Katalog

Cumhuriyet 6 27 ARALIK 1&82 EKDNOMİDE 1983 He dolar düşerken altın fiyatı yükselebilir Ekonomi Servisi Ulus lararası para ve altın piya salannda yılın son haftaları hareketll geçiyor. Uzun süreden beri yüksek değerlere erlşerek diğer ül ke paralarının «tozunu atan» ABD dolarının son günlerde belirgin bir düşme eğilimine girdigi gözleniyor. ABD ekonomisindeki geciken canlanma ve hızla büyüyen dış ticaret açıkları doların düşüştinde en önde gelen etkenler arasmda. Doların değer kaybına karşıt eğilim gösteren altın fiyatlarımn da son günlerde yükselme eğüimine girdlği görülüyor. ABD'de işsizllk oramnın kırk yıldan beri ilk kez yüz de 10.8 gibi bir orana çıkması ve ABD ekonomisinde bcklenen canlılığın bir türlü gerçekleşmemesi ABD Merkez Bankası FED'i reeskont oranlarını düşürmcye zorladı. önce yüzde 9.5'ten yüzde 9'a daha son ra da yüzde 8 5'a indirilen reeskont oranları nedeniyle dolar değer kaybetmeye basladı. HOsman ULAGAY Serbest piyasanm kerametine inananı.ann 1980'lerin başında peK çok Batı ulkesinda *moda* haline getirdikleri senaryo ne kadar da vaatkârdı. Başlıca aracı sıkı para yüksek faiz olan aaraltıcı monetarist politikalarlb, enflasyon hastalığı bünyeden atılacak bir sure yükselecek olan işsizlik işçi smıflarını düşük ücret artışlanna razı edecek. bundan da yararlanacak olan «hür teşehbüS' daha verimli üretimi sağlayacak yatinmları yapacak, nicedir beklenen «yopısal dönügümü» gerçekleştirecekti. Daha üç yıl önce Profesör Milton Friedman'ın ülke ulke dolaşarak faziIstinı vaaz ettiği bu iyimser senaryonun başlıca Batı ekonomilerini ve onlarla butunleşme çabası içindeki Üçüncü Dün ya ekonomilerini hangi noktaya getırdiği 1982 yılı biterken çok daha açık seçik görülüyor. «Hür dünya» ekonomis'nın bugunkü tablosunda geriıeyen enflasyon dışında hiç bir parlak nokta yok. Karanlık noktalar ise pek çok. Baş lıcalarını sayarsak: • İşsiz sayılan ve işsizlik oranları her ay yeni rekorlar kınyor ve bu gidışır srrmesi bekleniyor. • Sınai üretimde bazı ülkeler üçdört yıl öncesinin. İngiltere gibi bazıiarı ise onbeş yıl öncesinin rakamlanna gerilerken atıl duran kapasitelerin yol açtığı üretim kayıplan trilyonlarla ölçülüyor. • Beklenen yapı değişimini gerçek le^tirmekte yetersiz kalan «hür teşebbüs»ün bir daralma psikozu için girerek In''Uere gibi talebin artma eğilimi gostsrdiği ulkelerde bile üretimi ve yatınmları artırmayı düşünmediği, fırsattan yararlanarak stok eritmeye çalıştığı Roi'iltıyor. • Dünya ticaretinde meydana gelen daralma çok taraîlı bir ticaret savaşını gündema getirirken pek çok ülkede koruroacı politikaların savunuculan artıyor. • Bol kesrdpn borçianmıs olan Oçüncü Dünya ülkeleriyle ba?ı dev şirketlerin bozulan dünva konîonktiiründe bu borçlan, hatta faizterini gerl ödeyemez duruma düşmeieri uluslararası ban ka sistemini çok ciddi bir bunahmın içine itmiş bulunuyor. Bu karanlık tablo kıırşısmda »biraz daha dayanahm, düze çakacağız* diyenler. «şu işçi sımhnın burnunu iylce sür tup işsizliğin ancak düşük ücretle önlenebileceğini kafasına sokmadan bu işten vazgeçmeyelim» göruşünü savunanlar da var. Ancak çoşltii ulkelerde karar alma noktasmda bulunaniar. «btrakalım yopstniar» mantııgıyta sonmların üstesinden gelinemeyeceginl her geçen gün daha iyi kavrıyortar. «Uiu«Iorarası düzeyde ortak önlenv çağnlatı da işte bu ortamda gündeme geliyor. Dünya ekonomisini «savap sonrasınm en derin bunaltmı»ndan çıkarmak için başrolü ABD'nin oynaması gerektığini de hemen herkes kabul ediyor. Du rumun bu noktaya gelmesinde en 'büyük sorumluluk paymı taışıyan ABD'nin bunalımdan çıkışta da başrolü oynama sı zorunlu görünüyor. OECD ülkeleri toplam GSMH'smın yaklaşık % 40"ım tek başına saglayan ABD'nin faiz oran larını düşük tutarak (1> kendi ekonomisini caniandırması. (2) Üçüncu Dunya ülkelerinin dış borç faiz yükünün ha fifleşmesine imkân vermesi, (3) Avrupa ülkelerinin de faiz oranlarını düşürerek durgunluğu aşmalanna fırsat ya» ratması, (4) Aşın değerlenmiş doların değer kaybına razı olaraft dünya ticaretinde denge sağlamayı kolaylaştırması isteniyor.ABD faiz oranfannm duşük tutulması için ise ABD butce açıklannın smırlanması gerekiyor. Aynca ABD "nin Meksika ve Brezilya gibJ ülkelera geniş çapta mali destek sağ\'ayarak bamkaiarı bir ölçüds rahatlatması bekleniyor. Dünya kamuoyunun vc ABD Kongresi'nin baskısı altındaki Başkan Reagan. «Bea0Onomi»den çark ederek bu önlemlere yöneldiğt takdlrde 1983 yılmda dünva ekonomisinde ve ticareiînde biraz canlanma. dolarda düşüş ve altmda yükseliş olası görünüyor. NOTLARI Piyasadan 12 milyar çeküdi ANKAEA (ANKA) Merkez Bankası'nın 17 aralık günlü ton haftalık durumuna göre, piyasadan 12 müyar lira tîaha çekildi. Böyîece, ekim ve kasım ayları başlarmda 500 milyar liranın üzerine çıkan piyasadaki pyra miktarı aralık ayı ortasında 509,1 milyar liraya kadar geriletildi. Piyasadaki para miktannın gerilemesinde en bnemli etken, tanm kredUerini büyük ölçüde kendi kpynsklarına dayandıran Ziraat Bankası'nm Merkez Bankası'ndan yaptığı kullanımları sınırlandırması oldu. Ziraat Bankası'nm, ekim ayı başmda 53, kasım ayı başında ise 36 milyar lira olan Merkez Bankası kaynaklı kullanımları, 17 aralıkta 15 milyar liraya kadar düşmüş bulunuyor. Doların iki aylık serüveni 1 Kasım 15 Kasım 4 Aralık 11 Aralık 24 Aralık Mark 2.55 2.59 2.40 2.45 2.39 Isviçre Frangı 2.19 2.^2 2."4 2.0ü 'J..İJİ Fransız Frangı 7.21 7.31 6.83 6.95 CSO Japon Yeni Dünya Ekonomisi 1983 Dönemecinde r.sı 211 244 233 TEKEh, yılbası için piyasaya bol miktarda sürüm yapıyor İST4NBUL, (UBA) 1983 yılırıı karşılama hazırhklan tttm ülkelerde olduğu gı bi, ülkemızde de sürdürühiyor. Vılbası gecesı halkm lçki ve sigara sorunu olmayacağı bıldirıldl. Tckel Genel Müdürlüğu yetkilılelinden alınan bilgiye göre. yılbaşı çecesi, halkın yetfr li ölçüde tekel maddesi alabilmesi için gerekti&i ka dar tirün pîyasaya sürüldü. Yetkililer. cin, rakı ve votka ilp siRareya daha fazla istek olacagmdan tiretim stoklan r.tn piyasaya verileceğini be lirttiler. Merkez Bankası mn kredi hacmi yüzde 10 daraliıldı ANKARA, (THA) Merkez Bankasınm 1882 yilı başında 920 2 milyar lira olan kredi hacmi, 17 arahga gehnceye kadar geçen yaklaşık bir yıllık sürede yüzdo 10 oranında daraltılarak 828 4 miJyar riüzeyine Indirildi. Merkez Bankası haftalık bilanço özetlerine dayanarak yapılan hesaplamai.ra grire, b*r'anın kf"iıı !:q| r 5 simine açlığı rioğrudan ir^"''<=T ve k >?« rotif birWl^rine Ziraat Bankası ararılığıyla verdigi krediler 546 milyardan 542 milyar l'r.":ı gerilerken. mevduat bankaları aracılığıyla özel sektöre yönelik krediler 267 milyar liraya yükseldi. £ îktisat Bankası, sermayesuu 1.5 milyar liraya çıkanyor 'Ekonomi Servisi îktisat Bankası sermayesini 500 milyon liradan 1.5 milyar liraya yukseltiyor Halen 16 şube ile çahşmalannı sürdüren bankanın Yönetim Kurulu üyesi Faih Başbuğ yaptığı açıklamada, sermaye artınmının Genel Kurul'un 27 aralık tarihindeki toplantısında görüşüleceğini belirtti. Bu arada, özel sektör bankaları arasmda yapılan bir araştırmada Îktisat Bankası'nın özkaynaklar açısmdan 5. büyük banka olduğu bildirildi. Yapılan sıralamaya göre, İş Bankası, Akbank. Yapı Kredi Bankası ve Garanti Bankası'ndan sonra Îktisat Bankası geliyor. £ Dışbank, uydular arası haberleşmeden yararlanacak Ekonomi Servisi Dışbank, elektronik raporlama, ödeme ve haberleşmç sjstemi «İCCM* yi uygulamaya soktu. Bilgısayar ve terminalleri. elektronik yayınlar ve bu yayınlann uydular aracılığıyla iletimi olarak tammlanan İCCM. sistemini oluşturan dev bilgisayarlar bugün için telefon, teleks veya mektupla yapılan bir sürü işlemin anında gerçekleştirilmesine olanak tanıyorlar. Sistem, doğrudan New York'taki işlem merkeziyle günün 24 saati haberleşme, hızlı ve doğru doviz hareketleri ve kontrolünü de sağhyor. Nigdede il Özel Idaresi bes sirkete orfak oldu NlCıDE. (Cumhuriyet) Kiğde Valıhği, halka açık şirkeüsre güvenı saglamak, devlet hizmetlerinden.'1 faydalanümasmc'a yardımcı ol mak amacıyla özel îdare* nin 5 şırkete ortak olduğunu açıkladı. Konu ile ilgili olarak bılgi veren Nîğde Valiliğı, II Özel İdare'nin ELSANAmbalaj Sanayi'e 11 müyon 500 bin lira, DÎTAŞBogan yedek parça ve imalât sanayı'e 6 milyon üra, TOPRAKSANblok tuğla ve kiramıt sanayi'e 3 milyon, DARBOGAZ toprak sanayi'e 350 bın, NİGDE Gıda Sanayi'e 375 bin lira ortak olduğunu duyurdu. Halka açık şirketlere güvence sağ laraak amacıyla yapılan du vuruda Niğde halıcılık okuluna 5 milyon 500 bin, Çamardı Beledlyesine de 250 bin lira yardım edildiği belirtildi. da öncelil.le faiz orarılannı düşürmek rarunda kalacr>k. Bu da doîann öniımuz delri yıl boyunca da gerileyecesti anlamına geliyor. DÜŞÜŞÜ DURDURABtLECEK TEK ETKEN Bımunla birlikte doların değer kaybedecegi yolunda ki öngörüleri sınırlayan önemli bir etken var. Faiz oranlarını yukarı çeken ABD bütçe açığı. Bazı uzman'ara göre ABD'de büt ce açığı 1983 yılmda 200 milyar doîara nlaşacak. Hü kümetin bu bütçe açığmı kapatmak amacıyla vergileri yükseltmesi ve özellik îe savunma harcamalarını kısması gerekiyor. ALTIN Reeskont oranlarında ye YÜKSELtYOB ni indirimîer yapılrogı Bazı olaganüstü ekono mik ve siyasi olaylar dışın ve ABD'nin dış ticaret acıda büyük ölçflde ABD faiz gınm son üç ay içinde 16 5 oranlarıyla dolann ini$ çımilyar dolar gibi dev bir kışlarına bağlı hareket eboyuta ulaşmafîi doların de dPn altın fiyatiarı, doların ğer kaybım daha da hızîan defter yiMrmesiyle trrmondırdı. maya başladt. Dolann reKasım ortalann'la 2 6 kor deferlerden Is'em gör tnark, 277 yen, 7.30 Fransız dügü günlprde 400 dolar sı nmna kadar gerileyen al4t tın fiyatları. doların hulı düşüşünde bir ara 460 dolara ksjrfar yükseldi. Son Bünlerde altın dfinya borsalarında 450 dolar dolsyında bir flyatla işlem göÎSTANBUL, (THA) Reklam şeceğinl mcrak etmekteyte. Ban rüvor. Dolonn dttsüşüntin cılıgı Geliştıtme Derneği Gft kacılık hinüet'.erinden yarar altın nel Sekrsteri Atilla Öğüt, «Ban lanma yoitında, haHsımiüin < n > ka reklamlaıınm bütünüyle ya C8k reklam yolnyia «ğitilcbi' • • saklanmasının düşünülmesi e ceği inancındayız..» de s si bekleniyor. konomİK kurallara uymayau bir Uvudır..» aedı. Maliye Bakanı Adnan Başer Kafaoğlu'nun «bankalann tele vizyon dışındaki reklamlarını da kesmeyı düşunüyoruz..» bıçimindekı sözleri üzerine, bir açıklama yapan Atilla Öğüt, şoyle dedi: «Bankn reklamlannın bütünüyle yasak edilmesinin dü^üniılmesi ekonumik kurallar.» uymayan ve ülkemizi yeui kri£ ler cşlğine getirebilecek bir ta vırdır. Banka reklamlannın ya saklanması için ileri sürtilen gerekçe, ekononıik anlayışlart uymaonaktadır. Bankalar geıçi mal satmazlar ama hizmet pazarlarlar ve demirperde ülfceleri dışındaki her ülkede ban kalar reklam yoluyla kitlelere seslerini duyururlar. Ekonomik darboğazda bank» reklamlan, vasarrufu teşvik et me yolunda j oğunlaşırlar. Ayrıea, sayın Maliye Bakanı mızuı 21 aralık güııü gazeteler de yer alan çek kullanımuu teşvik etme diişünocsinin, reklam olmaksmn nasıl gerçeklc frangı ve 2.22 tsviçre fransı gibi rekor değerlerden içlem gören dolar bu gelîşme ler sonunda tepetaklak düş meye başladı ve kısa sürede 2.39 mark, 239 yen, 6.80 Fransız frangı ve 2 tsviçre frangı değerlerine kadar geriledi. Bu hızlı düşüşü fırsat bllen Avrupa merkez bankalannm faiz oranlarmı indirmelerinden sonra dolar belini biraz doğrulttu. Ama bu da U7un ömürlü olmadı ve dolar güçlü paralar karşısında yeniden gerilemeye başladı. tşsizlik artışını kaygıyla karşılayan Amerikan Kong resi'nin geçen hafta FED'i faiz oranlarmı daha da dü sürmeye çağırması dolarm deger kaybının 1983 yı h başında da süreceğini gös teriyor. Bu arada. dünya ekönom*k bun^lımından çıkışın rncak ABD'nin öncülügünde gerçekleşeblleceği yolun daki görüş ve glrlşlmlerin F'rır'ık kîi?anmaya başladı p.ı eörülüvor. ABD. bu işlevl üstlenmesi durumun Banka reklamını yasaklama ekonomi kurallarma uymaz,, i. *• Ü * ATO sert çıkıstı "24 ocak kararlarından sapma var,, ANKARA, (THA) Ankara •ncaret Odası Meclisi Başkanı Güngör îener, 24 Ocak karar lanudan sapma olduğunu t» lirterek Itoliye Bakanım eleştirirken, yönetim kurulu başkanı Turgut Ilhan 1982 yılında enflasyon orammn yüzde 33 civarında olacağını bildirdl. Ankara Ticaret Odası Mecli sinin cuma günü yapılan bütçe toplantısuıda konuşan Meclis Başkanı Güngör Yener, banka lairierinin düşürülmesinin endi şe ile karşılandığını bunun ban kalardan para çekilmesi, altın ve gayrimenkule yönelmesine yol açacağını söyledi. Talep enflasyonunun maliyet enflasyonuna dönüştügUnü, bu nun için ciddi önlemler aUnmadığını lcaydeden Yener, 24 Ocak kararlarmın uygulayıcısı ekibin yerine gelenlerin gelişmeyi durdurmakla kalmayıp gerilettiginı ileri sürdü. Toplantıda konuşan Ankara Ticaret Odası Yönetim Ku rulu Başkanı Turgut îlhan da başta petrol olmak üzere ka sım ayında yapılan zamların, enflasyon oranını yüzde 35 dü zeyine çıkaracagım tahmın et tiklerini açıkladı. Gerek kamu kesimınde, gelekse özel kesimde bünyesel bozukltıklan gidermeden, enf lasyonu oranını yüzde 20'nin ai tma çekmenin mümkün olma dığını savunau Ilhan, 1983 yılmda kıt önüne geçilmesi te mennisinde bulundu. SEGEM'in Dıs Pazarlama ANKARA, (a,a.) Sınai Eğitim ve Geliştirme Merkezi tarafmdan düzenlenen «Dış Pazarlama» konulu seminer, bugun Ankara'da başlıyor. SEGEM Genel Müduru Yılmaz Ayman, semineri, sanayi kuruluşlannm dış pezarlarda sürekli ve etkin başan sağlamalarına yonehk bilimsel yaklaşımlann gözden geçirilmesi amacıyla düzeniendiğini söyledi. Ayman, seminerde «Dış pazar araşyrması», «Uluslararası pazarlama» ve Ihracatımızm dünü, bugünü ve yannı» gibi konular üzerinde durulacağını açıkladı. Dört gün devam edecek semmerde aynca, ihracata uygulanan bankacılık ve gum rük işlemleriyle. teşvik tedbirleri konulan üzerinde de çalışmalar yapılacak. Semineri bugün başlıyor * son hafta! Vadeli mevduata uyguîanan faiz, 1 Ocak 1983'ten geçerli olmak üzere düşürüldü. Ama bu cuma (31 Aralık 1982) akşamma kadar Uluslararası'na gelir ve hesap açtırırsanız, mevcut yüksek faizden hesabınızm vade sonuna kadaryararlanabilirsiniz. Örneğin, bir 5 milyon liranız varsa, mutlaka Uluslararası'na gelin. Doğrudan doğruya şube müdürüyle görüşün. Sizden önce hesap açtıranlarm Uluslararası'nda ulaştıkları emsalsiz kazanca siz de kavuşun. Uluslararası'mn büyuk ıtibarını siz de yaşayın. Buyuk işlerin, uluslararası ilışkilerin bankası Uluslararası, sizin de bankamzdır. Kocaeli oölgcsmdekı uç lâstık sanayiı kuruluşunun bu yıl Ortadoğu ülkelerine ihraç ettiği oto, kamyon ve traktör lâ^tiği satışmda önemll artış görtildüğU bildirıldı. Başta Lâssa olmak üzere Pırelü ve Goodyear o Üc Sasfîk fabrikası 4 milyar lirahk dıssatım fabrikalanndan ya yapiı to, lastiğı ÎZMIT, (Cumhuriyet) pılan ıhracatta bir önceki yı îa oranlabir katmdan fazla artış görüldü. Verilen bil giye göre, Lassa 2,5 milyar lıralık, Pirelli 800 milyon u ralık ve Goodyear da 600 mil yon lirahk oto, kamyon lastiği ihraç ettı. 1 N L ru Döviz Alış Dövizin Cinsı 185.85 1 ABD Doları 180.59 l Avustralya Doları 11.00 1 Avusturya Şillni 77.45 1 Batı Alman Markı 3.96 1 Belçika Frangı 21.95 1 Danimarka Kronu 27.35 1 Fransız Frangı 70.04 1 Hollanda Florini 25.33 1 îsveç Kronu 92.28 1 tsviçre Frangı 13.45 100 İtalyan LireU 77.68 100 Japon Yeni 150.34 1 Kanada Doları 641.74 1 Kuveyt Dlnan 26.30 1 Norveç Kronu 298.66 1 Sterliıı 54.05 1S. Arabistan Riyali "VTI: • ••••• .V.V.".. Döviz Efektif Efektif Aüş Satış Satış 189.57 185.85 191.43 184.20 171.56 186.01 11.22 11.00 11.33 79.00 77.45 79.77 4.08 4.04 3.76 22.39 21.95 22.61 27.90 27.35 28.17 71.44 70.04 72.14 25.33 26.09 25.84 94.13 92.23 95.05 13.72 12.78 13.85 79.23 73.80 80.01 153.35 142 82 154.85 654.57 609.65 660 99 26.81 24.99 27.09 304.63 298.66 307.62 55.67 51.35 55.13 KÖLN (UBA) Almanya'da 1516 tarihli bir yasa eereği kat kı maddeli bira satılamaması, Avrupa Ekonomik Topluluğu üyesi devletler arasmda sorunla ra yol açıyor. Avrupa Ekonomik Topluluğu'na başvuran Fransız bira üreticisi bir firma, vasa nedeniyle Almanya'ya bira dıs satımı vapılamazken Alman biralannın topluluk üye si devletlerde satümasınm hak sızlık olduğunu, bu nedenle Topluluk genelinde bir uzlaşma vapmak Rerektigini bildlrdi. Sorunun daha tartışmalı bovutlara ulaşacagı belirtiliyor. Ortak Pazar'da şimdi de «bira kavgası» başladı ULUSIARARASI bir dünya bankasıdır. SAtT BtLGE Kadık.lv Şubesı Mıldünl Altıyol Kadıkdy lsUnbul. Tel 37 8405 CEM1L AKVÜZLO KmkBy M«rk« Şubes, Mudunj lt.nk«l.rC»d 31 Ktr.kSy HÜSEYİN POI.AT Bahcehat'i Şubrsı Mudünl Fmınönu Istanbui, Tc! 22 45 89 LEMt BASGUT Tâksım Subesı Müduru Abdülhakhamıt C>d 2 Talcsım T*l 45 03 49 ERKAN SEZER Şış'.ı Şubeaı Müdunı IlaleskârgazıCsd 336 Şıah Tpl 4671 71 TALAT ERCAN OKUTAN Bnkırköy Şuben Müdür6 HalkçıSok Tol 70 17 3134 UNVERG0I.TEM1R Aıılura Mnlın Subnı Müdüru ismirCld. 86 Kılılıy Ankarı, Tel 18 7S74 NKCAT1 DOI.UORMAN tzmır Merkez Sub«m Mudunı Cumhunyet Bulvan 41 tzmır, Tel 13ÎS21 ONDRRSARlGÜr. Sanayı Sıtesı Şubesı Muduru 2»16Sok 4 Mcrsınh İ2mır. 'lel 164150 KAZ1MSÜRMEN Adana Merkcz Subnsı Mudurü AtaturkCad II! Sok 2Adan>. Tel 17 921 ALtSEDATUNAI. Burs» Merkez Subesı Müdunı YesüCad 24 Bursa. Tel 24 034