Katalog

Cumhuriyet 2 alkla yönetim arasındaki llişkilerde yazılı kurallann çokluğu önemli sorunlar do&urur. tlişkilerin tadsızlaşma sında en büyük etken yönetimin anlaşılma sı güç teknik bir dil kullanması, forma litelerin çokluğu ve yönetimin biçtme ge reğinden çok önem vermesidir. Bu du» rumdan her düzeyde yönetilen sürekli olarak yakınır. Devlet kuruluşlatına işi dü 5en kişinin korktuğu en önemli şey, for malite çokluğu ve bu kuruluşlarda egemen olan fakat kendisinin bir türiü anla yamadığı ve alışmadığı usullere uymak zo runda kahşıdır. Hasta olmasına karşın sırf formalitelerden çekindiğl ve üşendiği lçin hastanelere başvurmaktan kaçman ki şi sayısının oldukça çok olduğu ileri sürül mektedir. Kitap okuma alışkanlığı olması na karşın sırf formalite külfetinden yıldı ğı içln kütüphanelere gitmekten kaçınan aydın sayısının az olmadığını araştırmalar ortaya koymaktadır. Devlet dairelerinde 15 leri allak bullak olan insanlanmızın sayısı hiç de az değildir. Herkes devlet daıre lerindeki kırtasiyeciliğin sıkıcı ve sinir bo zucu külfetinden oralara işi düştüğü oran da ve toplumsal konumuna göre payını al maktadır. Bu oran özellikle seklz ayn ver gi beyannamesinin verilme ayı olması ne deniyle geçen mart aymda iyice kabarmış tır sanırız, OLAYLAR VE GÖRÜŞLER 1 NİSAN 1982 H Formalite Çokluğu Çıkarcılara Yarıyor FORMALİTE ÇOKLÜĞUNDAN BÜTÜN KESÎMLER YAKINDIĞî HALDE, BU DURUM BİR TÜRLÜ DÜZELTİLEMEMEKTEDİR. KIRTASİYECİLİĞİN SÜRÜP GİTMESİNDE BİR KISIM KAMU GÖREVLİSİYLE SİYASALCILARIN ÇIKARI BULUNMAKTADIR. Doç. Pr. Metin KAZANC1 SBF Basın Yayın Yüksek Okulu Öğretim ÜyesJ Bugün ülkemizde sayı almış onbirbin dolayında yasa bulunmaktadır. Yönetme lik ve tüzük sayısı yüz bini aşmıştir. Bu ka dar çok düzenlemeyi yurttaşın izlemesi ve bılmesi olanaksızdır. Ayrıca buna bir de kamu görevlilerinin formaliteleri olabildiğince artırmak konusundaki eğilimlerini de eklemek gerekir Örneğm 1979 yılında Maliye Bakanhğı kendi alanında 43 yasal ve yönetsel düzenleme yaymlamışnr. Bu 43 yasa. tüzük. yönetmelik ya da sırküler kendilerinden önce gelen değişik tarihler de yayınlanmış 302 düzenlemeye yollama yapmaktadır. Bu 392 düzenleme de yine kendiîerinden önce yaymlanmış 1200 do layında başka düzenlemelere yollama yap maktadır. Böylesine karmaşık ve iç içe gırmiş kurallann tçinden çıkmak değil «sade vatandaş», konunun uzmanlan için bile başh başma bir sorundur. Yalnızca yeni gelışmeleri tzlemek için günde en az iki saat Resmi gazete okumak gerekmekte dir. Bu zorunluluk kuşkusuz terimlerl en azından anlamış olanlar içindir. «Sade va tandaşın» böyle bir gereği yerine getlrmesine tnaddeten olduğu kadar eğitsel olarak da olanak yoktur. Ancak hemen belirtelim ki «sade vatandaş* oldukça basit sorunlan için bile yönetimin karmaşık formalitelerini aşmak zorundadır. Yönetime başvuran bir kişi kendi sorununun ne zaman. hangi yönâe ve kira tarafından çözüleceğini, sonuca bağlanacağını bilmemektedir. Çünkü yönetim içinde kamu görevlilerinin çalışmalannı bl çim ve zaman yönünden belirleyen düzen lemeler yoktur. Ortada genel olarak oir be lirsizlik vardır. Yönetilen. üiski kurduğu evrenin ne çalıgma usullerini ne de bu evrene egemen olan düşünce sısteminı kav rayabilmektedir. Bu durumda ortaya çıkan sonuç yönetilenin kamu görevlisıne tuslimı yetidır. Bir başka anlattmla yöneuleuın bu eksikliği, her şeyi yöneticıye tesiım etme sonucunu doğurur. Ayrıca rüşvetın, değişik tnaddi çıkar sağlamamn en önemli arac larından bin burada yatmaktadır. Bu oifou rüşvet için gerekü ortamı oluşturmaktacnr. Formalitelerin ve yonetsel usullerin oluşturduğu bu ortamdan önce kamu gorevlileri kendilen için yararlanmaktadırlar. Kamu görevlilerinin yalnızca maddi çıkar ları değil aynı zamandan halktan saygı görme istekleri de bu ortam içinde karşılanmaktadır Ikinci olarak siyasal nltelikli kişiler de formalite çokluğu. aşırı biçim düşkünlüğu nedeniyle aksayan yöneticı yönetilen iliş kilerinden yararlanmaktadırlar. Normal ya da oiağanüstü dönemlerde yönetim halk ilişkilerinde aracıhk yaparaK değişik nitelikte olmak üzere kandilenne çıkar sağlayanlar bulunabilir. Bu konuda en açık örnek siyasal nitelikli kişilerın kendi galecaklerini ve seçmenleriyle olan iyi ilişkilerini sürdürebilmek için bu aracıuğı kendilerine görev edinmiş olmalarıdır. Halk yönetim ilışkilerinin ıstenilen biçimde yürümemesınden kenaileri yararma sonuç çıkaran bir başka küme aracı kategoriler»dir. Gümrük komisyoncuları, mali müşavirler, iş takipçilerı, lş takibi ile uğraşan avukatlar, muhasebe bürolan dili anlaşılmaz, usulleri anlaşılmaz yönetim dünyasma işi düşen kişlnin nasıl girebileceğini ücret karşılığı gösteren öğ reten kişiler ve kurumlardır. Bu tur aracüar asıi olarak yönetilene kendilerınin çok iyi büdığı yönetim dünyasma nasıl başvurulacağını, hangı formalitelerin yerine getirileceğuıi ve onlann pdf noktalarmın neler olduğunu açıklayan ve bunun karşılığı bir rant alan kışilerdir. Hemen eklemek gerekir kı. bu kışılenn hizmetlerini, kuşkusuz ödeme gucü olan kışı ve da kuruluşlar satın eiabilecek buna karşılık toplumun alt kesimleri yönetitn kanjisında yalnız kaimaktan kurtulamayacaklardır. Işın ılgınç ya'ü, yönetimi yeniden düzenlemesı gereken, formaliteleri kaldınp yönetimi çevreye açacak olan kişılerle. yönetimin çevreye kapanık olmasından kendilerine çıkar sağlayan kişilerin aynı kişiler ya da kümeler eimasıdır. Yönetımle ılişkide formalite, anl&şılması zor teknik dıl. karmaşık usullerin yaraıtığı engeılerle kanjilüşan yönetilen. yönetun karşısında eğer völnızsa yanı aracı künıelerin yardımını saglayamıyorsa, kendi sorununu kısa surede, ıstenilen biçimde sonuçlandırması çok zor olasılıktır. Gazetelerden oğrenıldiğıne göre emekli aylığını aylarca hatta yıllarca bağlatamayan memur ya da işçı emekhsı vardır. Imar so runlarını bir türlü çözdüremeyen gecekondu sakini sayısı, eu olmasa gerek Küçük esnafm vergi dairelerı ile olan ilişkısı bu kesim için sürekli ve önemli bir sorundur. Bu olumsuz tabıonun örneklerı çoğaltılabileceğı gıbı bu gelışrneye bir de aksayan ilişkilerın yol uçtığı sosyal refah azaimasını da eklemen gerekecektır. Buna karşılık toplumun daha varlıkh ve örgütlü kesimleri. siyısal erki ya da bürokratik gücu elinde bulunduranlann ara cılığı. tanıdık ülşkısı, aracı meslek mensuplunnın yardımlarını ücret karşılığı satın alarak sorunlannı yönetim içmde kolayca ve istenilen yönde çözme olanağına kavuşmaktadırlar Kald. kı onlara bile bir malıyeti olan bu durumdan yıne aynı kesim haklı olarak yakınmaktadır Işadamlarının hemen her toplantısında yönetimdeki formalite çokluğundan yakınılır. Fakat sorunun çözümü yalnızca yönetim için de değildir Çünkü usuı ve formaliteler yalnızca teknik bir zorunluluk değil siyasal ve ekonomik olarak toplumdan belirli bir rantı elde etmeniri en etkili araçlarından biridır Kırtasiyecılığin devamında bir kesim kamu görevlisinin, siyasalcıların ve aracı meslek mensuplarınm büyük çıkan buıunmaktadır. Cumhuhyet Sahibi: Cumhuriyet Matbaacılıkve GazetecilikT.A.Ş. adına NADİR NADl r Cenel Yayın Müdürü: Müessese Müdürü: Yazi Işleri Müdürü: Basan ve Yayan „ HASAN CEMAL EMİNE UŞAKLICİL OKAY G Ö N t N S İ N Cumhuriyet Matbtacılık ve Gazeteciltk T.A.Ş. POsl* Kulusu: 246 İstanbul Tel: 20 97 03 (S Htt) . .. . . BÜROLAR • ANKARA:Konur Sokak np. 2*/4 Yenişehir Tel; 17 58 25 17 58 66 Idare: 18 33 35 • İZMİR: Halit Ziya Bulvarı No: 65/3 Tel: 25 47 0913 12 30 • ADANA: L Sonuç Atatürk Caddeai. Türk Hava Kurumu işhanı Kai 213 Tel: 14 55019 731 TAKVİM İMSAK GÜNE5 ÖĞLE İKİNDİ 1 Nisan 1982 AKŞAM YATSt. 5.04 6.43 13.18 16.52 19.33 21.07 Formalitelerin Oluşumu Kamu yönetimi içüıde söziü açıklama lara güvenilmez. Her şey yazılıdır. Her türlü eylem ve işlem yazıya dayanma'k, belgelenmek zorundadır. Çalışanlann birbir leriyle resmi ilişkilerinde yazılı usuı ege mendir. Çünkü bu ilişkiler içinde olup bitenin belgelenmesi gerekir. Ayrıca yazılı biçimin yalnızca yönetira ve onun ıç iliş kileri açısından değil, yurttaşın da belirli haklanıu koruyup ona güvence sağlaması açısından bir önemi vardır. Ancak ne var ki yazılı biçim ve onun bağımlj sonucu olan formaliteler yukarda çizdiğimiz makul smırlar ve amaçlar içinde kalmayıp bir toplumsal sorun olarak karşımıza çıkraaktadır. Formalite çokluğu ve biçime düşkünlük kamu görevlilerinin ve yönetimin yurt taşa karşı kullandığı ve kendisini koruyan bir kalkan görevi görmektedir. Bu kalkan hem özel kesime hem de «sade vatandaşa» karşı kullanılır. Ancak ilk küme bu koru yucu kabuğu delip geçerken «sade vatanöaş» ona takılıp kalır. Bu olguyu v© onun sonuçlarını tartışmakta yarar buhmmaktadır. C Cumhuriyet 1 NİSAN 1932 ÎSTANBUL'DA NE VAKİT BİR LIMAN OLACAK? Komşumuz Yunanistan'm ınşa ettirmış olduğu Pire Umanı bir buçuk ay kadax evvel merasimle açıldı. Pire limanı küçük çapta asri bir limandır ve ulusiararası ticarette oynıyacagı rol itibariyle onun gittikçe artacak faaliyetlere zemin olacağını tahmin etmekte de hata yoktur. Avrupa ve Asya arasında mühim bir transit merkezi olacağı ortadadır. Pire limanı. bize 8enelerden beri üzerinde durdugumuz istanbul limanmı tekrar hatırlatmaya kuvvetli bir vesiledir. Pire limanı olsa da olmasa de biz tstanbul'da bir liman meydana getirmeye muhtaç ve mecburuz. Evet, îstanbul'da bir liman şirketi vardu". Fa kat şirketten evvel tstanbul'da liman yoktu, şirketten sonra da . latanbul'da bir liman yok tur. Burada eşya, deniz ortasına demirliyen vapurlardan mavnalara nakledilmek ve mavnalardan da nhtımlı. nhtımsız, her halde hemen hemen hiç maçunasız sahillere bın müşkülat içinde aktanlmak 6uretıyle çıkarılır. Yüklet me ameliyesi de bunun aynıdır. Vaktıyle bu yükleme ve boşaltmayv serbest mavnacılar tutturabildikleri fiatla yaparlardı. Şimdi ise ameliye muayyen ücretlerle inhısar şırketine intikal etmıştir. Işte tstanbul lımanı ve ışte tstanbul Liman tnhisan Şirketi. Limansız memlekette 11 man şirketi. Ozelhkle Pire limanı yapıhp açıldıktan sonra îstanbul'da bu asrın istediği bir liman meydana getirilmesi artık daha fazla tehir edilmesi mümkün olmayan bir zaruret olmuştur. Yoksa tstanbul şehrl hakikaten ölür. Bütün dünya tarihinin en büyük abidelerinden ve bütün d'nyanın en güzel yerlerinin en başta gelen sayılılarından blri olan tstanbul ölüme bırakılamaz. Bilhassa asri liman tesisatıyla ona yeni bir can ve kan vermek lazımdır. Yunus NADÎ ÜICT OKTAY AKBAL HfiUR Sevda Türküleri »• okurlardan... ITÜ btinyesinde kalmak istiyoruz «fstanbnl Teknik Ünlversitesı Maçka Elektrik Faktiltesi» ögrencileriyiz. YÖK taratından hazırlarap, Milli Eğitim Bakan lığı'na sunulan ve önümüzdeki giinlerde yasallaşaoak olan tasarıyla Maçka Makina, Maçka tnşaat Pakültelerl üe birleştirilerek «Mühcndisllk Fakültesi» adı altmda İstanbul Üniversitesi'ne bağlanılmak isteniyoruz. Hazırlanan tasanda bl:n Ugilendiren bölüme ait karann gerekçesi yüksek öğretim kanununun «Bir Üniversitede ay nı dalda öğrenirn yapan Ud paralel fakülte bulunamaz» blçimmdeki hükmüdür. Bu hülc mün tartışılırlığı yanında, bizim durumumuza uymamaktadır. Çunkü her ne kadar elektrik lakülteleri adı altındaysak da OümUşsuyu Elektrik Fakültesi'ndeki öğrenim tle bir paralelliğimiz yoktur. Daha modern, değişik eğitin» sıs temi ile fakliltemize ait dinatnik bir öğretim kadromuz ve ayn imkanlarımız vardır. Bu nedenle ÎTÜ Maçka Elektrik Fakültesi olarak kalmak lstiyo ruz. Gözden teaçmlmaması gereKen bir nokta iso gene aynı hukümden etkilenmesi gereken t.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İle ODTÜ Gaziantep kampüslerinde hic bir değişik lik yapılnaamıştjr. Bu durumda sadece bize uygulanan hükmün manası anlaşılamamıştır. Ayrıca Maçka Mimarlık va ÎTÜ Mimarhlt Pakülteleri «Mimarhk Fakültesi» adı altında Î.Ü.'ne bağlanuken Beşiktaş Mimarlık Y.O."nun ÎTÜ'ye t>»6 lanmasındakl tutarsızlık açıkça ortadadır. Kaldı ki. tTÜ'deki iki fekültento en son çözüm olarak birleştirilmesi var ken Î.Ü.'ne bağlanmak, bu konuda çözümU imkansız bir ÇOK sorun yaratmak demektir. Şunu da vurgulamak gerekir ki, biz Üniversite suıavmda açık olarak tercihlerimızi ÎTÜ'ne yazdık. Kendi sahasında tanınmışlıgı ve eğitim slstemi ile iş bulma olanaklarının çokluğu bizim bu seçimi yapmamıza neden oldu. Yoğun çalışmamızm ve fedakarlıkları mızın sonucu kaaandığımız, >u hakkımız şimdi bir anda ellmizden alınmak isteniyor. Tasarınm bu biçimde yasallaşması halinde, çok büyük manavi ve maddi sararlara uğ rayacağız. Bu durumda ilgililerden ricamız ÎTÜ bünyesinde kalmamız ve ÎTÜ'lü mühendisler olarak Ulkemize hız raet şevkimiz ve azmimizin kı rılmamasıdır. İTÜ Macks Elektrik Fak. Oğrencileri «... şiir, insanın duygusal tarihinin en eskl kaynakçasıdır...» Doğrudur, tnsanoğlu duygulannı şiirle bellrterek uygarlığın temellerini atmıştır. Durup dururken «sanat» nerden çıktı? tnsan reslm çizmeyl, heykel yapmayı, şarkı söylemeyi, dize düzmeyi durup dururken ml başlattı? Bir dürtü yok mu, bir güclü etken, ağır, ama tatlı bir İç baskı? Vardır, o da şgvi'dir, yanl «aşk»tır. Bir İnsanın, karşı cinsten birine karşı önlenme2 bir yakınlık duyması; onunla bütünleşmeye çaguan güçlü bir itilişin etklsinde kalması... Aşk'ın tanımı bu mudur? Sabahattin Eyüpoğlu aşkın en güzel tariımını bir köylüden dinlediğini yazar: «Sevdigini alamazsın aşk olur.» Nasretttn Hoca da kaç kez aşık oldugunu soranlara «Bir kez oluyordum, UstUmttze geldiler» detnemlş mi? Hem bunlardır. hem değildir 1.. Şurası kesln ki, bu, aşk dediğimiz duygudur şalrl şiir söylemeye, besteciyi, heykelciyl, ressamı yaratmaya yönelten. Hlç değilse başlangıçta bu yönetmede en büyük pay sahibi olan... «Aşık dendi mi halk ozanı aklımıza gelir. Daha doğrusu şair ile aşığın özdeşleştiğinl sezeriz» dlye yazıyor. Canberk. Küçük bir güldeste çıkta Yeni rürkü yayınlannda: «Sevda Türküleri». Değişik uluslann şairlerinden seçümlg aşk şiirlerl. Şair Eray Canberk*ln çevlrileri... Şllr çevlrisl, tşte üstünde tartışılacak önemli bir konu! Şllr çevrillr mi, çevrilmez mi? tçinden çıkılmaz bir sorun! Bir şilr. çevirisindekinden elbette çok ayn bir şiirdir, burası kesin.. Ama güzel. başarılı şlir çevirileri de vardır. örnek mi? Yaşar Nabl'nin Lamartine'den «Göl», «Orhan Vell»nin Rostand. Vlllon; Anday'm Poe'dan«AnnabelLee»; Necatigll'ln Rllke çevlrileri llk aklıma gelenler... Bunlar asıllanna yakın güzellik taşıyan çevlrl örnekleridtr. Eray Canberk, Apollinaire'den Oesnos'dan, Eluard'dan adını İlk kez duyduğumuz Mitra, Vien, Holan, tslam vb. şalrlere kadar çeşitli ülkelerln şairlerinden çeviriîer yapmış, bu kitapta hepsinl toplamış. tşte Prevert'den «Şarkıların en kısası «Kafaının içinde şarkı söyleyen kuş Seni sevdlğimi tekrarlar durur bana Senln beni sevdlğinl bana tekrarlar durur Kuşun agzında bir usandırıcı nakarat Gebertecegim onu yarın sabah». Vlen Şe Lan adlı Vietnam şairi «Sen gldince akşam gelir Yltirir kuşlarını bahçe Sen gellnce aydınlık gelir Açar bütün su çiçekleri» Madagaskar şairi Banaivo da «Sırauan bir askın türküsü»nde şöyle diyor: «Beni sevme tatlun gölgen gibl gölgeler silinir akşamları güneş doğana kadar uyamk kalmanı isteyemem karabiber gibi de sevme biber mideyi yakar acıkınca istiyemem yastığm gibi de sevme gündüz bir araya gelemeyiz». Şairler. sevdiklerl 1çin yazmışlar da yazmışlar... Bugünlerde Can Yayınlan'nda Orhan Vell'nin «Çeviri Şiirleri» de çıktı. Başarılı şiir çevirtslnln en güzel örnekleri bir araya toplanmış. Daha çok Fransız şairleri.. tyi şair olan, iyi şiir çevirlcisi olur. Dranas, Tarancı, Anday. 6. Rıfat, Necatlgil gibi Orhan Veli de dillmize güzel çeviriîer kazandırmıştır. tşte, Ronsard'dan İki dörtlük: «Zaman geçiyor sultanım, geçlyor zaman Zaman değH geçen en güıel çağı ömrün O büyük dalga blzl de alacak bir gün Göçüp gitüğimiz gün blz de bu dünyadan Unutulur sevdiğimiz sevildiğimiü Sevmeye bakın geçmeden gtizelliğlnlz.» Aşk şiirleri, yalnız sevllen insanın övgüsüyle, özlemtyle dolu değildir; insanoğlunun doğada, toplumda. kısacası yaşamda varlığını duymasıdır. Goethe «Ben slrf seviyorsam bundan slae ne?» dermiş... Bu söz de. şiirlerde dile getirilen aşkın. daha çok sanatçının kendi düşlerlnin. kendi özlem'nin blr ürünü. olduğunu göstermez ml? CZDGünün HcmlanCZD mzm VE TUFAN Yerll malı Hızır ve Tufan yangın söndurme makinalannı en uouz fiat ve en uygun şartlaria yalnız, «Selahattin» yangın ma kinalan ticarethanesinde bulabilirsiniz. Hızır markasımn yalnız kendilerine ait bulundugunu tddia eden Halis Beyefendi ile aramızdald mukavelenin, «Hızır» alameti farikası hakkındaki maddesi: Madde: «34 senedenberi müştereken çahşan ve müştereken meydana getirilen Hızır yangın söndürme makinalarmın alameti farikası Halis Selahattin şirketine aittir. Eski Gümrük Sokak Mader Han. Galata. Türkiye nin en hüyuk lastik r ISMARLAMA ELBİSELER artan üretinti paralelende bayilik teşkilafım daha da büyutiiyor Lassa zengin lastik ebat ve tipleri ile her türlü araç sürücüsünün talebiniyerindevezamanındakarşılamakamacıyla, bayilik teşkilatını genişletmektedir. Bu amaçla.yurt sathında ilave bayilikler verilecektir. Müracaatların bizzat veya yazıyla aşağıdaki adrese, 30 Nisan 1982 akşamına kadar yapılmasını rica ederiz. Yerli ve Avrupa kumaşlarından kusursuz ısmarlama elbiseler 20 liradan başlar. Kazmirci Ali Ziya Müesseseleri. Eminönü. Hürriuet 1 sanat/edebr/at Bir oym en seçkın (jrünlerini sunan dergıj • SABAHATTJN KUDRET AKSAl • MURATBELCt • İLMAN 8ERK • ED»P CANSEVER •KONUR ERTOP • ISMET ZEKUYUBOCLU •SELAHAFTINHİLAV • HİKME1 İLAYDIN •FAHİRİZ • SAMI KARAOREN •MURATHAN MUNCAN •ILBERORTAYll •"»RüŞTU ŞARDAC • TURGUT UYAR • HİLMİ YAVU2 Lisa Lastik İhracat ve Satış A.Ş. Ak İşhanı Kat 1 Zincirlikuyu Levent İSTANBUL Tel; 67 67 90 Yüzytlların ötesinden bugüne Divanedebiyatını inceiediler, değerlendirdiler moran ÇOCUKLARIMIZIN YANINDA SİGARA İÇMEYELİM Nisan sayısı çıktı 7