Katalog

Cumhurıyet 6 SORU Saym GüreH; tilkemlıde Ikl yıh askın süredir uygtılanmakta olan ckonomık modelin yükunü hangt toplunısal kcsimlerln taşjdıgı konusunda farkh gdrüşlcr var. Bu arada en çok yakınma da gallba sermaye keslmlnden, bazı sanayici ve işadamlanndan gellyor. Siz nasıl degerlendinyorMjnuz bu konuyu? 24 Ocak modellnln yUkünil kim taşıyor slzce? GtTRELt Bugtine değin olduğu glbl, bugünkü ekonornık model de. iîçılerın çıkarlan dikkate almmaksızın sermayenin çıkarlan doğrultusunda ve onun egemen oldugu blr sosyopolitik güc man/umesl tarafından hazırlandıgına gore. bu modelin yukünü elbet hazırlayanlar de£11. ışçılpr tasıyacaktır Modelı hazırlayan eller, yükü kendi elleriylp kendl sırtlarına yüklerler mP Niteklm lşçller, emegl 11e vaşayan tüm çalışanlar taşımaktadır bu yükü. Hem de amr biçimde taşımaktadır. SORU nu kanıya nasıl varıyorsunuj! Sayin Gtirell? GÜRELt Nasıl m ı ' Blr kp? Ucretler sınırlandırılırken ve aslmda gerçek ürretler düşürülürken Tlyatlar serbest bırakıimıştır Gelirini tıvatla karsılayan lşveren keslml karşısmda, geçimıni ücretle saglamak durumunda olan Işçiler, boylece okkanın altma gitmlştlr. Gerçek ücret alabıldıgine düşmüş, ışveron temsllcllerlnln alay edercesino mutlu rmnlık dlye nıteledıâl işçllerin satın alma gücü çok gerllere gitmlştir. Türklş'ln son raporunda verllen rakamlara bakalım: 19R0 yılında gerçek ücretler 1977'dekı ücretlerin ydzde 56 7 altma düşmüştür. 1963 yılında 17.91 lira olan bır iscınin pılnlük t?errek üereti 1981'de 13 911irayaınnnştır Ylne 1963 yılında 8 91 lira olan pcünltlk Kerrek asgarl ücret 1931'de 8^4 lırnya düşmüştür SORU Tîir de bu uvgulanan modelin başarıli oldugu ynlunda iddialar var, buna ne diyorsunuz? Ya da «ı»yle soravınr Rime göre ve nereye kad!>r başarılı bu model? GÜRELİ Önce blr kerp şunu belirtevlnv Ekonomik modplin tabana yavdıftı sıkmtılara ve bucün yüzde 15 oranına yaklaşan lşsızllğe bır an once (,ö?üm bulunmazsa, bugün kâğıt u^erınde b'isarı olarak gorünen blrlklmler yarın lçın tehlıkeye glrebllir, topluma pnhalıya malolabllır. Aylık ücretlyle geçlm savaşımı verenlerln sıkıntılara katlanısta gosterdlğl dzveriyl ve suskunluklarmı yanlış değerlendlrmemek gerekir Geçmlşte de bu anlayışın örneklerl hem ekonomik hem sıyasal alanda gorüldü Nasıl olsa bu slstem yürüyecektir, başka blr seçenek. başka blr nlternatlf yoktur diye düsünenler, sonunda ekonominin ve rejlmin bunahma glrdlglnl gordüler Ekonomik modelin yükünü iscllere çektlrüdiğinln bir başka delillnl, ya da bır başka deyisle, ekonomik modelin başarısızlığının blr kanıtını son günlerde asgarl ürret tartışmalarmdan çıkarmak oiasıdır Yani bu tartışmalar ekonomik modelin EKONOMİ 16 MAY1S 1982 tutarlı bir yani bulunmadıgı açıktır Ikibinbeşyü7 llrayı lsçiden eslrgemek kolay. Ya bu eslrgediginiz 2 500 lıraların blrlklml olan 70 milyar liralık pastavı nasıl pav edereksinl/ 0 Bu düşünceyle Ridersenı/ yıne ışcıdcn keserrk işgiye az vererek pay edeceksinlz demektir. Ünlü oyküdeki aslan payı glbl. SORU Pekl asgarl ücretin çok az çahsanı llgllendirdlğl, bu nedenle de büyük b'nem tasımadıgı görüsUne ne diyorsunuz?. GÜRELt Evet. Saym Turgut özal. bir kaç av öncekl blr konuşmasında asgari ücretin işçilerin sadece yüzde 2'slnl ilgilendlrdiğlnl soylemiştl. Oysa bu oran resml verllere gore yüzde 25 dolaymdadır Sosyal Sigortalar Kurumunun kayıtlarına göre, 1 ocak 1982 tarihi itlbariyle slgortah işçilerin sayısı 2 milyon 154 bindir ve bunların 581 bin 580'i asgarl ücret düzeyinde aylık ücret almaktadır. Sayın özal ise. sorunları adeta «sablt fiklr» denilebllecek blçimde tek yonlü görme alışkanlığından olacak, şoyle blr gerekçenln arkasına sığmmaktadır: «Asgarl ücret konusu kıdem tazmlnatı ile Irtibatlı oldugu Için kasıtlı olarak gündeme getlrlllyor» demektedir Saym özal. Bunun altında yatan EKONOMİOE DİYALJOG t«HP GüreBi kimdir? 1912 de doğöu Ozel Gazetecıhk Okulu nu bitırdıkten sonra çeşıtll gazetrlprde muhabır, yazar, vazı ışlerı mudürü olarak gorev yoptı. Gurolı, Wh4 vılından bu vana litanbul GazetecU ler Sendıkası v« daha sonra da Turkıye Gazetecıler Sendıkası'nda çeşıth aorevler ustlendıkten ionra geçtiğimız mart ayında 7GS Genel Başkanlığma seçildi Gürolı nın araştırma, röportct) ve mızah türlerınde yayınlanmif 7 yopıtı bulunuvor Ekonoml Servlsl Şeflmiz Osman Ulaçay (solda) Nall Gürell (sağda) lle görü?ürken.. Nail Sigortah ücretlilerin 581 bini, yani yüzde 25'inden fazlası asgarî ücretle çahşırken asgarî ücret çok az kişiyi ilgilendirir demek ciddiyetle bağdaşmaz. açık anlam lse, blr çok çalısanın bordrolardaki ücretlnin vapay olarak en düşük ücret düzeyinde gosterlldlgl böylece onların ilerde gerçek ücretleri oranmda kıdem tarminatı almalarının onlendlgidir. Boyle bir gerçek de lşçilerln bir başka haklarının daha yendiğinin ve buna yetkllilerln göz yumdugunun itlrafı değil midtr'' SORU Bu durumda asgarl Ücretle kıdem tazmlnatı arasındakl baftlantı... GÜRELt En düşük ücretin kıdem tazminatı ile bağlantısı yasa teknlgl ile llglll bir sorundur Kıdem tazminatını değerlendlrlrken şunu unutmamalıdır: Kıdem tazminatı, blzde olmayan işsizlik sigortası, iş güvencesi yerlne getirilmi? blr müessesedlr Kıdem tazmlnatı, gerek işsizlik sigortası ve iş güvencesi yerine, gerek düşük ücretlerl ve lşçlnin yıpranmasını karşılamak gibl bir işlev görmektedlr. Yoksa kıdem tazmınatı yalnız yasa teknigi içlnde düsünülmemelidlr Bugün kıdem tazminatının hesaplanmasında asgar! ücretin 7,5 katınm olçüt alınmasına bakarak, iklsi içln birllkte bir hüküm vermek dogru deglldlr Kıdem tazmlnatı konusunda bağımsız olarak söyleyeregimİ7 ta7minat hesabında tavan smırınm kaldınlmasıdır, ışçi çalıştığı yıla ve ücretlne gore neyı hak etmlşse o kadannı alabilmelidir Ononbeş yıl once blr lşçl emekli oldufcunda kıdem ta/minatı ile orneğin bir PV alabllivor ldiyse. bugün kıdem tazminatı asgari ücretle hafelantılı oldugu halde, bunu alma oianagı yoktur SORU Asgarl Ucretin bugiinku düzeyini cle alırsak. banun anlamlı ve yeterli oldugunu söylemek olası mı Sayın Giirell?. GÜRELt En düsük ücret, çalışanların tümünün insanlık onuruna yaraşır bır gelır düzeyl elde edebllmeslni amaçlar. Abgari ücretin anlamı ve onemi, kaç klşlnin asgari ücret aldıgı ile deftll, bu toplumsal düşünce Içeriğl ve ilkesl ılo belırlenır Çalışmak ihteyen herkese i^ bulmanın çağımızın sosyal devlet anlayışının bir sonucu oluşu glbl, çalışan herkese insanlık onuruna yaraşır bir ücret vermek de ylne çağımi/sın sosyal devlet anlayışının bir sonucudur Üçüncü Beş Yıllık Kalkınma Planı Beslenme Sorunları özel thtlsas Komisyonu Alt Komisyon raporuna Ulagay sordu, Güreli yanıtladi: Ekonomide başarı sağlansaydı asgari ücret sorun olmazdı sabına bakıyorsunuz; finans glrdllerlnin oranı yüzde 83 iken lşçl glrdilerlnln oranı yalnızra yüzde 11 Bu oranlar, çoğunlukla, oteki şlrketler lçin de geçerlldlr. Yani aldığı krediye yüzde 80 dola>ında falz odeyen işverenlerln lşçlye verdığl ücretin oranı ise yüzde 10 dolayında kalmaktadır. Enflasyonu, bu modelin bankacılık politıkasımn yüzde 80 faızi mi korükler, yoksa bütün suç ışçınin yüzde 10'luk ücretinde mıdır1' Bununyanıtı apaçık ortadadır Suçun tumü bu oranları oluşturan ekonomik modelde ve alablldlgine at kosturan kimı lşverenlerdedır. tsçl ücretlerlnln enflasvonun asıl nedenl olmadıfeını, yakm geçmlşin gostergelerıne bakarak da anlamak mümkün Gerçek lşçl ücretlerinin düşmeye başladıgı 1978 ve daha sonrakl dönemde enflasvon oranı, gprçek ışçi ücretlerlnın jüksek olduğu GÜRELt Işverenlenn tatlı kârlarının yanında lşçl Ocretlnin enflas>onu korükledığini one sürmek düpedüz haksızhktır. Isçi haftada evine yarım kilo et alma olanagına kavuşmakla mı enflasyonu körükleyecektir, yoksa bıllnen düzeydeki ışverenlerın bır gecede blllnen yerlerde bıraktıklan bir kaç kat asgarl ücrete denk savurganca tüketlm harcamalan ve «masrafa yaz, verglden dUşeroln» düzeni mi enflasyonu körükleyecektir? Blr yanda lnsanlık onuruna yaraşacak ücret alamayanlar varken bir yanda lnsanlık onuruna yarasmnyacak tüketimlerin yapılmısı elbet toplumsal yaraları derinleştirir ve bunun aorumluluğu In&anlık onuruna yaraşacak blr düzeye ulaşmak lçln uğraşanlara yüklenemez Bir de bu yapılmaya kalkısılırsa ve bunları soyleyenler suçlanırsa, çok ayıp olur Asırı ve hesapsu kazançlar denetıme alınmadıkça. bunun sonucu olan ve toplumda nifak tohumları saçan billnçsız, çaRdışı tüketim savurganlığına sed çekilmedikçe, lşçl ücretlerıni kısmakla enflasyonu onlemenin tutarlılığından soz edilemez. SORU Asprarl ücret tartüjmasına donersek, bu konuda bir de asrari ııcretln artırılmasmın Işsizlijtl de artıracagı Iddlası var... GÜRELt «En düsük ücret yeterslzdlr, artmalıdır» dedlginizde. koro halınde karşı çıkmalarla. daha ötesl suçlamalarla karşılaşıyorsunuz. Asgarl Ucretin btüt 2 500 llracık artması bütçeye 70 milyar lira yük getirlrmlş, bu da milyar liralık az yatırım ve dolayısıyla lşsizligin artması demek olurmuş Bu mantıgı sürdürürseniz, bugün brüt 10 bln net 7 bin lira dolayında olan en düşük ücretl 2.500 lira daha indirellm, 70 milyar liralık daha yatırım yapalım, demeye kadar gidebilırsimz. Bu yolun blr çozüm yolu olmadığı ve Türkiye'de ücretler sınırlandırılırken fiyatlan n serbest bırakılması gerçek ücretleri geriletmiş ve uygulanan ekonomik programın yükünü ücretli kesimin sırtına yüklemiştir. umulanı vermedlftinin bır kanıtı olmaktadır SORU Modelin başarısızlıgı lle asgarl ııcret tartışması arasında nasıl blr hag kuruyorsunuz? GÜRELt Bakmi7 Sayın Başbakan Ulusu 14 kasım 1981 günkü 4 basın toplantısında, «Tesbit edilen asgari iıcretle, oncekl yıla nazaran onemli nrtışlar snfclanmi!} olmasına rafcmen, bugıınkiı ııcreti yeterli görmemekteyiz» diyordu Yani Sajm Başbakan en düşük Ucretl yeterli gormediğine gore, llk fırsatta bıınun artırılması gerekecekti. Kger ekonomik model tabana yaygın gerçek bir başarı sergileyebllseydi. bu fırsat ortaya çıkacak ve asgarl ılcıetin artırılması isteml bugünkü gibi siddetle ve sinirll blçımde tepki görmeyecektl Demek, model tabana yavgın gerçek blr başarı gosterememlş kı, en düşük ilcretln artırılması İsteml boyleslne tepkl yaratıyor, dün yetersi7İİginden s»z eden yetktllleri bile busün asgarl ttcrete lllşkln olumfiiı?: tablolar çizmek zorunda bırakı>or SORU Pekl yııksek Işcl ücretlerinl enflasyonun önde Kelen nedenlerl arasında gosterpn bazı yetkilllerle Içverenlerln bu iddiasına ne diyorsunnz? GÜRFLt î?çl ücretlerinl enflasyonun nedenl olarak pösteren lşverenlere, onların kuruluşlarına llişkin raporlardan bır örnekle yanıt verellm. Blr büyük kuruluşun he Enflasyonun asıl nedeni fiyat artışlarının çok gerisinde kalan ücretler değil aşın ve hesapsız kazançlar vc bunun sonucu olan çağdışı tüketim savurganlığıdır daha oncekl donemlerdekl enflat,yon oranından daha yüksektlr. Eğer lşçl ücretleri enflasyonun asıl nedenl olsaydı, 1978'den once Urretlerin yüksek olduğu dönemde enflasvon hi7i çok daha yüksek olurdu 1978 1980 arasında İse Kerçek Işçi ücretlerl genlerken enflasyon alıp başını gitmlştlr. SORU Tanl Ücretlerin enflasyonu korükledlftl Iddiasını kabul etmiyorsunuz? YHK'nun ücretlere yeterli zam yapıp yapmadığı değil; ilke olarak varlığı, yapısı ve işlevi tartısılmalıdır. YHK'nun tek basına toplu iş sözleşmesi bağılladıgı sistem toplu sözlcşmeli sendikal düzene temelde aykırıdır. ' ; ' bakalım sbinle' Dengell ve yeterli bir beslenme lçln blr lnsana neler gerekiyor"> Orta faaliyet düzeylnde çalışan yetişkln bır erkegin ayda 3 kilo et, 9 yumurta. 7 5 kllo süt yoğurt, 450 gram peynir, 9 kllo sebze, 6 kllo meyve, 1200 gram bakllvat, 12 kilo ekmek, 3600 gram plrinç, bulgur ve makarna. 900 gram katı yağ, 900 gram sıvı yafc, 1 5 kilo şpker, 750 gram balpekme7reçel vemes! gerekivor Bilımsel olarak ancak bunlar veterli vo dengcll bır beslenmeyl safelayabiliyor Oysa, bırakın asgari ücretle bunları alıp yiyebilmeyl, İşçllerin çoğu için bunların yarısı bıle lüks gibi, hayal gtbl gorünmektedır Yeterli ve dengell beslenmeyen bir lşçlnin vereceği randımanı bile hesap etmeyecek kadar gaflet lçinde bulunan Işverenler, halâ asgari ücret ile uğraşmaktadırlar En düsük Utretln artırılması geregini ağ/ıni7a aldıgınıyda karşılaştıgınız blr tppki de bunun iki vıldan once değlştirilmeyeceği olmaktadır 1 mayıs 1981'den geçerll olmak üzere saptanan ve brüt 5 400 liradan 10 bln Uraya çıkartılan en düşük Ucretin satın alma RÜCÜ. daha bir yıl Içlnde asınıp gitmiştır SORU Ücret konusunda bir de şunu sorayım Sayın Gılreli: Tılksek Hakem Kurulu'nun (,:ılışm;ı vontemlni ve u\gun gdrdüftıi iıcret artışlarını nasıl dpftorlcndirlyorsunuz? GÜRELt Yüksek H.ıkem Kurulu'nun baöıtladıgı toplu İş sozleşmelerl ile işçilerin vaşam dtkevlnl gerllettlftl hem rakamlarla, hem yaşamın kendisiylp ortada olan bir gerçek Ancak, asıl sorun YHK'nun ürretlere yeterli zam yeni yaz, bu yaz 27mayısta başlıyor I V * tatydı banamsiır BasvunMarınıtı U8850 aen Satış Mu0uhuOone yapaOihrsınıı Havuzu ve Bronziaşma Terası 27 Mayıs ta açılıyor EtapMaımara yazı ba$lıyoc Yenı yaz başlıyoç. FMP MARMARA •e İstanbul Ünîversitesi Dishekimliği Fakültesi Dekanlığından Binmi, Smıfı. Ünvanı, Derecesi ve Adedi bellrtilen kadrolara atama yapıacaktır. 1 Arastırma Gorevlıliğlne isteklilerin Yabancı Dıllerıni ve mezun olduklan okulu beltrten dılekçe ve 2 resım tle birllkte. Saglılt Humetlen Sınıfında açık bulunan kad Ri'i ıstfklılonn do Sağlık Okulu mezunu olduklannı behrten dılekçe v 6 1 resım lle bırlıkte 28 b 1982 Cura.i gunü saat 16 00'ya kadar Dekanlı£a (Çapa) müracaatlan. 2 Arnıştırmfci Görevliltgtne isteklılerln Yabancı Dıl Sınavları 1 6 1982 Sah gflnü saat lOOO'da. başanlı olanlann Bıhm Sınavları ise 4 8 1902 Cuma günO saat 10 00'da VB Saglık Hizmetleri sınıfında açık bulunan kadrolara istekhlenn Yanşma Sınavı da 4. B 1P82 Cuma gunü saat 10 00 da Fakultemı^ b.nasında (Çapa) yapıiacaktır. Blrlml Kuron Koprü Protezl Total Patsıyel Protez 'erıodontoloıi :ene Ortopedısl Patoloıı Patoloji Dış Ç < ie Hastalıklan Cerrahisi Hlstolojı ve EmbtriyoloU Histoloil ve Emblriyololl Dekanlık Periodontololi Diş Hastalıklan ve Konservatif Diş Tsdavisl MikrobıyoloJİ Sınıfı > > » Çoğulcu parlamcntcr dcmokrasinin kesintisüj işlemesi isteniyorsa tüm toplumsal kesimlerin ve bu arada isci kesiminin sisteme katılması ve bir seçenek olarak sistemin içinde yer alması sarttır. mı yapıp yapmaması deftil, YHK'nun ilkp yonünden varlığı, yapısı ve islevldir Bir an varsayalım kı YHK veterli oranlarda zam yapsaydı, sendlkalar olarak YHK'nun yürüttüğü sistemi benımseverPk mivdlk'' Asıl ters olan, asıl vanlış olan, asıl kaışı çıkılm<ısı gerek nlan YHK'nun tPk başına toplu İş sozleşmesi bafiıtladıgı sıstemdlr YHK'nun bugünkü işlevl, toplu so/le^melı sondık.ıl v.ısama temelde terstlr, ılke olarak aykırıdıt Vo dılsünün kı bugün YHK uç yıllıgına toplu sn/teşme yapmıktıdır Rıı dpmektir kl, en a.7 Uç yıl sendikalann toplu so/loşme vapnı.ısı soz konusu degildir, sendikal çalışmaların onpmll bir bolümü en a/ üç yıl askıya alınmıştır Temel sorun budur, YHK sistemidir Düşük ve yetersı? ücret 7amUtı İse bu sistemin doğal sonucudur SORU Slze son olarak şunu sormak istiyorum: TUrkive'nln yakm sayılabllpcek blr gelerekte yeııiden çogulcıı demokraslye geçmesl öngörülduftune griro bu hcdefe varmak lçin nasıl blr raodel benlmsenmeli? Bu model Içlnde ücretli kesimin ve sendikalann rolıi ne olmalı? GÜRELt Eger çofeulcu hür parlamenter demokraslnln sağlıklı ve keslntlslz blçimde işlemesl isteniyorsa. tüm toplumsal kesımlerin sisteme katkısı sağlanmaiıdır özellikle çalışan keslmlerin katkısı olmadan bir toplumsal denge düşünmek olanaksızdır Türkiye'nın yenl düzeni olusturulurken yönetlm mekanlzmasına daha çok kesimin ve kuruluşun katkısı sağlanmaiıdır. Gerçek anlamıyla çoğulcu blr toplumun kuralları konur, kurumları, oluşturulurken, İşçllerin karar organı olan sendıkaların İşlevl bogulmumaüdır. Demokraslnln vazgeçilmez unsurlanndan olan sendikalann demokraslye katkısı yolu açıimalıdır Sendikalann siyasetle ugraçmaması gorüşü çarpıtılıp abartılmamalı ve sendtkaların sosyoekonomik lşlevlerlne ayak bağı bağlanmamalıdır. Polltlka lle partlclllk biriblrine kaı ıştırılmamalıdır Sendikalar elbet parti değlldlr, isçllerln pkonomik çıkar orgütleridlr. partılerden bağımsız olmalıdır. Ama unutmamalı kl. ekonomi politlkadan soyutlanabilecek bir olgu degildir. îşçiler sosyopolitik yaşamda bır seçenek olarak benimsenmedikçe, bu yol açılmadıkç», toDİumsal rahatsızüklarla karsılaşılması kaçınılmazdtr Ulkemızin önde gelen ihracat kuruluşlarından bırı olan şırketımızde üst düzeyde yetkı ve sorumluluk taşıyacak, yurt dışı ıllşkılerımıze yön verecek • • • • ODTU ya da ITU mezunu, Ingıllzce ve Fransızca dillerını çok lyı bılen, Satış ve pazarlama konularında deneyımlı, Askerlık görevını yapmış, Kadro Unvanr > > > » » > » Der. Ad. 8 8 8 6 8 1 1 1 1 1 Atanma Şekll Oğ Uye. Yard. Arş. Gör, 8 ı 2547 Sok. 32 mad Uyannca dıssatım sorumlusu (makine yüksek müh.yada müh) Personel ve Idari Işleryönetımınde gorevlendırılecek • Yüksek Okul Mezunu, • Ingilızce ya da Fransızca dıllerinden bırını çok lyı bıleır • Konusunda en az 3 yıl ış deneyımlı, • Askerlik görevını yapmış, » » » > S H.S. S H.S. SHS S H.S. Narkoz Teknlsyeni Hemsire Heroşlre Protez Teknlsyeni B 1 5 1 8 J 8 t 6 x 8 ı (537 S K. Uyannca personel ve kJari istersefi aranmaktadır llgılenenlerin, fotoğraflı özgeçmişlerıyte "PERFORMANS" P K 1008 İZMİR adresine başvurmaları rıca olunur. Başvurular kesınlıkle gızli tutulacaktır. 12 1