Katalog

Cumhuriyet 8 12 NİSAN 1982 Deniz SÖM 1982 TÖRKIYE'S'INDE HEKİMLER.. HASTALAR.. HASTANELER., 8«Allah göstermesin..» «Şeytan kulağma kurpun..» «Dağlara taşlara..» Hastalıklara karşı günümüzde almabilen «önlem» •ler bazen de bunlar oluyor.. Hastalığı, tanrılann gazabı ya da kötü ruhların ivticuda girmesi diye kabul eden eski çağ deyimleriyle.. Hacettepe Üniversltesi Tıp Pakültesl Toplum He'kimliği Bölüm Başkam Prof. Dr. Nusret Flşek'in limin adı da «Patotoji.» Etyoloji ise patolojlnln hastalıklann nedenini araştıran koluna deniliyor. Etyolojik sınıflandırmaya göre, hastalıklarm oluşmasmda 7 neden var. Buna göre has talıklar; Travmalardan (yaralanma, baskı, ezilme), Fizik etküerden (sıcak, soğuk, ışm, elektrik), Zebirlerden (madenl, organik), Asalaklafdan, Mikroplardan (bitkisel, hayvansal), Virüslerden, Beslenme bozukluklarmdan kaynaklamyor.. Dünya Sağlık Örgütü, yer yüzündeki hastalıkları 999 grupta toplamış. Kesin sayı bilinmiyor ama alt gruplarla birlikte dünyada 5 bine yakm hastalık var.. Teknoloji ilerledikçe, has talıkların bölündüğü gruplarm sayısı da artıyor.. Kişinin kendinl ne zaman hasta saydığı konusu ise sosyokültürel duruma göre değişiyor. Prof. Dr. Nusret Fişek şöyle dedi: Genellikle kişj, kendisinden beklenen sosyal rolü yerine getiremiyorsa has ta olduğunu kabnl eder.. Örnegin, sabab kalktıfı zaman işine gidemiyorsa.. Kisinîn kültür duzeyt yükseldikçe, hastahk kavramında bekimln tanunma yaklasnr. Kültür düzeyi dttstik toplmnlarda saglık bizmet Pislik esittir hastalık: İçme sularımızın yüzde 40h saglıksız 17 HASTALIK GRUBUNA DAĞILMI Taburcu Hastahk grubn ÖUm 7.211 HASTANELERE 5TATANLARIN olao Enfekslyon ve 140.442 yüzde»» 7.7 Içinde £ Beslenme bozuksa hiçbir tedavi fayda vermez. Vücudun hastalığı yenecek güçte olması gerekir. Türkiye'nin sağlık sorununun temelinde ekonomik kalkınma düzeyimiz yatıyor. hastalık tanımı ise bilimsel. Hastalık, hficrelerde •e dokularda normal ohnayan yapısal ve fonksiyonel değişikliklerin ortaya çıkardığı durumdur.. lerinde basanya ulaşmak bu bakımdan zordur.. Çünkti, herşeyden önce W§i hekime ne zaman başvurması gerektiğini bilmiyordur. He kime başvurduğu zaman da hastabgı ilerlemiştir. TÜRKİYE'NİN HASTALIKLARI TOrklye'nln gündemlndeki hastalıklar ise kalp, kanser gibi «modern» hastalıklar değil, sıtma, zatürree gibi «ilkel» hastalıklar.. Bun lann nedeni de saglıksız çevre koşulları. Başta IstanbuJ olmak üzere hiçbir kentimizde kanalizasyon şebekesi yeterli değildir, insanlanmız saglıksız çevrelerde yaşamaktadır. îçme sularımızın yüz de 40'ı sağlıksızdır.. 2500 yıl öncesindeki Persler, eski Yunanlıların tersine temizliğe özen gösterirlermiş.. Herodot'un anlatımıyla: Bir akarsuya işemek, tükürmek. elini jnkamak hiç yapmadıkları seylerdir ve başkalarmın yapmasına da katlanamazlar; zira ırmağa en büyük saygiyı bes lerler.. Eski Perslerden 2500 yıl sonra bugün. îstanbul'da Kuşdili'nden Kâğıthane deresine kadarki akarsulara bakarsak, bunlar «üstü açık» birer kanalizasyon şebekesine benzer.. Üstelik, 2530 yıl öncesine kadar üzerlerinde sandal sefaları yapıldığı halde.. Zaman zaman, tehlikell boyutlara ulaşan salgın has talıklardan Sağlık Bakan HASTALIK BİLİMt 1 Günflmüzde hastalık blr bilim haline gelmiş. Bu bl lığı'nı sorumlu tutmak sanırız doğru olmaz.. Danışma Meclisi üyelerl Dr. Tan doğan Tokgöz ile Ibrahim Göktepe de aynı kanıdalar: «Temcl sağlık hizmetlerinde, çevre sağlı^ı şartlarmın iyileştiriltnesinde, baş ta kamu kuruluşları olmak üzere, Sağbk Bakanlığı dışındaki tüm kuruluşların çeşitli nedenlerden dolayı yapamadıkları görevlerin sorumlulukları hep Sağlık Bakanlığı'na yüklenmektedir. Örnegin, batakhkların kurutulmaması nedeniyle sıtmayı önlemek için Bakanlık palyatif tedbirlere yöneltiteektedir. Hattâ son Ankara tifo salgını da bunun çarpıcı örneklerinden biridlr. Kuruluşlar arası yapıyordu.. Bakan, kendimize yeterli besinimizin olmasına kar şılık Türkiye'de genel bir beslenme bozukluğu olduğunu anlatıyor ve 01 yaşındaki çocuklarımızın yüz de 5'inde ağır, yüzde 35'inde de orta ve haflf beslenme yetersizliği bulunduğunu söylüyordu.. Ya «temiz içme suyu» sorunu? Bakın bu konuda da su bilgiyi veriyor: «Ülkemizde emin, temlz İçme suyu temininden bugıin için, söz etmek son derece güçtür. Su kaynakları yönünden çok zengin olmasına rağmen Türkiye'de 88 bin 553 yerleşhn yerinin ancak yüzde 63'unde yeterli su bulunmakta, yüz de 3Tsl ise yeteTSiz veya parazıter hastalıklar 55.018 3.254 3.1 Urlar 31.083 1,153 1,6 Beslenme ve metabolizma hastalıklan 15R54 548 0.9 Kan ve kan japıcı organlann hastalıklan 40.628 1.099 2,1 Akıl bozuklukları 81808 2,130 4,4 Sinir sistemı ve duyu organları hastalıklan 10 446 7,2 Dolaşım sistemi hastalıklan 126.379 5 94S 9,5 Solunum sıstemi hastalıklan 177.433 4.060 12.8 Sindirim sistemi hastalıklan 242.184 1,470 5,5 Urogenital sistemi hastalıklan 112.071 879 29,5 Gebelik, doğurma ve lohusahk 565.694 hali komplikasyonları 27.889 173 1,5 Deri ve deri altı dokusu hastalıklan 38.073 134 2,1 Kemikkas sistemi ve Bağ dokusu hastalıklan 8.451 401 03 Doğuştan gelme anomiler 16.388 1.531 1,1 Peritanal morbidite ve morbiditenin bazı sebepleri 11.292 755 0,7 Septomlar ve iyice belh olmayan sebepler 178 071 7.687 9,8 Kazalar, zehirlenmeler ve cana kasdetme KAYNAK: SSYB Türkiye Sağlık tstatisük Tühjtı (1880) (1) 1978 yılı rakamlanna göre rımasına ne demeli.. Bu has talığın nedenini «patoloji» bilimi İçinde bulmaya olanak yok.. «Etyolojik» sımf landıfmaya göre bir «gerekçe» bulunsa bile «Türkiye. gerçeği»ne uymaz.. Bu hasta lığın nedenini bulmak için dilerseniz Van'a gidelim.. Dahiliye uzmanı olarak Van'da çalışan Dr. Yusuf Bayraktar, Kars'ın Çıldır ilçesi Sazlısı koyünde 1950 yılmda dünyaya gelmiş.. Ha cettepe Tıp Fakultesini bitirmiş.. Anadolu halkını yakından tamyan bir hekim.; Dr. Yusuf Bayraktar anlattı: laşıcı barsak hastalıklarındaki portör oranının yüzde 5.7 gibi bu stnınnm üç katına yakm boyutlara ula§tı^ını göstermektedir...» îçme suyu temiz olmayan. çopleri dışarda, lağımları açıkta Türkiye'nin 26 yıl sonra 90 milyona ulaşacak nüfusu ile, Sağlık Ba kanı'nm deyimine göre. «Toplum saglığı üzerindeki risk faktörleri artaeaktır..» Bir de atasözlerimiz var: «Güne; giren yere, doktor girmez..» «Her gün ye bir elma, eve doktor alma..» Atalarımız ayrıca, «tyi olacak bastanın doktor aya gma gelir..» demişlerse de bugün için bu söz pek geçerli değil.. Üstelik, ulaşımsızhktan hasta lar da doktorun ayağma gidemiyor.. Türklye'de köylerde değil. Hastalıklar travmalardan, fizik etkilerden, zehirlerden, asalaklardan, mikroplardan, virüslerden, beslenme bozukluklarından kaynaklamyor. Sağlık Orgütü'ne göre dün yada 5 bine yakın hastalık var. Köylü kadınların yüzde 90'ının midesi ağrır ve yıllar boyunea bu agrıyı çe kerler. Kente göçseler bile agrıları geçmez.. Çünkü ka dın sofrada en son yemek yiyen kişidir. Kocasını, kaymbabasını, kaynanasını, kayınbiraderlerini, çocuklannı doyurur, onlara hizmet eder. Sofraya oturamaz fakat sofradaki yemekleri gördükçe midesi asit salgılar. Asit, boş mideyi yakar ve hastalığa yakalamr. Ne tedavi yapılırsa yapılsın, ne ilaç verilirse verilsin, zama nında sofraya oturmadıkça mide ağrısı geçmez.. Van'dan bir otobüse blnip Hakkari'ye gidelim. Hakkari Devlet Hastanesi'n de yajtan. Jıasta^ra, soralım: Hastalık nedlr? Mikroptur.. Bilmem.. Pisliktir.. Bakımsızlıktır.. Bilmiyorum.. Üşütmekten olur« Soğuktur.. Hastalıktır.. Altınızı Islatabilirsiniz Mlnlcik çocuklar «Anadolu Liseleri» sınavlarına hazırlanıyorlardı. «özel dershaneler»e gltmek teydller. Aylar süren çalışmalar sonuna geldt. Dershanede öğretmen çocuklara öğütler veriyordu: Smavınız iki saat sürecek. Bu sizler Için oldukça uzun blr zaman. Sınava girmeden önce, gereksinimlniz varsa tuvalete gidin, smava öyle girln. Sraav sürerken çlşinlz gelirse. tuvalete gitmeyin. Olduğunuz yere altınıza işeyebılirsiniz! Bu smavı yapanlarca da doğal karşılanır. Bu öneri çocuklann çok hoşuna gitti. öğretmen haklı olmalı gerçekte. Çocuk canhıras smav sürerken, parmağmı kaldırıp: Öğretmenim tuvaletim geldl! dlyebillr, yanında bir ilglliyle gidebilir de: ancak saat çalışmaktadır. Dakikalar önemlldir... Çocuklar tay yanşlarına sokulur glbl, smavlara sokulurlarsa, kim billr daha neler görürler? Bu «Ankara notlan»nda, yitirdiğimiz Turan Güneş'ten söz etmek istlyordum. Şimdl, omm lçin törenler yapılıyor. Anılar anlatılıyor. Yine yazarım Turan Güneş'l. Bağışlar nasıl olsa... Yalnız çocuklar mı, büyükler de altını ıslatır! Kiml heyecandan, kiml korkudan... Güncelliğinl koruyan bir konuya değinmek istiyorum, dil konusuna. Milli Eğitim Bakanhgı, bir «Türk dili yüksek danışma kurulu> oluşturuyor. Yarm da, saat 16.00 ile 19.00 arasında ön hazırlık toplantısı yapılacak. Bir gazeteci olarak izlemek istiyorum. Gerçl, «akademi de akedemi» dlye tutturan Nazlı hanım, Kabaklı'yla birlikte hem bu kurulun üyesi, hem de bir yazar olarak «akıl bocası> gibi. Şöyle yazdı: «... Misal verelim: Dil meselesi. tktidar mensupları, Türkcenin bir çıkmaza girdiği bnsnsunda çeşitli açıklamalar yaparak, Usan tahribatuun altında yatan ideolojik sebebi kamuoynna defalarca duyurdular. Bilim de dilimizin nasıl yanhş kök ve eklerle bozuldugrunu gösteriyor. Ama ne yazık ki, bir dil akademisinin kurulması hususundaki teşebbüsler yarım kalıyor. «Bilimler akademisi» gi bi ilim ve ibtisasa değer vermeyen, ttstelik hedef saptıran hatah bir tasarı Uzerinde duruluyor. Teshîs doğru, dilimizi tahrip edenler ortada, ama yanlış tedavi yolları seçiliyor. MilH Egitim Bakanuğı'mn bugünkü kadrosu dil davasına samtadyetle inanmış ve badiselere vakıf şahıslardan oluçsaydı, bu dönemde kültür bubram temelden balledecek köklü çözümler getirilebilirdl.» (Tercöman, 26 mart 1982). Kurula Nazlı hanım, «Siyasa! ve Sosyal Araştırmalar Vakfı» adına katıldıgma göre, ilginç görüşlerini orada da yineleyecek demek... Kırk dört kişi çağrılmış. On üçü Mllli Eğitim Bakanlığmdan, üçü Milli Savunma Bakanlığı'ndan, üçü Kültür ve Turizm Bakanlıgradan gelecek. Üniversiteler unutulmamış. Bir de üniversitelerara sı Kurul temsilcisi var. Türk Dil Kurumu'ndan bir temsilci. îki de profesör çağırılmış. Gazetelerden temsîlciler var. Yarım günlük gündem de ilginç: «Sayın kurul tiyelerinin görüs ve önerflerinin» şu konular üzerinde karara bağlanacağı vurgulanıyor: 1 Türk dilinin bugünktt durumu ve alınması gerekli görülen önlemler: a) Yasal düzenlemeler. b) Teşkilat düzenlemeleri. c) Eğitim ve öğretime ait görüşler. 2 Türk dilinin toplumumuzda kullanılması (?), yaygınlaştırılması (!), zenginleştirilmesine ait görüşler. 3 Dilek ve temenniler. özetle anlaşılan şu: Dilimlzin özleşmesl akımı bir sorun olarak görülüyor. Bu sorunun glderilmesi için yasalar çıkarılması, örgütler kurulması düşünülmekte. Nasıl yapüacaksa, saptanacak diltn halk tarafından kullanılması (?) öngörülmekte... Gündemin son maddesi: «Dilek ve temenniler» Dilek Türkçe, temenni Arapça. Ikisl de aynı anlama gelir. «Saygı ve bürmetlerimle» der gibi. Bu İki sözcüğü yan yana kullanmca dllimiz zenginleşmiş mi olacak? Atatürk'Ün başlattıgı, elli yıl süren dil devriminl bir günde değiştirmek olanağı var mı? Hani, dilimizi yabancı diller boyunduruğıandan kurtaracaktık?. Gazeteciler dil uzmanı değillerdir, olmaları zorunlu da değlldir. Ama gazetecinln Atatürk'Ün dil devriminl savnnması baş görevtdlr... Türkiye'nin gündemindeki hastalıklar kalp, kanser gibi değil; sıtma zatürree gibi ilkel hastalıklar. Bunların nedenleri de saglıksız çevre koşulları. koordinasyon saglanmadıgı, radikal tedbirler abnmadıği sürece, başka kuruluşların faturalarım hep Sağhk Bakanhgı odemek mecburiyetinde kalacaktır..» hiç suyu olmayan yerleşme yerlerini oluşturmaktadır. Bu kantitatif yetersizlfk yanında çok daha önemil olarak içme sularımızın yüz de 3147'sinin sağlıfa elverişli olmadıgının belirlenmesi anlamlıdır.. Bir toplumun bulaşıcı barsak enfeksiyonlarmdan bakteriyel portör oranının yüzde 2'yi aştnası halinde bulaşıcı barsak hastalıklan yönünden ağır risk altında bulunduğu kabul edilmektedir. Oysa yapılan araştırmalar Türkiye'de çeşitli bu HER GÜN YE BİR ELMA.. Evet önce sağlıklı çevre.. Sonra da yeterli beslenme.. Hastalıklara karşı almması gereken önlemler kısaca böyle.. Ankara Tabip Odası Başkanı Dr. Nevzat Eren bu konuda; Beslenme bozuksa hiçbir tedavi fayda vermez. Vücudun hastalığı yenecek güçte olması gerekir. Türkiye'nin sağlık sorunu da ekonomik kalkınmada yatmaktadır dedl. SAGLIKSIZ ÇEVREMİZ UZERİNE.. Ankara'da «zehirli hava» nedeniyle çocuklann ve yaş lıların sokağa çıkmamaları istenirken Sağlık Bakanı Prof. Dr. Kaya Kılıçturgay da Danışma Meclisi kürsüsünden bütçe konuşmasım 11 ve ilçe merkezlerinde her yıl 5070 bin arasında çocuk zatürreeden ölüyor. Bir kaç penisilin iğnesi alabilseler ölmeyecekler... Çevre koşullarmın yanında sosyal yaşamdan kaynaklanan hastalıklar da önemli boyutlara ulaşmış durumda.. örneğin, büyük kentin gürültüsü ve kargaşası içinde yaşayanların ço ğu «metropol hastalığı»na tutuluyor.. Sinirler gerildik çe geriliyor.. Ya Anadolu kadırunın yüzde 90'ının midesinin ağ YARIN: TÜRKİYE'DE HEKİMLİK EĞİTİMİ DIYARBAKIR ÜNIVERSITESI TIP FAKÜLTESİ DEKANLIĞINDAN DUYURU (ARAŞTIRMA GÖREVLİSİ ALINACAKTIR) Fakültemizin açağıda belirtilen Blrlmlerinde (Bilim Dallannda) açık bulunan öğretim Yardımcısı kadrolanna 2547 Sayılı Yasanın 32. Maddesi gereğince sınavla ARAŞTIRMA GÖREVLÎSÎ almacaktır. Başvurma süresi, 22 nisan 1982 perşembe günü mesai bitimine kadardır. Yabancı Dil Smavı 28 nisan 1982 tarihinde, Bilim Smavı ise 30 nisan 1982 tarihinde yeni binamızda vapılacaktır. Başvurn için gerekli belgeler: 1 Pullu dilekçe (Bu dilekçede Bilim ve Yabancı Dil Dallan, ev adresi ve varsa iş adresi belirtilecektir.) 2Blyografi, 3 Öğrenim belgesinin Noter tasdikll sureti, 4 Potofirraflı, nüfus cüzdanınm Noter tasdikll örneğl, BİRİM ADI KADRO (BtLtM DALI) ÜNVANI ADET 1 Genel Cerrahi Asistan 3 1 2 2 4 1 5 2 1 1 1' 3 1 7 î 1 3 3 2 2 2 1 2 1 1 •'FARKLI" MAGAZtN DERGlSl NOKTA'nın 9. sayısı ilginç konularla çıktı • tŞ DUNYASI KnstelH "Ben para'nın Lüks Ncrminiyinı" • MAGAZtN • Ayderoir Akbas TV'de "PAHH" dedi BELGE • Stalin'in celladı Beria • S AN AT • Tablolar da yatınm konusu oluyor • ÇOCUK • Ana karaında MOZART dinleniyor • StNEMA • Arabesk Glmlerin mucidi... AYRICA..Haftanın SÎNEMA. TV, SANAT. EDEBİYAT. SPOR aktüalitesi NOKTAda • SÖYLCVh» 3 CILDİ DE ÇİKTI ıwıı<ı « » m Tw toıtl J» ı 2 Ortopedi ve Travmatolojl > 3 Göz Hastalıklan > 4 Kadm Hast. ve Doğum > 5 GöğüsKalpDamar Cerrahisi > 6 Anesteziyoloji ve Rea. > 7 î ç Hastahklan Uzman > > Asistan 8 Göğüs Hast. ve Tbc. » 9 Enfeksiyon ve Troplkal > » » Uzman 10 NöroloJİ > » Asistan 11 Pslkiyatrl Uzman 12 Çocuk Sağhğı ve H a s t Asistan 13 Deri ve Ztihrevi Hast. 14 Radyoloji 15 Blyokimya 16 HalkSağhgı 17 18 19 20 Patoloji HistoloJİ Medikal Biyololl Biyofizlk * 2 1 Nöroşlrurjl 22 Fizik Tedavi ve Reha. (1 kadroya Uzman Araştırma Görevüsi almacak) EVLİ BİR GAZETECİ Aksaray, Pmdıkzade, Top kapı, Koca. M. Paşa dolaylarında 10 bin liraya kadar kıralık ev anyor. Tel: 20 97 03'<len 37 41 nın arkasında "farklı1(biri vardır. Hllyen (Halk Saglıgı Bilim Dalı 2, Deniz Tıbbi Tahlil Laboratuvarı açıldı ^ Bakteriyolog Dr. Vural Güven f | Hayati Kimya Dr. Bilgin Kaynak Istasyon Cad Odak Işhanı Kat 3 Bakırköy Tel: 70 14 63 T.C. BALIKESİR İÇRA TETKİK MERCİİNDEN Sayit 1982 / 9551 Balıkesir ili Vakıf İş Hanı'nda zemin katta konfeksıyonculukla müteşekkil borçlu Erdal Özen tarafından teklıf edilen konkordato muvafık görülerek, borçluya 24/3/1982 tarihinden baş lamak üzere iki ayhk mühlet verilmiştir. Bu hususa itırazı olan ala= cakhlann ilan tarihinden itıbaren yedi gün 1çinde istida ile hakimbgimize müracaat edebileceklpri Icra Iflas Kanununun 288'nci maddesi uyarmca ilan olunur. 24/3/1982 (Basın: 13780) 2531 Bilim Dalı İçin 1), üzman Asistan fBosiPl: 13826) 2540 YAZLIK VİLLA Kıyıkent'te dubleks vil la yaz mevsimi için kiraya verilecektir. Iş saatlerinde: 26 4808'e başvurulmaaı. SATIÜK İCCEBECİDE SATILIK EV 120 M2. Tel.: 11 28 07 11 30 12 SATILIK WALKMAN SANİO Telefon: 41 21 43 Erken teşhis, erken tedavi kurtancıdır. Doktorunuza koşunuz. Türk Kanser Araştırma ve Savaş Vakfı ANKARA