Katalog

15 ARALIK 1982 KÜLTÜRYAŞAM Cumhurıyet 5 Esi Nadejda, Osip Mandelsfam'ı anlatıyor: "En acılı anlarında bile yaşama sevincini yitirmedi, Kültür Servlsi Geçtigımiz günlerde unlü Ru& ozanı Osip Mandelştam. Avrupa basmında yenıden gün~ deme geldi. Uzun süre BBC nin Moskova muha&iriı#inî yapan Erik de Mauay'nin «51 Elizabeth de Mauny'ntn, Mandelştam'm eşi Nadejda'yla 1977'de Moskova'da yaptığı bir söyleşi, geçenlerde Ingiltere'nin büyük gazetelerınden Observer'da yayımlandı ve aydın çevrelerde ilgiyle karşılandı. Nadejda, bu söyleşinin ancak ölümünden sonra yayımlanmasım istemişti. Nadejda, 29 aralık 1980'de 61dü. Söyleşi de ancak geçenlerde basında yer alabildi. Burada. sözkonusu söyleşıden baza bölümler sunuyoruz: Osip Mandelştamia ne zaınan tanıştuuz? Onu bir ozan olarak daba önceden de biliyordum. l mayıs I919'da Kiev'de tamştık. Üç yıl sonra da evJendik. Evlilik hayatımi'? süresince hiçbîr zaman bir yere yerleşip uz?n zaman oturamadık. Za*en Fon birkaç yılımiz da taşrada sürgünd© geçti. Osip Mandelştam, 1938 ya da 1039'da hır toplama kampında öldükten &onra ne yaptııuz? Çok zor günler geçirdim. Ama beni ayakta tutan, onun şürleri oldu, Osîp ardında bir dolu şiir bırakmıştı. O günlerin koşullarında yayımlanması olanaksız olan bu şilrleri bir bir ezberleyip belleğime kazıdım. Bazılarını da yakm dosttarımîza dagıttım saklamaları için. Sonra, oturdum anılanmı yazdım. «Umut Dolu Anılar» ve «Terkedilmlş Umut» adlı iki kitabım çıktı. Bir ozan olarak nası! değerlendiriyorsunuz Mandelş"ı?.. Yani bir dahî olup olmadığını mı öğrenmek istiyorsunuz? Bilmıyorum. Yok ca Resimlerinde mavilerin enginliği var Hüngen'in sergisi, denizi özleyen ve cicek sevenler icin Ayhan HÜNALP Bessam Ayla Hüngen'in genelükle çiçeklerden olusan son resım sergisi Ankara'da açıldı. Sanatçınm bir süre önce de «iJenizi Ozleyenler İcin» adını verdiği resimleri sergilenmiştı. Aylâ Hüngen Akademilerin kapıeından geçmeden sanat ha yatım bütün cömertligi ve içtenliği ile resme adarken, sergilerini de yalnızca denizi konu alan; mavilerle, enginlerle, küpeştelerden iskelelere, köpüklerden kıyılara kadar bütün deniz motifleriyle süslenen resimlerinden oluşturuyor, bu arada sanatçılık özelliğinin bütün vefakârlıgı ile sergisinin adını da Orhan Vell Kanık'ın «Denizi ozleyenler için» şürinden alıyor. gösteren yıldız / Çark vursun, rüzgâr söylesin, beyaz yelkenler çarpsın havaya / Ve deniade sisli bir fecir, bir fecir ıs» tediğim yainız / Bütün istedigim rüzgârlı bir gün, bulutlann yanşı / Savrulan köpükler, serpintiler, martüarın hay kırışı / Gene denizlere dönmeliyim, serserilik hayatına / Martılarla, balinalarla o keskin rüzgârlı yollarda / Bütün istediğxm yolculuğun sonunda, bıkmcaya dek / TJyumak rüyâ görmek ve bir gemici masalı dinlemek» mısralarını haykırmak istiyor. Maııdelştamîn 4 Mayıs 1937'de # Voronej'de yazdığı son şiiri Armut bahanyla kiraz bahan nişan alıyorlar bana. Hedefi hiç şaşmıyorlar güçleri azalsa da. Salkım salkım çiçek yıldızlar, yaprahlar yıldız yıldıshangi ikiz güç gizli orda? Gerçek hangi dalda açarf, Çiçeği ya da gücüyle ateş ediyor havaya. Hava aklığında çiçeh dolu daüan onu öldürüyor, Ve ho$ karşılamıyor o ihiz kokunun tathhğı. Direniyor, uzanıyor, karıştyor, apansız davranıyor. Türkçesi: CEVAT ÇAPAN nım, haşan çocuğun biriydi. Yaşama sevînd dolu bir insandı. Hayatı boyunca, en acı anlarında bile bu sevlnci yitirmedi. Hiç filkeden ayrılmayı düşündünüz mü? 1920'lerde ülkeden aynlma olanağımız vardı. Yakm dostumuz Nikolay Buharin bize yurt dışma çıkma iznî alabilecekti. Ama Osip ülkesinden aynlmaya yanaşmadı. Avrupa kültürunü çok iyi biliyordu, devrimden önce Avrupa'yı gezmişti. Ne var ki, çalışması için gereklî iç özgürlügünü ancak anayurdunda bulabileceğine înandığı için Fransa'dan Rusya'ya geri dönen on dokuzuncu yüzyıl Rus düşünurü Pyotr Çadayev'i 6rnek alıyordu kendine. Şiirinin toprağında kalmak istiyordu. Bir zamanlar sizln koruyucunuz olan Buharin de 1938 yargılamalan sonucunda idam edildi. Buharin'in saygmlığımn eninde sonunda geri verileceğine 'nanıyor musunuz? Böyle bir şeyin ge^çekleşebilmesi için her şeyin değismesi gerekir. Hayır, sanınıyonım Bundan uç yıl 6nce, Leningrad'da Osip Mandelştam'm bir şiir kitabı yayımlandı. Kitabı nasıl buldunuz? Bir kere, Osip'in şiirlerinin yayımlanması hiç yoktan iyidir. Ama kitabı yayına hazırlayan N. I. Hardjiev'in şiir seçme yönteminl doğru bulmuyorum. Osip'in şürleri tarih strasına göre almmamış kitaba. Sonra, en güçlü şiırlerinden birçoğu seçkiye girmemiş nedense. Tabii hiç şaşırtıcı değil bu. Osip'in şiirlerinin kitap olarak basılması düşüncesi ilk kez 1956'da tartışılmıştı. Ama kitabın ortaya çıkabilmesi için nerdeyse yirmi yıl geçmesi gerekti. Ben hayatı mı onun şiirlerinta korunmasma adamiştım. Dahası, hayatım boyunca, kocamın şiirin kutsal bir nitelik ta!?ıdığı yolundaki görüşüne bağlı kaldım. İşte bu yüzden, Osip'in yazdıklan benim için kutsal ve dokunulmazdır. Nadejda Mandelştam, 29 aralık 1980'de Moskova'da öldüğünde, şu isteği bıraktı ardında: «Osip'in de, beninı de. çok sevdiğimiz bir yün atkımız vardı. Osip bu yün atkıdan bir şiirtnde de söz etmişti. Ölünce beni o atkıya sarın.» Nadejda'nm anım sadığı şiir, Osip Mandelstam'in 1931 yılmda yazdıgı «Moskova'da Geceyarısı»ydı Eskİ bir yün atkımız var, bir örümcek ağı kadar ince, Bir savaş bayrağı gibi ona sann beni ölünce. Andre Gide, «En güzel çiçek en çabuk solandır!» demlş. Hiç bir akademik eğitim görmeden kendisini resim sanatına adayan Ayla'nın çiçekleri hiç solmayacak. Onun çiçekleri Gide'i tnsanlar vardır, bütün çocuk yalanlıyor. «Denizi ozleyenler» luklan, bütun gençlikleri, tüm »ergisini izleyenler hatırlar. tn hayaileri denizle doludur. Bütün hayallerini maviler parsel lemiştir. Denize karsı arkasını dönüp oturmayı denize saygıAyla Hüngen, Aka sızlıjc sayar onlar. demilerin kapısmîşte ressam Aylâ Hüngen Seli bunlardan, bu indan geçmeden sanat sanlardan birisidir. mutluyıllar Onu hayatım bütün cö ca çok yakından tanıyıp, çamertliği ve içtenü hşmalarını izleyen bir mavilıfc adaşı olarak burada siziere bir ğiyle resme adadı. iki satırîa vermek isterken denizde bulunan, gemi ile insanın, kıyı ile enginin, balıkla yelkenin hiçbir sergide bu kadar san onun eserierine bakarken doyurucu olarak, inandıncı oYAŞAMI VE YAPITLARI ^ ^ ^ a * d o ğ d u . kendini bir geometri derstade larak birîeşmediğini behrtmek de îlk şürleri I909'da «ApoIIon» dergislnde yayımlanaı. 1913'de «Ah ya da bulmaca çözer gibi say isterim. Bu sergide insan, bümeizmin Sabahu adlı manifestoyu kaleme aldı. Aynı yıl «Plerre» mıyor. O resimlere bakarken, tün yıldızlann bizim oldugıı adlı şiir kitabını kendisi yayımladı. 1914'de «Apoilon» dergisinde insan bir satranç ovuncusu ol çocukluğumuzu, dinlediğimız Fransız ozanı Villon ve Rus düşünürü Çadayev üzertne ikı dene maktan, elde tipometre aklı korsan masaliannı, deniz şarmesi çıktı. Devrimden sonra, 1918'de, Lunaçarski'nin yönetîmin kompüter merkezinde fıttırmak kılannı, liman fenerlerini, sedeki Kültür Bakanhğı'nda görev aldı. «Hermes» gazetesinin yazı tan da kurtuluyor. Bir senfoni ren direklerini ve de küpeştekurulunda Ehrenburg'la birlikte çalıştı. 1919'da Nadejda'yla ta dinler gibi, allegrosuvla, andan jeri parçalanmış teKnelen bunıştı. Ikinci şiir kitabı «Trfstia»mn yayımlandığı 1922'de Na tesiyle bir büyük müzik eserı luyor. Kendi kendine, «Gemlidejda'yla evlendi. 1923'de «tkinci Kltap», 1925'de «Zamanın Gürül ni dinler gibi, sanki Kemüerin ğe doğru denizi gdreceksin, sa tfisü», 1928'de «Mısır Puln» adlı yapıtlan yayımlandı. lS30'da 13 geçmediği bir ummanda olur kın şaşırma» diyor. Ve msan mayısta tutuklandı. 1934'de Çerdin'e, oradan da Voronei'e siirül sunuz. Maestroyu elinde değ bu sergı için John Masefield'dü. 1935'de «tki VoroneJ Defteri.ni yazdı. 1937'nin I mayısında neğiyle, tüm müzisvenleri enst ın «Gene denizlere dönmeüyim, tutuklandı, Vladivostok'a gönderildi. 1938 aralık ayında ya da rümanlanyla gönHinüsde duyar issız denize semava / Bütün 1939 yılı başlarında öldü. sınız. istedıgim bir gemı ve yolunu I Bu sergide insan, bütün yıldızlann bi. zîm olduğu çocukluğumuzu, dinlediğimiz korsan masaliannı, deniz şarkılarmı, küpeştelerî parçalanmış tekneIeri buluyor. îşte bütün bunlardır Ayla Hüngen'in eserleri. Onda mavilerin enginliği, mertliği, kalleşhkten uzalüığı, dostluğu, efendilığı vardır. Kendini sanatına veren yürekler için ou yazı bir ovgü, bir tanıtma değ:ldir. Deruzisevenîenu. deraza tapanlann müşterek tutkusu, müşterek almyazısıdır bu. «Denizi Ozleyen» Anadolu çocukları için bir bildiridir. tabiata çağrıdır. Otuıup kalana di, koşup gıdene de evvallah. «Vi ra Demır Kaptan!». BEN HÛSTA J &Z DE&İLİM Güçıh ' NUZ. OLARAKTA KuRŞI C.N&E / RUH [DuKI&RÜ EÜLEMT Ö Z < J Ö R E N 818 ARALIK 1982 Institüt Detudes Française (Fransız Kühür Merkezi) İstiklal Cad: No. S Takiim/ÎSTANBUL , RESİM SERGİSİ 1630 aralık Taksim Sanat Galerisi K1IMI NJInE GALATA SANAT GALERİSİ Resim Sergisi ,18Aralık7Ocak Pazar hariç hergiin açıktır. Bagdat Catf ,No: 256 58 87 DOCAN PAKSÖY •; Resim Sergisi 10 Aralık 10 Ocâk ! TOnel Meydanı Tünel Pasajı B Blok 9/2 Tel: 493551 tanınmi}t OhatÖzegemen 14aralıkl9S2İOocakl%3 RE^lVlSEftGİSÎ ÜLKEMİZDECİZGİ FİLM VE SOR Relun TıkMy • Oitun Br.*ı)oluı Demet Dejertnanç» MustıfaEnmektlr Tan Or«! • Tanguc Ylratr 16 17 Aaltk 18 00/ 20 80 V j p ı KreJı fiaııkasj Salonu Bevogln (Stımgrbank. Pa^aba^içe yam> IFŞAK Karma Resim Sergisi KurtuluşCad.191B Sinernköy/İst. T ^ 130 aralık M Teb2623(O j YILBAŞI SANAT VE ELSANATU.R! SERGİSİ URART . $ENOLYOR0ZUI RESİM SERGİSİ 223Arabk GAIJEldSt RES1MSERAMİK (CÖSELEBASKl VtTRAY SULUBOYAHEYKEL • BATİK MAKRAMKMUMTAKI VignezadeYolsolc No.HMjçk» 60000360 12S3 ... Kitap...Yiayın... Kitap...YayınKitap...Yayın... KitapYayın...Kitap...Y&yın...Kit!ap...Yayın... payef UYGARLIĞT KA1J1NLAH MI YARATTI? Tartısmalar yaratan kitap çıktı: KADININ EVRİMİ Anoerkil Klandan Ataerkil Aileye Ingilizce aslından çeviren: v 360 Sayfa • 350 Lira Bu ay çıkan öteki kitaplannuzt ERİCH FROMM • SEVGÎNÎN VE ŞÎDDETÎN KAYNAĞI 3. Basım 200 lira Simone de Beauvoir • BÎR GENÇ KIZIN ANILARI 4. Basım . 450 Lira PAYEL YAYlNEVt P.K. 889 SİRKECt ÎSTANBUL KVFTYN REED anınmış FotOğraf Sanatçılarırmzın Eserlerinden.~ 40çeş[t Dağıtım: CEMMAY Cağaloğlu/İST. r KART/ Işıklarla Oynamayın HASAN HÜSEYİN ;, ^ bıldaHa Oyhaflvn'in • Bilinç veduyarlıkla yüklü şiirler • Türkçemızın doruklarında bir yapıt Ozanın öteki kitapları: 1. Acıyı Bal Eyledık 2. Oğlak 5. Kelepçemin Karasında Bir AkGüvercin 6. Ağlasun Ayşafağı 7. Koçero Vatan Şiıri 8. Hazıranda Ölmek Zor 9. Fılizkıran Fırtınası ToprakŞıirÖdülO NevzatUstünŞiırÖdülü 10. AcılaraTutunmak 11. Işıklarla Oynamayın HASAN HÜSEYİN 3. Kızılırmak 4. Temmuz Şildirisi ŞEMSA YEĞtN Murat Toncelin iktad öykü kitabı "Mengel çıktı. Servet Dsğıtını • Yayındlık v» tüm Mtapcılarda. ;: Meşrutiyet Cad. 46/A («>t..1fl !»'.'• Telf:318122ANKARA DağıtııtK fsteaiui! B^si, GeDa Karatekin, OZQO Ankara: ŞUa> Adaş, Ali Sipahi, GeDa Izmir: Altayvbatic A.Ş., Şentürk albııgıyayıncvj oenelflKterve amorosmanlaRn dağıtılmaSHGötüru usu • MEOENF HUKUK EL KİTABI le tatn olmanın şartlannı takvım yılı ıçınde kaybedenler Ord. Prof. Resat K«ynar300 TL. Pazarcılar Içm götunj veraıZarerların kârfara takas ve • AÇIKLAMALISOSYAL SİOORTALAR ;mahsubuMatrahm tayfntSâfi kumm kazancıbiısnalar VE BAÖKUR MEVZUAT11982, Rnansman fonuŞırtetlerde kir uâjıtiira ve vergıien Prof. Dr. Kenan Tuneoırıaâ Or Tankut tfırilmesı ile ılgıll omekıerDaAıiılan kar pıyı ve ortak centel 450 TL lira dağıtim:Kesıiecek gelır vergeıKaçakçılıkcezası . vcanlııvniıı l u ı ı ıpı Ağır kusur ve MisurUsuısüzfüı&eza mahkemele.ın o , n " , G * " ^ M A L A R I Â M P r de yargüanacak suçıar vs cezaianVergı cezalan ke°!;.^•.^^"TJ""^4?011sılmesı. «denmesı, kalkması, uzlasmaÛzel usulsuz * H O I O İ N O MUHASEBESİ VE lük fiıllen ve cezalanvb ılodı scıidamalar HOLDİNOLERİN OROANİZASYON Not: Bir yıl içlndeki değnikliltler ucrettiz YAPILARI250 T L aönderiür. • SUÇ HUKUKU EL KİTABI Prof. Dr. Oztekin Tosun 250 T L •. Izahiı Içtıhatlı Tek ödemeli isteklerde her kltap için 100 SULH HUKUK DAVALARI VETATBlKATt T L pul gönderilmesl. H«idm Hasan uzkan 2 5 0 0 T L Oanel dağıtım * • 6 d * i M l l I t t M M AR. • Izahiı • Içtlhatlı BASIN YAYIN DAÖITIM. BOŞALTMA DAVALARI VETATBİKATf Baf m u h u i p Sok. Tala» Han 16/4 C«0«l , (Veroi davalarıCranıştay kanunu ile ılpılı hukumler Ooç.Cr.ÖzcanGüven 1000TL . aORCLAR HUKUKU EL KİTABI idan Yarg;lama usulu Unwı metnıB'rden fazla tak . BORCLAR " , V i ^ EL KİT L Z,, S * J p " HUKUKU MTY m yılınasırayet eden ınşat •« 'jnarma ışlenMüşterek ^nvLiuıttıı* ff *£2Z O VER6IMUHAKEMELERINDE DAVA cıt ıı. o.ei B or Ç lıiskıien AÇMAKAZANMA YOLLARI " " D ~ ' " ' VERGİ TATBİKATINDAN ÖRNEKLER Mshmet LÜK BAMKA MÜF. ve MALİYE BAK MUF. si N A V U R I m i i TC CEVAPURI ' YeniÇıkt». 1094sayfa 2000 Jw. ooç.cr.ozcaoGüvemoooTL (197782] ; " ~ • Izah'ı • Içtıhatlı HUKUK VE CEZA OAVALARINDA KEŞİFVETATBİKATI Hakım Hasan Özkan (Basılıyor). »TÜRKBORÇLAR HUKUKU Cılt I. Genel Hükümler Hil Yayın Prof. Seha L. Meray Topluınbiiim Uzerine Doç. Dr. İlber Ortaylı Gelenekten Geîeceğe Mümtaz Soysal Demokrasiye Giderken Ankara Cad. Güncer Han Cağaloğlu/İST. H«fcim"H*a«nOzkan800TL ofllultot Tal:281320286307