Katalog

i Cumhurıyet 8 16 HAZİRAN 1982 Bir sinir yumağına dönen Hitler, intihara karar veriyor 11isan 1945'de yaşamının son basamagında Hitler'le birlikte sığınakta, doğduğu yer olan Linz kasabasının eskiden yaptığım planlanna eğilip geçmiş yıllar da görülen hayalleri yenıden sessizce yaşıyorduk. Çalışma odasınm tavam aşağı yukarı altı buçuk metre kalınhğında betondu. Ve aynı kalmlıkta toprakla örtülüydü. Kuşku yok, en güvenceli yerdi Berlin. Ağır botnbalar patladığmda, betondan sığınak sarsılıyordu; ne var ki, sarsıntının dalgalan, Berlin'in kumlu toprağından kayıp gitmekteydi. O anlarda birden irküiyordu Hitler. Bınrıci Düaya Savası'nın becerikli onbaşısına ne olmuştu boyle? Şinıdi bir enkaz yıÇım. bır sinir yumağı haline gelmiştı de tepkilerinı gızlıyemıyordu. .Hitler'm doğuın günü (55 yaşını dolduruyor) eskısı gıbı kutlanamadı. Çevresindekilerin çoğu kutlama sıkmtısından k?ç3rak yalnız konferansa girdi Hiç kımse ne dıveceğım bılemivordu... Bır gece önce. Baş kentin savunulması va da savıınulmaması ve tabvanm Alplere nakledilmesi gündeme konmus ve epey tartısma olmuştu. Gpceleyin, Berlin'de sokak savaşına karar veren Hitler'e frplantıda bulunanların hepsi Karsı geldı ve karargâhm Ober»•alzberg'e taşmması içın güriıitü kopardılar Goerıng. Bavjera ormanlanna çıden tek yohın «îimdılik elımızde olctuğurı>, Berchtesçaden volunun da & anlarda oıle kesilebileceğıu nı ısaret ettı. Goering. onun karşısında ter döküvordu. Hitler'ı dinlerken gözleri açılmıştı. «Son anda Baskentte ml öliirüm. yoksa uçakla Obersalz N salzbegtie komutav? !»!tn««nnm tam sırasırtir... Buıtlar son saatlerclir.. Sir, kcnriisini uçakla gitmeye ikna edersiniz değil mi?» hitparaîorkıgunun tttler m Silahtandırma Hari Hitler'i bir kez daha çözülmüş halde gördüm BakanıAibertSPEER antatıyor Niftal Otoritesi sarsılnvs Hitler de çevresindekilerin davranüjlar'nın seziyordu. E halindeydi vermesi ıcın sığınafta dım gonder Sığınaga gırdığımde karşı ma ilk çıkan msan Bormann oldu Benı öyle umulmadık bır nezaketle karşıladı kı. nıüvencede bulunduğumu anlıyarak ıcim rahatladı Çünkü Bormann'ın ve Hıtler'in emır subavlannın tavır ve tutumları, o gün Hitle''in nasıl bir havada oldugupu gösteren bir aynadır Bormsnn. bir dilekte bu lunurcasına şövle dedv «Führer'le "•5rüşüe'"!>nÜ7rte . elbette, Berl'n'de kalmak va da Berchtesgaden'e çitmek sorunu konusıılacak. Şimdi. Ober Birinci Dünya Savası'nın onbaşısı enkazyığını berg'e mi gidprim. burasmı kadere bırakacağım» dedı ya ve hayatını ortaya koymaya karar verebıldiğmden ötüru çok duygulanmıştı. Gehşsguzel bir kaç cümle söyliyerek Goering'in elini sıktı; onun gerçek düsüncelerrnı sezdiğini bellı etmedi. B«n, tarih! bir anda yaşadığımm bilincivle onların bir kaç adım ötesinde duruyordum. ÜÇÜNCÜ REtCH'ın liOPLANTI bıtıp Hitler derliği ikıyp bölünüyordu... generallprın gıtmesme Hitler'e veda etmeden konızın vennce. Goermg feransta biılunanlarla sığmakpensan bır halde Hittan ayrılmıştım. Sovyetler Berler'e döndtı ve Almanya'nın GUlin'e son kez saldrrmıştı ve hızneyi'nde acele ışleri oldugunu söyledi. Bu gece Berlin'den ay la ilerledıklen anlaşılıyordu. rılacakmış. Hitler, ona boş göz Günlerdenberi bizim kaçış hazırlıklarımız tamamlanmıştı. lerle bakıyordu. Baha öyle gelÖnemli eşyalar önceden Hamdı kı, kendisi Berlin'de kalmaburg'a gönderilmiş ve iki portatit ev, Plön'de Doenitz'e karargâh olabileceği düşünülerek yerlerine yerleştirilmişti. ....General Heinrich, Berlin'i savunmama kararında olduğunu bana söylemişti. BUyük bır olasılıkla bir kaç gün içinde şehrin düsmesı ve reiimin sona ermesi bekleniyodru. Bır SS Generali ve Eva Braun, Hitler'in 22 nisanda intihar etmek karannda oldugunu bana açıklamışlardı. Ama bu arada General Heinrich görevinden alınarak yerine Paraşüt BirlikDevlet Başkam Sayın Evren, çeşitll konuşmalannda leri Komutanı General Student kamu görevlilerinin değerlendirilmesinde geçmiş ya da getirildi. En çalışkan subaylaröğrencilik döneminin esas alınmayıp, 12 Eylül sonradan blri olmasına karşın aptalsmdaki hizmet ve çalışmalarımn gözönüne almacağmı belığtndan yararlanabileceğini he. lirtmişti. Ayrıca, Başbakan Sayın Bülend Ulusu'nun gesaylayan Hitler, her dediğini nelgesmde de aynt konuda açıkça yazılıp çizilmiş, ilgiliyaptırabileceği için onu Berler uyarılmak istenmişti. lin'in savunmasıyla görevlendirÜzülerek belirtmek zorundayım, ne Devlet Başkanı mişti. Bu değişiklikle morali de Evren'in ne de Başbakan Bülend TJlusu'nun bu buyrukladesteklenmişti ki, Keitel'e ve nna yeterince dikkat edilmedı. önjeği vereceğirn: Jodl'a, elaltmdaki bütün kuvIçişleri Bakanlığı'nda 63, 64, 65. dönem maiyet mevetleri Berlin savaçına sürmemuru olarak göreve başlayanlardan bir grup, 3 yıl boleri emrini verdi. yunca maiyet memuru olarak görev yaptıktan sonra, özlemleri olan «kaymakamlık kursu»na çağınlmadılar. Bunlarin sayıları on dokuz. Mülkı Idare Amirlıği sınıfından ahnıp, Genel Idari Hızmetler sınıfına aktarıldılar. On dokuz genç SBF'U, maiyet memuru olarak, kaymakam vekilliği, Belediye Başkanlığı görevlerinde bulundular. Gerek, kaymakam yardımcısı, gerek kaymakam tJ\YLAR bu aşamaya vekıli olarak olumlu sıcüler aldüar. Bu sicıller de, halen, gelmişken benim yapa12 Eylül yönetımınin valilerince verildi. Üç yılhk uğraş cak hiç blr işün yoktu; yaşamları boyunca, adli idarı hiçbir soruşturma geçırsilah endüstrisi artık medikleri gibı, herhangı bır ceza da almadılar. durmuştu. îçim o türlü tedirOrneğin, 19 SBP'liden bıri hakkında Kayseri Valısi gindi ki, oradan oraya dolaşıPeyzi Yetkiner'in Niğde Valiliği'ne yazdığı yazı şöyle: yordum. Hiç bır neden yok(Kaymakam vekilinin adını saklı tuttum.) ken, ailemle birlikte vaktıyle «tllmlz Pınarbaşı ilçesinde taçok kez hafta sonlaranızı ge. ribleri arasında kaymakam vekilliği görevinl deruhte eden Niğde ili maiyet memuru (X)'ln maiyet memurlan çirdiğim Wilsnack'daki malikâ yöııetmeliğinin 18. maddesi uyarınca kaymakam vekilliği neye gitmeye karar verdim ve sırasındaki îş tutumu. kişiliği. bilıjl ve becerisinin olumo gece, orada Dr. Brandt'ın lu bulunduğu ve Ueride başarılı bir idareci olabileceği asıstanına rastladım. Bana, görüş ve kanaatına vanlmıştır....» idam hükmü gıyen Dr. Brandt' Şinıdi kaymakamlık kursu başladı. Genç kaymakam ın Batı Berlin'deki bir vıllada adayları kurslara gidip geliyorlar. On dokuz genç Ise, tutuklu olduğunu anlattı. Yeri kimı tahnrat kâtipliğine, kımı &uraya, kımi buraya vetarif etti, telefon numarasım rilerek, bir anlamda kıyıldılar. verdi ve muhalız SS'lerin ya12 Eylül önceslnde, öğrencilik yıllarında tılan topsaklara uymak konusunda pek lantıda görüldü, resmi de çıktı dıye, kamu gorevlısini cekatı davranmadıklannı sozlezalandırmak hukuka uymadığı gıbı, mantığa da uymaz. rine eklemeyi unutmadı. BerKoğuştunnaya uğramış, mahkemeye verilip cezalandırıllin'in kargaşası ortasında, mış değilse bir kamu görevlisi, «geçmîşi kurcalayacağiz» Brandt'ı ozgürluğe kavuşturdiyerek, cezalandınlamaz. O zaman, çalışan insanlardan mam olasıhğı olup olmadığım başarı beklenemez. Böyle davranışlar, soğutur ınsanı. tartıştık. Bu arada, Lüschen'ı, Yine 12 Eylül sonrasıydı, Içışlerı Bakanı yıne Sayın (Alman Elektrik Sanayiyınin Salahattın Çetiner'dı. Bu kez, kaymakamhk kursuna çağBaşkanı) bir kez daha görmek rılmama değıl, kaymakamlık kursundan alınan bazı gençve Bus bölgesınden Batıya kaçler sözkonusuydu. Bunu, Ankara Notları'nda yayımladım. ması için kandırmak ıstiyorIçışlen Bakanı Cetiner, olayla ügüendi. Sınavda kazanadum. madıkları belirtilenler içm ikinci bir smav öngörülmüştşte son kez Berlın'e gıtmek tü. Başan ıle verdiler sınavı. Çoğu Türkıye'nin birçok yeistememın nedenleri bunlardı. rinde kaymakamlık yapacaklar. Hıç bırını tanımam Bu nedenlerin ardmda çok 12 Eylül sonrasında, bır Ankara Noilan'nda anımsatdaha güçlü bir mıknatıs Hitler mıştım. «Içişleri Bakanı Selahattin Çetiner. yasalara ayvardı. Onu, son olarak bır dakırı îş yapacak kişi değildir» demeye getirmiştim. 1960 ha görmek için duyduğum daUntilaU öncesindp. İsmet Paşa Kayseri'ye sokulmamak yanılmaz ıstek benı altüst edı. istenmişti. Barikatlar kurulmuştu. Bu olayı. Emln Ka yordu. îki gün önce sığınaktarı raltuş'un «îştc Ankara» adlı yapıtından aktarmak ıstıyo sankı kacmı^ım gıbı gelıyordu rum: bana. Onca yıllık dostluğumuz« tncrsu harikatında askeıi birMklerin komutanı dan sonra böyle mı ayrümalıyKnrtnay Binbaşı Selahattin Çetiner. meydana gelen odık? Günlerce, aylarca, ıkı ış laylardan bir gün sonra istifa etti. Barikat önfinde İnöarkadaşı, ıki dost gibi ortak mı. Birlik Komutanı Selahattin Çetiner'e yaktaştı, plânlanmızın Uzerine beraber «sıze ateş emrı verılecek, bu emn alırsanız kıt'alarımza eğilmiştik. Yıllarca, ailemı. benı Obersalzberg'deki özel evıne at«§ emri verecok misiniz?» dive sordıı. Btnbasıdan aldıkabul etmış, bıze dostluk gösi;ı yanıt !»u oldıı: termış, çoğu zaman da bıze Paşanı. ben kannnsuz bir eaıri yerine getirmekkarşı özenli bır evsahibı gıbı teııse kendisini vurnıavı tercih edecek şerefli bir subadavranmıştı... vım » ....Bu düşmüş yönetıcıye karEraın Karakuş, «tşte Ankara» yapıtmda, olayı aynnşı acıma duygularım her an tüanyla anlatır. Selahattin Oetıner'in ıstila mektubunu bıraz daha güçleniyordu. Belki da, de, Hitler'i ızleyenlerm hepsı O günlerde Vatan Gazetesı'nın Ankara muhabırıyo günlerde aynı duygularla sardrnı. Selahattin Çetmer'ın ıstıia mektubu gazetelerde sılmaktaydı. öte yandan, görev çıktı. Çetıner'm ıstifa mektubu şöyleydı: duygusu. sadakat yemini. bağ«Anayasa'nın 7U. maddesi seyataat bürrlyetini vatanlılık, şükran borcu duyşulan dasların en tabii hııkııkundan savmasma ve ordunun, kamınun zikrettiği istısnaı haller dısında emniyet ve ıabıta kuvvetlerinin yerindne kullanılmasına hukuki imkân hulunniHmasma rağmen, sa\nı İsmet Inönü ve arkadasjlarının Kayseri çezisinde emir ve komuva ettigim birllkleri bu hukuki sınırlar dışında kullamnaya zorlandım. Bu bususu, subay çıkarken yaptığım vcmınle bağda^tıramıyonun. Ayrıca, Anayasanm 94. maddesinde «kanuna aykırı emirlere riayet etmentn memuru mes'uliyetlen ITLEB'i son kez görkurtaramayacağı» tasrih edümiş bulunmaktadır. Bu itimek karanmı uygulabarla, bir asker çocuğu olarak eirdijüm ve aşk dereceyabıldiğımden ötürü sesinde bağlı olduğum mesleğimden teessür Içinrie aynlıvınçliydim. On ikı yılyorjam.» lık bır ılişkıden sonra bütün Görevınden ıstifa eden Çetiner. 27 Mayıs'dan sonra çelışıklerimize karşın bu hareorduya döndü. Korgenerallik rütbesıne dPk vükseldı keti yapmam doğruydu. NerKendisıne yapılan milletvekilliğı bnerılermı de. ıstıts deyse mekaniktır diyebıleceettiğı sıralar reddettı. Bır kamu gtfrevlisimrt yaşamınğim, içimden gelen bir dürtüyda geçırebıleceği bütün dramları yaşadı, aşumalardan le hemen harekete geçerek geçti. Düşünüyorum, bu Ankara Notları'nda si^zünü etWilsnack'dan yola çıktun. Hatlğim maiyet memurlan konusunda, inceden inceye dureketimden önce karırru hem rur mu durmaz mı? Goering perişan haldeydi T yüreklendırmek, hem de ftlü münde Hıtler'e arkadaslık et mpk nıvetıvle Berlin'e gıtmedı ğimı behrtiü onu rahatlatmak için. kendısine mektup yaz dım... Berlın'e vetmıs beş'kılo metre uzaktan, Hamburg'a gı den araç splleri yollan kesmışti. Her ce«ıt otomobil, kam yon, her vam kapalı eşya kam yonları, motosiklekler. B°rlın itfaiye an>cUın. akıvor akıvor du Karstdan selıp volu tıknvan bu on bınlerre aracın araandan ilerı atilıp geçmek olanaksızdı. Çok sasırdıgım bir şev de bunca aracın yakıtı neredpn bulduğuydu? Belki de bu krızi dtişünüp bır verlerdp stok vanmışlardı.. Ynl Uzerındekı bır nsken merkezden Hıtler'ın sıâınağına telefon ederek emır subayına bir olasılıkla o gün akşam uze n geleceğımi bildırdim. Karar eâhta, Sovvet'ıenrı hızla ilerle diğini. amn kisa siire ıçındr tam çembeı ıçı Berlin kusat masmın daha beklenmedıgmı ögrenmistım Yanımdakılprle bpraber vaktıvle denpv uçakln s nna ayırdı ımi7 havaalanma pttim Harita kurmnvlarıvla Ruslarm mevkııni snntadıktan sonra. tek motörlü bir kpşıf uçağma bmip birkac savaş uça Çının kurımmasında Berlın'e vardırn "e sava? uçnkları he deflerıne <rıttı . Yedı yıl once yaDtığım Bafkanlık binası, ağır Rus top lannın ateşı altındaydı. HenÜ7 gülleler hedeflere tam ısabet kaydedememısti. Son haftalar da Amerikalıların gundüz vap tıkları hava akmlarıyla mo loz yıgınına dönen benim Ba kanlıkla. burasımn gördüğü za rar oranlanamazdı. Yarı yan tnış bir kapı kırisinin üstiln den tırmanıp çökmüş tavanla rın altmdan geçerek oturma o dasma girdım.. Hitler'in emır subayını bulup geldiğimi haber tiEH sığınakta canının derdıne duşen bıri varsa, o da, Bormann'dı. Daha uç hatta önce, bü tün zaaflarını venerek ya zafere ulaşmak, ya da bulunduğu gorevde ölmek ustüne vaaz verıyor ve böjiece eskı partilı olmamn tadmı çıkanyordu Yalvarıcı tavırları bıraz gecıkmış de olsa bende bır zater duygusıı yaratrı ve anla$Umaz yamtlar verdim Sonra sığınakta Hitler'in odasına buyur ettiler benı. Hitler karşımdaydı. Ama, kısa zaman önce, kendısine sadakat sözüroü verdığimde bana gösterdığı o sıcak içtenliğinden belıi'ti yoktu. Hiç heyecan göstermedi. Bir kez daha çözülmüş olduğunu. yandığını, cansızlastığım düşündüm. O görev bssındakı her duyguyu maskeleven fâvrını takınıp bana, Doenitz'in görevıne yaklasımma ıliskin fıkrımı sordu. Bu sorunun rastgete bir soru olmadığını, yerine gececek msanı amaçlayarak yöneltilmiş belirli bir soru olduğunu sezdim... YARlN:12yıhmı verdiğim Hitler karşımda titrıyordu 2tzce sorunlar bunlar lse, çözum yolları neler olabilir, öncelikle neler yapılmalı?» Başka ülkelerın deneylerini yeni baştan keş fetmek yerine, çok olumlu adımlar atmış olan gelişmiş ve gelişrnemlş ülke örneklerinden geniş ölçüde yararlanılabilir. Uluslararası örgütler de son yıllarda bu so runlar tizerinde yoğun şekilde duruyorlar. Beş yıldan berl hizmet ettiğlm Avrupa Konseyi Kadın Erkek Eşitliğl Konferansı (Komlte bu adı yenl edinmiştir: daha ön ce Kadmm Toplumsal Konumu adlı bir komlsyon vardı) bugün, kadın sorununun, çoğulcu demokratik toplumlarda eşit vatandaşlık sorunu olarak alınıp çözülemeyeceğini görmüştür. Yanl sorun çok daha derin. Mustafa EKMEKÇİ S Kaymakamlık Kursuna Çağrılmayanlar... Ülkemizde mîlyonları aşan okuryazar olmay an kadın var TüHfiyede Reform yasalanyla değişim saylanmah tlfler düzeltlci mekanizmalar geliştiriyor; Amerikahların «afflrmatfve action» (olumlayıci eylem) veya Iskandinav ların «positiv action» de diklerl özendirici öniem lerle dengeyl kurmaya çalışıyorlar. örneğin. bir tşyert kadmlara yü?de 35 lstihdam sağhyorsa yüzde 20 sağlayandan da ha fazla kamu ödenegi ahyor. Az önce uluslarara sı buruluşlarm rolüne de ğindinJz. Bunu birax daha açıklar mısinız? Birleşmlş Milletlertn. kadmiara karşı ayrımcılıgi kaldırmak için bir aniaşması var. Bu an laşmayı. 1980'de Kopenhag Kadın Yılı Kongresinde 58 devlet imzalamıştı. Bugün. irazala Bize son olarak geçenlerde ikinci baskısi yapılan «Türk Toplumun da Kadm» kitabından söz eder misiniz? Bu kitabunız, 17 Türk sosyalbilımci ka dının yoğun çabayla yap tıklan çahşmaların özet lerinden oluşuyor. Yant kollektlf blr çabanın Urünüdür. Bu bakımdao çok anlamüdır. tlk baskısı 79'da çıkmış olan kitap. daha evvel kadm sorunu üzerine eğllmlş sosyalbilimcilerin, topiu mumuzda bu konudak rahatsızlıkları deşme çabasını sergilemekte. tltc baskmm kısa sürede tükenmesi de. erkek kadın. toplumumuzda birçok însanın bu huzursuzluğunun nedenlerinl anlamaya çalıştığmı gös terlyor. # Silah endüstrisi artık durmuştu Srînlekeirnln NermlnWxıdanUnat ile söyleşisı O O Kültürel kalıpların yenilenmesi çabaları oplumdakl lkl cınsten birtsl. ta rihsel birçok nedenden ötürü ezlldiği. baskı altında tutulduğu, birçok haklardan yoksun bırakıldığı bir süreçten geçip bugüne gelmiştir. Cinsler arası lşbölümü ve yarattığı dengesizlik, çağdaş insan hakları anlayışına ters düşmektedir. Işte bu bozulan dengenln düzeltilmesl İçin, Blrleşmiş Milletler. Avrupa Konseyi, AET ya da Avrupa Parlamentosu gibl kurumlar ve çeşitli ulusal parlamentolar, başka beş büyük alanda kadınıri geri kalmışlığına çözum aramakta, yasal tedbirler almakta, özel kurumlar oıuşturmaktadırlar Ve tabii bunun ötesinde, kültürel kalıpla rın yenilenmesi, kitle ile tişlm araçlannda, eğltim kitaplarında yer alan çarpıtılmış ve sömü rülmek istenen kadm im gesini de düzeltme çabalarına girişillyor. Avrupa Konseyi çerçeveslnde. bu alanda bir kurum oluştur mamış, bunu fiiltyata ge cirmemiş sadece iki ülke var: Türkiye ve Yunanistan. Oysa, bu gelişme sadece Avrupa He sınırlı da deftll. Afrika, Asya ve Latln Amerika'da pek çok ülke devletinin bu konuyla ilgılendiğinı görüyoruz. Hemen her ülkede. örneğin çalışma ba kanlıklarmda kadın işçl lerin sorunlarıyla Hgilenen blr birlm bulunmuvor. Başka yerlerde, dalre başkanlığı, müsteşarlık veya devlet bakanlığı düzeyinde bir kurum oluşturuiuyor. Bu kurumlar. çagdaş tnsan hakları anlayışına uygun yeni toplumsal düzenlemeler için siyasa oluşturuyor: yasalar yapıyor, korrek T ya Çalışma örgütü'nün çabaları da hep aynı doğ rultudadır. örneğin «eşit ise eşlt ücreti» llke olarak kabul etmeyen hemen hiç bir ülke yok. Ama gerçeğe baktımz rm bunun böyle olmadıgını görüyorsunuz. O halde. teker teker engelleri kal dırmak. olaylara bakmak. denetleme mekanizmalan, Iş mahkemeleri kurmak, Iş mevzuatını gözden geçirmek gtbl çahşmaların yapüması gerekiyor. Aksl halde. kadının sırtındakl çifte yük, yanl anaiık. ev feadmlığı ve üreticilik (ister ticretli. ister ticretsız olsun) kadmların haftada ortalama 7580 saat çalışmasını gerektirecek. öb()r yanda mutlu cins, erkekler 40 11a 35 saatle gördttk ama lstihdam olanağımız yok! Evde süs bebeği olarak mı kalacağız? diyorlardı. Baskı gruplarınm katkıları AŞKA toplumlarda lse. yine eğitım görmüs kadmlar. yalnız bız mi haklara sahıp olacağız? Ya sessız cogıın luklan oluşturan ve yok sun kılındığı hakların bı lincinde olmadığı ıçın bırşey yapamayan kadın ların hali ne olacakV di B 60 yılda nereden nereye geldik tTAP ancak bir envanter çahşmasıdır. Yenl bır alana açılan blr kapıdır. Orada ele alman her konunun yeniden, başkaları tarafından ele ahnması lâzımdır. Kitabımızm bır değert varsa altmış yılda nereden nereve geldık. neyi yapabildik neyi yapamadık. bunu göstermesidir Örneğin. kitabın en ilginr yanlann dan biri. uzmanlaşmış mesieklerde kadmların Avrupa ülkelerinin bile ilersine geçtigini ortaya koyan bölüm Ama öbür yanda da milyonları aşan nkıırys^ar olmavan kadın var. Bu bi7i düşün durse yendır Kuşkıısuz kendımizi anlamak bakı mmdan yabancı akımlan ve savlan da bllmek gerekir. Emekleme sürecindeyız. Ama. bizl ülkemizde kadmların nereve geldiklfri ıİKilendirmektedir. Yıne de. îngılızce'de basılan kıtap. dış çevrelere de ya&al re tormların başarı derecesinl göstereceği gibi. yasal reformların durmaması gerektigini de ortaya kojrnaktadır. K Her sosyal akım, toplumları sarsan, onları kaygıya sevkeden olaylar sonucunda ortaya cıkıyor. Örneğin, günümüzde anti nükleer sosyal akım oiderek çiüc kazanıyor. Buna benzer şekilde 6O'lı yıllardan günümüze gelen kadın hareketlerini de çesitli nedenlerin harekete qe çirdiğînî aörüyoruz Kimi ülkede kadmlar, «Eğitim gördük ama istihdam olanağımız yok. Fvde süs bebeği olarak mı kalacağız?» diyorlardı vanların sayısı 9O'ı geçmıştir. Bu anlaşma. her kadın vatandaşın. ö?,e> ve kamusal hayatırfda pasillikten kurtulmuş. ya ratıcı, yeteneklerirıi geliştiren bir ınsan haline gelebilmesi ıçın alırıması gerekerı önlemlenn ve temel ılkelerin bır katalogunu vermektedir. yetlnecekler. Acaba. bu saymış olduğunuz olumlu adınıların alılmasında. 19<j()'1ı vıllartla gelismis Balı lop lumlarında ortaya cıkaıı kadın harekPllerinin bir rolii nlmu!» nıııdur? Her sosyal akım, toplumları sarsarı onları kaygıya sevkeden olaylar sorıucunda ortaya çıkıyor. örneğin. günümüzde antinükleer sosyal akım giderek güç ka zanıyor Buna beni'er şekilde 6O'lı yıllardan günümüze gelen kadın hareketlerini de çeşitli nedenlerin harekete geçirdiğini görüyoruz. Kimi ülkede, kadmlar. eğitim yorlardı. Fakat nerede olursa olsun, akımlar ve baskı gruplarınm, kamuoyunun oiuşmasında, toplumdaki adaletsizlık lerın dengesr/hklerın. uyumsn/hıklann farkınsı vanlmasında katkılan vardır Yarıı duyarlılıgı artıran etkenleıdır. Ama benim kanımca tek başlarına bir yere varamazlar. Bence en etkin yol, reform yasalanyla de£isim safelamsktır. Arna VP tarm vapalarmın kabıılü de bunu destekleyecek kamuoyunun varlıgına bağlı olduğundan. bu akımların büytlk yararı vardır. # Araç selleri yolları kesmisti H 41 Teker teker engelleri kaldırmak gerekiyor B UNUN ötesinde, Avrupa Konseyi. UNESCO ya da ÎLO yanl Dün B İTTİ