Katalog

Cumhuuyet 14 31 MAYIS 1982 îııöııü: Jolınson yanılgılara düşmüş, haksız şeyler söylemiş &m Mektuplaşmasmın I G E O R G E BAU. u n Johnsonİnönü t r .. .. I anılan I Ç y U Z U • cevıren HalukSahin Johnson mektubu ile suratlara bir kova soğuk su carpmıstık,, £ tnonü ilk bulusmamıza RÜre durgundu. Johnson mektubuna karsı do^acak »cpkivi iliskilerimİ7İ boznrnk kadar cıddiye almamamız gerektiirini ima eclivor fjibiydi* A Başkan Johnson iki lidere de teker teker «tlgıt çekersc, Makarios'u ise kanstırmadan aralannda bir uzlaşmaya varabilirlerdî. GKORGK BAIX, ÖFKULKKt YATISTIRMAK K t N fNONll NCN Hll/IIKUNIM (•«•<ırı;ı 15 ılı İH lıı/lı.ın v"<i |fe< ısl Mına'ılnn Ankara'va RPİIr Ertpsl sabah tnnnıi'vle bırllktrdlr: « tnorııı hpnl rimlonı.ıtık nıv ıi,ct knrvl'•nnıı ınçıın hlçirmlp lıılıul e»tl Ancak İlk Kbrüstnemlze kıyasla çok clahn clureundıı Knnuştunı lnonıı ohıtlfl bir lonıla cevap vprdl Zijarethn Rjllha onu blr.»t nımuşatmı?tı. Şdyle dedl: (Mpktııbtınrln Inhmon np kadar >ıl<hrım vnrsa hcpslnl kullanmıs Drçlşlerl gorevlllerlmlz ld lara karşılık vermek zorunda kalacak ) Ve tnuniı İle Papantlreu'yu U'.ıslılnylcm a dnvrt pttlk » Hukumetı Makarios un Yunanıstan'ın uzun sıırelı çtkaıln ^u gnrnşıınu paylaşıyordu rının duşmanı olduğunu nihayet anlamaya başlıyor » Anrak Rp^ırılpn tertubelor bu ılkelenn somut lere donuşti'rrm» ztımnnı gelınre bır yana bıtakıldıt ını pos lcrıyoıdu Papandreu nun Makarıos'a. karşı tutumunu d«Kiştırdifi yolundakı dp/rpr!pndırmem doğru tse bunun /eaaşbalzan tnönü olçulu bir tonda cevap verdi ZtvaL retım gahba onu blraz yumuşatmıştı Heıe bıraz ranlık ıçmde ilk ışık belırtısı» oidugunu teslıra edıyoıdu 0 Papandreu ile görüsmemi inönü'ye anlatıyorum aha sonra Papandreu İIo yaptığım görüşmevl ay r.ntılanyla aktardım Onu ENOSIS ten vazgeçire medıetım ıçın duş kırıklıgına uğradıgımı bıidirdım Ancak Papandreu'nun da gıdeıok Makarios tan so &uma<.ının v e g o r u ş m e l e r e Makarıos'un s o k u l m a s ı n a ıhtiyac olmadığını belırtmıs olıtıasınm ü z e n n d e durdum. 'Yunan 9 Karanlıkta bir ışık belirtisi D I once söyledlklerim ilgısıni uyandırmışa benzıyorriu Amerika'nın saglam ilkelsr özerıne kunılrnuş bır çözümden yana çıkmasının cesaret verici bir gelişm6 oldu 9 Basbakan İnönü beni bir kenara çekiyor ve... .8ece yansı Atlna'dan aynlıp sabahın ıkısınde Anka ra'ya geldim. Yatmadtın once elçımlz Ravmond Ha re'den bılgi aldım Dırayetli tpcrübelı ve nıpslek ten yetışme bir dıploımt olan Harp yOks^k duzey deki bır Türk vetkilisinın kondısıne *Neden acı bır hap vermeh istedlğinizi anlayabüınz Ama hapın kahuğunıın da acı olması sart mıyrfı?» dedigini soyledi Sabah saat doku7da Dışislen Baknm Ferıdun Cemal Erkm 11© gorusecektlm Bu randpvuvn trıtmnk dn&rusu ıçım den gplmıvordu Dışışleri Bakanını sevdim Sorunu «enıs dunvn^al baftInmı ıcınde gorebılen terrubeli bir dıplormttı No vnr ki «rorevi suratlarına ansızın carptıöjımız bir kova sofeıık su hnkkındn hukumotinin ve Türk halkının n? du«.Mndu<'iınu ıfade etmektl Onu yatıstırmak içın plımrlnn gelenı ;':iptım nma en ptkilı sflahlflrımı fnnnıı'vp < • ' G Cumhuriyel (.EOIIGF. BAU/lîN \NKA \Kı\'\\ «,ELtSl lohnsun 'un OZPI temsilrlsi olarak tno v^tıştırmalt u/erp <<e Rall'ıın başkıntı Kelisl ııı o Runlerin f ıımluırıvPt'lp rl mansetlerdc verivonlıı 11 hi7İran cunlıı ua/clpniıı ımn<iptı «lolınson'un O7Pİ tpmsllclsl KPCP Ankara'va Rplrlı Aınprıka Kıbrıs bııh rnnında aklif bi* rol ovna maya karar verrtl » Bir eiın sonra, 12 ha^iran IHW ün man^etl İse sekİ7 «iitıına çıkmıstı «Amerlka Kıbrıs IhtMafına rillpn miirinhalerie hulıındıı » n hartran tarlbII CuınhurlvPt'ln manspti da ha cla llclnçtl «Altı /\merlkan savis KPtnltl Kıhn« pı1 Innnrin bpklıvdr » Amcrllnn Alfıncı Fllosıı. Kıhrıs" a mııhtpmi'l hİT Tılrlı pıkıır masım knrşı Iı.i7irlıl< iclndp mîvf'l'' Rıı snnı o Kiînlpn'c ve daha Mınnılıı yıll.ırıla çok soruldu. Johnson'ım m\ nplantıdan sonra Inönü beni bir kenara çektl ve Başkan Johnion'vm mektubunda «ne kadar vasal yıl dınm varsa hppsını kullandıgmı» soyledi Sflzletini soylo surdıııdu «Bu yüaden bazı yanılgılara duşmus hakit? bcfi şpvler lovlemış Dışışleri aörevt'lerımız yıldmmlarn karşıhk vermek zorunda kalacak • Do^racak karşı tepkıyı uzun dönemdokı ılişkilerımtzi bo /acak kridar cıddıvo almamamı? gerfiktıftini ima cderpk, bızı uyarmnk i'îfıvor' Kibı ROİdı bana üıç Riıphpsi7 Tıırk Hııkumetıne çok apır geyler sövlemi"jtık Onnrlarını korumak ıçin oniar da bize ağır şevler soylnmek /orundavdılar Ancak bunlann her ikı yan içın do /orıınlu olan dostlugu bozmasma ızın vereme^dık T © Inönü ve Papandreu'nun Washinqton'a çağnlmalannı öneriyorum nat yarınıda yenidpn ııçaktaydım Pilota »<oy \eret ucrtımadan dotfru Washington'a Indım O"lf>dpn sonra (Amerıka saatiyle) la alana ındık Onııç saatlık yolculuk boyunca Ikl sekretorp hıc durmadan not aldırmıştım VVashıngtona vardıgımızda Başkan a sunacağim rapor hazırdı Bu taporda vaptı&ım göruçmelerı aynntılanyla anlatmış ve dorhal ilkın Inonu ve sonra da Papandreu'va Wsshmitona davet pfmpsını salık vermiştim Soruna cözum bıılunması içın tek umudumuz bu iki liderl biraraya getıımekle idl Bovlece Makarios'u ise kanstırmadan kendi aıa'annda bır uzlasmaya ulaşabiürlerdl Başkan John<îon bu lıderlprn tekor toker zılgıt çekerse bunu basarabilırdık Andmvv Havialanında karşılanıp doftruca Başkan a poturuldum Gıınlfidpn 11 haziran I9«4'tu Bır kaç saat sonra naşbaknn İnonu've 22 haziran Ba$hnkan Papandreu'ya. ıso ?A ha7iran icın davetıye gondermıştik Inönü ilk görüsmemize göre cok durgundu nSnu beni dlplomatik nezaket kurallanna uygun bir biçımde kabul etti Ancak ilk göruşmemıze kıyasla çok daha durgundu Başkan Johnson'da.n duymuş ol du^u arar yüzünden dfinn bır kaveıvn dıısınug ve klşlspl olarak incinmiştı Atnprika'nın Türkıve'ye duvduçu dostlu^un ^ıcaklıKı vo büyük bır savaşa yol açabilecek olan Iltıhaplı bu yaranın lyıleştıntmesınde Türklerlo Isbırlifti yapma ar/;usu konusıında puvonrp verdim Amerilm nın Yunan tarafını tutmadıgını hatta sorunu. buyuk ölçude Kıbrıslı Tmkıerı yıl dırmak JSteyen Kıbrıtlı Rum cogunluftun varallifrını bilHı^ınî sdyledlm Makarws'& hıç guvennnedıgımızı açıkça belirtttTn I m«rikdtt Savaş gemis» Uikm acıklannda bekliyor 1 * * ^ * i )C YARİN: İNÖNÜ İLE PAPANDREU VVASHİNGTON'DA... KılNis'a mikdahale ettîıilmeyen yıllar Denktas ve İ22et RızaYalın Banj Gücü'nun kurulmasından sonra, 22 23 nisan 1964 gecesı St Hılarıon ve Boftaz bolgesıne duzenlenen Rum saldırısı ise bır başka onetnlı olay Çunkü bır Turk çıkarması olasılığında Lefkoşe Gırne baclantısını gerçekle^tirecek olan genıs bır dag bölgesi. yıtırılıyor Rumlar. St Hılarıon kalesınin 150 metre yakınına gelıyorlar Lefkoşe Gırne yolu uzenndeki Boga7 da tphükeye duşuyordu. Bu bayram baskını nedeniyle İNÖNÜ NE DER? Ankara'da bir basın mensubunun: •Boğaz dtişerse ne olur? Paşam?» geklindekl llglnç sorusunu. Inonü, şöyle yanıtlar • Boğaz da düşse, mücadele devam eder. Mücadelenln devamı, horhanp:, bir movzlln düşmeslyle kaim deglldir.. Savaşım böylece yeni olgularla, yenl saldınlann yarattıgı acılarla 3 haziran lB64'e gelıyor Ama, bu kez de, ABD Başkanı Johnson, unlu mektubuyla, yazı dızımızde sıralanan butun bu olguların bırıkımı sonucundaki dörduncu ve en cıddı Turk muddhalesıni önluyordu .. Grivas'ın Kıbrıs a geleregı haberı ise, Johnson Mektubu'ndan sonra tnonu'yle Papandıeu'nun VVasnıngton'a çagırılnıalannı ızlıyon gunlerde yayılıyordu Londrada, Clarıdge Hotel'de «Tımes muhabırının bu konuda ne düşundugunu sordugu İnönü, hazıran sonunda Guvenlık Konseyı' nde hazir bulunmak uzore New York'a gıden Denktaş'Ia örek'i hayrete duşurecek bıçımde çok yumuşak bır yanıt vermpkteydı Kıbrıs taki ABD Büyükelçisi Belcher ile öteki elçilık yetkılıleri ise, Grivas'ın Sovyetler ve Mısırdan sılah alan Makarlos'a bır donge olaragı bavındaydılar tnönü'nun, Londra'dakı yanıtına hayrpt eden Denktaş'la örpk, «Makarıos'la Grivas arasında çıkacak bır surtüşmenin, uzun *>ürede Turklye ve Türk toplunuınun Işine yaraması olasıliRinı düşünerek, yanıtında ölçülu davranmıs olduğunu», bu nedenle anlamış olacaklardı Inönü, duşuncesinde haklı çıkmıştı Ancak, Türkıye ile Yunanistan arasındaki bir anla'jmanın, Cnosıs'ten yana olan ve Yunanistan ın elınde Makarlos'a karşı bır guç sayılan Grivas'la, Taksim'e varacaftını duşunon Amerıkalıların «Grivasın Kıbrıs'ta bulunması, lürk toplumunun çıkarlarına ters düşmez» savı, yanlıştı Cevdet Akçalı çift meclisten yana Cevdet Akçalı'yı AP'den 1989 yılında Adana Mılletvekili olarak parlamentoda göruyoruz O za mana dek, Adana'du AP' nin il yonetımmde aörev ler aldı Cevdet Akçalı, 194b yı lında I<;tanbul Hukuk Fakultesını bıtırdı Ikı yıl Prof All Fuaf Ba^il'ın asıstanlıfcım yaptı Konj su Anayasa ve Ammc Hııkııku» ıdi Cevdet Akçalı, 1 9 P M yı lında Moclıs'e gııınrp A nayasa Komısyonuna seçılrlı 197Te dpk Komıiynnım BaskanliPinı yapfı 19R1 Annvasneıı'nda ne lerın dp^rıstirılmesı gerpktıfti konusunda arfirfls Ipnnı o vıllnrria d^ riC'k ladı AnnvHsa Komi'svonu Rnskfinı Prof Aldikaçtı'nın gftndprdıfti mol'tubu (Arkası 11 Sayfada) Kemal Güven, sağduyulu bir siyaset adamı örneği yarattı Kemal Güven, çok partılı parlumenter yaşamımızrla uktıf polıtıha üe ugraştıgı burece sogukkanlılık ve saf,duyu lu bır sıvaspt adamı orneeı ynrt'iiı Ankara Hukuk Takultesınl 1944 yılında bıtırınce Karsa gıttı ) nrgıçlık staıını Kars Agir Ce^a Mahkemestnde yaptı Sonra sırasıvla vıne Kars ılçeKağızman ve T117lerındcn Posof Savcılıklinnda lucada Cıımhuriyet vılında luziuta ( ıımbulundu WA Savcılıgından ıstıla ederpk hurıyet polıtıkava atıldı vo Kars MllletvoUılı w»çıldı 1957 ve lflhi seçımlerınde do mı1 letvekıllı£ini koruyan Guven 1965 se çımlerınde pnrlamento dışı kalriı Blı sure Ankara Savcı Yardımcılığında bu lundu. 1969 genel seçlmlerinde veniden Kars Milletvekilı oldu 1973 seçım'erinde tse partısınin Meclıs'te en fazla oandal yeyi elde etmesi üzerlne TBMM Bas kanhğına seçildl. 1975 yasama vılı ba şında partısi tarafından Meclıs Bn$kan lığına yonıden aday gösterıldıyse de ko alısyon hukumetıni olusturan partilenn bır bagımsız aday üzerıne anla'jmalaıı fakat guçlerinin de bu adayı «ermeye yetmemesi üzenne birbuçuk ay süren çekışmeli turlar sonunda yenlden Mer lis Başkanlığına seçildl Ikl dönem bulundugu Meclts Baş kanlıgında. tutarlı yönetime de ömek veren Kemal Güven. 1974 At Yasası İle Devlet Güvenlik Mahkeraeleri Yasası nın görüsülmesl sırasmda yansız tutumu il« dlkkatleri çektt Kanlı Rumsaldırılarının sonu 20 temmuz 1974 Barss Horekâtı'ylcı gelir 4EFKOŞE 13 mart 1964 tnönfl Hükümetl, Atina ve Lefkoşe'ye sert bırer nota gonderır... Alınan relunelerin dıri veya olu gerı verilmesı. Rum işgftllorının sona erdınlmesı, zarar gören Turkler'e ta/raınat odenmesı Bunların turaü Ankara'nın notasında yer alıyor Aynı gunun gecesi. Kıbns Turklerl yine dinüyorlar Çıkarma elı kulagındaymış . Donanma Mersin'den denıze acılmış Ne var ki. beklenti gerçekleşmiyor bır kez daha . Üçüncu mudahalenin de gerçekleşmedıgt gunleri izliyen hafta ıçinde Gazıvoren'e yöneltılen korkunç saldın . 28 mart 1964 tarıhınde. Baıış Gücü'nun gorevı tngılız'lerden nldıftı Kunlnrde yollardan kaçınlan Türk lerin sayısı 225'i buluvor Barış Gücü'nun goreve başlaması sırasmda. bırçok böl «ede, o7el)ıkle Tıllırya ile Lefkoşe Girne yolunda. strateıık noktalan ele geçıren Rum yönedrıler, özellikle t takario«ı. Kıbns Türk Kuvvetlerl Alayı'nm yennden aynldıgı gerekcesiyle. Türkıye'ye bir nota veriyor ve l nlsanda. Türkiya Yunanistan ve Kıbrıs arasmdaJd. «Ittıfak sı»aı geçersiz saydıjuu duyuruyor^ GUVEN. Cumhuriyet Savcılıgından Istifa ederek polıtıkaya atıldı BALL VE GRİVAS Bu alanda da Amerikalılann goruslorının dpğıştirılme sine olanak bulunmadiRinı anlatıyor Osman Öreks « Amerikalılara bu goruşlerin hatalı olduğunu. Grivas'ın en azından Makarios kadar fanatlk bir Türk düşmanı olduğunu iyi bildlftimizi, bu nedenle Turk toplumunu topyekün imha tohdıdinin Grivas'ın adaya dönüştt ile bertaraf edilmemiş olacağına inandığımızı, öteki Batılı diplomatlarln blrllkte anlatıyor, ama. onları bu saplantıdan döndürme olasıhğı bulunmuvordu Gerçpk olan bir nokta varsa, o da, Grivas'ın ndnyıı gcindprılmesinde Amerikalılann ve özellikle George Ball'un roltt olduğudur > Süleyman Tuncel, Ânayasa için önceden hazırlıklıydı Süleyman Tuncel, ılkokulu Sıl le'de. orta öğronimıni Konya Lıse sı'nde bitirdı Harp Okulu'na gıderek burayı 1941 do bıtırdı Ing' lız KraJıyet Uçuş Merkezıt.de u çuş eğıtımi gördu 1949 d« Harp Akademısı'ni daha sonra MATO Savunma Kolejı'nı bıtırdı «Shape» Karargahı'nda plan subayı ilarak çahştı Yurt içı ve yurt dışında mesleki kurslan bıtirdi MATO Plan Dalre Başkanlıfeı Hav^ Kuv vetlerı Harekât Başkanlıfeı ve Ha va Egıtım Komutanlı&ı yapfı 1H70 ağustosunda Korgeneral IVen 1 mekli oldu Emekli oldugu zaman kapatılan CHP'nin Genel Başkanı olan İnönü. Sadi Koçaş'ı Süleyman Tuncel'e göndererek onu CHP've cagırdı. Sflleyman Turcel görüşleri nın farklı olduğunu belırtip ye gırmeyi kabul etmedı. 1970'den sonra oluşan Demokratlk Hartl' nln, kurucuları arasına girdl 1973 seçımlerinde Manısa'dan Demok ratık Partı listesinden milletvekilı seçildl Daha sonra. AP'ye geçtl 5 haziran 1977 seçımlerinde de Iz mir'den AP listesinden s>enaMr oldu Ingıilzce bilen Süleyman Tuncel. okumayı sever. onu en ook il gılendiren kıtaplar «Siyasl relinı Ipr v e iktlsadl doktrlnler»la ÜgıK nlanlan Bugünkü çelışkilern ne olduğunu araştmr Bugün goncHlf bir arayış içindedlr. Gençler şlmdıye değın az okutulmustur. Kltaplan azdır Polltikanm oknlu yok» derler fArkası 11 Sayfada) L VE SONUÇ Gerçekten, en az Makarios kadar Türkleri yoketmek isfoyen Grivas ın adaya gelişiyle kanlı Rum saldınlan yoğun laşır 1964 ağustosunda Erenköy 1967 kasımında Geçıtkale. Boğaziçi saldınlan. Ve sonuç; 3 hazıran 1984 tarihll Johnson mektubundan yakla.ık 11 yıl sonra gelirKıbns a müdahale ettirilmeyen yılları noktalayan 20 Temmuz 1974 ^ans Harfikflhvla BİTTİ