Katalog

20 MAYIS 1982 Sanat Servisl Erdal Öz 1981 yılında bir limited şlrketi olarak kurulan ve llk kitaplarını aynı yılın mart ayında yayımlamaya baslayan Can Ynyınlan'nın Oe nel Yönetieiiiftini vapıvor ÖÜ, Cumhuriyefln sorularını yanıtlarken ynyınevinin kuruluş amacını. yayınlanmakta olunan dizlierln seçlmlnl ve yayıncılıftin gündemdeki sorıınlarını anlattı. «Sayın Erdal ör.. Can Yayınları'nı ve kitaniarını kısaca tanıtır mısınız?» önce «Çocuk Df/isl» lie Işe başladık. llkokul ve ortaokul çağındaki çocuklar lçln. edeblyat değeri olan yerll ve yabancı kttaplardı bunlar. Sonra 25 kitaptan oluşan blr «Gençlik Dizlsl» oluşturduk. Bu dlzl. çocuk kltaplannı okuyup bitirmiş, hangi kltabi okuyacaSını bl lemeyen. «şlmdi çorııklarımıza hangl ^itanları okııtalım?» dlyen ana babalan n bu sorusunu yanıtlayacak türde, artık gençlik dönemlne adım atmış olanlara yönellk bir dlzlydl. Dünyanın en ünlü çağdag ya da klaslk olmuş yazarlarından seçllmlş kltaplardan oluştu bu dlzl. Kltapların her birl. hlç kısaltılmadan ve en usta çevlrmenlerlmizce çevrlldl. değerll çizerlerimlzce reslmlendi. «Bu 'başarılı' çevlrller hangi dizilerde sUrdürüldü?» Daha sonra. büyükler lçln edebiyat dlzllerlnln yayımna başladık. önce «Çagdaş Klasikler nizisl» adı altında, şlmdlden klaslk sayılacak nltellktekl eağdaş dünya yazarlarından örnekler yayınlamaya başladık. ö?el llkle son 2025 yıldır çevrlldigl Batı dillerinde fırtınalar estlren Latln Amerlka edeblyatlanndan önemll ya zarlann en başarılı roman ve öykülerlnl, usta çevirmenlerimize çevirtme lçlne ağirlık verdlk. Carlos Fuentes'ln ünlü romanı «Artemlo Cruz'ıin ftliimii», bu dlülde yayınladığımız llk kitap oldu. Juan Rıılfo. Vargas Llosa, Arguedas. Cortazar, Marquez, Vasconcelos. Carpentier, Amado. Asturias ve Latln Amerika'dan daha pekçok yazarın kitap KÜLTÜR YAŞAM Cumhuriyet 5 müyor. sevdiğl lnsanlann yüzlerinl göremiyor. Matya' ya ne dedi doktor: Eğer dur maksızm güneşe bakarsan, senln gözlerini yeniden ışiğa kavuştururum. Hep gü neşe bakarsan..» Romanm her bölümünün bir adı var. Balıkçıhk adlı bölüm insanla hayvan dost luğunu. insanın balıklara davranışının iki canlmın blr arada söyleşisinin güzel bir ftrneği. Şöyle başlıyor bölüm: «Supsa vadlslni soğuk lar bastırıp ağaçlar yaprağını dökmeyo başlayınca ba hklar da uykularma çekillr ler. Bütün balıklar Supsa ırmagmın derinliklerindekl kayaların arasında, balçn ğın, çamurun İçinde eşelet nir dururlar..Dumbadzenin Günesi Gft' rüyorum'unda bellegimizde kalıp, unutulmayacak roman kişileri var. Bejan, Beglar, Matya, Anatoli gibi. Güneşi Göriiyorum. yalm süssüz bir roman. Blr köy bütün insanlanyla ve ya şamıyla ustaca anlatılmış.Okur okumaz büyük sözle riylo insanı heyecanlandırmayan ama okuduktan son ra unutamayacağınız bir tad bırakan kitap. Mehcure Karaören'ln a n Türkçesi, romanın ve karaktorlerinin havasmı yansıtan çevirisi, özelllkle övgüye deger. yayınevlerimiz vermeye başladık. Bütün kltaplarınm yayın haklarını alritfhmiz Orhan Vell'den ilk olarak «Bütün Şlirleri» çıktı. llk basımı 20 günde tükenen kttabın iklncl basımi ria tükenmek Ozere. Yine Or han Vell'den ilk kez «Biititn Çevlrl Ş!irlerl»ni yayınladık. «nütiin Yazılan» da Ikl cilt olnrak aybaşında çıkıyor. Ke mal Tahir'in ünlü «Eslr Şehir» dizisint de. yinp üç kltap olarak yayinladık. Nezlhe Merlç'ln yıllardır aranart ilk öyküler kttabı Bozbıılanık'Ia Tonal Kosma'sı cıktı. Giilten Akm'ın BUtttn fjflrlert de piyasaya yenl verildi. Daha çok, pek çok kltap var ellmlzde, Başka dizl lerimlz de olusacak. 19Rl'de oldtıg;u gibl 1982'de de Türkiyp'nln pn çok kltap yayınlavan birkao yayınnvinden birt olmak durumunu koruyacagımızı sanıyorum. Edebiyat yeniden gündeme gelsin İstiyoruz. YETM'YOK Erdal Özı «Kitap okur ı.ıun cebindek; para artık l.itaı. satınalmaya hiç nrna hiç vMmiyor..» «Yayıncıhfın (fündemdekl sornnlan?» Şu anda yayıncılıgın en güncel sorunu, kltap fiyatlarınm erlşilmez boyutlara çıkmasıdır. Kltap okurunun cebindekl para, artık kltap satınalmaya hiç ama hlç yetmiyor. Hlçblr dönemde kitabevlerinden bu kadar çok kitap çalma olayına rastlanmadıgı anlatılıyor. Acı ama gerçek bu. Kitabı alamayan. kitabı çalmak zo runda kalıyor. Başka seçlm yolu kalmamıs çtlnkü. Olan. kitap okuruna oluyor. Bir kltabın oluşumundakl akılalmaz parasal güçlükler, lster lstemez kitabın flyatında düğümleniyor. Bunun çö zümü de yok bence. Daha doğrusu, Türkiye'nln geneMnden, içlnde bulunduğumuz ekonomlk ve slyasal çık mazdan soyutlanamaz bu. Buna, gelmlş geçmlş bütün iktidarların 'kltaplara özgürlük' tanımayışı da eklenlrse, önerilecek bütün çö züm yolları, birer aldatmacadan öteye geçemez. Yıllardır çözüm yolları aranır. sorular sorulur. yanıtlar verilir, öneriler sunulur. Boşuna çabalar bunlar. Hayır ar tık bu konuda hiçbir önerim yok. avaşi blr çok yazar anlattı. özeilikle tkinci Dünya Savaşı'nı izleyen yıltarda, bütün ülkelerin yazar Inrı, savaş denilcn belânın insanoğluna vurdiği zararla rı. onları nasıl tedirgin bir ortama attiK'nı dile gotirdiler. Snvaş edebiyatı, dünya edebiyatmm en özgün ve en etkin kitaphğını oluştur du. Bu kitaDİar içinde bazı lan bir destansı roman nitelifti taşıdı. bazıları da in sanların yaşamlanndan kü cük kırıntılan vermeklo yo tindi. S sanat edebiyaı cioğan hızlan Can Yayınları Yöneticisi Erdal Öz: <(Edebiyat yeniden gündeme gelsin istiyoruz» lan şu anda dlzglde, baskıda. çevrllmekte ya da çevrllmeyl bekllyor. Ancak. bu dizlnin yalnızca Latln Ame rlka Ülkelerl edeblyatından ömeklerlyle oluşacagı kanısi uyanmasın klmsede. Her Ulkeden. her dllden kitaplar var bu dlzlde. Bu arada yeni çevlrllerln yanı sıra. daha önce dlllmize başarıyla çevrilip yayınlanmış, ttlkenmlş, aranan pekçok degerll kltabın da yeniden ya ym haklarını alıp yayınlamaya koyıılduk. Sartre. Camus. D. H. Lawrence. Andre Gide, Ernst Glaeser, Kessel. Alan Paton, Emlle Ajar çevlrllerl yaymladık. Pratollni, Calvlno, Romaln Oary. Rlchart Wright. Faulkner, Lenz, Vasconcelos, Marques, özelllkle de Kazancakls'ten kltaplarımız var baskıda. 1981 yılı lçlnde. yenl kurulmuş blr yayınevi olarak. toplam 71 kltap yayınladıgımızı söylersem. sanırım durumu daha lyl özet lemlş olurum. Şimdl 1982'nin beşlncl ayındayız ve kltap sayımız 120'ye erlştl. BüyUk Klasikler dizlmlz de blrer blrer kltaplaşmaya başladı. «Türk Yazarları Dl zlsUnin llk örneklerlnl de. 1982'yle blrlikte plyasaya Güneşi Göriiyorum ikinci tür romanlardan. Bir köyde yaşanılan savaşın acılan. Gü neşi Görüyorum'da savaşın canavarlıgmı. büyük laflarla bıılamazsınız. Ama köyde yaşayan. mutluluğu nu küçük yaşam kesitleriyle saglayan insanlan allak bullak edişini ürpererek farkedorsiniz. Nodar Dumbadze, çaKdas Gürcü ve Sovyet edebiyatının öndo gelen yazar lanndan. Ülkesinin en önemli edebiyat, ödüllerini ka zanmış olan Dumbadze, şim di Gürcistan Yazarlar Birliği'nin sekreterliğini yapıyor. Dumbadzo. bir köyü, kö yün insanlannı anlatıyor. Kişileri inco bir knlemle çtziyor, köydeki yaşamı gerçekten usta işi betimlemelerlo iletiyor bize. Köyde her şey yolunda giderken, insanlar sıcak bir iliŞ kinin mutluluğunu tadarken, birdenbire savaş başlı yor. İkinci Dünya Savaşı' nuı sıcak soluğu buradaki karlan da eritiyor. Köyden bir çok kimse savaşa gldiyor. Türkülerin yerini ağıtlar, evlerdeki şakalann yerini yas sözlerl alıyor. Dumbadze. bütün bu savaş ortamım. abartmadan. savaş romanının klasik ögo lerinl kullanmadan bir sa vaş romanı yazmış. Hangi olayın içine girersek girelim, hangi kişinin bireysel bir davranışına tanık olursak olalım fonda, hiç bitmeyen bir kan gölü gözü müzün önündedir. Savaş. sesiyle ve varhgıyla her zaman tedirgin eder bizi. Sosoya 11e Gürcü ögretmen Keto hala'nm romanm eksen kişileri oldugunu söyloyebiliriz. Bir Çekof hikâyesi gibi lnsanlıgın kaderini degiştirecek olaylar Yasamdan Kücük Kırıntılar Günesi Göriiyorum, Dumbadze, Can Yayınları, 275 lira yalın bir dille sunulur. Ne dir savaş? Küçük bir çocuğa nası) anlatılır? Asalo Amca, Sosoya'ya yalın blr aavaş tanımı yapar, Yaşamak. Almek ve kan Sosoya.. Kan ve ölüm deryası..» Dumbadze, savaşm etkisini köydeki lnsanların acı sıyla verir. Savaşın, acının ne oldugunu, bir köyü sî yaha boyadığını o zaman anlar küçük Sosoya. «Gözyaşlarını bugün öğrendinı, birçok insanın gözyaşını, acısını ve elemini. llk kez gördüm Keto Halamın ağlııdıgını. Sanki blr gelglt olayıydı bu, denlz çekiliyorriu sankl. Kumların üstünü örten sudan örtü çekilmiş. balıklar. yengeçler, mldye ]e r kalakalmıştı ortalıkta. l(,lml bir korku doldurdu. Denizin çokildiğl kumlukta kl balıklar, yengeçler, mld yeler gibl olmak korkusu.» Güneşi Görüyorum'da en sevdiğim özellik, satırlarda her zaman insancıl bir sıcaklığm yansımasıdır. Matya'nın gözleri Kör Yayın Raporu ftıfat Ilgaz. Yalçın Yajınları. 250 lira. Rılat Ilgaz'ın Madarah Roman ÖdülUalan bu romanı, «Karadenizin Kıyıcıfında» lle blrlikte bir Batı Karadenlz panoraması oluşturuyor. Karadenizin Kıyıcığında; fındık tarımımn Karadeniz'e girmssiyle başlayan gelişmeyı anlatı yordu. Yıldız Karayel'de, yetersiz topraldarını ekip biçmeyle geçinmeye çalışan köylülerin ya şamı var. Orman ürünlerinin kesimi, kara ve denus taşımacılığı, doğayla blrlikte düzensiz bir ekonommin lcurbanı olan kıyı köylülerinln bUtun yaşamı ve yaşamaya karşı olan tııtkulan. Yıldız Karayel, Rıfat Ilgaz'ın kalemlnden gene bize Karadeniz'l sunuyor. ın Berk. TAZKO Yayınları. 100 lira. İlhan Berk, kendini anlatıyor. Çocuklugundan bu yana ben'i eksen alarak lıem kendini hem çevresinl ailesini yazdığı bu anlatıda Berk, niçin yazdığının ipuçlaıını da veriyor. «Coşkumu, usumu, tutkumu, dellll^iml »cviyorum. Böylece benlm nasıl bir adam oldugum blllnsin, ortay» çıksın diyonım. Kendlml blr roman kahramanı olarak değll, bir yazı konasu olarak Rörmek. bir yazı olmak. Hcpsl bu.» Kendisini ameliyat masasına yatıran bir nesne gibl anlafıyor Berk. Bir sanatçımn kendl agnndan kimligi, llgi oekicl. # ÇAĞDAŞ FANTAZYA YILDIZ KARAYEL « UZUN BÎR ADAM Ünsal Oskay. AYKO Yaymları. 300 llra. Ünsal OsKay, Çağdaş Fantazya'da Popüler killtür açısından bilim kurgu vo korku sinemasım cle alıyor. Oskay, önsöz'de kltabının ana amacını ve nitaliğini şöyle özetliyor: «Bu çalış ımımda, tcclmsel sinemanın lyl (çişe yapan' örneklerinden yola çıkarak, Korku TUrU'nden filmlerle Bilim Kurgu Türü'nden filmlerin Hİyasal külllir açısından ne Rİbl etkilfrde buluııabllecekleri sorunu üzerlnde durmak istlyorum. Tecimsel' oluş ve 'popüler oluç' özelllklerl ağır basan örneklerdcn yola çıkacağım içla, her İki türün de, sanat yönünden 'lyl' sayıiabllncek örnekkrinde görülebilen özellikler dcn çok, bııgün, nıllyonlarca insanı aynı anda ve değişik yaşam ortamlarında etklleyen 'yaygin' türlerindc RÜrülrn özellikler üzerlnde durnıaya çalışacağım.» Çağdaş Fantazya'nm sonuna bir bibliyografya ve açıklamalı sözlük konulmuş. Çağdaş Fantazya, çağdaş insanı vo kUl türti anlamak açısından çok yararlı güvonilır bir çalışma. # İDAMLIKLAR Kerlm Korcan. G«nel dağitun: EOA. 300 lira. Kerlm Korcan'ın Idamlıklar'ı idama gidenlerın yaşam tutanaklarıdır. Korcan, bu kltabında bize ldamlıkların iç dünyalannı, ruh hallerini ve daha ötesl mahpusane ortamım anlatıyor. Roman tUründe blr belge niteliği taşıyor îdamlıklar. dfışünce incclcme araşiımıa •!<'.•• Mevlüt Bpzdemîr , \r> TÜRK ORDUSUNUN TARİHSEL KAYNAKLARI A. Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara, 1982, XII + 200 s. on aylarda yayınlanan ilginç kitaplardan Mri. yazannın belirttiğl gibi. Türkiye'de «Üniverslte'nln şimdlye kadar gerektigi gibi ilgilenmedlgl fakat Türk toplumunun tarlhsel gelişiminde anahtar rolü oynayan kurumiardan büinl bilimsel ugraş konusu» yapıyor. sdhın alnav Kâzım Karahckir den çok uğraş ve bilim dalının ortaklaça yaklaşımıyla geçerti blçlmde lncelenebillr.» Bu konulann bilimsel bir ciddlyetle incelenmesi de öncelikle Ordu'yai ve topluma yarar getirecektir. . . . . . Bu fförüşten hareketle yazar. llerlde grerçeklestlrmeyl düşündügü «günümüz Türkiyesi'nde Ordu'nun siyasal rolü konulu araştırmanın ön çahşması» olarak, Türk Ordusunun «bugünkü siyasal davranışlarmı anlamlandırabilmek için kaçınılmaz olan tarihsel birlklm»i tarih araştırmalarındakl «tutorlı bilgilere» dayanarak yorumluyor. Söz konusu birikim üç bölümde ele alınıyor: t) «Asya Göçebe Ordulan», II) «Yerleşik Askerllik. (Osmanlı öncesl ve Osmanlı Türk Ordulan) ve III) Kemalist Ordu. Kitabın IV. bölümünde yazar «Yeni Türk devletl askeri bir cumhuriyet midir?» sorusu çevresinde Cumhuriyet döneminde Ordu'nun siyasal rolü konusundaki gözlemlerini tartışıyor. «Sonuç» bölümünde Türk Ordusunun tarihçeslnln lncelenmesinden çıkarılan sonuçlar şu noktalarda toplanıyor: Türk Ordusu örneği «Ordubilimcilerin genel geçerlilik iddiasıyla ilerl sürdükleri»: Askerlik psikolojisinin iktidara yönolik (PovverOriented) ordulann tutucu ve profesyonel ordulann 19. yüzyılın bir ürünü oldugu şeklindekı bazı temol hipotezleri çürütmektedir. «Türkiye'de Ordu kişisel iktidar hırslannın aracı olmadığı gibi, her müdahalesinde onu sivil toplum bu yola zorlamıştır. Müdahale için de ilk fırsatı degerlendlnnek yerine banşçı yöntemlerin tümünün başansızhğı görüldükten sonra eyleme geçmektedlr* (s. 177). •Ordulann tutuculuğu varsayımı da Türk ordusu için hiç olmazsa son zamanlara kadar kolay kolay doğrulanamaz. Çünkü devrimsellikleri tartışıladursun. Türkiye'de bütün devrimler ordu aracılıgıyla yapılmıştır.» Bu durum, önemll bir ölçüde Türk Orudusu'nun «soyluluğa dayah bir seçkinler geleneğl. olmayışıyla ilgllidir (s. 176177). öte yan dan «Türk Ordusu'nun mesleki bir karakter alması için XIX. yüzyıh beklemedigi» (s. 178) de açıktır. •Ordu kurumunun diğer toplumsal kurumiardan oldukça farkh bir bütün» olduğu varsayımına dayanan «Askeri özgüllük yaklaşımıyla bakıldıgında. Türk Ordusu •gorek bin yıllık tarihsel birikimin, gerokse son yüz yılda elde ettigi siyasal bilinç sonucu kendisine tarihsel bir misyon tanımıştır.» Bu misyon uyarınca «tarihin dönüm noktalannda ordu kendini topluma yön veren. ona amaç gösteren bir ideolojik kılavuz olarak algılar ve öyle davranır» (s. 178). Bozdemir'in gözlem ve yorumlannm büyük blr bölüımî hayli düşündürücü. Çalışmanın en büyük erdemi de burada toplanıyor. Yazar, toplumsal ve siyasal hayatımızla ilgili çeşitli açılardan duyariı» olan konulardaki görüşlerinl belirsizliğe yer bırakmayacak şekildo ortaya koyuyor. Yöntem açısından yöneltilebilecek eleştirilerde herhalde kltabın lleridft yapılacak araştırma için bir ön çalışma niteli£indo olduğu dikkate alınmalı. Günümüz Türkiye'sind» Ordu'nun siyasal rolü» konulu araştırmanın ilgiyle kargılanacağına kuşku yok. Tarık Okyay ilhan Tekell, DOLMUŞUN ÖYKÜSÜ, Çevre ve Mlmorlık Blllmlerl Derneğl Yoyınlorı. Ankoro, Arolık 1981. 306 s. tToplumumuzda belll blr yaşantıyı ya da kültür blçiminl slmgeleyen» dolmuş olayını ekonomisi, sosyolo|lsl ve kültürel yönlerlyle ele olan bu cok ilginç araştırmo. kıymetll Tarık Okyoy'ın ölürr.ünden sonra yayınlanan son eserl. Tarrk Okyay vo ilhan Tekell daha önce (Yiğir Gülöksüz ile blrlikte) GECEKONDULU, OOLMUŞLU, İŞPORTALI ŞEHİR (Cem Yayınevi, istanbul. 1976) adlı çalışmayı yazmışlardı. Korkmoz Alemdar, TÜRKİYEDE ÇAĞDAŞ HABERLEŞMENİN TARİHSEL KÖKENLERİ, A.I.T.I.A.. Yayını, Ankara, Kasım 1981.135 «. •Bugünkü kltle haberleşmesl slstemlmlz hangi gellşmelerln sonucu bu yapıyı almıştır» sorusunu cevaplamaya yönelen bu calıçma. hayll gerilerden. M.ö. beşinci yüzyılda Ahamenldler dönemlnde kurulan llk dÜ7enli haberleşme slstemlnden baslayarak, bu konudaki gelişmeleri oözden geclrlyor. Kitabın blrlncl bölümü Hflborıeşme/iletişim'in »Batı» va «Doğundakl kaynaklaıını: İklncl bölümü Osmanlı haberleşme sistomini; üçüncü bölüm de Türkiye'de çağdaş hoberleşmenin kuruluşunu eıe alıyor. Necdet Kurdakul, OSMANLI DEVLETİNDE TİCARET ANTLAŞMALARI VE KAPİTÜLASYONLAR, Döler Neşriyat, İstanbul, Mart 1981, 423 s. Iktlsat tarihçllerlmlz kapltölosyonların ve özelllkle 1838' de İnglltere lle yapılan ve onu İzleyen ticaret sözleşmelerlnln Osmanlı imparatorluğu'nun yarı sömürgeleşmesine etkileri üzerinde çok durmuşlardır. Ancak söz konusu imtlyaz ve sözleşmeleri günümüz Türkcesl lle Incoleyebllmek yakın zamana kadar olanaksız kalmıştır. Necdet Kurdakul bu calışmasıy la bu olanağı sunarak çok değerll blr hizmette bulunmuştur. Kitapta Fransa'yla 1535 • 1740 tarlhlerl arasında yapılan yedl «Imtiyaz mukavelesl» lle 1650 1868 tarlhlerl orasında 26 Batılı devletle Imzalanan 59 ticaret sözleşmesinin metlnlerl yer alıyor. Ayrıca. kltabın sunulduğu glrlş bölümüTide, kapltölosyon ve ticaret antlaşmalannın Osmanlı ekonomlsine etkllerl konusunda DMIm adamı ve lenivor. İTTİHAT VE TERAKKİ CEMİYETİ (18961909) Derya Dağıtım, İstanbul, 1982, 552 s. eneral Kâzım Karabekir (18821948), özelllkle 1. Dünya Savaşı'nda Kafkasya Cepheslnde gösterdigl yararlıklarla, askerlik tarihlmizde seçkln bir yere sahip olan blr komutandır. Milll Milcadele'nln başlangıcında, Erzurum Kongresinln toplanması ve Mustafa Kemal Paşa'nın Kongre Başkanlığına getlrilmeslnde önemli bir rol oynamıştır. Kurtuluş Savaşı sırasında Edlrne mebusu ve Şark Cephesl Komutanı'dır. Dogu'da yönettiğl askerl harekâtla Sarıkamış. Kars ve Gümrü kalelerini ele geçirmlş; Sovyet Rusya ve Kafkasya hükümetleriyle yapılan Kars Antlaşması görüşmelerinde Ankara hükümetinl temsll etmlştir. Bu antlaşma lle Dogu'da barışm sağlanmasından sonra, dogu ordusunun gücünü Batı Cephesl'nin destegine vermistir. S G Çaljşmanm blzce en dlkkate de^er bölümlerinden birl olan Önsöz'ünde yazar, Ordu konusu 1960'lardan başlayarak Batı'da yogun bir llgl görürken ülkemlzde bu konuda yapılan toplumsal ve siyasal nitelikli araştırmalann yok denecek kadar az oluşunu. blr yandan bu konuyu ele almaya duyulan «korku değilse bile, bir çeşit çeklnme», öto yandan da bilgi kaynaklannın «araştınlara kapaU tutulması lle açıklıyor. Oysa, yazara göre «tüm çağdaş toplum lar gibl Türk toplumunun da Ordusunu tanıyabilmesl. tartı şabilmesi gerekir.» Ordu ve Savunma konulan «ancak bir Türk İdareciler Derneği Belediyecilik Araştırma Projesi'nin 3. Kitabı Karabekir. Kurtuluş Savaşı'nın zafere ulaşmasmdan sonra Ankara'da 1. Ordu Müfettlsllglne getlrildl. 1924'te bu görevinden ayrılarak, Raııf Orbay, Ali Puat Cebesoy, Refet Bele ve dieerlerl ile birlikte Terakkiperver Cumhuriyet Pırkasını kurdu ve başkanlığına seclldi. TpCF'nln 1925 te kapatılmasından sonra, 1927'de askerllkten emekliye sevkedildl. Aynı yıl Izmlr suikastl lle ilgtli olarak Izmir Istiklâl Mahkemesl'nde yargılandı ve beraat ettl. Daha sonra slyasal hayattan çekilerek tstlklal Harblmlzln Esasları (1933) ve Cihan Harbine Neden Girdik. Nasıl Glrdlk, Nasıl tdare Ettik (1937) Ribi eserlerinl yazdı. 1938'de yeniden seçilerek İstanbul milletveklll olan Karabeklr, 1946'da Büyük Mlllet Meclisi Başkanlığına getirildi. Bu görevdeyken öldfl. Ylrmlncl yüzyıl tarlhlmizln 8nde gelen askerlsiyasl klşlliklerinden biri olan Karabekir'ln ölümilnden sonra Istlklâl Harbimiz (1960) adlı kitabı yayınlanmıştı. 1945 yılında kaleme alınan ve geçtlglmiz günlerde çocukları tarafından yayınlanan tttlhat ve Terakkl Cemlyeti: Neden Kuruldu, Nasıl Kuruldu. Nasıl tdare Olundu adlı kltabının Eirlşlnde Karabekir şöyle dlyor: «Ben, İT Cemlyeti'nin llk Rünlerindfin baslayarak faaltyetlerlne lştlrak etmiş ve Mannstır teşkilatını başardıktan sonra çok mühtm va^ifeler almış blr lnsan sıfatlyle bildlklerlml ve yap tıklarımı bu eserin esası olarak yazıyorum» (s. 34). Yazarınm «Türk Inkılâbınm Birlnci Safhası» olarak niteledigl, İT Cemiyetl'nln kuruluş tarihinl lçlnde görev almış önemll blr klşlllgin kaleminden aydınlatan bu kltabın yakın tarlhimizle ilgilenenler ve yakm tarlhlmlzl araştıranlar bakımından taşıdığı değer açıktır. Karabeklr bu kltabında, Atatürk'ün tT lle Ulşklsi konusunda şunları yazıyor: €Burada İT Ğemlyetl'nln tarlhl lçln mühim blr hakikatl de kaydedlyorum. O da Mustafa Kemal Bey'ln (Erkânı Harp Kolagası. Atatürk) cemlyetle mflnasehetldlr Terakki ve tttihat namını aldıktan hayll sonra ve 1324 (1908) Şubatında cemtyete Fethl Bey'ln (Merhum Okyar) delaletl ile glrmlş ve 322 numarayı almıştır. Surlye'de 1906 Teşrlnlevvellnde «Vatan ve Htirriyet Cemlyetlni» teşkil etmls, Selanlk'e gelerek orada da blr sube açmış. Işbu şube de sonra kendislne Terakki ve tttlhat. Ismini vermts... dlye 1931*de basılmış olan tarihtn TTI'flnon fiMinin i41Mnr>1 sahlfesindeki yazılar hakikate uyuıın ieetldir» (s İ7!)) YENİ BİR BELEDİYECİLİGE DOĞRU Ankara, Mart 1982, 328 s. ülki idare amirlerlnin meslek kuruluşu olan Türk İdareciler Derneğl'nln llk araştırma projesl TÜRKİYE'DE MÜLKİ İDARE AMİRL l ö t konusunda ldl. Bu projenln raporu aynı adla 1976'da yayınlandı. Derneğln daha sonra başlattıgı ve Ergun Türkcan tarafından yönetilen cBeledlyecllik Araştırma Projesl»nin üç kitaptan oluşan raporunun sonuncu kitabı yayınlanmış bulunuyor. İlhan Tekell ve llber Ortaylı tarafından yazılan ve ülkemlzde beledlyeclligin tarih İçinde gellşlmlnl lnceleyen 1. kltap. TÜRKTYE'DE BELEDİYECİLİ ĞİN EVRİMİ (Ankara, Şubat 1978) idi. T. Yayın/ Ç. Aruoba / M. Kazancı / 1. Acaroğlu / S. Nallş ve T. Erdemli'nin katkılarından oluşan 2. kitap, BELEDİYE İŞLEVLERİNE NİCEL BİR YAKLAŞIM (Ankara, Mart 1979) 100 beledlyenin 1970 1974 arasmdaki beş yıllık kesin hesap sonuçlanndan yararlanarak, belediye işlevlerl, gellrlerl, harcamaları gibl konulan inceliyor ve daha geniş blr örnekleme temellnde belediye işletmelerlnln mall, Iktlsadl ve hukukl btr analizlnl yapıyordu. Ç. Aruoba / K. Fişek / S. Nallş / 1. Acaroğlu / E. Klp / M. Kazancı / C. Baysan ve 1. Tekeli'nln ortaklaşa yazdıkları son kitapta, 2. kltaptakl nlcel analizlerin devamı. belediyeclllğln yasal yönleri ve «Türkiye'de Belediyecilik Deneylmlnln Genel Bir Değerlendirllmesl ve Yenl Model Arayısı» baglıklı genel bir değerlendlrme bölümü yer alıyor. cBeledlyecillk Araştırma Projesl» raporlan Türkiye'de yerel yönetim ve belediyecilik konulannda düşünenler ve araştırma yapanlar lçln vazgeçilmez blr kaynak oluşturuyor. M DEVEKUŞÜ LEVLEK OE ĞAZETECİÜĞE BAŞLAMiS OESENE EC DUŞTll CUMAOtföTÛ LEYLEK OEOİKOOU