı tanınmasuıı, bagımsız yargı erklnin, tabii haklmlik müessesesinln egemen inimTnmını vo DİSK iıg temlertnde daha aynntılı lfade edilen demokratik hak ve özgürlüklerin sağlanarak, devrimci mflcadele önündeki engellerln kaldınlmasuu lstedlklerinl» söyledi. «Nasıl lstediniz?» sorusuna, «Bu lstekleriml1 zln yerine getirilmesl lçin. yasalara uygun gösteri ve yüröyOsIer, mlringler düzenledik, Açıklamalar vapök, parlamentoya önerl sunduk, antidemokrattk VSM glrislmlerme karsı vytarm çalışmalar yaptak» ytjutmı v#rdJL 90BECEK DISK DAVASI tır. SÜBECEK (Baştarafı 1. sayfada) geleceğini bildirdi. Sabancı Cumhuriyef e yap tığı açıklamada Adana ve Kayseri yöresindeki fabrikaların kapanması olaymı dog rulayarak şöyle konuştu: «Bdlgemlzin en clddl ihüsas kuruluşlan birer ikişer kapanmaya başladı. Bu kuruluşlar bugüne kadar ihra cat hamlemlze katılmış mil11 kuruluşlardır. Bu kuruluşların kapanmasmda ailevl yönetim etkileri aramak yanlış olur. Çünkü böyle bir yönetim etkisi hiç bir zaman bu fabrikalan kapanacak noktaya geürmedi.» Oda Başkanı Sabancı, istlkrar tedbirlerinin alınması sonrası krize giren tüm sek törler için teşhis konuldugu nu, ancak tekstil sektörünün ısrarh bir biçimde gözden kaçınldığına dikkati çekerek açıklamasmı şöyle sürdürdü: «Ankara'da herkea otomo tiv konuşuyor. Bu sektörün sorunlannı benimsetmesl açısmdan sevindiricidir. Ancak temeı olan tüm aektörlerln eşit bir biçimde ele alınmasıdır. Halen bu sektör 240 Iiraya pamugu maletmekt». 340 llraya İse Ipllgi satmaktadır. Bu nasıl olur?» Ters yönlü bir enflasyon olayının ohışabilecegine de dikkati,çeken Sabancı, daha sonra sözlerlni şöyle sürdürdü: «Bu durumda, mali üretomez hale geliyoruz, gelecegiz. O zaman yeni blr flyat şoku başlayacaktır. Üretmek şu an daha pahahya geliyon Bu nasıl bir ekonomik kuraldır?. Sabancı sektör yetkilllerl ile Bakanhk yetkllUeri arasında yapılacak gOruşmeler de özelllkle krizin nedenlerinln araştmlmasını isteyerek açıklamasmı şöyle tamamladi: «Fabrika tabelalannm de ğismesi ile olaya şüphesiz çözüm bulamayız. Bu nedenle nevin nasıl yapılacagmı kararlastırmak için blr ara ym felmek î gtlaiftlr.» Sabancı Blr ülkede demokratik ya pı üniversitelerin yaşaması nı ve gelişmesini sağlayacak başhca vazgeçilmez temel koşuldur. Ülkemizin de (Bastaratı 12. Ssyfada) neyleri içinde üniyersite 100 yüdan faola geçmişi olan Yargıtay ve Danıştay'ın esld özerkliğl daima demokrabirinci başkanları Konsey'e tik ortamda gelişebibniştir. «Tabii Üye. olarak abnmanuş.» Bilimsel üretimin gerçekleTasan İle Anayasa Mahke şebileceği ba ortamda insan mesi üye sayısında yapılan de hakları, bilim ve sanat Özğisikliklere deginen emekll gürlüğü, basın özgürlüğtt Yargıç Basol Anayasa ile ilgili sınırlandığı ölçüde bilimsel görüşlerinl şöyle sürdürdü: üretimin veriııjllliği azala«61 Anayasasına göre, Anacaktır. Anayasa tasarısı teyasa Mahkemesi 15 imza İle ka rar vennektedir. Tasanya gö mel özgürlüklerl aşuı ölçüde re, 9 imza Ue karar verecektlr. sınırlandırdıgı lçin bilimin Geçen dönenrde Anayasa Mah ve üniversitelerin gelişmesl kemeslne yöneltilen eleştiriler engellenecekcir. den biri de 500400 hişlllk Mec Tasarı gereksiz ayrmtılalislerln yaptığı bir yasayı 19 kistllk bir mankemenln iptal ra inmekte, Türk Dil Akaetmesl olmustn. Tasanya göre, demisi önerislyıe de gündebe9 uyeden 4*0 karsı oy olsa 5 lik tartışma dfizeyini ü n a ile karar verebilecektir. nlrasemektedir. Tasany» (före, MUlet Meclisl Blzim görüşlimüze göre: sayun 400'dür. 400 klsillk Meo tnsanımızı, ünlversitelerl, llsln yaptığı bir tasanyı Anayasa Mahkemed S imza Ue lp> anayasayı suçiayarak çogul tal etmls olacsktır. Buna gö cu demokraside çağdaş çöre, tasan, geçen dOnemde ya» zümlere varılamaz. Çoğulcu pılan eleştirl dojhultusunda demokrasinin çağdaş çödeğU, ters yöndedlr.» zümleri ancak Insana saygıdan, üniversıtelerimize güvenden ve İnsan haklarınm TEŞEKKÜR yUreklerimizde özümsenmesinden sonra vanlabilecek Kızımız aşamalardır. EBRCmm 1982 Anayasa tasansiı Temelde güvene değil güvendoğumunds yardımlannı slzllge, &eUştneye değil duesirgemeyen raganhğa, çagdaşhğa değil SAYIN çağdışıhğa vöneldlği ve bütünüyle ülkemizin koşullaDr. Oğuz CANAY rmın sağuklı blr değerlendlrmeslne dayanmadığı içln ve C3hangir KUnigl persoklşl olarak «e öîerk üniverneline tesekkUr ederiz. site dönemtnln bir yönetiriECLA . HAMDt cisi olarak benimseyebileceKAIA gimiz blr anayasal icerik tasamamaktadır.» Salim Basol •