Katalog

15 EKİM 1982 KOLTÖR YAŞAM Cumhuriyet 5 Zehirli Cicek •« (Violette Noziere) 0 Yönetmen: Claude Chabrol / Oyuncular: İsabelle Huppert, Stephan e Audran, Jean Carmet, Bernadette Lafont / Gaumont (Fransız) filmi (Emek, As, vs.) •Zehirli Çîçek» yalnızca Claude Chabrol'un değil, Fransız sinemasının da son yıllarda bize sunduğu en guçlu fılnılerinden birl... Chabrol'un anlatım ustalığı, hızlı, smırli bır kurguyit çızdiği genış toplum panoraması elbette önemlı. Kusur sui bir çağ filmı meydana getırlyor Chabrol. görsel, tarihsel ve sosyo pohtık aynntılarıyla Oldurnıe olaymı fılmın gplışımı ırınde çarpıoı (buna şaşırtıcı da denebılır) bıcimde yerle'ştırmesı de ozgun bır kurgulama (anlatma) çabasınm ılgınç bır orneğı sayılabilir.. Ancak filmin asıl başansı' bizce Chabrol'un olaya yak laşmadaki örnek tutumunda yatıyor. Chabrol. bir 'klinik olay' anlattığının bilincinde. Böyle bır olavı bızim sinemamız' giderek Amerıkan si neması nasıl anlatırdı. bir düsunün 9 .. Olavın tum me lodram yanı ortava çıkardı. Violette bir 'canavar' olarak sunulurdu veya tam tersine. abartmaJı bir toplum / çevre betımlemesiyle Violette, sutten çıkmıs kaşığa çevrilırdı. Chabrol bu tuxaklarm tumünden kaçıyor. Violette' ın gerçek yaşamı, bu vasama karı^an ınsanlar, tipler, aıle bireylerinden komşulara, iigolo / «sevgiliden 'arkadas'lara horkes doğru, ölcıilu açıklayıcı bır vaklasımla ovkünün içindeki verini alıyor Aile. cevre. top lum, tum pkonomik ve tonlumsal belirlevicl vanlanvla Kosterilivor Bu arada Vıolette'in kışilizi, davranışları, duvgulan. sevgileri ve nefretleri, korkuları ve sevinçleri, bir hastane gozlemi sadıklıgıyla verıliyor. Sonuçta suçlu kimdır?.. Violette'ln «Zehirli Çiçek», sinemanın genelde çok az Ilgilendıği 'gerçek canl'lerden bırinin yaşamını anlatıyor. Fransa'da 1930'larda ana babasını zehirlemiş (baba ölmüş, ana ise kurtulmuştur) Violette Noziere'in öyküsunü... Tren makinisti ba ba ve hala çekici olan kansi, kızlanyla birllkte kuçücük bır evde yoksul blr yaşam sıirerler. Görunüşte sı radan bır orta sınıf Fransız ailesidır bu... Ama asJında yozluğun, sağlıksızh£ın belirtilerini taşır: Baba 33'üne bastıgmdan beri kızıyla başka türlü ılgilenmek te, yıkanırken kaçamak bakışlar atmaktadır (daha ileri gittiği de sözkonusu edilebiJir, ama gerçek mi. tam anlaşılmaz). Ana kızını sevmekte, onun «parlak bir geleceği olmasım* dilemekte, beri yandan ise onu kıskanmaktadır. Maddi sıkıntılar, dolaplara saklanan birikmiş paralar, "nkıcı ovunlarla geçırilen akşamlar. hep bir 'küçük kız' kalması Istenen Vıolette'i gizli, günahkâr bir yaşama doğru itecektir... Otel odalannda universite öğ rendlenyle kadın avcılarıvla, yaştı *aile dostları' ile jreçfrilen saatler hayattan kaçamak alınmaya çahşılan 7evkler. ne yazık ki Violette'e hep mutsu7İuk getirecektir Onc e amansi7 bir liastalı&a. sonra ondan da beter bir aşka yakalanscak, bir iigolova gönül verecektîı.. Karşısına çıkan hıç kimse genç kı/a vardım Pdpcek. ivf davranacak rîpğildir: Violette akıl almaz rinavetlenni iMevîp vargı önünp çıktı&ında varaıianan o mudur. yoksa ilgisiz. acımasız. somürticü tüm bir toplum ve onun düzeni mi? sinema Topluma carpip tuzla buz olan aşklar SENt KALBIME GOMDÜM: Yönetmen: Feyzl Tuna / Senaryo: Selim lleri, Feyzı Tuna / Göruntu Yönetmen:: Mu zaffer Turan / Oyancular. Türlıan Şoray. Cıhan Unnl, Müşfih Kenter, Ahmet Mekın, Çolpan lllıan, Nenman Koksal, Denız Tuıkah, } oman Olzav ı Tunç hüm ya(Lale. vs ) KIRIK BIR AŞK HIKAYESI: Yonetmen Omer Kavur / Senaryo: Sehm lleri, Omer Kavur / Goruntu yonetmeni: Salıh Dıkışçi / Muzik: Cahıt Berkay / Oyuncular: Kadır Inanır, Hümeyra, Hahl Lrgun, Guler Ohten. Orhatı Çagmaıı, Ozlem Onursal, Nenman Koksal. Kumuraıi Usluer, Orhan Aykanat. Nezihe Becenkh, Rcha hıral. LeyU Altın, Muadelet Tıbet / Alfa Fılın yapmu (Luks. vs.) ıı ıl\, mutsuz aşklatın, ayrılmayla bıteıı bevgıhlerin hıkayesı... Yalnız, en Jsalabalık, en gürultücu ^evrede bile yaJnız (giderek daha yalnız) kışılenn bır poz takılışı, bır beklenmedık bakışma boyunca "kardeş ruh'u bulduklannı sanmaları, toplumun kesm, katı kurallar duzeni içinde bogulan, yanıtsız kalan sorular sormaktan bunalmış ıç âlemlenne bırden bır yakınhk. bırden bır dost buldukları izlenimine kapılmalan... Aşk, sonra... Kuralları çiğneyen, sıkı biçimde be lırlenmiş, kahplanmıs, kataloglanmış davranış biçimlerini silkeleyip, atan. kardeş ruha doğıu tuzaklardan ve engellerden sıynlmış, ozgürce koşan ki^ilikler .. Bedenler denli ruhlann da birbırine yaklaşması, birleşmesi, ya samın gizıni eski erniisler gibi sevgide ve eş ruhla birlp^mede arama vo buîma .. Ama nereye riek, hangı noktaya kadar? Çiğnenen kurallann. yıkılıp atılan kalıpların, meydan okunan duzenin ve karşıva ahnan tophırnun kısa bir şaşkınlık döneminden sonra tüm gücüvle dikelme'îi ve karşı koymasına dek... nın ressarndan çok inşaatçı oldugunu. sanatçıdan çok iş adamı oldugunu. yureğındekı lyılıge, güzelliğe karşm temeldo dıgerlerinden çok farklı olmadığını ne acılar palıasına anlıyacaktır EjluL Ama bu kez All degıl. toplum suçludur açıkça; © Şoray: Gurur duyulacak sanatçı iUiliuiorsay hasta yapısı, saglıksız. patolo ıık kışılığı mi. ana babası mı, toplum mu. kesınlıkle belırmiyor Chabrol herşeyı, herşevın olaydakı paymı gos termiş. sonuç cıkarıtıayı ve yorumu seyırcıye bırakmıştır. 0 İsabelle Huppert denen büyük oyuncu Zehirli Çiçek, sıradışı bır oiayın klinik, nerdeyse bılunsel bir gö^lemidır. \ma bu soğukkanlı gozlem, Chabrol'un oyku anlatmadaki ustalığıyla destekleniyor, gorsel, sınema&al zengınlikler, degerler kazanıyor. Chabrol. herşeyin otesinde sömurüye çok açık klinik bır olaya alabildiğıne serinkanh ve dürust biçimde yak laşmanm onurunu taşıyor. Ama sineması da bu dürüstluğü bütünleyen, filme seyir lik zevkler katan bir sinema... Bu zevklerin arasma tum oyuncu kadrosu ama Ö7ellikle ilk kez onemli bir filminl izledığimiz îsabelle Huppert denen büyük oyuncunun varlıgı da katılmalı... «Zehirli Çiçek», Izlenmesi gereken sıradışı, önemli bir film... ML'TisIJZ AŞKIAKIN HIKÂYESÎ Qhan Unal Türkan Şoray «Seni Kalbime Gömdüm» filminde. ye çabalayan, ama arayışları gundelik yaşamın tum bayağılıklan, yapayhkları, kabalıkları içinde örselenen, yıpranan, eskiyen kişilenn oyküsu... Yalnız bu mu, bu 2 film? Selim Ilerı yalnız bu mu? Değıl, kuşkusuz .. Aynı zamanda toplumla bel lı bır uyusunı &ağlamaya, toplumcu eylem içinde verlermı almaya, bireysel aravı^larını. sevgi, dostluk gereksınmelerini toplumun daha üst ve dalia genel dü?»vdeki arayışlanyla denklestümeve çalışan kişilerin oykusu bu... lenin oğlu» I'uat (Kadır Inanır), «yeni zengln bir tüc carın kızı» üe evlenmekten başka çare bulamıyor. Çun ku bu evlilik, eski eşraf ajlesine aıtık sahıp olmadıkları rahathğı getlrecektlr. Ama o, guzelliğino karşın bır turlu jonul yakınlıgı duyamadıgı Belgin'dense (Özlem Onurbal), valnızhgını ve ^en gin İ âlemını Ç mesleaiyle birlikte kasabadan kasabaya taşıyan orta yaşli öğretmen Aysel'i (Humeyra) seçecek tır. Çünkü Aysel'le konusabilmekte, ona açılabilmektedir, derdini anlatabilmektedir ona... Evliliğe değil «mutsuz evüliklere, hiçbir ortak noktası olmayan karı Vocalara» karşıdır Aysel... Ne var ki güç mekanizmaları, baskı öğeleri (yani akrabalar, çevre yerleşik ahlâk ölçülerl ve toplum kurallan) hep bir arada gerekll direnişi oluşturacaklar. FuaUe Belgın başkalarınm 'mutluluk' sandıkları şeylere (maddi rahathk, çoluk çocuk, rahat bir hayat) erişseler de, gerçek mutluluğa erişemeyeceklerdır. 10 yıl sonra karşılaştıklannda Aysel'e söylediği gibi, «mut luluk yanlarından gelip geçmiştlr...» Goruldüğü gibi. başta da dığımın tersine, her 2 tilmın dunvası da, ortak nokta lara ve açık benzerliklero karşm «piyasa romanlannm dünyası» değildir. Açık v9 kcsm bır duygusal, romantik tavır. her 2 i'ılmde de, sina nıamızdakı «aşk filmleri»nin hıç bılmezhkten geldıği bır toplumsal çevre betimlemesi ve zengm bır kışılikler galcrisı ıle desteklenmektedir. Feyzı Tuna, «Seni Kalbime Cömdüm»le sinemamızda ya pılmı1; en guzel aşk fılmle rınden bınni vermektedır. Muşfık Kenter ve Çolpan îlhan, ozellikle başanlıdır. Film, Cıhan Ünai'a şimdive kadarki fılmlennde olduğu gibi yine dort dörtluk bir rol vermemiştır. Turkan Şoray'a gelince..* Bovlesine mukemmel bir oyuncuya, güzellikle oyun gü cunü bovlesine birleştiren bır yaratığa sahip olduğu icm sinemamızın gurur duy ması gerektigi gerçe^inden başka ne soylenebılir? Bir de Iilmin son denli güzel kul1 lamlmış müziği Ennio Morj rıcone'den apartma olmasaydıt... @ Çıkar iliskilerine çarpan aşk Mutluluk, Eylul'le Ali'nin de VHmba^mdan geçip gide cekür. 16 yıldır işadamı lîd&rnet'le (Muşlık Kenter) olan evlıligini, bır türlü kuru laırnvan ınsan llişkisî ve yıtırHmi'j bır çocuğun acısıyIA geçırmış, ıa yılm tüm huzunleri, tum acılan Ali'nin «sırrmı birturlü çözemedi*:;'• gözlerine gelip yerleşmiş olan Eylul (Türkân Şo ray), kendisine ilk kez bir nesne gibi değil, bir însan gibi davranan, doğa ve sanat âşığı ressam mimar Alı'de (Cihan Ünal) gerçek sevgiyi bulur gibi olacaktır Ama tıpkı «Kınk Bir Ask Hi kâyesl»nin Fuafı gibi Eylül dp bu sevgiyi engelleyen bir d\7i çıkar ilişkisi içînde sım •îikı bağh bulacaktır kendıni: HerşejT gundelik vova uzun vadeli çıkarlar içın ölçen, paraya teslim ol muş, bunun dışında yalnız gundelik tensel zevk'erle va S'van bır topluluk içinde Ey luî bir adrı gıbidir: tekba«ına ve yalnız Onu valnız Ali kurtarabilecektir. Ama Ah' ^| Burjuva melodramında aşama.. @ Elden kaçan mutluluk... tleri'nin bir raslantı sonucu aynı haftaya duşen bu, fıJmdekî senaryoları. Ileri'ntn dünyasına. özgü daha başka motifler de içerivor kuşkusuz... «Kınk Bîr Aşk Hikâyesi»nîn unutulmaz ogretmen Bedri'si (Kâmuran Usluer), «eskiyi yadsıyoruz, yerine de yeni birşeyler kuramıyoruz» dıvor . Ege kıyısındaki bu küçük ve gu/el kentte, kultürün «içki ve kumardan oluştuğunu» ekliyor... «Esraftan Pski bir ai Turkiye'de ve dünyada ^ Selim İleri'nin düwyasj MİÜ13 #Yeni mevsimde izleyeceğimiz yabancı ve yerli filmler Sungu Çapan (Kaçırılmaması gereken filmlerîn listesiyle) «Senl Kalbimo Gömdüm» ve «Kırık Bir Aşk Hlkâyesi», Iki'sl de Selim Ilen'nin senaryolarına (dolayısıyla dünyasına) dayanan 2 güzel, 2 iyi film... Ilen'nin romaniarından tanıdığımız. o gerçek bır dostluk, yalansi7 . dolansız bir ilişki arayan, dostluk ve aşk sö?cükterinl bır yerde birleştirme •Kırık Bir Aşk Hikâyesi» de Omer Kavur'un doruguna uiaşan anJatımıyla, sayısız yan oyuncusuyla, şrirli dî yaloglanyla ve çevre betimlemesıyle deger kazanmakta dır. Filmde herkes ustüne duşeni yapmıştır, her oyun cu başanlıdır. Yine de. An talya'da kazandıklan ödülü, hakkeden Orhan Çağman, Güler Ökten ve de Kâmuran Usluer'e özel bir selâm.. Hü meyra'nın doğal oyununu övmek isterim, ama Fuat'la tartışma sahnesinde, illa da genç adamdan tokat ye raek istermişçesine nedensiz bir hırçmhga, edepsizliğo donüşen oyununa anlam veremedım. «Seni Kalbime Gömdüm* ve «Kırık Bir Ask Hikâyesi». Iki başarılı film... Sinemamızda ilk kez bilinçle. us tphkla yapılmış 2 burjuva melodramı. Cıkar ili^kileH ne çarpıp tuzlabuz olan bu a'îkların öyküsu, kuşkusu^, önemli bir toplumsal eleşti nyi de bağnnda taşıyor. K1RAL DEMODE • Istanbul tiyatroları: Şehir Tiyatrolarının ilk tur oyunları Zeynep Oral • Başkent tiyatroları: Devlet Tiyatrosu ve özeltopluluklarAtilâ Sav • • • • AmerikaHâluk Şahin FransaYavuzer Çetinkaya AlmanyaTezer Özlü Kıral IngiltereNuri Çolakoğlu WL İMKİME Behic AK .ürk Edebivatında Askin 1000 Yılı 9. FASIKÜLDE Peyami Safa, Samıpaşazade Sezai, Zeyyat Selımoğlu, Mehmet Seyda, Seyranı, Celal Sılay, Sevgi Soysal, Süleyman Çelebi, Şeyh Galip, Kâmuran Şipal, Haldun Taner'der şiir, öykü, roman alıntıları^ Hepsı AŞK üstune " . 15 Ekim soyısı çıktı