Katalog

Cumhuriyet 6 EKONOMİ SORU ; Sayın Ertana 1881 ythnıa eüonomilc Segerlendirmesi yaygın olarak yapıldı. Bu değerlendirmeler daha çok para, kredî, fiyat artışları ve dış ticaret istatistiklerinden yararlanarak istikrar tedbirlerinin başansını ölçmeye ve ekonomik durumu açıklamaya çalısıyordu. İstikrar tedbirlerinin ve ekonomik durumun şirketleri ne şekilde etkilediği konusunda ise kesin bilgiler bulunmadıgmdan çoğu kez izlenim ve tahminlerden yararlanılarak bir takım sonuçlara vanldı. Sizce bugün şirketlerin yıllık faaliyet raporlannı inceleyerek daha kesin sonuçlara varmamız mümkün mü? ERTUNA Sayın Ulagay; özel sektör smai kuruîuşlarmm faaliyet raporları elimize geçtikçe bu kuruluşlarm istikrar tedbırlermden ve bu tedbırlerin oluşturdugu ekonomik koşullardan etkilenişi konusunda bazı tahmin ve izlenimlerimiz haklı, hazılannın ise haksız oldugunu görmekteyiz. Ben halen aktif toplamı 59 milyar TL. tutan 15 önemlı sınai kuruluş ile aktif toplamı 21 milyar TL. tutan 25 NİSAN 1982 EKONOMİDE GÜNÜNMNASI Çimento fiyaftarı tesbitinde kâr oranlan düsürüldü ANKARA (ANKA> THafta içinde fabrika çıkış fiyatlanna yüzde 17.5 zam yapılan çimentonun mahalli perakende satışlan Için uygulanan kâr oranlan düşürüldü. Sanayl ve Teknoloji Bakan lığı'nın Resmi Gazete'de yayınlanan tebliğine göre, mahalli çîmento fiyat larmın tesbitinde eskiden yüzde 10 olan kâr oranı yüzde 7'ye, eskiden yüzde 7 olan kâr oranı da yüzde 5'e düşurüldü. Tebliğ île getMlen yeni bir dOssenleme ise, kamu sektöru kuruluşları ve belediyelerin müteahhit eliyle yaptıkları inşaatlarra çîmento ihtiyaçlannm talep halinde fabrika teslim fiyatıyla karşılanma sım öngörüyor. Fabrikalar, aynı uygulamayı çimento alım ve satımı ile uğraşan şahıs ve kuruluş lar içln de uygulayacaklar. Fabrikalar ayrıca, çimento alım ve satımı ile uğraşan şahıs ya da kuruluslardan dökme çimento satışma müsait te sîse sabip olmayanlara ticaret amacıyla çimento bağlantısiü yapamayacak ve çimento teslimatında bulunamayacak. EKONOMİDE DİYALOG ÖZER ERTUNA KİMDİR? 194O'da doğdu. Robert Kolef Yükseh Okulu İşletmedlih ve Ekonomi Bölümünü biürdikten sonra Amerîka'da Cornell Üntversitesi'nde master ve doktora ynptı. 1967'den beri Boğaziçi Üniversitesi'nde İş~ letme Ekonomisi ve Finansman dersleri verU yor. 1978 sonundan beri de Boğaziçi Üniversitesi tdaıî Bilimler PaMltesi Dehanlığı görevini yürutüyor. Ozer Ertuna (solda) Osman Ulagay'm sorulannı yanıtlarken. Ç Ç Incelediğim sınai kuruluş ve «jîrketler bu yıl ortalama yüzde 64,7 kâr payı dağıtma karan almışlar. Ancak 510 yıl önce yaturılmış olan 1000 liraya bugün verilen 647 lira kâr payı hiç de yüksek değil. 5 5 5 buyuk holding şırketmin faaliyet raporlannı inceleme fırsatmı bulabildim. Bu şirketler grubu tüm şirketleri temsil etmemekle birlikte elde edilen bilgiler özel sektorün eıde ettigi sonuçlar ve çektiği sıkıntılar konusunda epey guvenilir bilgiler vermekte. SORU Şirket faaliyet raporlanna baktıgnnızda dikkatimizi çeken noktalardan biri şirketlerin 1981 faaliyetlerinden hissedarlanna genellikle % 75 hatta % 100lere varan oranlarda temettü dağıtmaları oldu. Sizce bu durum şirketlerin 1981'de başarılı bir yıl geçirdiğini gösterir mi? ERTUNA Yalnız şirketlerin temettü oranlanna bakarak şirketlerin başarılı olup olmadıklan konusunda bir yargıya vanlamaz. Yani, yüksek temettü dağıtan bir şirket muhakkak başanlıdır denemez. Şirketler ancak ve ancak saptadıklan hedeflere vardıklan zaman başanh addedilebilirler. Şirketler hedeflerini yamızca ödeyecekleri temettü açısmdan saptamazlar; kullandıklan kaynaklarla sağladıkları kârhhk (ki buna aktif kârlılıgı denir), ortak k&rhhğı gıbi kârhhk hedefleri yanmda mali bünyenin güçlendirilmesi de başlıca hedeflerdendır. Şirketlerin 1981 yıhnda başanh sonuçlara varıp varmadıkları faaliyet raporlannm bu hedefler açısmdan incelenmesiyle anlaşılabilir. SORU Sizin incelediğiniz şirketlerde durum ne gdsteriyor? ERTUNA încelediğim şirketler ortalama % 64,7 oranmda temettü dağıtma karan almıştır. Bu oran ilk basta yüksek görünmektedir. looo TL. bir hisse senedine ortalama 647 TL. temettü dağıtılacaktır. Ancak söz konusu şirketlerin bir kısmı 5 yıl, bir kısmı 10 yıl veya daha önce kurulmuştur. Enflasyon gözönünde tutulursa sermayenin şirkete yaürılış anmdaki 1000 TL.'mn bugünkü satmalma değeri çok yüksektir. Bu 5000 TL. hatta daha yüksek olabilir. Boyle bir dtırumda 5000 TL. gibi bir değere ödenen 647 TL. temettü yüksek bir temettü değildir. SORU Başannın şirketlerin saptadıklan hedeflere vanp varmadığına bağlı olduğunu söylüyorsunuz. Sizce 1981 yılı için şirketlerin hedefleri nelerdi? ERTUNA Her şirket kendisine özel hedefler saptamıştır. Ancak, iki hedefin tüm şirketler için geçerli olduğuna inanıyorum. Bunlardan biri mali bünyenin kuvvetlendirilmesi ve gelişen ekonomik koşullara uyduruhnasi; ikincisi ise kârhhğın mümkün oldugu oranlarda artırılmasıdır. SORU Mali bünyenin kuvvetlendirilmesi ve gelişen ekonomik koşullara uydurulmasmdan ne kastediyorsunuz? Blraz açıklar mısmız? ERTUNA Açıklayayım. 1981' yıhna kadar 56 yıl Türkiye'de artan enflasyon dönemi yaşanmıştır. Bu dönemde kontrollü kredi faizleri sürekli olarak enflasyonun altmda kaldığından şirketler borçlanarak, kredi kullanarak kazançh çıkmışlardır. Boyle bir durumda şirketler kredi kullanımım artırmışlar; borç/özsermaye oranı düşmüştür. 24 Ocak 1980 ekonomik tedbirleri enflasyonla mücadeleyi hedef almıs ve bu tedbirlerin bir butunleyicisi olarak 1 Temmuz kararları faiz hadlerini serbest bırakmıştır. 1981 yılı enflasyonun düştügü ama faizlerin yükseldigi bir yıldır. Bu durumda artık kredi kullanmak kazançh olmaktan çıkmıştır. Ayrıca. hızlı enflasyon döneminde cazip olan yüksek stok fmansmanı da cazıp olmaktan çıkmış, hatta kârlılıgı azaltan bir durum yaratmıştır. Bu gelişmelerin ışığı altında şirketlerin daha sağlıkh bir mali bunyeye kavuşmaları için cari aktiflerini daha verimli kullanma yollanna Kafma deger vergisîyle ilgili bakanlık açıklaması ANKARA, (ANKA) Malıye Bakanlığı tarafındorı bir a«ıklarna yapılarak halen Danışma Meclısinın gundeminoe bulunan katma değer verglsi yasa tasarısınm esnaf ve sanatkarlaro yeni vergi yukleri getirmeyeceği belırtıldi. Malıye Bakanlığının bu konudaki aciklaması şöyle: fDanışma Mecllsl Mall İştor Komlsyonunda ciddl v» aynntılı bir ineeUmty» tobi tutulmakta olan katma değer verglsl tasorısmda «snaf ve sanatkarın ozelllMerî, imkantorı, vergl ödem« gücleri ve her türlü meselelerl hassasiyetle «le alınmoktadır, Aynca bütün meslek kuruluşları görüslerini komisyonda belirtmektedlrler. Katma değer vergisl tasarısında esnaf ve sanatkara yeni mükelleflyetler getirilmemektedfr. Bllakls hallhazırda gelir vergisl kanunu fle esnaf ve sanatkarlara yüklenmlş bulunan görevlar, katma değer vergisl tosansı ile mükelleflerden Istenmeyecekllr. Esnaf ve sanatkar verglleme ile ilgili görevleri yapomodığı takdlrde bu görevleri kendilerlne mo) satan sanaylci, toptancı ve tüccarlar yapacaktır.» Ulagay sordu, Ertuna yanıtladı: Fiyat kırıp stok eriten şirketler finansman darboğazını aşabilir naklar içinde banka kredilerinin payı % 41,4'tür. 1978 yıhnda bu oran daha önce incelediğimiz 56 şirket için ortalama %33 idi. özellikle banka kredilerinin pahahlaştığı 1981 yıhnda banka kredilerinin bu denli yüksek düzeye çıkması işletme mali bünyesini zayıflatacak niteliktedir. SORU Peki, bu durumda ne yapmalı şirketler? ERTUNA Kanımca mali bünyenin düzeltihnesi incelediğimiz sınai şirketler için hâlâ önemli bir sorun olmaya devam etmektedır. Bence şirketler satışlan teşvik ederek cari aktif yatınmlannı azaltmak yoluna gitmelidir. Bunu sağlamak için fiyat indirimi ve benzer tavizler düşunülmelidir. Böylece şirketler borçlannı azaltma otanağına kavuşacaklar, ek çabalarla özsermayelerini artınp kredi kullanımım daha da azaltarak mali bünyelerini kuvvetlendireceklerdır. Kredı kullanımmm azahnası kârhhğı da artıracaktır. Şunu da belirteyim incelediğim holding şirketleri kredi kullanımım azaltmayı başarmış durumdadırlar. Bu şirketlerin banka kredileri toplam kullandıklan fonlardan % 8,5'i oranmdadır. gibi incelediğimiz şirketler 1981 yıhnda toplam kullandıklan kaynaklar için % 23 oranmda kâr etmişlerdir. încelediğimiz beş holding şırketi içinde bu kârhhk yaklaşık aynı duzeyde, % 22 dolaylarındadır. Bu kftrlüığı hesaplarken kullamlan kaynaklann yü sonu değerleri üzerinden hesap yaptığımızdan ve bu kaynaklar yıl içinde artma gftaterdiğinden gerçek kârhhk bundan yüksektir. Ancak bu kârhhk duzeyi enflasyonun düşük oldugu dönemlere kıyasla vuksek bir kârhhk olmasına karşı enflasyonun yaklaşık düzeylerde olduğu 1978 dönemindeki kârlıhğa hemen hemen eşittir. Kısaca toplam kullanılan kaynak kftrlılığı 1981 yılmda makul düzeylerdedir. Ancak şunu belirtebiliriz ki ayni maliyet fiyat yapısı altmda daha verimli cari aktif kullanımı ile çok daha yüksek kârhhk elde edilebilir: ya da aynı kârhhk ve maliyet yapısı altmda daha verimli cari aktif kullanımı ile fıyatlar düşürülebilirdi. Burada bir noktayı belirtmekte yarar görüyorum. Toplam kullanılan kaynak kârhhğı incelediğimiz sınai şirketler için ortalama %' 23 olmasına rağmen şirketleri tek tek incelediğimizde çok büyük farklılaşmalar görmekteyiz. Tek tek şirketler icin bu kârhhk % 10 ile % 53 arasmda farkhlaşmaktadır. Bu durum değişik şirketlerin ekonomik koşullardan çok farklı etkilendiğini göstermektedir. SORU Özsermayeye göre kârhhk.Tî ERTUNA özsermaye kârlıhğıra vergiden sonra net kân özsermayeye bolerek bulduk. înceledigîmiz smai şirketler için özsermaye kârlılıgı % 27, holding şirketler için ise % 31 dolaylanndadır. 1978 yıhnda incetediğimiz 56 şir. ket için ise özsermaye kârlılıgı % 35 dolaylannda idi. Top. lam kaynak kârlılıgı bu iki şirket grubu için 1978 ve 1981 de aynı olup özsermaye kârhhğımn 1981'de düşük ohnasınm nedeni kredi maliyetlerinin yükselmiş oluşudur. SORU Bir de hissedar kârhhğmdan söz etmiştiaiz galiba? ERTUNA înceledığimiz mnai şirketler net kârlannm "o 63'ünü temettü olarak dağıtma karan almış olmalanna karşın. holding şirketler net kftrlannm % 31'ini temettü olarak dağıtma kararı almıştır. Ancak her iki şirket tipinde Toplu konuf maliyetlerinde metrekare basına tek deger ANKARA, (ANKA) Top lu konut malfyetleri Sçin metrekare başma tek bir deger biçileceği bildirildı. Toplu konut taleblnln fazlalığı ve her konut içln ay rı değer biçümesinin zorluğu gözönüne alraarak konut Yüksek Kurulu talafmdan bir tebliğ hazırla nıyor. Hazırlığı sona erdik ten sonra toplu konut icra kurulu tarafından açıklanacak olan tebliğde, toplu ko nut maliytelerinin metreka re başına 1921 Wn lira ara smda belirlenecek bir değere göre hesaplanacağı bil dirilecek. Türk Macar müfeahhit isbirliği anlasması ANKARA, (UBA) Türk Müteahhitler Birliği ile Micaristan Müteehhitleri arasmda, Ücüncü Dünya ülkelerinde işbirligı, olanaklannm karşıhklı araştınlmasma dayanan isbirliği anlasması imzalandı. Macaristan müteahhitlerinin davetlisi olarak 17 nisanda Kfacaris* tan'a giden heyet. ikili görüşmelerde bulundu ve «Inşaat Makinalan w Malzemeleri Fuan»m gerdi. TOrk Müteahhitler Birliği Genel Sekreteri Tekin Ozme. iki ulke arasındakı bu goruşmelerin daha çok tanişmayı amaçladığını belirterek şunlan söyledi: «Macar Ticaret Odası'nda Macar yetkilileri ile Türk yetkilileri arasmda yapılan toplantıda, her iki filke Uçflncü Dünya ülkelerinde isbirliği olanakiarmm genel bir tanıtımım yaptılar. Olumlu geçen ikili göruşmeler sonunda iki ülke arasmda Uçüncü Dünya ülkelerinde îşbirliğf olanaklannm karşılıklı olarak araştıntmasmı içeren isbirliği anlasması imzalandı.» Ç Ç Bugün çoğu şirkette stoklar yıllık satışlann üçte biri düzeyinde. Bu ise finansman zorluklarım ve pahalı kredi kullanımını artuıyor. Bunun çaresi fiyatları indirerek stoklan eritmeye çalışmak SORU Burada akla şu soru geliyor: Banka krediie* rinin azaltılması neden ve nasıl arOracak kârhhğı? ERTUNA înceledigîmiz şirketler kullandıklan her yüz TL. için 23 TL. kazanç saglayabiliyorlar. Teknik terımiyle fmansman gıderleriyle brüt kânn toplammm toplam aktiflere bölünmesiyle elde edilen aktif kârlılıgı % 23. Ancak, bankadan sağlanan 100 TL. kredinin şirketlere maliyetı daha fazla. 1981 yıhnda bu maliyet ortalama 25,5 TL. olarak hesabedilivor. Yani bankadan borç aldığınız 100 TL. ile ortalama 23 TL. kazanıyor, bankaya 25,5 TL. faîz öduyorsunuz. Bu durumda borçlanmadan işleri çevirmenin yolunu bulmak gerekiyor. SORU Bir de şunu sorayım Sayın Ertunas bir yandan şirketler özsermayelerini artırmalı diyoruz. Bir yandan da yüksek temettüler dağıtıhyor. Bu bir çelişki değil mi? ERTUNA îlk bakışta temettü dağıtmak özsermaye birikimini onleyicı bir şey olarak gorünuyor. Özellikle aile tipi anonim şırkeüer îçin durum boyle. Bu şirketlenn temettu dağıtmaması gerekli. Ancak, yaygm ortaklı şirketlerde özsermayeyı artırmak için hissedarlıgı cazip hale getirmek, hisse senetlennin değenm yüksek tutmak gerekiyor. Olkemızde hisse senetlennin değennın dagıtılan temettü oranı ile çok ilgili olduğu goruluyor. Bu nedenle şirketler temettü dağıtıp aynı zamanda sermaye tezyidi yapma yoluna gidiyorlar. înceledigîmiz şirketler ortalama olarak net kânn % 63'ünü temettü olarak dağıtma karan ahnış bulunuyorlar. îşletme sermayesi ihtiyacmm yüksek olduğu bir dönemde bu çok yuksek bir temettü dağıtım oranı. Ama tahminim, bu durum sermaye tezyidi ıçın gerekli. Pamukbank'm 27. kuruluş yıldönümü kutlandı Ekonoml Servlsl Pamukbank'm 27. kuruluş yıldonümünu kutladı. Özelllkle 1978 yılından bu yana hızlı bir gellşme gösteren Pamuk bank'm Turkıye'nln en buyuk dört ozel bankasmdan bıri haline geldığı belırtıldî. 1980'e göre gecen yıl aktıf, mevduat, plasman ve geiirlerinde buyük artışlar olduğu bildırilen Pamukbank'ın 651 mılyon dolar doviz gırdısl kazandırdığı ve toplam doviz gırdısının 760 mılyon dolara ulaştığı açıklondı. 1981 yıhna kadar yüksek enflasyon ortammda düşük faizle borçlanan şirketler kârh çıktı. Şimdi ise durum tersine döndü, artık şirketlerin özkaynaklarmı artınp kredi kullanımlannı azaltmalan gerekiyor. 5 5 gıtmeleri. yani aktiflerin devir hızlanm artırmalan ve faaliyetlerinin finansmanında özsermaye kaynaklannı artırarak kredı kullanımım azaltmalan gerekır. SORU Bunu yapabildi mi şirketler? Sizce 1981 yılı sonunda incelediğiniz şirketler sağlıkh bir mali bünyeye kavuşmuş kabul edilebilir mi? ERTUNA Kanımca şirketlerin saghklı bir bünyeye kavuştuğunu söylemek henüz mümkün değil. Şirketlerin nakit, müşteri hesapları ve stoklar gibi cari aktiflere yaptıklan yaürımlar çok düşük düzeylerde. Ortalama olarak cari aktif yatırımları toplam aktiflerin % 73,5'i düzeyinde. Bu oranm bu kadar yüksek olmasımn bir nedeni tabii ki sabit kıymetlerin değerinüı tarihi maliyetler üzerindo tutulması, ve değerlerin enflasyona göre duzeltihnemesidir. Ancak. cari aktifleri satışlarla karşılaştırdıgımızda da cari aktıflenn çok yüksek düzeyde olduğu görühnektedir. Cari aktifler 1981 yılı satışlannın % 74 77'si düzeyindedir. Diğer bu deyimle cari aktifler 269 günlük satış tutan düzeyindedir. 19731978 yılları arasmda yaptığımız 58 şirkeü kapsayan bir çahşma o yıllarda cari aktiflerin, satışlann % 6O'ı düzeyinde olduğunu göstermişti. 1981 yılmda cari aktif yatınmlarınm % 75 düzeyme yukselmesinin nedeni satışlarda çekılen sıkmtı ise bu durum önemli bir sorun olduğunun işareti kabul edilebilir. Stoklarla yıllık satışlan karşılaştırdıgımızda stok düzeylerinin de çok yüksek olduğunu görmekteyiz. Stoklar yıllık satışlann üçte biri düzeyindedir. Bılançolarm pasif tarafmı ıncelediğimizde yüksek duzeylerdeki cari aktif yatmmlannm finansman zorluklan yarattığmı görmekteyiz. Toplam kullanılan parasal kay Ç Ç Enflasyonist dönemde yara alan hisse senetleri, istikrar tedbirleri olumlu sonuç verirse tahvil ve mevduat . menkul sermaye yatırunı haline gelebilir. f 9 GENEL MUDUR ARANIYOR Merkezı Istanbul, yatırım yeri Orta Anadolu'da olan Anonım Şirket için, Yatırımı başarı ile gerçekleştırebılecek, ışietmeye alabilecek ve jirketi liyakat ile yönctebilecek Genel Müdür aranıyor Adaylarda aranan ozellikler, Fınansman, muhasebe ve genel ışletme bılgi ve tecrubesıne sahıp olması, 2 Tarıma dayalı sanayı ile itgiii ışletmelerde üst yönetım düzeyinde çalışma deneyimı bulunması, 3İştetmecilik veya Tarım konularında en az birinden lısans dip'.omasına sahip olması ve 1 yabancı dili çok iyı bilmesi 2 nci yabancı dil tercih sebebidir. 445 yaşından büyuk olmaması ve seyahat etmeye manı tıalı buiunmaması, İlgilenenlerm 1 fotoğraf ve özgeçmtşlerini içeren bir yazı ı!e "P.K 49 Mecıdiyeköy istanbul" adresine "Genel Müdür" rumuzu ile müracaatı rica olunur. Not Müracaatlar kesınlıkle gızlı tutulacaktır BUftCU REKLAM 11 •• Ç Ç Bugün bankadan borç aldığımız her 100 lira Ue ortalama 23 lira kazanıyor, buna karşıhk 25,5 lira faiz ödüyorsunuz. Bu durumda borçlanmadan işleri çevirmenin yolunu bulmak gerekiyor. 5 5 SORU Sayın Ertuna, şirketlerin ikinci hedeflerinin kârhhğı mümkün olduğu kadar artırmak olduğunu belirtmlştiniz. 1981 yılmda incelediğiniz şirketlerin kârhhk durumlan hakkında da bizi aydınlatabilir misiniz? ERTUNA Şirketlerin kârlılığı çeşitli açılardan inceIenebilir. Toplam kullanılan kaynaklar için elde edilen kârhhk, özsermaye kârlılıgı, hissedar kftrlılığı değişık bakış açüan olabilir. Önce toplam kullanılan kaynaklar için sağlanan kârhhğı ele alalım. Daha önce de belirttığimız sermayenin özsermaye içındekî payı degişik oldugundan sermayeye karşı dagıttıkları temettü sınai şirketler içm c o 65 dolaylannda. holding şirketler ıçın ise % 46 dolaylanndadır. Bu gorusmemizin başında da belırttiğim gîbi yıllarca once ödenmış 1000 TL. sennayeve karşı 1981 yıh kârından 650. TL veya 460. TL. temettü ödenmesi hissedann vatırımı için yüksek bir kârhhk olarak alınmamalıdır. SORU Şimdi bu kârhhk düzeylerini hissedarlar îçin alternatif yatırımlarm kârhhk düzeyleriyle karşılaşünrsak ne görüyoruz. Sizce 1981 yılı kârından dagıtılan ve yüksek görünen temettü oranlan ile hisse senedi yatınmları, tahvil ve mevduat sprtifikası gibi alternatif menkul sermaye yatırımlarından daha çekici hale geliyor mu? ERTUNA Bu sorunun cevabını verebılmek için önümüzdekı yıllarda temettü oranlannın ne olacağını ve buna bağh olarak hisse senedi değerlerının nasıl gelişeceğini bılmek ya da tahmın edebilmek gerekır. Tahvil ve mevduat sertifıkası ıle hisse senedınin farkı buradadır Tahvil ve mevduat sertifikasının ana parası değışmeyecegınden enflasyon altında paranın satmalma gucunün düşmesıyle deger kaybetmektedır Normal ko^ıüarda pnflasyona paralel olarak hısse senetlernın değennın yukselmesı gerekır. Enflasyonun yüksek oldugu son yıllarda enflnsvonla bırlıkte ekonomik durgunluk ve bunahm yaşandıgından hisse senetlerinin değerinin enflasyona paralel bir artış gosterdiği söylenemez. Ama önümüzdeki yıllarda istikrar tedbirleri olumlu sonuçlar verir de hisse senedı degprlprı artma göstenrse hisse senetleri tahvil ve mpvduat sertıfıkalanndan çok daha cazıp bu menkul sermave vntınmı haline gelebilir Bu. şirketlenn satışlarını canlandırarok aktıf kullanımlarını iyıleştırmeierıne ve kredı ktıllanırrını azaltmalarına bağh olacaktır. Kanımca bunları sağlamak ıcın şirketler fıyatlarından faviz vprme volıına gıtmelıdırlpr Cidde'de dışsatımcılar çok alıcıya yönelmenin tedirginliğini yaşıyor Seüm YALÇINER bildiriyor CİDDE Türk girişimcilerın ce <İnşallah>la duzenlenen, tBlsmlllahnla açılon Cıdde «Turkey 82» Fuarı cMaasallah» la süruyor. Fuarın ilk gününde, daha öncekl türlü oksllıkler yüzünden dertll olan dışsatımcıların yözlerl gülmeye başladı. ilk «bağlantı»lanm kurabllen taze girlşlmcll&r sevinclerinl glziemiyorlar. cTörk Ihroc Örttnlerl Fuarm ceşitll zorluklaıia acılablldl. Serolleneeek Qrönl»rl toaıyon Spor Servısınden arhadaşımız Hiltni TÜRKAY ile Ejı Aysel TÜRKAYm bir erkeh çocuhları dünyaya geldi. Tebrih eder, kuçuh yavruya sağhk ve uzun ömür dıleriz. CUMHURIYET ÇALIŞANLAR1 SORU Bu mekanizvnayı biraz açıklamak mumkun mü Sayın Ertuna: yani satış fivatında taviz vererek kredi kullamşını azaltma m»kanizmasını . ERTUNA Bıraz once de degındıgım gıbı bugune kadar uygulanan strateıide şirketler uretımlerını artırdıklarında fiyat indinmlerini bir alternatif olarak doğerlpndnmediklerinden satıg zorluklarıyla karşılaşıyorlar Bu ise çok pahalı kedılerle fınanse edilen «itok bınkımlerıne vol açıvor Kanımca artık bu stratejıyı desıştırme zamanı çelmıştır en son TIR komyonu 4 Ni rika'ya büyük ölceklerde dışsa rü Şerıf Egeli şöyle yorumlu Bu strateii tersine çevrıldığınde vanı fıvatlarda taviz vererek satışlar hızlandınldığında kapasıte kullanımı artasan'da Türkiye'den ayrıldığı tım yapanlar da, henüz Mah yor: cak, stok birikimı azalacak ve bunun sonucunda pahalı halde, tam 20 gün sonra Cid mutpaşa'dan topladığı malları banka kredilerine ihtıyaç da a?alacaktır Bu durumda bir ds'ye geleblldl. Bir yandan, Anadolu kentlerıne gönderme «Ortadoğu'da başlıco Ikl tür fuar ocıldığı halde «Sınırtanio düzeylnl aşamamış olanlar da alıcı var: Devlet ve özel sek yandan mali bunye güçlendirılırken dığer vandan kârlılık kl beklemelen nedeniyle 8tan var, Bazıları rahat ve huzurlu, tor. Bunların ilki, ülkelerarası da artacaktır. Bu strateiının çok sayıda fınna tarafından dartlannı düzenleyememek bazıları İse masa başından te sempati oranmda lyl alıcı olu yaygm biçimde uygulanması hahnde ise aşırı kredı talebıvten, bir yandan, çodırın Alr • lefonla Is görme olanaklarım yor ikincisi İse, kimsenin le bugüne kadar makul düzevlere ınpn kredı faı?lerinde condition aygıtları bozuldu0u Suudl Arabistan'ın sıcak bir kara koşına bokmadan kalltell de bir gerileme gorulebılecek ve daha realıst bir faız yapısı icin sıcokton bunalan glrlsim kentlnde kaybettiklerl icin en ve ucuz mala yöneliyor. Suudı ortaya çıkacaktır. SORU Sayın Ertunas anladığım kadar sizce şirketleciler ayrıca gündüzlerl calışmo disell. Arabistan, Iklnci grup alıcılarm maya alışmış Ortadoğulu Iscletkln olduğu bir ülke, bu ne rin şu andaki temel sorunu kârlılık düzeyleri yanmda mali bünyelerinin daha sağlıkh hale getirilmesi. Bu sağlandıleri yöneltmek gibi bir eorunlo Bu arada, deneylt dışsatım dente dışsatımcınm i»l bura feında kârlılık düzeylerinin korunması ve hatta kârlılık düda karsılaştılar. cılann bir bölümu ds, «Tek de da lorlosıyor.» zeylerinin yükselmesi doğal beklentiler olacak. galiba? ğli, eok olıcı» ya yönelmenln ERTUNA Evet Ancak şunu tekrar belirteyim: B««Türkey 82» tuannaVrtd dış tedJrginlIğlni yaşıyortar. tTüricey 82»ye Hlşkln g6rÖs nim «ödemlenm inceleme olanağı bulabildiğım 15 sınai satımcılar. Hglrto bir tophjluk Alıeılannı tlttzieşerek ceâal lerln hanglslnin doğru olduğu oluşturuyoflor. Aralarmda Or masının yarottı{|ı değişKdlğl bir kao cCMd* Mtarbnln «o kurulus ile 5 holding şirketınin mali tablolarıyla sınırh. Bu sirketler genel durumu yansıtmıyor iae vardığmnz sosuctadoflu, Afrtko, Avnıpo v* Am« Ante Paasriama O « M I MOdu nunda k«ndlnl göMeraook, l h J l ^ Ü i