Katalog

Cumhuriyet 8 1 TEMMUZ 1982 Idare gücünün Çilesi anay asal Lütfü DURAN KenanMORTAN kurallara Sosyalgüvenlik kurumu mu? bağlanması gerekmektedir ıKalkınma bankası mı? 197580 döneminde ihracatta sadece vergi iadesi olarak 17 milyar lira ödendi Memurfarm MEMK Memur nüfusu °/o 4 2 artarken, gelir artısı °/o 19 da kalıyor masına karşılık, geıır payındakl artışm sadece yüzde 19 olduğu saptanmaktadır. Bu açık gerceğe karşılık üstelık bir Emeklı Sandığı örneğı vorken, yenı bir duzenlemeye gıdılmektedır, Aslında yapılan, memuı kesımının artık enflasyon nedenıyle erezyona uğramış parasını Dır ke2 daha vergılendırmektır rel ozgurluklen. demokraükleşme yolunda egitici ve lyileştirici rolü bulunduğu gabul edılmektedir. Onun ıçindır kı, demokrasıye yonelen bütün top nayasa konusunda daha önce yapılmış olan toplantılarda ve basmdaki yaymlarda devletin klâ lumlann «idaresinde. merkezî yonetım biçimi yanında. sik organ ve yetkilerı ile kamu hakları ve öz az veya çok, mutlaka yerel yönetim ögelerine de yer gurlüklerı üzerınde çok göruşüldü, yazıldı ve verild>£i görulür. Bu alandakı gelişmeler bakımından tartışıldı. Gerçekten bu konular, «anayasa» denilen res Turk anayasa hareketleri ilginç bir ornek oluşturmakta mi metinlerın içerdiği üç ana unsuru oluşturur ve bu dır. yük önem taşır A • ^ S i . 'kemızde kalkınmada I ] kaynak yaratan alan II ların başında hane hal ^ ^ ^ kınm gelmesı bunun en onemlı nedenıdır. Çunku Türkiye'de yüzde 80'ıni me.nur ve ucretlılerın oluşturduğu hane halkı .yatırımın her lırasında 85 kuruşluk katkı yapmak tadır. Bu durumda bu tür düzenlemeler sosyal guvenlık ku rumlarnı lyııeştirmek. etkın kılmak veyo yaymakton cok, yenı kaynak yaratmak amacınızca yüzde 29'u bir sosyal gü durumda Jktlsat polıtikosı aletı na dönük olmaktadır. venlik kapsomına glrebilmiştır. olarak başvurulacak ıkl arac MEYAK konusunda ılk tasavardır Bırincısı, yenı bır ver rıyı hazırlayan Malıye eskı Ba oğulcu toplumlarda de Hal böyleyken, getirılen tüm gı benzeri getırerek kuruma kanlarından Mesut Erez, yap mokrasinın ışlevi irıyenı düzenlemeler sosyal güfon yaratmak, öte yandan da tığımız soyleşıde bunu teyıdsanlara en yaygın bıvanliği daho da yayacak yerbütce desteği aramaktır. Büteden acıklamalardo bulundu. cımde sağlık. eğitım de, sosyal güvenliğı parcalıyıcenin ne vereceğl belli olduve sigorta hakkı gerçekleştircı yönde olmaktadır. Örneğin. «Şundan, bırmcl arac hep yeğmelerlyle anlaşılır. 224 sayılı Sağlık Hlzmetlerlnı lenmektedif. ncak daha sonrakı ya Sosyalleştiren yasa ışletllemeAnayasanın 48. maddeslne sa tasarıları MEYAK mlş bunun üzerine Genel Sağflöre, Türkiye'de memur kesımi kesıntısinin bir cebrl lık Sıgortası adı altında yenı lcln kurulmuş blr Emekli Santasarruf aracı olduğubir düzenleme taslağı hazırlan dığı vardır. Üye sayısı 1,1 milnu kabul etmek zorunda kalmıştır. Nedeni bellidir: Kurum yondur. Aynı durum ücretll çadı. 1978 yılındakı 3. tasarısıfonları etkin alanlarda yatırılHfonlar için SSK, bağımsız çaDPT'nin 1973 tarihli (en son nın genel gerekcesınde şöyle lışanlar lcin de BağKur yoluy mayınca ve büyük oranda kuru araştırma bu tarlhte yapılmışdenıyorduluş amacları dışındaki amaçlala çözümlenmeye calışılmıştır. tır.) «Türkiye Gelir Dağılımı» «Memur kitlesinin mecburl ra tahsis edillnce, kurum gelirBu üc kurumda .toplam üye araştırmasmda memurların tasarrufa zortanması bir yanlerl kurum giderlerlni karşılosayısı 4, 3 milyondur. Blr baş19681973 döneminde nüfus po dan Türkiye'nin kalkınmasında yamaz duruma gelmlştlr. Bu yındakt değişme yüzde 42 ol en önemli Ikl sorun olan milll ka deyişle toplam nüfusun yalgelırde tasarruf payının arttırılması ve kaynakları verimll sektörlere yoneltilmesl hsdeflerine büyük oranda yardımcı olurken, blr yanda da memurlara büyük yararlar sağlayacaktır. » Nıtekim bu paraların Devlet Yatırım Bankası veya Hazine bonolarına ayrılması fonların sosyal güvenlik amocından cok kamu kesımının bir t i di? Alrp verirken, başarılı gibl gorüAmerikalı ekonomist J.K. Galbranansman aracı olorak calıştınürken şişiriliyor, baştacı ediüyordu. Ith, ünlü yapıtı «Kuşku Ça£ı»nda pağmı gösterdi Konsolıde bütce Onu şışırenler. baştacı cietıler maijaranın tarihçesinl yapar. Madeni paralcmde vergı gelırlerı 1980 ıtının ucuyla tutup şimdı Hnıyorlar. Saların ortaya çıkışından hemen sonra barıyle 749 mılyar l'ra ıken, ME nınm, uygulamanın acınıasızlığı bu bankaların doğduğunu söyler. Para, YAK fürü özel fonların payı davranışta yatıyor. insanoğlunun bulgusuaur. Kendi buldu57 mılyar lıraya yükselmıştl. ğu, sonra kendi başına belâ olmuşMadeni para, Yunanlılann luluşu Oysa Cumhuriyet Türkiye'sınin tur. Galbralth, «Her yeni mall buluş olarak anılır. Kağıt para ise AmerikaIlk yılındo vergi gelirlerl 95 ya da reform, yeni yolsuzlukların tomılyon lıra ıken ozel fonlarda lıların ve Kanadalıların Batı dünyasthumlarını da beraber getiriyor» der. sadece ve sadece 2 mılyon IIna armağan ettikleri bir bulgudur. Bankaların bakkal dükkanından ne ra ıdı. Kısacası, MEYAK türü Kağıt paradan sonra her şey kağıı üsfarkı vardır? Bakkalın türlü mallan fonların kalkınmada finansman tüne döküldü. Bonolar, senetler, çeksatması gibl, bankalar da para alır. aracı olarak kullanılması daler, hisse senetleri ve tahviller, belli ha da yaygınlaşıyordu. para satarlar. Ancak üstad, bankaların bir uygulamanın şanlı örneklerıdir. 1 lirada 85 kuruş... Ancak bılındığı gıbı. devletin geleneksel üç erkı. kuv veti yanında, toplumda yer alan «basının da dörduncü bir güç olduğu söylenir ve genellıkle kabul edilir. Ka muoyunu oluşturmada ve yansıtmada etkıli rol oynayan basın. aslında temel özgürlüklerden olan düşünceleri ifade hürriyetinin bir şeklinden ibarettir. Hiç şüphesîz basın özgürlüğü. tüm btreysel siyasi, ekonomik ve sos yal hakların başında, dayanağı ve müeyyidesı sayttmak gerekir. Fakat, «basın» denilen dördüncü kuvvet, devletin içinde ve kamusal nitelikte olmayıp. onun dışında ve ona karşı fertlerin ve toplulukların kullandığı bir araçtır. Oysa. devlet bünyesinde yer alan ve hemen bütün anayasalarda varlığı kabul edilen İdare» cihazı ve gücü. silâhlı kuvvetler gibi. yürütmenın emrlnde. fakat başlı başına bir kamusal müessesedir Bu bakımdan, devletin bilinen üç erki yanında. dördüncü bir kuvve tin bulunduğu varsayılırsa, bu yer «idare»ye ait olabilir. Mamafih, günümüzde devletlerin gerek millî çerçevede, gerek mil'etlerarası düzeyde yaşam ve yönlerini etkileyen ve belirleven dördüncü kuvvetin ABD, Başkanı Eisenhover'in 1950 başlannda açıklamış olduğu, «Sınat askerî kompleks» olduğu kabul edilmektedir. Ancak, bu tür bir dördüncü kuvvetin anayasada öngörülmesi duşunülemeyeceğinden, bizi burada ilgilendiren dördün cü kuvvet «idare» gücü olabilir 2) OSMANÜ DÖNEMİ rçekten, daha Tanzımafın son yıllannda orta ra çıkmağa başlayan, halkın temsilcileriyle dev et memurlanndan kurulu mahalli meclis ve ıey'etlerin merkezi yönetime çok sınırlı ve kı sıtlı katılma usulü, 1876 Kanunı* Esasî'yle «tefriki vezaif» (görevler ayınmı) ilkesi benimsenerek, yerel yönetim sistemi öngörülmüş ve 1 Meşrutiyet ve Sultan Ab dülhamit döneminde kısmen uvgulamaya geçirilmiştir. G ı II. Meşrutiyet devrınde Kanuiu Esasî'nin yerinden yönetim ilkesi demek olan «tefriki vezaif kavramı. vilâyet hususi idareleri ile belediyeler hakkmda vapılan ye ni dü7enlemelerle geliştirilmiş ve fiilen de tatbik edilmeğe başlamıştır. 3) MİLLİ MÜCADELE 4. Ç 9 Cebri tasarruf.. # Artmayan gelirin kesilmesi... A illî mucadele donemının anayasası, 1921 tarihli Teşkilâtı Esasıye Kanunu ise, Türkiye'de bugü ne kadar kabul edjlmiş olan en ılerı seviyede muhtar mahalli idareler kurulmasını öngörmüş; Gerçekten. tüm çağdaş anayasalar. aynntılı madörneğin yalnız vilâyetlerın değıl köylenn veya toplu delerle değilse bile bir kaç önemli hükümle mutlaka Ida re»yı öngörüp düzenlemcktedır. tdare gücünün. gunümüz luklarmm da «nahiye» (bucak) bıçıminde özerk bırer de her ülkenin kamusal hayatında oynadığı rol ve tş tüzel kişı oltluşunu ve şura» modelinde örgutlenmesi ve gal ettiğı yer nedeniyle. anayasal kurallara bağlanma hatta yürütme organlanntn kendilerı tarafından seçilsı gerekmektedir. Özellikle, hürriyetçi demokratik reiim mesi gibi demokratik esaslar koymuştur. Ancak, Kurtıı geleneğı henüz oluşmamış ve otoriter yönetimlerden ye luş Savaşının olağanüstü şartları ve ortamı. bu köklu ni çıkmış ülkelerde îdare'nin anayasalarla. bütün ilgili reformun yapılmasına imkân vermediğinden, söz koler bakımından belirli ve olduğunca güvenceli bır sta nusu anayasa kurallan gerçekleştirilemeroiştir. tüye kavuşturulması yararlı ve hattâ zorunludur. Nitekim Türkiye. 1960'dan önceki dönemin «partizan Ida re» tatbikat ve tecrübelerinden çok zararlı sonuçlar ve 4) I. CUMHURİYET çetin sorunlarla çıkmış olduğundan; 1961 Anayasasınaa fdare» ye. «yürütme» İçinde, Bakanlar Kurulu» ve «Cumhurbaşkanj yanında. geniş hükümler içeren I. Cumhuriyetin Anayasası. 1924 Teşkilâtl Esasiye Ka bir paragraf ayırmıştır. nunu. bu konuda, 1976 Kanunu Esasî'sınin «tefriki veHazırlanmakta olan anayasada, «tdare» ye bu ölçü zaif» ilkesine dönmekle beraber, vilayet, şehir, kasaba de bir yer verilmek istenmese de herhalde bu konuda ve köylerin tüzel kişiliğini ve işlerinın bu çerçeve içinde M POLİTİKA Vt Mehmed KEMAL Günahkâr Para # tdareye ilişkin öyle bazı kurallar vardır ki, bunlar yönetim tekniği ve sanatı görünürhterine rağmen, gerçekte temel hak ve özgürlükler ile doğrudan doğruvs ilgili, siyasi nitelikte tercihleri ve devlet düzenini belirler Günümüzde devletlerin gerek milli çerçevede, gerek milletlerarası düzeyde yaşam ve yönlerini etkileyen ve belirleyen dördüncü kuvvetin «sınai askeri kompleks» olduğu kabul edilmektedir. yürütülmesi gereğinî belirtmiş ve kasaba ile köylerden oluşan «nahiye»lerden de söz etmiştir. Bu dönemde, köy ler ilk kez. şehir ve kasabalar «belediye» adı altında ye niden düzenlenmis ise de; vilayetler 1913'te çıkanlan ge çici statü içinde bırakılmış, nahiyeler sadece merkezt 1 dare bölümlerinden biri olarak kabul edilmiştir. Ancak, belirtmek gerekir ki, Türkiye'de siyasi rejim degişikliğine rağmen, yeni çıkanlan kanunlar ve bunlann uygulamalan, bütün mahalli idarelerin muhtariyetini büyük ölçüde smırlayıp kısıtlamış ve yönetimde merkezî idarenin ağır basmasını sağlamıştır. durumunu şöyle özetler: Bir kağıt parçası ile alınan mılyonlar, bir kağıt parçası ile geri gıder. En «... Bir banka tarafından kredi açsaglam ve geçerli olanı oyun Kağıtlaniak üzere para Uretilmesi olgusu, parıdır. Bu oyun kağıtlaıı yetklll Kanara yatırmış olan alacaklılann tümiinün dalı yöneticilerln ımzasını taşıyınca ?ynı anda gelip paraiarmt geri istebirden paraya dönüşüvermıştı. Madem memesiyle olur. Alacakblar bankadaoyun kağıtları hükümetlerce değerliyki paralarını alamayacaklannı sezdikdi, altın ve gümüş de satın ahrdı. Anlerinde hepsi birden çıkagelir.» cak, arkalarmdaki hükümetler destePara üzerindeki oyun, önce paraği kalkmca oyun kağıtları da. kağıt nın madensel özünde kendini gösterparalar da güclerinı yitirivermıştı. Za di. Para gümüs ise, kurşun karıştırılrar halkın sırtına yüklenmiştt. dı, altınsa bakır... Böylece para sömürüsü kendlnl gösterdi. Osmanlı'da «Ak Her şaşkınlıkta. şaşıranları uyutçeyl züyuf güçsüz para» tarihlmizmak için sorulan bir soru vardır? de halkın nasıl sömürülduğünü beür«Şinıdi ne olacak?» Oysa, soruyu daler. Fransızca mllyoner sözcüğünün ha başta parayla oynayanlara sordoğuşunu bu sömürüye borçluyuzdur. mak gerekır. Işın başında, «Ne olaSon yıllarda «Her mahallede bir milvak?» sorusunu aldatılan para şaşkınyoner doğacaktır» ya da, «Trilyon söz ları sormazlarsa, sonunda sorulamn cüğiinii telaffuz etmeye alışmabyız» hıç bir degerı yoktur. Aldanan, bir dadiyenlere boşuna kızdık. Sömürünün ha aldanacaktır. Aldatma ve aldanma para yoluyla hangı boyutlara ulaşacaılkesi üstüne kurulan oyun başka türğını çok önceden haber vermişlerdi. lü yürür mü? 171B yılında, Paris'te. Law admBlr ülkenın ak da olsa. kara da da bir serüvenci Kral Naibını kandıolsa elinde parası bulunanlannı faızrarak Kraliyet Bankasını kurdu ve halkı dolandırdı. Halk çıkarüan hls cılige doğru yöniendırır, faızcilıgı başarı gibl gösterirsenız. bunun tersı se senetleri ile dolandırıldıgını anlaolduğunda ne yapacaksınız? «Elendığında çoktan iş i§ten geçmiştl. «Padim, bir yamlgt oldu, geçer.» Galbrarisliler banknotlarla berkesin bilmem ıth, sdzü şöyle baglıyor: neresini silmesini öneren bir şarkıyla «... Kağıt para ile bir devrim giellerinden geldiğince neşelenîp avunrişiıninde bulunmak isteyen birinin maya çalıştılar.» hiç kuşkusuz, her şeydeu önce biı Geçende gençler Ada vapurunun anıacı ve bir ordusu ulmalıdtr. Bir de güvertesinde şarkı söyleyip eğlenirlerbaskı makinesi. Amerikan buluşu oken, «Oooo, mastika, mastika» yerilan kağıt para, Amerikan devrıınini lı ne batan bankerın admı soylüyorlar, ııaııse etti. Fransız devriminde de böv gülüp eğlenıyorlardı. Para. paraya ele olmuş, kilise toprakları ile soylulagemen olanın elinde acımasızdır. Doıın toprak güvenliğini belgeleyen selandırılan ne zaman acımasız olur bınetler düzenlenmişti. Devrımci htikulemem. Çağırılan alaylı, şakalı türkülerin yerini kinler, nefretler c*e acı metlerin para bulmaları zordur. Geri,ve para basan makineler kalıyor. Sovmasızca alabillr. Paranm bekçisı ner zaman güçlü değildlr. Blr gün PKKI. yet devrimini de bu yolla basılan para linause etti. Amerika'nın tarlhini yaparayı bekleyemez de olur. zanlar, sağlam para yanlılarıydı. ABD Bakıyorum, batan ve saçan banparçasiyla ker sanki başka blr yerde batmış, h,i^ nin 'günahkâr' blr kağıt kurulmuş olduğunu hiç bir zaman ika bir j'erde kaçmış gibl, herkes on« maşanm ueuyla gftsterh'or 'Jy.^d, O tiraf edemediler.» H tan ve kaçan da onu kınayanlar gıbı Paranm ve bankaların kökenlnde aynı uygulamanın ürünü, aynı uygu bomürülme vardır, kim klmden, ne dilamanın başarılı simgesl değil rnly ye yakınıyor!.. Tarihe baknıalı gene. 9 K alkınmanın cebrl tasarruflarla yürütülmesı guzeldı de vasol kuruluş olan Emekli San dığı ne yapıyordu? 1981 yılına gore Emekli Sandığı'nın 320 mılyon lıralık yatırımı şu alanlarda yüruyordu: Hılton Oteli modernizasyon ve gelışme proıesı, Istanbul Dmlenme ve Bakımevı, Büyuk Efes Otell tevsıi proıesı. Buyuk Celık Palas Otell modernızusyon projesi. Emekli Sandığı kuruluş ama cından uzaklaşırken, sabit gelırlı bir kesım her ay düzenli olarak yüzde beşınl nereye gıttığı belli olmayan alanlara yatırıyordu. Gerekce olarak da. Türkiye'de kaynakların azlığı gosterıliyordu. Oysa DPT'nin cıkardığı «Kalkınan Türkiye» belgessl calışmasmda Türkiye'nin 1975 . 1980 döneminde ihracata sadece vergı İadesi olarak 17 mılyar lıra ödedıği gosterıliyordu. Kalkınmanın odaletsızlığı de herhalde bu oluyordu . TABLO 1 EMEKLİ SANDIĞI PARALARINI NEREYE YATIRIYOR? (% olarak) Banka mevduatı 40 Tahvll alımı 39 Kredi + Ikraz 13 Kaynak: DPT, 4. plan, TABLO 2 Yurtlcı tasarruflar 148 milyar TL. SSK Emektı Sandığı 42 mılyar TL. Prım gelırlen yüzdesı % 28 kaynak: DPT. 4. Plan Otel yapan sandık bir takım ilkelerin konuimast kaçmılmaz gibidir. Çünkü îdareye ilişkin öyle bazı kurallar vardır ki. bunlar yö netım tekniği ve sanatı görünümlerine rağmen. gercek te temel hak ve özgürlükler ile doğrudan doğruya il gili, siyasi nitelikte tercihleri ve devlet düzenini be lirler. îdarenin kuruluşu. görev ve yetkileri faaliyet alanı. personel ve mallan, sorumluluğu ve denetlenme si hakkındaki anayasal ilkeler işte' bu türdendır. Ben, bu yazıda, kişilerin ve toplulukların klasik si yasî haklanna sıkıca bağlı bulunan ve demokratik rejimin karakterini belirleyen. Îdareye ilişkin «yerinden yönetim» ve «memurluk güvencesi» ilkelerini ele alıp açıklamağa çalışacagım. 1 Yerinden yönetim ilkesi 5) II. CUMHURİYET urkıye Cumhurıyetı Anayasası il. belediye ve koyden oluşan uç tur mahalli ıdareyı öngorüp ta 1) KAVRAM, KAYNAK VE İSLEV nımladıktan sonra. esash unsurlarını sayarak, se çılmış organların yargı guvencesıne ve tümünü anayasaı guvenceye bağlamış ise, de, bu dönemin sürdü gu yırmı yıl boyunca, yerel yönetimlenn hıçbırinin sta»rinden yönetim ılkesi, millî fradenm seçilmiş parlamento ile temsili ve ifadesi esası giDi. bir tusu yenı ozerklik anlayışına uygun hale getirilmemiş ülkenin özgürlükçü demokratik rejimi kabul ve aksıne bunlar, kendüerine yüklenen görev ve hizmetler tatbik edip etmediğini belirleyen mihenk taşı ni le orantıh gelir kaynaklarından yoksun olduklan ve bı telıgındedir. rakıldıkları için, tamamen merkezî idarenin ve siyasî iktıdann takdirino ve hattâ keyfine terkedilmışlerdir.. Şöyle kı, liberal demokrasinin kökeninde «Commu 7.C. Anayasası'nm kabul ettigi çagdaş muhtar mahal nal lıürriyetler. yattığı gıbı çağımtzda «yerel oVgürlük lî idarelerin. 19. yüzyüın Fransız mevzuatından aktan ler (mahalli hürriyetlerl den kaynaklandıgı kabul edi lan 1913 Vılâyet hususi idaresı geçıcı kanunu ve 1930 Be len «mahalli idareler» bır arada yaşayan fertlerm top leaıye Kanunu ile düzenlenip yürütülmesinin mümkün luca kullandıkları kamusal siyasi haklann ürunü ve olmadıgı açık ve kesindi. Koy yerel yönetimini ilk kez aracı sayılmaktadır. Nasıl kı demokratik sıstemde bî duzenliyen 1924 Köy Kanunu da arada geçen elli yıl içe reyler. belli konu, amaç ve ülküler için çeşıtli s.osyal. e risinde gerçekleşen sosyal ve iktisadî gelişmeler karşısm konomik, siyasî ve kültürel durumları itibanyle, dernek da, artık bu idare içm yeterli bir statü değildi. Buna sendika. meslekî teşekkül ve parti kurmak ve bu örgut rağmen II. Cumhuriyet Türkiyesinin mahallj idareleri, lerde faalıyette bulunmak haklanna sahıp ıseler, belli Osmanlı ve I. Cumhuriyet dönemlennde yürürlüğe ko bır yerde ve bır arada oturup ^«şamaktan doğan ortak nulan mevzuatla yurütülmek istenmiş ve bu alanda hiç ve genel ıhtiyaçlannı kendi ırade ve güçleriyle karşıla bir uyarlam a ve iyileştirme girişimi yapılmamıştır. mak üvere teşkılâtlanmak ve bu yolda çalışmak özgürlu ğune sahıp kabul edilmektedirler. T Y Bu nedenle ba/ı ulkelenn (Fransa) anayasalannda ve genel olarak «Anayasa hukuku»nda. mahalli tdarelere vucud veren ve dayanak teşkil eden topluluk hakkı. ka musal hürriyetler arasında «yerel özgürlükler» Uıbertes locales) diye tanmmakta ve mutalâa edilmektedir. Yerel ozgurlüklerin oteki toplumsal yıızü, demokra si ilkesinin gereğl ve türevi olarak halkm kendi kendini yönetme hakkını kullanması bıçimınde belirir. Demoluatık rejim. milietın kendi kendini yonetmesı oldugtı gıbı. mahalli muhtarıyet fozerklıkl esası da. beüı bır alanda kaynaşmış bulunan toplulukların kendi kendi lerıni idare etmesidır. Hatta. ülke çapmda demokrasinin uygulanması v e gelişmesı için, haikın yerel dlçulerde kendi kendini yönetme deneylerinden ve sürecinden geçmesi gerektiği savunulmaktadır. Bu bakımdan, ye 6) MGK DÖNEMİ B öylece. Osmanlı gelenek ve uygulamalanndan kaynaklanan ve Cumhuriyet döneminde de sür dürülen sıkı idarî merkeziyetçilik, 12 Eylül 1980 askeri harekâtından sonra, yalnız olgu ve eylem lerde kalmayarak, vasal ve yönetsei düzenleme lere geçirilmeğe başlamıştır. YARIN: Uygulama ile kalkınmada her kesimin eşit fedâkarlığı zedelendi... YARIN: Mesleki kurumlarda da merkezileşmeye doğru eğilimler görülüyor.