Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ riSBO'DEIM 1 9 8 T E BAINJKALAR 3 NÎSAN 1982 EKONOMİDE GÜNÜN AYNASI Merkez Bankasının kân 1,7 milyar lira oldu ANKARA, (ANKA) Merkez Bankası 1981 yıhnda 1 milyar 688 milyon lira kâr sağladı. Bankanın kân, 1980 yılındaki 5.13 milyar liraya göre yüzde 87.5 oranmda geriledi. Merkez bankasmm 31 aralık 1981 tarihinde sona eren 50'nci besap dönemi bilançosuna göre, bankanın iş hacmi yüzde 51.1 oranında genişleyerek 2 trilyon 95 milyar lira düzeyine yükseldi. Bankanın iş hacmi 1980 yılında 1.4 trilyon lira olmuştu. Sermayesi 25 milyon lira oları Merkez Bankasının ihtiyat akçeleri de 1980 yılındaki 4.76 milyar lırahk değerine göre yüz de 3O.<: oranında büyüyerek 6.2 milyar lira düzeyino yükseldi. Banka kre dileri, 1980 yılma göre yüzde 41.2 oranında geniş ledi. Merkez Bankast bilançosuna göre. emisyon hacmi de 1981 yılında 107. 8 milyar lira büyüyerek 386.4 milyar liraya yüksel di. Bankanm provizyonlan ise 2.2 trilyon liraya çık tı. = = = = 1981 yılı hütce acıgı ANKARA (ANKA) 1BS1 mali yılında konsolide bütçe 22 milyar liralık açık la kapandı. ANKA muhabirinin edin diği bilgiye göre, 1981 mali yılında bütçe gelirleri 1 tril yon 348 milyar lira düzeyin de gerçekleşirken, bütçe gi derleri 1 trilyon 370 milyar liraya ulastı. çe açığının da 1981 mali yılında önceki yıla göre azal ma kaydettiği belirlendi. l98O'de bütçe gelirleri, giderlerinin 78 milyar lira altında kalırken, bu yılkı açık miktan 56 milyar lira ile yüzde 72 oranında daralma gösterdi. Hazine'nin 214,7 milyar liralık katkısı ile birlikte ge nel bütçe gelirlerinin 1 tril yon 324 milyar liraya, katBütçe gelirleri, önceki yılın eşdönemine göre yüz ma bütçe gelirlerinin ise de 49 oranmda artış gösie 240 milyar liraya yükseldirirken, bütçe giderlerinde de ği bildirildi. yüzde 39 oramnda genişleGiderlerde ise 220.8 milme meydana geldt yar liralık Hazine yardımı 1980 mali yılında konso etkisi de dikkate ahndığınlide bütçe gelirleri 908 mil da gonel bütçe giderlerinin yar lira. giderleri ise 985 1 trilyon 372.5 milyar lira, milyar lira düzeyinde ger katma bütçe giderlerinin d« 219 milyar lirayı bulduğu çekleşmişti. Bu arada. konsolide büt bplirtildi. 1981 YILI BÜTÇE GELİR VE GÎDERLERt (MÎLYOX TL.) Genel Katma Konsolide Geçen Bütçe Bütçe Toplam Btitçe Yıl.TJyg. GELÎR 1.323.299 239.990 1.563.199 1.348.457 905.925 GÎDER 1.372.550 218.950 1.591.200 1.370.372 983.678 FARK 48.951 20.950 28.001 21.915 77.753 Bankaları personel giderleri değil, 22 milyar lira oldu faizler "pahalı çalışmaya,, zorluyor 2Ekonomi Servisi Türkiye' de yıllardon beri bankolann gereğinden fazla personel kul landıkları ve personel giderlerı nedenıyle «pahalı çalıştıkları» söylendi. Gecen yıla kadar bu sözde. bir gercek poyı da vardı Örneğin altı büyük özel bankanın 1980 yılı toplam giderleri içinde personel giderlerinin payı yüzde 41'i buluyor, bir YapıKredl Bankası'nda bu oran yüzde 54'e kadar çıkıyordu. 1981 yılında bir yandan bankaların hızla tırmanan faiz ve komisyon giderleri, bir yandan do özellikle bazı bankoların personel azaltmayı hedef alan politıkaları ve sınırlı ücret artışları bu tabloyu temelinden değiştirdl. Altı büyük özeı bonkanın personel giderleri 1981 yılında ancak yüzde 50 artarak 49 milyara yaklaşırken tam yüzde 290 artış kaydeden faiz ve komisyon giderleri 130 milyar lirayı aştı. Böylece altı bankanın toplam giderleri lcinde personel giderlerinin payı yüzde 24'e düşerken faiz ve komisyon giderlerinin payı yüzde 64'e yükseldi. Bu payın Pamukbank'da yüzde 71, Akbank'do yüzde 70 olması da ceşitli bankaların fark lı faiz politikaları hakkında iyi bir fikir verdi. 1981'de Pamukbank'm faizkomısyon giderleri %524, Akbank'ın kl %335 artarken, söz konusu artış diğer dört bankada %250 280 dolayında gercekleşti. Bankaların faiz ve komisyon glderlerindekl bu carpıcı artışın kârları sınırlayıcı bir etki yapmcsı kaçmılmazdı. Nitekım kârlannı olanak ölçüsünde fazla göstermekten kaçınmayan bankaların 1981 bilâncolartna yansıyan kârlara bakıldığında ancak geçen yılki kân hayli düşük olan YapıKredi'nln büyük bir oransal artış sağladığı görülüyor. Bu arada ilk dört büyük özel banka lcinde faız komisyon giderleri en büyük oranda arîan Pamukbank'ın en düşük kâr artışı oronını sağ layabilmesi de dikkatl cekiyor. Toplam faaliyet kârlannı ancak %51 oranında artırabılen altı büyük özel bankanın buno karşılık kambıyo kârlannı 1981 de %258 ortırarok bu alanda büyük bir aşama yaptıkları gozleniyor. Toplam faaliyet kâr ları 10 milyar dolayında olan altı büyük bankanın kamblyo kârlannın (kambiyo zararları düşülmeden) 15 milyarı aşması ilginc bir gelişme olarak dikkati cekiyor. Yüksek faiz veriien vadeli mevduatın toplam mevduat ıcın deki soru hergeçen gün artarken bankaların faiz giderlerinde gözlenen hızlı artışın sürmesi bankacıîarı kaygılandırıyor. Faiz gıderlerinın bu tır manışı karşısında bankalann bu yükü kredl kullanan müşterilerine yansıtmak için her ola nağı değerlendirdiklerl ve faiz giderlerine paralel olarok faiz gelirlerinl yükseltmek lcln çare aradıkları da biliniyor. Bu arado çeşltli bankalann personel yüklerindeki farklılıklar da dikkat çekici. Örneğin YapıKredi Bankası 9 bln do 6 BÜYÜK BANKADA PERSONEL GÎDERLERİ VE FAİZ KOMİSYONLAR (Milyar TL.) PERSONEL GİDERLERİ Toplam gidertlp pay %41 VERİLEN FAİZ VE KOMİSyONLAR Toplam Toplam Toplam griderde jriderde giderde 1981 20.6 6.8 11.9 22 4.4 3.0 48.9 pay %26 %17 %32 %12 %29 %26 %24 1980 14.7 6.5 5.6 2.1 2.6 1.9 33.4 pay %46 %40 %35 %38 %40 %38 %41 1981 51.7 28.1 21.2 13.2 9.2 7.0 130.4 %65 %70 %58 %71 %59 %64 pay T. ÎŞ BANKASI AKBANK YAPIKREDÎ PAMUKBANK T. TİCARET T. GARANTİ B. 6 Banka Toplamı: 1980 13 0 4.8 8.8 1.2 2.9 2.3 %30 %54 c022 O o44 33.0 °o45 ,« (fhalatm yapılamayacagı 30 günde belgelenecek ANKARA, (ANKA) Ticaret Bakanlığı'nca ithalat yönetmeliği'nde bir değişiklik yapılarak, ithalatm «imkansız hale gelmesi» halinde bunım 30 gün içinde belgelenmesi zorunlu kılındı. 30 günlük sürenin hesaplanmasmda ithalat Jzin belgesinin süresinin bitimi esas ahnacak. Yeni düzenlemede, ithalatm imkansız hale gelme durumları şöyle belirtildi: Tabii afetler, enerji krizi, hammadde teminindeki güçlükler, makinalarm anzalanması. Bu durumlara ilişkin belgeler, satıcı ya da ihracatçı firmadan ahnacak. Belgeler mahalli odaca da onaylanmış olacak. 6 BÜYÜK BANKANIN TOPLAM KÂRLARI VE KAMBİYO KÂRLARJ (Milyon TL.) TOPLA1V I 1980 FAALtYET KÂRI 1981 Artış 4.770 % 66 % 50 2.275 %170 634 % 28 1.651 840 % 18 67 % 60 10.230 % 51 KAMBİYO KÂRLARI Artış 1980 1981 1.520 650 716 970 69 297 4.222 4.839 2.193 3.754 3.257 200 810 15.113 %222 %237 %424 T*236 %190 %173 %258 Carantisiz ticari borç tasfiyesinde vergi mahsubu ANKARA, (ANKA) Garantisiz ticari borçlann tasfiyesinde Türk lirası ile ödemeyi kabul edenler, Vergi ve Sosyal Sigortalar Kunımu borçlanndan mahsup yapabilecekler. Maliye Bakanlığınm dünkü Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğine göre, Türk lirası karşılıklafinın «Her türlfl Vergi ve Sosyal Sîgortalar Kurumu prim borçlannın 6denmesinde kullanılması nın istenmesi halinde, mü kelleflerin vergi ve prim borçlannın mahsubu için Maliye Bakanlığına, ya da T. C. Merkez Bankası İdare Markezi'ne yaptıkları başvurulann anılan mercilers ulaştığı tarih mahsup tarihi olarak kabul edilecek.» T. tŞ BANKASI AKBANK YAPIKREDİ PAMUKBANK T. TİCARET B. T. GARANTİ B. 6 Banka Toplamı: layındaki personel lcln 12 milyara yaklaşan personel gıderı yaparken Akbank'ın 9900 personeli ıcin 6.8 milyar personel gideri olması ilginc. Buna kar 2.877 1.516 1.292 709 170 6.798 234 Türkiye Ziraat Odaları Birligı şılık 1981 yılında personel glderı en az artan banka %35'le YapıKredi. Onu %41'le Akbank, %50 İle Garanti ve %55 le Türk Ticaret Bankası izli yor. İş Bankası'nm personel gıderı %59 artarken Pamukbank'ın personel gideri %80 crtmış bulunuyor. BİTTİ "İ^sizlik ve enflasyon tarımda verimin artmasıyla önlenefailir,, Ekonomi Servisi Türkiye Ziraat Odaları Birliği, «Enflasyonun yüzde 30'larda seyrettigi ülkelerde yeni yatırım yapılamaz ve işsizlik artar. Bu nedenle Türkiye gibi ekonomisi tarıma da yalı ülkelerde işsizlik ve enflasyon ancak tarımda ve rimin artırılmasıyla önlenebilir» görüşüne yer verdi. Birlik adına gazetemize açıklama yapan Yönetim Kurulu Başkan Vekili Reşit Kurşun, «Son iki yılhk dönemde üretimi artıracak en ufak bir tedbir ahnmamış, özellikle beürlenen taban fi yatlanyla üretici magdur edilmişrir. dedi. Reşit Kurşun, tarımsal üretimin girdileri ile fiyatlar arasında denge kurulmasını önerdi ve şunları söyledl: «Tarımda verimin arönlması, öncelikle fiyatların ma liyptlerle irtibatlandınlmasına bağlıdır. Son iki yılhk dö nemde fiyatlar belirlenirken, maliyet hesaplan dikkata ahnmamışttr. Tanm ürunleri ne genellikle yüzde 25 oranında zam yapılmıştır. Bu zam enflasyonun çok aitında olduğu gihi, girdi fiyatlarındaki arttşm daha da altındadır. Kanaatımıza göre hesaplama hatası buradan dogmaktadır.» Kurşun, 1982 yılında hasa dı yapılacak tanm ürunleri ne, ülkemizdeki gerçek enflasyon oranının «çok cüzi olmak kaydıyla altmda* fiyat verilmesi gerektiğinl de savundu. vŞirketierden Haberlerm Ekonomi Servisi ENKA Holding Yatınm A.Ş.'nin 1981 yılında 45 milyar lira ciro gerçekleştirdiği, 298 milyon lira kâr sağladığı ve yüzde 60 oranında kâr payı dağıtacağı açıklandı. 1981 yılında 85 milyon dolar ihracat yapan ENKA'run 1982' de ihracatını 150 milyon dolara ulaştıracağı, 420 milyon dolarlık dış, 7.6 milyar liralık da iç taahhüt gerçekleştireceği bildirildi. Kuruluşun 1982'de 97 milyar liralık ciro hedeflediği de belirtildı. ENKA3 yüzde 60 kâr payı dağıtacak Banka desıetnmnde uzmanlaşmak isteyenler icin Yüksek okul mezunu ve branşınız bankacılık, muhasebe, işletme veya ekonomi ise, îyi derecede yabancı dil biliyorsani2, 30 yaşını doldurmamış iseniz, Kısa siireli yurtiçi seyahatier için bir engeliniz yoksa,"' Yurt dışında yabancı bankalarda staj olanağı sağlayan bir ışyerinde çalışmak istiyorsanız, aynntılı özgeçmişinizi ve haberleşme için bir telefon numarasını içeren mektubunuzu 15 Nisan 1982'ye kadar eliraize ulaşacak şekilde adresimize gondermenizi bekiiyoruz. 1 Ekonomi Servîsi Inşaat Sektörü Organlzasyon ve Yatınm Şirketl, (ÎSOTAŞ) 50 milyon lira olan sermayesini 10 kat artırarak 500 milyona çıkaracak. Edinilen bılgiye göre, 20 nlsan'da Odakule' de yapılacak toplantıda, İSOTAŞ'm ana sözleşmesmdeki sermaye dağılımı ile ilgili maddeleri görüşülecek, genel kurulun onaylaması durumunda sermaye 500 milyon liraya yükseltilecek. İSOTAŞ sermayesini 500 milyona yükseltiyor Dünyanın en büyük jslenmîs altın ihracatçısı İtalya eski günleri arıyor Ekonomi Servisi Olkemizde işlenmiş altın ihracının serbest bırakıldığı şu günlerde kuyumcular genel likle dünyanın en büyük işlenmiş altın ihracatçısı ttal ya'dan örnekler veriyorlar ve bu ülkenin altın işçiliğin den elde ettiği dövizden söz ediyorlar. Oysa ki dünya mücevher ihracatmın üçte birini hâlâ elinde tutan Ital ya'nın işleyerek ihraç edebildiği altın miktarı 1970'li yıllara göre önemli ölçüde düşmüş bulunuyor. Buna neden olarak da altm fiyat lannm 1980 başmdaki ons başına 850 dolarlık rekor fi yatı karşısında dünyada işlenmîş altına karşı talebin gerilemesi gösteriliyor. îngiliz Fınancial Times ga zetesinde yer alan habere göre dünyanın en büyük işlenmiş altın ihracatçısı İtal ya, «altın dönemi»ni yaşadığı 1970'li yıllarda yılda orta lama 235 ton altın işliyor ve işlenmiş altm ihraç ederek 1.2 milyar dolar döviz sağlıyordu. 235 ton altın dünya nın yılhk ortalama bin ton olan altın üretiminin de dörtte birine eşdeğerdi. îtal ya 1979'da 227 ton işlenmiş altın ihraç etti. 1980'de ise bu miktar 107 tona kadar düştü. Sosyalist ülkelerin gıda açığını kapatmak üzere kül çe altm pıyasaya sürmeleri, petrodolar rezervlerı hızla eriyen OPEC ülkelerinin, altına para yatırmaktan vazgeçmeleri, batta kısmen piyasaya altm sürmeleri sonu cu 1981'de dünya altın fiyat larındaki düşüş hızlanırken, İtalya'nın işleyerek ihraç edebildiği külçe altın miktarı da 165 tona yükseldi. İtalyan kuyumcular 1982'de bu rakamın daha da artacağını. ancak 70'li yıllann düzoyine yeniden erişmenin pek mümkün olmayacağı görüşünde birleşiyorlar. ıZMtR (THA) DYO Boya Vemik ve Reçine Fabrikalan A.Ş.'nin 1981 yılında 14 ülkeye gerçeKleştirdiği ihracat ile ülkemize 149 milyon lira karşılığı döviz kazandırdığı açıklandı. DYO'nun ülke ekonomisinin içinde bulunduğıı güç koşullara ve inşaat sektöründeki durgunluğa karşm cirosunu bir önceki yıla oranla yüzde 70 arttırdığının belirtildiği açıklamada, 1981 yılında devlete ödediği tüm ver gilerin tutannm 372 milyon liraya ulaştığı DYO'nun aynı yıl içinde 68 milyon liralık yatırım yaptığı da ifade edildi. DYO, 14 ülkeye 150 milyon liralık dışsatım yaptı BBnkamtza baçvurulaı gızlı tutulur Turizm tesvikleri ANKARA. (ANKA) 1982 yılı yatınmlarına uy gulanacak teşvik önlemle rinin kapsamı turizm yatırımlan için değiştırildi, Yeni düzenlemeye göre, turistik geziler İçin deniz •e akarsu işletmeciliği yav t'nmları. her ünitesi 4 >dtaktan az olmamak üzere asgari 60 yatak kapasıteli yat turizmi yatırımiarı biçiminde tanımlandı. Bu yatınmlar, güm rük kolaylıklan ve yatınra Indirimi olanaklarmdan yararlanacak. ENDÜSTRİ VE TİCARET BANKASI Banluiar Cad. Na69 KarakAy, İstanbu* ULUSLARARASI i ; Bankasının yeni yöntemi Bankamatik hizmete girdi ANKABA. (ANKA) Türkiye îş Bankası'nm otomatib para ödeme ınakinesi bankamatik, banka'nın îstanbul'da Nişantaşı ve Caddebostan, Ankara'da Yenişehir şubelerinde hizmete girdi. Türkiye îş Bankası yetkililerinden alınan bilgiye göre, İş Bankasmda hesabı olanlar bundan böyle Bankamatik'le günün her saatinde ya da bankaların kapah olduğu gün ve saatlerde hesaplarındaki paraları bankaya girmeden çekebilecekler, bankacıhk işlemlerine büyük bir hız ve kolayhk getireceği belirtilen Bankamatik sayesinde para çekme işlemi 15 saniye gibi kısa bir süre içinde tamamlanabiliyor. D0V1 ZKlIRLA RI Dövizin Cinsi 1 ABD Doları 1 Avusturalya Doları 1 Avusturya Şilini 1 Batı Alman Markı 1 Belçika Frangı 1 Danimarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 İsviçre Frangı 100 İtalyan Lireti 100 Ja'pon Yeni 1 Kanada Doları 1 Kuveyt Dinarı 1 Norveç Kronu 1 Sterlin 1 S. Arabistan R. Döviz Ahş 146.30 153.88 8.69 61.05 3.23 17.85 23.45 55.02 24.75 75.71 11.09 59.45 119.43 511.08 24.08 262.02 42.80 Döviz Efektif Efektif Satı? Satış Ahş 149.23 146.30 150.69 156.96 146.19 158.50 8.69 8.95 8.86 62.27 61.05 62.88 3.29 3.33 3.07 18.21 17.85 18.39 23.92 23.45 24.15 56.12 55.02 56.67 25.25 24.75 25.49 77.22 75.71 77.98 11.31 10.54 11.42 60.64 56.48 61.23 121.82 113.46 123.01 485.53 526.41 521.30 24.56 22.88 24.80 267.26 262.02 269.88 43.66 40.66 44.08 Floîran kullananlara, beyazlıktan sonrabir ârmağan daha: HER.FLORAN'LA BİRLÎKTE BİR DÎS.FIRCASL Yeni ambalajıyla Floran, diş fırçanızı da birlikte veriyor. Rengarenk, çeşit çeşıt Dış macunu tüpünde \ diş fırçalan şimdi Floran'la birlikte. en son teknolojik yerrilik V Siz d e Floran kullanm... Türkiye'de ilk defa | Her yeni Floran'a yeni bir fırçayla başlaym. ve yalnızca J HER FLORAN BİR DİŞ FIRÇAS1 HEDİYEEDİYOR I I I I Plastik agızhtüp ALTI Cumhuriyet Reşat kulpsuz 24 Ayar 22 Ayar bilezik Gümüş 2 Nisan 1982 11.600 11.650 12.200 12 500 1.755 1.760 1.590 1 690 44.00 45.00 " F nYATL ARI İ s 1 Nisanla fark 2550 lira düştü Fark yok 5 lira arttı Fark yok Fark FLORAN Kalsimin'li Diş Maaınn