Katalog

3 NISAN 1982 •**• lrmak Cumhuriyet 11 Türk dıs politikasında (Baştarafı 1. Sayfada) sürdürülmesi yönünde çaba sarfedllmiştir. Evren'in gezisl bu politlkanın blr uzantısını oluşturuyor. (2) Zlyaret, iki ülke arasındaki tlişkilerin gellştiril meslni amaçlıyor. Evren, Romanya'ya bir Varşova Paktı ülkesi olarak değil, bir komşu ülke olarak gitmektedlr. Do£u Bati iliskilerinin gerginleştiğl bir dönemde Ankara'nın politi kası. ikill tlişkilerl bu gergin atmosferin dışında tutup geliştirmektir. Karşılık h olarak gösterileeek bu çabalar Balkanlarda daha ahenkll bir illşki düzeninin oluşmasma yol açacak, bu da Avrupa'da barışa sınırlı da olsa blr katkıda bulunabllecektlr. Ziyaretin bu ana başlıkları dışında Evren ile Çavuşesku'nun yapacakları göröşmelerln siyasl kapsamı nasıl özetlenebilir? Romanya Türkiye'ye nasıl bak makta. kendi politlkası çer Cevesinde Türklye'den neler beklemektedir? Bu sorulara yanıt ararken, Romanya'nın Doğu bloku lçlndekl özel konumunu blr kez daha hatırlatmakta yarar var. Roraan ya bugün Varşova Paktı tçlnde Moskova'nm belirleylcl çizgisi karşısında dış politikasında baçımsız tavırlar epliştirebllen tek sos yalist (Hkp rtvlp ki Romanya belli uluslararası gellşmeler karşısında Kremlln'in bakış açısına ters dü şebllen kendine özgü tutum lar takmablliyor. Dış müdahale karşısında oldukça hassas olan Romanya'nın bu tavırları Dogu bloku içlndeki askeri ko mılarda da avnpn eeçeril. örneğin, ülke topraklarında Sovypt birüklprinin bulunmasına lzin vermlyor, manevralar sırasmda blle. Sov yetler BlrliSi. Varsova Paktma Uye ülkelerde askeri gözlemci bulundurabllirken, Romanya buna da yanaşmıyor. Romanya'nm «milliyetçl» blr üslup içeren bu yak laşımları, temelde Moskova'ya karşı bir dengeleme slyasetini yansıtıyor. Aynı blob lçinde yer almakla birllkte Romanya Moskova'yı mümkün oldugu ölçüde uzağmda tutmayı amaçhyor ve sonunda bu Bir Gezinin Ardından (Baştarafı 1. Sayfada) ba macera, Romanya'nın 15 şubatta yiyecek maddelerine yüzde 3S'den başlayıp, yüzde 300' e kadar ulaşan oranda zam yapmasına rağmen halâ sürüyor. lkl değişik kanattan aynı sonucu verecek istekte bulunuluyor Romanya'dan. Warşova Paktı ve SSCB eskiden berı blr zamanlar Batı'nm bizden isbediği gibi Bomanya*nın böl genin sütçüsü, manavı olmasım zstiyor. Şimdiierde devreye giren ÎMF'de ekonominln düzelebilmesi için fiyatlann yükseltilmesi gibi önlemlerin yanı sıra yatınmlann yavaşlatılmasını istiyor. Sonuç aynı, ağır sanayiden vazgeçmck en azından bir sure için. Bu isteği 1985'de gelişmiş bir ülke olmajT hedefleyen Romanya'nın Ticaret Bakanlığınüaki bir üst düzey yonetıcisi «Hayır ağır sanayiden vazgeçmeyeceğiz» şek linde yanıtlıyor. Açıklaması da şöyle: «Evet doğrudur, ciddl somnlarımı/ var. Ancak, bu göstermek isiendiği gibi değildir. Romanya'nın tüm dünya ülkeleriyle gcniş ticarl ve ekonomik ilişkileri vardır. Bu neden le uluslararası bir bunalım, bi •A de yoğun olarak etkiler. Şu anda biz çeşitll nedenlerle bory lularımızı zorlamıyoruz. Buna karşın alacaklıiarımız bizi zorluyor. Bir darboğazdan geçiyoruz. Ancak bunu aşacağız.» ÜOAMN S1CAKLIG1 12,5 nulyon tonluk yıllık Uretlmıyle kendı petrol ıhtıyacını rahaUıkia karşılayan, ancak ^0 mılyon tonluk rafınerı kapasıtesı olan Romanya ürtadoğu ulkelennden ıthal ettığı haın petrolü ışııyor, satıyor. Roman ya darboğazı aşmak ıçın geı^aicen onlemlerı aımaz gıbı goru nuyor. Orneğın otellerde, devlet kuruluşlarında, resmı daxreierde ve kahvelerde .. öıcaüiık dsnebılır ia psıkolojık wr derecede tutuiuyor. Ceketle oturdugunuz zaman lcoşullarınıza gore «Soğuk» da dıyebüır sınız, «lyı» de, ama s'adece turistlere nızmet vererı buyük oteilâi dışında asla «Sıcak» demez&ınız. KUVKUKLAK Turkıje'de ne kadar kuyrulc varsa, Romanya'da da o kadar var denebılır. Turlt yetiulılerın de son zamanıaıda gorulduğunu soyıediklerı bu lcuyruıtlar çoğunlukla et ve bazı meyvalar ıçın, «Komanya'da kuyruklar var» tanımJamasını doğ ruiayacak yoğunlukta değıl. «Doğu'nun Parısi» dıye anüan Bukreş Ou tanımlamayı gerçek ten hak edıyor. Genış bulvariar, meydanlar, buyuk esici ancak bakımlı yapılarla dolu kent. Dukkanlann vıtrinleri alabıldığınce özenlı ve albenılı, üsUerindekı yazılar dükkan isımleri zevkle düzenlenmış süpermarketlerde her çeşıt mal satıııyor: Çın çayı, Kıiba romu, Bulgar konservesı, Arnavutluk kanyağı... Romanya' run tüm limon ıhtiyacını Tür YARIN: TÜRK ROMEN kiye karşıiıyor. Ticari ve ekoİLtŞKİLERt (Baştarafı 1. Sayfada) takvlm tutturulmazsa herhalds dengeleme siyasetlne vanyor. Batı Ue yakın ilişkiler kıyamet kopmaz» dedi. Profesor lrmak. ölüm cezalo kurması. ayrıca Çin Halk Cumhurlyeti ile en yakm rının kaldırılıp koldırılmoyocoilişkilere sahip Dogu bloku ğı yolundakl bır soruya karşıÜlkesi olması genelde bu lık, Danışma Meclisinde bırdengeleme siyasetinin un cok üyenın bu yoldaki tasarılara korşı olması nedenıyle surlan... îşte Romanya'nın NATO ölüm cezasının kaldırılmasının üyesi bir Balkan ülkesi o Bbz konusu olmadığmı soyledf ALDIKACTI: lan Türklye'ye bakışı da, bu dengeleme siyasetl çer«CUMHURBAŞKANININ çeveslnde açıklanabillr. Ba$ HALK TARAFINDAN ka blr deyişle, Romanya'SECİLMESİNE ntn Türkive'ye yakmlık duy KARŞIYIM.» ması bu dengeleme siyaseAnayasa Komlsyonu Başkatlnln blr parçası olarak or nı Orhon Aldıkactı da, DPA tava çıkıvor. muhabırinln Anayasa ile ilgıli ORTAK NOKTALAR sorularını cevaplandırırken, Çeşitll uluslararası so Anayasa'nın sonbaharda referunlar karşısında Türk ve randuma sunulması icln colıRomen pozisyonları belll şıldığını. «Ancak kasım ayına ortak noktalarda buluşabll kadar yapılamamasr hallnde, mektedirler. Bir kere, her referandumun hallyle 1983 yıİki ülke de yumuşama sü lı bohorıno kalacağını, çünkü recinin devammı samiml ikllm koşullarrnın daha erken olarak arzulamaktadırlar. blr tarlhe elvermsyeceğinl* Bu açıdan yumuşama süre bellrttl. cinin lcinde bulundugu sıProfesör Aldıkactı. Anayosa' kmtılı dönemde, srcrek Evda yörütme organının guçlenbu durumdan kavgılannı dlrllmesinin ve Cumhurbaşkan ifade etmeleri şaşırti'M ol lığının yetkllerlnin artınlmasının, örneğln Cumhurbaşkanına mavacaktır. Buna karşılık. klml konu parlamentoyu feshetme yetkllardaki pozlsvonlar ise bir slnln tanınmasının döşönöldubirlne ters düşebllmektedir. ğönö bellrttlkten sonra, «Anörnegln Romanva 1958'den cak ben şahsen Cumhurbaşbu yana Balkanlann nük kanının doğmdan halk tarafın leer sllahlardan anndırıl dan seellmeslne karşıyım» demasını önermektedir. Tür dl. Profesör Aldıkactı, bununkiye ise Balkanlann nflkle İa birllkte Danışma Mecllslner sllahlardan arındml de Cumhurbaşkanının doğrumasmı ancak bütün Avru dan seclml lehlnde gâröşler pa'yı kaDsayan genel blr si bulunduğunu da kaydettl. lahsızlanmanın unsuru olaAnayasa Komlsyonu Başkarak KÖrmektedlr. Kıbns so nınunda ise Romanva çö nı Profesör Afdıkaetı, Anoyazüm lcln uluslararası bir sa'ya, Sllahlı Kuvvetlerln pokonferansm toDİanmasmı lltlka İle Mlşkllerlnl «Kurumsalsavımmnktartır TOrk pörü laştıracak» hOkümler konulma şü ise başmdan beri soru sınm düşünülmediğlnl, ancok nun toplumlararası görüş Sllahlı Kuvvetlerln tFIIII olamelerie çözüme kavuşturul rak» polltlka İle llgllendiklerlnl ve 20 v'l lclnde öc kez Anayomasıdır. 8al duzenl koruma ve kollama EKOVOMtK DÜRUM Bugün Romanya'nın Do görevlerlnl yerlne getlrmek zo gu blokunda ciddl ekono runda kaldıklarını bellrttl. Profesör Aldıkactı, sendlkal mlk soruniarla karşı karşıya olan ülkelerden birl ol hakların yenl Anayasada do gQ du£u biliniyor. Ülkedekl vence altına alınacağını kayenflasyon oranı konusunda dettlkten sonra, bununla birllkçeşitll kaynaklar çelişik ra te grev hakkına bazı 8inırlakamlar vermekle birlikte. malar getlrlleblleceğlnl, cOnkO bunun yüzde 40 dolayında 1980 yılı lclnde yasal ve yaolduftu tahmin edillyor. Po sal olmayan grevlerle 7,7 mlllonya gibi ekonomlslnde yon Işgününun yltirllmlş oldudoSrudan ağır sanayiye a ğunu, oysa daha öncekl seklz gırlık veren Romanya ta yıl süresince grevler nedenlyrımsal alandaki üretimln le yltlrllen ışgünü toplammın düşüklüğü yüzünden yine 6,4 mllyon olduğunu söyledl. Polonya'da olduğu gibi teÖte yandan aa'nın habenne mel gıda maddeleri sıkıntıgöre Danışma Meclisi Anayası içinde.* '"<"••* */"* \ • sa Komlsyonu Anayasa'nın temel llkelerlnln yazımına 15 Nl san'da başlayabilecektlr. Danışma Mecllsl Başkanlık nomlk ilişkileri surekli olarak Dlvanı'nın, bu hafta aldığı bir ideolojinin öntlnde tutan bu kararla, Anayasa Komlsyonu ülkenin Şiliyle gayet iyi Uişki öyelerlnl genel kurul calişmalerl var. Israil'le de ilişkileri larından muof tutmasından olan tek Varşova paktı üyesi. sonra, komlsyon calışmalarını SOSYAL YAŞAA1 hızlandırdı. Oldukça caniı bir sosyal yaAlman bilgiye göre, Anayaşam var. Sınemaların bepsinde Amerikan fılmlerı oynuyordu. sa Komlsyonu Anayasa'nın teÖnlerı iıep dolu, kentte SIK mel ilkelerlnl yazmaya 15 Nlsık tıyatro ve opera ılanları san'da başlayabllecek. Bu tanın yer aldıgı panolar var. Av rlhe kadar İse 1960 1980 dörupadakilerı andıran kafeterya neminln değerlendirilmesi yopılarla, büyük otellerin şehrın Jocok. merkezınde tntercontinental'in Anayasa Komısyonu Başkadev bir oteli var. Pastahanelerl ve Amerikan barlan sürek nı Prof. Dr. Orhan Aldıkactı. «Başkantık Dlvanı'nın aldığı U dolu. •on karardan sonra çaltşmaç EN larımız hızlanacoktır. AcıklaPAHALI VÎSKi nan takvlmden önce, llkelerl Serbest olduğumuz bir akşam meslektaşunla, Birtnci yazmaya calışacağız» dedl. Dunya Harbı'nde Osmanü Orc'ıusu'nun, İktnci Dunya HarEvlenme cUzdammı kaybetbi'nde de Alman Ordusu'nun tim. Geçersizdir. karargah olarak kullandığı Semra ÜÇAR meşhur Atena Palasa gıtmeye karar verdik. Pazar günlen O tel'uı lokantası ve Amerikaa ban turıstlere kapalıymış. Toplu halde şarkıların söylendıği geleneldere uygun guzel bir duğun vardı. Ancak, ona da davet eden olmadı. Resepsı yoncular, nereye gidip bır şey içebıleceğımızı sorduğumuzda «Melodi Bar»ı tarif etti. BUyük yeni bir yapının yan kapısından gırdık Melodi bar' a. Hemen girışte 40'ar ley (yaklaşık 500 lıra) gırış Ucreti aldılar. Kupon karşılığmda. Dö nerek aşağı inen merdıven, bi zı yuvarlak bUyük bir salona ulaştırdı. Oaıre şeklindekı pıstın bır koşesındeki orkestra, çevresınde 4 kışılık masalar vardı. Bunları 1,5 metre dana yuksek, ıkınci bır masa kuşağı çerçevelıyordu. Alabıldigıne şık, smokınli bır garson ıkıncı kısımda yer gösterdı. Bır sure sonra başlayan programda 10 kadar gosteri sunuldu. 45 şarkıcı (sadece bir tanesı Romence soyledı.) 3 komedyen, 2 danscı sahneye çıktı. Aralarda oldukça kuguk parlak renklı bıkinı her gösteride bıfcınıler değişıyordu giyen 9 kız, dans gösterileri yap tı. Yaklaşık 2,5 saat süren program başlamadan önce, alabıldığme şık garson yerli içJu olmadığını sdyleyinoe, bırer viskı soylemıştık. Şık gar&on, olanca kıbarlığı ile hesa bi getırdı: 370 ley! Girış ıçın alman 80 ley'ın program karşı lığı olduğunu varsayarsak, bır vıski 185 ley, yani 2400 üraydıl Büyük kentlerımizın gazıno saJıipleri bazı komplekslerınden (eğer varsa) kurtulup rahatlıyabilırler, benzerleri Romanya'da da var. Kıssadan hısse: Romanya'ya gidenler, gerçekten güzel olan o programı biraz da şaşırarak izlemek Istiyorlarsa, vıski falan sdylemesinler. 2 kışı bir şışe şarap söylesinler, çünkü bir sı şe şarap 200 ley, bir duble vıskiye 185 ley ödedikten sonr» oğrendım bunu. ABD yönetimi (Baştarafı 1. Sayfada) Temsllcller Meclisi Dışlşleri Komisyonu Avrupa ve Ortadoğu Alt Komlsyonunda konuşan Uluslararası Kalkınma Dalresl yetkililerinden Bradshaw Langmaid da yönetimin. Türklye ve Porteklz'e ekonomlk destek yardımlarının artırılmasını istediğinl savundu. ABD'nın Türkiye'ye ekonomlk fstikrar prograramı desteklemek üzere 250 milyon dolarlık bağış, 100 milyon dolarlık, beş yılı öde mesiz, 20 yılda odenmek ilzere yardım yapmayı plan ladığmı bellrten Langmafd, daha sonra şunlan söyledl«Tlirk htikümetl ekonomik reform prosrramını oygulama husnsunda büyük bir siyasal cesaret pöstertnistlr. Bu yflzden. Türkiye miittefik ve dostlartnın yar dımını haketmfştlr. Blz de Amerikan yönetimi olarak üzerimize düşenl yapacafız.» Temsllciler Meclisi New York üyelerlnden Demokrat Benjamin Rosenthal. Türkiye'de İnsan haklarının Ihlal edildiğinl iddia ederek Reagan yönetimînin Türkiye'ye yardıımn artınlması lsteğini eleştirdl. Temsllciler Meclisi'nde Yunan loblsinln başmı ceken Rosenthal, Yunan'Iıların Türkiye'yl blr düşman olarak gördüklerlni ve Türkiye'ye yardımı tyi karçılayamayacaklarını bellrterek, Türklye'ye yardımm artınlması için gerçekçl ne denler bulunmadığmı öne sördü. ABD Dışlşlerl Bakanlıgı'nm Avrupa tşleri Ue görevH yetkilisi, Charles Thomas bunun üzerine, Türklye'de askeri yönetimin işbaşına zorunlu sebeplerle geldiginl. demokrasiyi yeniden kurmak üzere çalıştığmı ve Reagan yönetimlnin, Devlet Başkanı Orgeneral Kenan Evren'in bu konuda verdlği söze güvendiginl söyledl. Temsilciler Meclisi üyelerinden Demokrat Stephen Solarz ise, Türkiye'nln, kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün ilkeleri ışığında demokraslye dönmek için çalıştıgmı bellrttl. Solarz, Türkiye'ye yardımm artınlmasının nedenlni, Yunanistan'a oranla ekonomik güçlüklerinin fazla olmasına bagladı. Stephen Solarz daha sonra Charles Thomas'a şu soruyu yöneltti: «Amerikan yönetimi Türkiye'yl Tunanistan İçin blr tebdlt olarak görüyor mn?» Charles Thomas. her lkl ölkenin de NATO üyesl olduklarmı ve aynı lttlfak İçlndeki İki ülkenin de birblrine tehdlt oluşturmayacagını söyledl. Solarz'ın toplumlararası görüşmelerin ne durumda oldugu sorusu üzerine Thomas şunlan söyledi: «Blz lylmseriz. Topinmlararası görttsmeler konusunda gerçek bir llerleme saglanacagını umnyornz.» Alt komisyon üyelerlnden Demokrat Lee Hamllton, Papandreu'nun geçenlerde yaptığı ve Türkiye'nln Kıbti. 1. Sayfada) telMeri Anayasa'da açıfeça belirtilmehdir. © Başbakan olan parti başkanı partideki görevinden aynlmahdır. ® YOK kaldırılarak üniversitelerarası kurul görevlendirilmelidir. © Milletvekillerinin yurttaşlann işlerinı kovuşturmaları yasaklanmalıdır. © Guçler aynlığı ilkest korunmahdır. O) Temel ğ hah ve özgurlükler 1961 Anayasası'ndaki niteliklenyle korunmahdır. • Anayasa Mahkemesl 1981 Anayasası'yla kurulmuştur. Kuruluşundan bugüne dek görevini yeterince yapabildığı söylenebilir mi? Anayasa Mahhemesi. çağdaş huteufe anlayışıyla davranabilse ve fikir özgürlükleri ko~ nusunda Batüı ölçüleri benimseyebüseydi, Türhiye'de yeraltı etkinlihlerinin önlenmesi kolaylaşabilirdi. Dev letin kamulaştırma işlemleri karşısında Anayasa Mahkemesi'nin tutucu davranışı unutulamaz. Bununla birlihte yanhşları ve doğrularıyla Anayasa Mahkemesi'nin 20 yılhh geçmisin önemli blr kurumu olarak devlet yapısında yerinl aldığı söylenebilir. Ancak, yasadığımız dönemde bu yerin niteliğini saptamah zordur. Anayasa Mahkemesi'nin yeni Anayasa konusundaki göruşlerini gazetelerg yansıdığı kadariyle değerlendirdiğimiz zaman da çeliskili yaklaşımlar görüyoruz. Siyasal partilertn çalışma dönemine başlamadan önce Anayasa Mahkemesi'nden «ruhsat» almalan önerlst olumsuzdur. Siyasal parti yöneticilerindekl niteliklerin Anayasa'da belirtilmesi, yararlan kuskulu bir ay rıntıdır. •Laik Cumhuriyet kurallannın, Atatürh ilkelerinin. insan hak ve özgürlüklerinin korunması amacıyla Cumhurbaşkanlığının başkanhğında ve Meclis'in üstunde bir mekanizma olusturulmasını» anlayabilmek olası değildir. Millet Meclisi üstunde böyle bir *mekanizmanın» anlamı nedir? Parlamento vesayet altına mı alınacahtır? Çağdaş Ana yasa huhukunda böyle bir kurulusun yeri var mıdır? Şoru işaretleri birbirini izliyor. Anayasa Mahkemesi üyeleri tarih önünde bir sorumluluh üstlenmişlerdir. Belki de gazeU haberlerinin kısalığı asıl amaçlarının niteliğini anlatmah için yetersizdir. önümüzdeki günlerde bu önerinin aydmlanacağını ve aydınlatılacağını umanz. ns'taki askerlerinl çekmesl durumunda Vunanistan'ın da askerlerinl çekecegi yolundakl önensini hatırlattı ve Amerikan yönetimlnin bu oneriyı neden dikkate almadığını sordu. Dışlşlerl Bakanlıgı yetkilisi Charles Thomas, bunun diplomatik blr soru olduğunu söyledi, her İki tarafın da Kıbns sorununa bir çözüm bulma konusunda, yoğun çaba harcadıklannı, ABD yönetimınln bu konuda iyimser olduğunu behrttl. Reagan yönetimi 1983 mali yılında Yunanlstan'a savunma gücünü artırması için 280 mllyon dolarlık yardım ongörmektedir. Reagan yönetimi yetklllleri, Kıbrıs konusunda acil ve kalıcı bir çözüm bulunması için, Birleşmlş Mllletler'in çabalarını ABD'nin tümüyle destekledlgini de belirttiler. Temsilciler Meclisi Dışişleri Komlsyonunun Avrupa ve Ortadoğu Alt Komisyonu toplantısında, Türkiye'nln Los Angeles Başkonsolosu Kemal Ankan'ın öldürülmesinl kınayan karar da okundu. Kararda, Temsilciler Mecllsinin Türklerln acısını paylaştığı bellrtildi. Federal hükümet, eyalet organlarından bu davayla llgili olarak yoğun bir soruşturma yapmasını, suçlulann cezalandırması ve diplomatlara yönellk bu tür saldınları önlemek için gerekli önlemleri almasım istemektedlr. HALKIYLA DAYANIŞMA GÜNÜ ANKARA'DA KUTLANDI ANKARA, (THA • a.a) îslâm Konferansı örgütü'nce ilan edilen, «2 Nlsan Islam ÛIkelerl Ue Fllistin Halkıyla Dayanışma Günü», Ankara'da Filıstin Kurtuluş örgütü Temsılciliği'nde yapılan bir tdrenle kutlandı. Törene, Arap ve IsUm Ulkeleri misyon seflerinin yanısıra Dışişleri Bakanlıgı Or tadoğu Daire Başkanı Ümit Pamir de katıldı. Törende konuşan FKÖ Ttirkiye Temsilcisi Abu Fîras, Israil'in emperyalizmın maşası olduğunu belirtti ve şunlan söyledi. «Topraklsnmız tsralltn ve diyontanin i$?âU »ltındadır. Kendi sahiplerinden alınan topraklar, İsrail'e ve siyonistlere verilmlştir. Ancak bu topraklar kesin olarak gerçek sahiplerinln olacaktır. tsrail, emperyaUst amaçlar frütmektedlr. Bunnn aonucu olarak, yslnız Filistln balkuun değll, tüm Arap alemlnin, ttim tslfim alemlnln düsmanıdır.» «Fllistin Hallayls Dayaıuşma Güntt» nedeniyle KTFD Başkanı Rauf Denktaş ile Dışişleri ve Savunma Bakanı Kenan Ata kol birer mesaj yayınlayarak Filistinlllerin davasını desteklediklerini belirttiler. FİLİSTİN (Baştarafı 1. Sayfada) tşveren dostlanmız bunu bilmez mi? Ölçüleri iyı koymak gerek. Bir kez bu ölçü şaşırdı mı, sozün ucunun nereye varacağı belll olmaz. Tanrı klmseyi şaşırtmasın! Çalışma raporunda, «Işçilerin mutlu azınlık olduğu» ilan edildikten sonra «Sosyal sorunlara yaklaşırken, işçl lehine yorum kriterl terkedflmeli ve ülke yararı gözetilmeli» yargısma varılmaktadır. Burada da bir mantık yanlışı yapılmıştır. «İşçi lehine yorum kriterfenin karşıtı, «ülke yararı» değil. «tşveren lebine yorum kriteri»dir, başka ne olabillr? Durun anlatalım! tşçl sendikaları, sosyal slyaseti, lşçiler yararına, işveren sendikaları da işveren yararına yorumlayacaklardır. Memurlarm sendikaları da olsa, onlar da sosyal politikada memurlarm ağırlıklarını duyurmaya çalışacaklardır. Batı türü demokrasl dedığimiz de budur. Demokrasl çok sesli müzik gibidir. îşçi de konuşacak, işveren de memur da köylü de.. îşçinin iktidara gelip. işverenin zorla susturulduğu ve sosyal sınıf olarak ortadan kaldırıldığı rejimlerin adı «Marksizm Leninlzm»dir, iyi peki, işverenin konuştuğu, işçinin zorla susturulduğu rejlmlerln adı nedir? Ceza Yasamız «Sosyal bir sraıfın, »tekl sosyal sınıflar üzerinde egemenllk kurması yasaktır» diyor. Yani, o da yasak, bu da yasak. Var mı itirazı olan? Yok. Öyleyse efendim, «tşçl lehine yorum krlterl terkedilmeli» gibi. «Dediğim dedlk., çaldı&ım düdük» inadmdan vazgeçilmelidir. îşçi sendikası işçinin hakkmı, İşveren sendikası işverenin hakkım savunur olur, biter. Anîaşılmayacak ne var bunda? Türkiye îşveren Sendikaları Konfederasyonu. «tşçilerin çalışma ve çahşmama hakkı kadar işverenlerin de çalıştırnıa ve çahştırmama hakkı kutsal sayılmıştır» derken, 12 Eylül 1980 tarihlnden sonra haklı olarak urulan işçl çıkarma yasaklannın kaldırılması ve boylece «mutlu azınlık» saydığı çalışan işçl sayısının daha da azaltılmasını istemektedir. Izin verirlerse burada biz de îşveren Konfederasyonunun kullandıgı ölçüyü ters çevirip, «İşveren lehine yorum kriterl terkedilmeli» dlyoruz. Çünkü, grevlerln yasaklandığı bir dönemde işverenlerin işçi çıkartmaları, tamamen «işveren yararına»dır. Bunda elbette «ülke yaran» söz konusu değildir. Çalışma raporunda yeralan «İşyerlertade her çeşit sendikal faaliyet yasaklanmalıdır» düşüncesi toplu sözleşme düzeni ile nasıl bağdaşmaktadır. Grev hakkı, nerede kullanılacaktır?. «Sendlkal faaliyet» îşyerinde yasaksa, nerede serbest olacaktır? Türklye îşveren Sendikaları Konfederasyonu, sendikalarm siyasi partilerle ilgi kurmalarını, RÖZ gelişl, sendikalarm belli siyasi partllerl desteklemelerlni, bu partilere mali yardımda bulunmalarınm da yasaklanmasmı istemektedir. Bu yasaklann «sendika» adı altında toplanan ve çeşitll derneklerde örgütlenen işverenler için de geçerll olması «eşitlik ilkesi»ne uygun düşmez mi? îşçi sendikalarma «yasak» olan «siyaset» işveren kesiminln «sendikalarma ve derneklerlne» de yasak olursa, İşçl ve işveren arasındaki eşitlik sağlanmış olur. îşveren Konfederasyonu, sendika yönetlcilerlnin siyasal partllerin yönetim organlannda görev almamalannı İstemektedir. Aynı yasağın, «tşveren sendikalannda grörev alanlar, siyasal partllerde görev kabul edemezler» diye işverenler için do düşünülmesi acaba nasıl karşılanır? Hem efendim, bugün idamhk suçlardan ötürü yargılanan siyasal partilere mali destek sağlamıs olan bazı İşveren sendikaları yönetlcilerl de var. Onlan ne yapalım? Bu mali yardımlan, hangl «sendikal faaliyet» yasağına koyalım? GÖZLEM Kotma Değer Vergisi (Baştarafı 12. Sayfada) lere göre teslim sayılan haller şöyle: <• Mallartn vergiye tabi faaliyetler dışmdan veya işletme dışı amaçlarla herhan gi bir şekilde sarfı veya kul lanılmaaı veya her ne surette olursa olsun lsletmeden çekilmesi. • Vergiye tabi madde ve malzemenln her ne surette olursa olsun, vergiden istisna edilmış olan mallar için kullanılması veya sarfı. • Malların işletme personellne flcret, prlm, ikramiye. hediye. teberru gibi namlarla verümesi. • Bizzat tedarik edilen ilk madde, yardımcı madde ve malzemelerin kullanılması suretiyle başkaları için menkul ve gayri menkul mal imal ve inşası. • Mülklyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri. • Amortismana tabi iktisadi kıymetlenn işletmede kullanmak üzere imal veya inşa edilmesi halinde bunların ash sermaye hesaplanna geçirilmesi veya kullanıl maya başlanması veya işletmeden çekilmesi.» Tasannın hizmet tanımı nm yapıldığı 8. maddesi ay nen şöyle: «Bu işîemler bir şeyi yapmak, işlemek, meydana ge tirmek, imal etmek, onarmak, temizlemek, muhafaza etmek, hazırlamak, değerlendirmek, kiralamak, bir duruma veya muameleye ta hammül etmek, birşeyi yapmamayı taahhüt etmek gibi şekillerde görülen iş ve hallerdir. Mallann teslim mahallinde tüketilmesl ile, işletmenin faaliyet konusu olan hlzmetin işletme sahiplerinin ihtiyaçlarına, işletme personelin© veya dlğer şahıslara karsıhksız yapılması da hizmet nlteligindedlr.» ÎSTİSNALAR Katma Değer Venpaı uygulaması dışmda bırakılan işlemlerin başında İhracat teslimleri İle yurt dışmdaki müşteriler için yapılan hizmetler» geliyor. İstisnalar tasannm 11. maddesinde şöyle sıralaruyon «Denu, bava ve demiryolu taşıma araçlan ile yüzer tesis araçlan yapımı ve İŞletilmesi, deniz ve hava taşıma araçlan yapımı ve işletilmesi, denlz ve hava taşıma araçlan için Iiman ve hava meydanlan işletmelerl tarafmdan Hman ve hava meydanlannda yapılan hlzmetler, kültür ve eğltim amacı taşıyan fşlemler, genel ve katma bütçeli dalreler, II Özel Idareleri, belediyeler, köyler, bunlann teşkil ettiklerl birlikler, üniversiteler, döner sermayeli kuruluşlar tarafından ilim, fen, güzel sanatlar, tarım, yaymak ve ıslah etmek amacıyla yapılan hizmetler. bu kuruluşlarca işletilen veya yönetilen tiyarro, konser sa lonu, möze, kütüphane hizmetleri ile vine bu kııruluşlar tarafından işletilen ve yönetilen hastane. nekahatbane frfbi o»»ı>it kuruluşları nm hizmetleri.» Tasanda Kızılay. ÇEK, THK ile Türk Kara Kuvverlerini, Türk Donanma Vakfı' nı. Hava Kuvvetierini ve Törk Polis Teşkilaitnı Güclendirme VakıfMn'na ve Bakanlar Kurulunca verEİ muafiyeti tanınan vakıflara V^pılan baânş ve vardımlann da kafma de&«r versrisınrten muaf tutulacağı belirtiliyor. *•• 4 ilçeye yenî Belediye Başkanları atandı BfGA, (Cumhurlyet) Dört ilçeye yeni Belediye Başkanlan atandı. Biga'ya Hüseytn Onan, Erine'ye Talat Çellkbaş, Kara Biga'ya Orhan Bozkurt ve Kozçeşme'ye Ali Rıza Avcı Belediye Başkanı olarak atandı. Yeni Belediye Başkanlan görevlerine başladılar. IRAKLI ESİRLER ARTINCA AİLELERİNİN ZİYARET PROGRAMI ERTELENDİ ANKARA (Cumhuriyet Bflrosn) Irak ve Iran'da bulunan savaş esirlennin aüelerl Ue görüştürülmeleri ile ilgili program bılinmeyen bir sure için ertelendl. Ertelemeye îran Irak sa vaşında ortaya çıkan gelişmeterin yol açtığı bildiriliyor. BUindigi gibi, Türkiye'nln de üyesi bulunduğu îslam Konferansı lyıniyet Komitesi'nin geçen ay Tahran ve Bağdat'a yaptığı ziyaretlertn sonunda iki Ülkenin elinde bulunan savaş esirlerinin aileleri ile görüş turülmesi konusunda ilke anlasmasına varılmıştı. Soz konusu programla ilgili hazırlıklar sürerken îran'ın cephede ilerleme sağlamasj ve kalabalık bir grup Irak askerinin esir alınması durumu aniden degişürdi. Îran, ilgiü tarai'lara başvuruda bulunarak elindekı esır sayısının artış gds terdigini, bu baştan hazırlanması gerektiğıni bıldirdi. Bu nedenle geride bıraktığı mız haftanın başmda Ankara'ya gelmesi beklenen Îran Heyeti'nin zlyareti de bUimneyen bir süre için ertelendi. Öte yandan, Iran'ın Ankara' daki Büyükelçisi Muhammed Gancidost, önceki gun gazetecılerin bu.konudaki sorularını yanıtlandırırken. İran'ın kazandığı başarıdan sonra Irak'ın İranlı aılelerm gelişine izın vereceğini sanmadığını ıtade etti. Gencıdost, ayrıca 7 bm olan Iraklı esir sayısının da 15 bın yeni esirinin alınmasıyla birUkte 22 bine ulaştığını iddia etti. BULUT ELEKTRONtK MEHMET BULUT TVRadyo, teyp, oto teyp montajı, video, tamirt ve bakımı itinalı ve garanti11 yapılır. Yenisular Cad. No: 68 SAİUYER • İST. ANNELER, BABALAR ÖĞRETMENLERL Küçük çocukların ve öğrencilerin TEK DERGİSİ İKİ MİİMİ KİTAP EKİ İLE BİRLİKTE Oya ERÎNÇ ile »AMCA»mız Orhan ERİNÇ'in bir hızları oldu. Adını ASL1 koydular. Kutlarız. CUMHURİYET çalısanlan Almayı unutmayın/z!.. 7S 4