Katalog

18 OCAK 1982 EKONOMİ Cumhuriyet 5 EKONOMİ DE GÜNÜN AYNASI Odalar Birliği toplantısı BURSA, (THA) Tjrkıye Odoiar Bırlıgınde buguti saat 10.30'da ekonomık dürurnu değerlendırme toplan'ısı yapılo cak, Toplantının Bursa Tıcaret ve Sanayı Odcsımn cner's> üzerine duzenlend ğıni acıkiayon Bu r sa Tıcoret ve Sanay Odası Boşkanı Ah Osmon Sonmez, Topiontıda 1981'ın eNonomik yönden bır değerlendırmesınin yapıiacağını ve ızlener ekonomik polıtikayia ügıli gorüşlerın belırleneceğini acık layarak şunları soyled. Odamızın önerisl üzerlns düzenlanen toplantıdo izlenen •konomik polit kaya ilişkin görüşlerimizi de llade edeceğiz, özellikle ekonomimize olumsuz etkilert olduğunu düşundüğumuz banka fa)z oranlorınip düşürülmesinde ve sıkı para polltikasmın enflosyona yolaçmayaeok şekilde govsetilme•inde ısrarlı olccoğız. Para muslugunun bir miktar acılmo•ının enflasyonu arttıracoğı görüsünü taşımtyoruz » Oda Baskanı Sönmez. ayrıca Eskişehlr Sana/ Odası vö neticilenyle, Geml k ve Mudanyo limanlannın aenışle! Imes Bölge nVcryakıt ihtıyocıntn Mudonva'dokı Petrol Ofıs depc sundan karşılanması ve Burso'nın demıryolj sebekesme boğlonmosı konulonndo da Ankcro'da gırışım'erde buluna caklorım dc söyledı Halkın alım gücü azalınca Ankara'nın cöpü de azaldı ANKARA, (Cumhuriyet Burosu) Votanda$ın alım gucünun duşmesınden elkılenen lerin başındo cöp bıdonları gelıvor. Halkın eskı yıllara oranla doho oz yiyecek almak zorundo kalmosı ve aldığı yıyece<!eri en ekonomik bıcimde kullonması sonucunda. boş kentte toplanan cöp miktorı 3 yıl önoesine göre yüzde 2 2 oranında ozaldı. Edinı'en bılgilere göre. 1979 yılında Ankora Belediyesl Temızlik İsSeri. başkentte her apatmanın sahip olmas, şart koşulan cöp bidonlarından ce şıtN yvecek artıklonndan oluçon toplam 410 bin 605 ton cöp topladı Aynı tem^zlik IscHerinin ertes1 vıl tODİadıkian toplam cöp miktorı Ise 8 bin 216 ton a^olmc gösterdl Gectıöırriz 1981 vılındo top'onan cöpler İSB miktar olnrok düşmeyi Sürdürerek. 1979 yılına oranla 9 bin 109 ton bir öncek' vılo qör« ise 8?3 ton azaldı. Ankara'do toplonon cöplerin son 5 yıldaki dağılımı şöy• ANKARADA TOPLANAN YILLIK CÖP MİKTARI 1979' DA 411 BİN TONDAN 1981'DE 401 BİN TON A DÜŞTÜ. kara Beiedıyesl yetkilllerl çöy le konuşuyorlor: «Çöpün azalmasını, alım gü cünün duçmesi olarak algılamak yanlış olabilir. Azalmanın ned«nlnl blraz da halkın tük«tim konusunda sskiy* oranla daha bilinçli davranmasında aramak gerekir. Halkımız artık yalnız yiyeceklerinde değil, giyim vs benzeri her türlü harcamalarında daha tutariı, daha Iktisatlı davronıyor. Aldığı şeyi en lyi biçimde kullanıyor.» Başkan Reagan'ın Amenka da uygulamaj'a çahş"igı ekonomi politıkasmı «aevrim ci stılım» olarak nitelendiren ve bu politîkaum enflasyonu körüklemeden ekonomik büyiimpyl sagİ3yabilecek tek çarp olduguna ınananlann bir tek btiyük kaygılan var. ABD ekonomısi pek çok sektörde duraklayan üretımi, stoklarını koyacak yeT bulamayan oto endüstrisi ve 9,5 milyon ışsiziyle 1982'ye girerken; yıllardır yaranandıklan sosyal yardımlardan yoksun kalmaya başlayan milyonlarca Amerikalmın şaşkınlıjh kızgmlıga donüşürken: ve yönetim, sosyal harcamalarda vaptıgı tüm kısıntılara karşın üika tarihinin en büyük bütçp açıklarıyla karşı karşıya bulunurken, «Reapuıomi» dıye gbklere çıkartılan ekonomı politikasını savunanlar hep bir soruvu soruyorlar: Baskan ve Kon^re. kısa vadede yalnızca olumsuz sonuçlan görü'.en bu ekonomi politikasmı sürdürecek politik gücü ve direnci gösterebilecekler mi? Amerika'da, hele hele ekonomik bunalımın olumsuz sonuçlannın daha Belirgin olduğu Ohio pibi bir eyatette bır süre kalıp cevrenize baktıgınızda. televtzyonu ve yerel basını izledigicızde. «Reapanoml>ye bir can simidl olarak sanlanlann kaygılanna hak veriyorsunuz. Çünkü Amerika'da demokratik mekanizma işliyor ve karar alma noktasıadakiler, yöneticiîer ve politikacılar, her attıklan adımda toplumdan yansıyacak tepkileri gdz önilnde bulundurmak zorunda olduklannı hissediyorlar. Olumsuz teplrilere yol acacak bir kaxara oy vermişlerse bunun ezikligini duvuyor. pslecek seçimde kendl seçüm« şanslarını nasıl etkileyecegini düsünüyorlar. Onlar da böyle düşunmekte haksıs degiller. Çünkü. hesap vermek zorunoa olduklanr.ı biliyorlar. Ömetin Ohio eyaletlnin en büyük günlük ga^etpsi. eyaletin Kong re'ye yolladığı her üyenin her konuda hangi yönde oy kullandıgını her hafta liste haUnde yayınlıyor. ömegin büyük bunalımda olan o*o endüstrislnin işveren ve işçüeri Kongre'deki eyalet temsilcilerini hesap verme toplartısına çağırabiliyor (ve Cumhuriyetçi üyeler, zor durumda kalmamak icin bu topîantıya katılmamayı yeğliyorlar>. örnegin devlet desteği kaldınldıgı için ana okullan kapatılan çocuklann velileri hemen Beîedive Baskaıunı tODİantıya çafınp tepkilerini dile Retirivorlar örneğin Ba<skan Reasan artfln politik baskilar somınmda sosyal güvenlik harcamalannda öngörüler. yeni kısıntılardan vazgeçmek zorunda kalabiliyor. Kısacası cazar ekonomisi. doğal urantısı sayılan cogulrtı. temyili demokrasivle birlikte uvgalanacaksa. alınan ekonomik kararlann «rioeru» ve «kendl lcinde tutarlı» olması vetmiyor. Bu oolitikalan belü sü HOsman ULAGAY Ekonomi ve Demokrasi relerle seçmene «satmak». yanl benimsetmpk de gerekiyor. Söz konusu pohtikalann seçmen çoğunluğu için acılı, sevimsiz ve do'.ayısıyla, «satın ahnamaz» nitehk kazandıgı noktaya gelindiğuıde ise. bu poimkaları surdürmek politikacılar ve yöneticiîer için son derecede sor bir iş h»llne geliyor. Heie ABD'de bu yıl oldugu glbl seçim yılına (Kongre Uyeleri içini girilrnisse bu sorun daha da büyük bir ağırük kazanıyor. Gelelim pazar ekononusinl tüm gerekleri ve uzantılanyla benimsediğinl her fır satta belirten ve çogulcu dernokrasiye geçiş takvimini açıklayan Türkiye'ye. Türkiye'do 24 ocak 1980 kararlanyla gündeme ge len fakat para ve maliye politikası gibi asıl can ahn öğeleri, ancak 12 Eylül'den sonra ciddi biçimde uygulanabilen ekonorn politikasmın «tek çare» olduğu ve «kenrti Içinde tntarh» bulundugu sık s * yineîeru yor. Bu politika sonucunda enflasyonun de netim altına alınabildiği. dıssatımın önem 11 ölçüde arttığı, piyasada arz talep der. gesmin çoğu kez taleo kasılarak da olsa sağlandığı da her vesüeyle belirtlliyor. Öte vandan 24 ocak, kararlannın baj miman ve «Tiirk ekonomlslnin patronn» sa yılan Turgut özal. öz«llikle son zamanlar da bır kaygıyı sıkça dile getiriyor. uyeuia nan ekonomik Droçrarmn, «politika yapılmaya başlanırs»» raymdan çıkabileceginl, beklenen sonuçlara varamayacagını soylüyor. Ömeğin 10 ocak tarihli Tercüman Ga«etesinde Halit Naıin'in işsizlikle ilgili sözlerinı yanıtlarken, şöyle dlyor özal: «Bu meseleyl poUtikadjuı mfimkfin oldnğn kadar ayırmak laamdır.. Politika yapsruk. meseleler yanlış anlasıür. Böyle oltmca hep eskl derre h»Urraıa gelmelrtedir. Onun İçin politlks Tapmavalım divonım.» Sayın özal ikl gün öVıce Aydınlar OcagıMda yaptıgı bir konuşmada da, «<5*lf<»k neslllere daha lyi bir Türkiye bırakmak için rey kaTgasmdan nzaklasılması pcrektiçinl» söylüyor. Gerçi özal aynı konusmasında daha faz lataban fiyatı Isteyen çiftçinln, daha {azla Ucret isteyen !sçi ve memurun. daha fazla k^r isteven tiiccann taleplerinin demokrr tik bir ortamda deneglenmesini öneriyor ama, yönetimin «satıcı». seçmenin «iDÜsteri» durumunda olduğu, karar alanlanmn oyla düsürülme kaygısının bulundugu b;r demokraside bugün uygulanan ekonomi t>o litikasuım kolay sürdürülerneyeceitini far ketmiş bulunuyor. Danışma Mecli^i'ndpn yiikselroeye başlayan eleştiriler de bu ko nuda belki ilk işnretleri veriyor. Soruna bu gerçegin ısığînda bakıldı gında. çofrulcu demokraslye geçmeye karar lı o'an Tiirklve'nin bu temel amaçia tutah bir ekonomi politikasmın hiç dPJHlse hn zırlığına şimdiden başlaması gerektıği de ortaya çıkıyor. &IOTLARI ise cöp fazlasını ne yapacağını düsünüyor larU rlvecekierr nzmaktadır. Bclediyeierin ve fce! kıırumlann sfirekll blclmde olnsturduZu büyüh çSplükler ve artık vıjhnlann kirieticl onstırlan topraktan KÜrülfrek «ecmelrte ve dnfal su kavnaklarma nlaşmakiadır. Bu. v«rel nüfn«nn sa^hEmı tehdlt pbnektrdir. Yaratılan ikJnci sonrn. e«*k sta Israftır. CSn'frin vokpdllmesi finrmll mlktarlarda Pnerjl tnıTIannniTiı perektfrmekte. »rnra c"k pahalı olan blr teknolo.Hk vatınrna da Nıtîvaç cSstermektedlr. DlÇer vandan atılan çflpler yenlden knDamlaMlecek hlrçoV madderl de !çcrmrkiedirj» Bugün lkfnd derecede Snem1 sayüan hammaddelerin tek1 rar değerlendirllmesi için yeni tekno'îojllerin bulunup pelistiri'di&i îıatırlatılan arastırmada AET üyesi tilkeİP'de biriken c«T)lcrirı yüzde 7n.S0'inln veri den deSerlendirilmeden atıldığı vurgulamyor. DESIYAB'm programı ANKARA (Ü34> Devlet Smai vp îşçı Yatınm Eanka> (DESİYABi Ger.el Müdür Vekili Mete Gttkner. bankarun 198? arosTamın! açıklayarak. «bu nl ıçinde Iş tirairimiz bıılunan sirketlere 4 milyar 800 milvon ııralık kredi vprmevi amaçladık» dedj. Gökner, vaptıgı açıklamada, DESİYAB'ın 1981 yı lı içinde 518 mılyon lirahk isfirak ödemesı ^erçekleştır di*ini, ıstırale bulunan şirketlere ise 5 m;lvar 309 mılyon lirahk kredi tahsisinde bulunduguriu ar.lattı Gökner, DESÎYAB'm hisse senedi satışlarına da deginerek 19R1 yılmda B15 bin liralık hisse senedi sarısı gerçekleş tirdiğinı kayderri. Para miktarı azaltılamıyor ANKARA, (ANKA) 1981 yılının son hoftalarında, prya«adan surekli poro ceken Merkez Bonkası, 1982 yılının llk gunünde pıyasayo surdüğu 33 mılyar lirayı azaltamıyor 1981'de 29 ocak günlerı arasındaki hafto lcinde plyosadon 6 milyar lira cekılm&sıne karşın, bu yıl 13 ocok tarihleri arasında yalnızca 700 milyon lıralık blr azalmo soğlanabildı. Piyasadaki pora miktorının bu yıl azaltılomoması, özel bcnkalarin Merkez Bonknsı'ndak: mevduotlarını cekmeye başlcmalorından etkileniyor 1981 yılının sonlarında, p'yasadaki para miktarının azaltılması özel bankalonn Merkez Bankası'na buyük tutarlorda mevduot yatırmalarıylo sağlanmıştı. ÎSTANBtTL (UBAl Avru pa Ficonomik Topluluğu (AET) üyesl 9 iüfcenin ^Unlük çflp m% tan yaklaşık 5 milyon tona ulasıyor. Bu miktar, bir yıîda 1 milvar R00 milyon tonu bulu vor. Konuya illştan bir araştırma ya şrSre. bu miktann vaWa?ık ! milyar tonu tanm artıklan ve besin harvanlan dıstalanndan 200 milyon tonu da Hiketitr'erin cöolennden olu^.ıvor. G«riye kalan 800 trıilvon tonunu ise artık su ve kanalizasyon, sanateyi artıklan ve cnnıf ile zehirli 1977 358.748 ton ve kinrrasal artıklar meydana 1978 389 847 f getiriyor. 1979 410 605 » Yıüık ytlzde 23 artrş dlkkatp 1980 402 389 » almdıŞında bu korkımç yiSın'r İM sonuı oluşturduğu vurgy1981 401 496 » Başkent nüfusu her yı|, hat lanan araştırmada. bu konuda su bilgilere ypr verilivor: ta her ay önerrli ölcüde sayı«önce. bn dıınıın sfirektt bir sol artışo sahne olurken. fcrirlenTnpve neden olmaktadır. toplanan cöp miktarının do^al S?nav1 TP tarrm kpsfminfn ato'arak artması gereklrken. ter tıîi cönler mlfcrn orçanlımalar sina azalması konusunda An vapmakta ve btınlar çeşitU TOI Kırsal yörelerde en yüksek fiyat artısı Dogu Anadolu'da ANKARA, (UBA) Devleî Istatlstik Enstitüsü yetkılılerl. Enstitünün nüfusu 2000'den az kırsal yörelerde fiyat gelişmelerinl Izlemek amacıylo. 1980 yılındon bu yana uygulamakta olduğu tkırsal yerler tüketlci flyatlan Indekslmtn 1981 yılı sonuclarının alındığmı acıkladı. Yetkllllerln acıklamalanna göre, Vırsal keslmde flvat horeketlerini Izlemek amacıyla 25 II v» buralara bağlı 116 IIce ve kdyde her ay toplanan ftyatlora göre 1981 yılında kır sal keslmde Türkiye yıllık ortalama fiyot artışı yüzde 38 0 oldu. Bölgeler Itlbariyle kıreol yö relerde 1981 yıllık fiyat artışı en yükssk yüzd» 45.0 İle Doğu ve Guneydoğu Anadolu bölgesınde en düşük vüzde 34.0 İle Akdenlz Bölgeslnde göruldü. Diğer bolgelerde yıllık fiyat ar tışları Ise Iç Anadolu bölgeslnde yüzde 351 Karadeniz bö'gesinde yüzde 36.6, Ege ve Marmara Bolgesınde yüzde 38.9 olarak gercekleşti Ertstltö yetkililer!. kırsal ve kentsel yörelerde yıllık fiyat artış oranlarında uiastırma gı derlerl (vb). nedenlerle farklılıklor olduğunu beliterek, 1981 yılında kentsel keslmde en yüksek flvat artışının yuzde 43,1 İle Adana'da en düsuk ar tışın yüzde 32,3 ile Samsun'da görülduğünü söyledıler. Itibariyle şöyle Uloftırma 40 3 44.7 25 7 52 6 40 7 50.0 Dünya'da Ekonomı • BRLZILYANIN dGRÇLARl Dünyamn «e>n fazla dış borca sahip ülkesi» olan Brezilya'nın vaharıcı ülkelere ve bankalara olan borçlanmn yıl sonuna dek 70 milyar dolan aşması bekleniyor Geçen yıl borç toplamı 81,4 milyar dolnrdı Brezilva'nın dış bnnkalara olan borçlan da 43 milyar dolardı • JAPÖNYA'DA GÜMRÜK TARtFELERİ Japonya'da. 1600 çeşit mal üzerine uyjrulanan eunınık ranfplprinı azaitıyor Yetkililer konuya ilişkin olarak vaptıklan açıklamada, Japonya'nın eümrük eaKelİPrini kaldırmasının daha 6nce yapılan plana göre ">. yıl daha erken gerçekleseceğini belirttiler Buuun bir anlamda, Japonya'nın AET ve ABD ile olan ekonomik ilişkilfnn 1 eeli^tirme amnoırn tasıdıih vapılan açıklam» >• ) = ınHn ver aldı • B ALMANYA'DA ÇIPTÇ1 CÖÇU AlmurijKj reıtfi'it Cunıhunyeti'nde az gelırli çıftçıler kemlere ve voqun endustn bölgelerıne göç edıyor Goç nedenıvle. Atmanya Federal Cumnurıvelı'nde sadece altmışlı ve yetrmş/ı yıllarda Uırıma eb'erish olan 10 hektardan daha az olan küçük çıftçilprın snvıtı 1 milvondcn 100 bine duştu m ARJANTTN'DE NUKLEER SANTHAL A r a n t ı n ın 2000 vMına kadar 6 venı nukleer enenı stıntralı mv^ =derek nukloer enenı alar nda en ılen gıtmış > l.atın Amenka ulkesı durumuna çe'mov, nedef aldıfei bi'dırilıyor Halen Ananrm'i yerlı teknolo'inın de buyuk oiçüde knl'nnıldıgı 5 nuklee reaktör faalıyette bulunuvor • ABD $IPhETLElI\IN YATİRIMLAR1 ABD Tıcaret Baknnhğı tarafından vayınlanan bır içıkhmada aeren vıl hinde 3 oranmda bır artıa kavdeden şırlıe' vat\r.tnlannda 1981 yılında binde 5'e varan bır gerıleme beblendığı he UrtıLdı. 1979 da ıse vuzde 7,7 oranında net bır kaydedılmışti. Kastelli Genel Koordinatörü Karakoyunlu: Kırsal keslmde 1981 yıllık ftyot pk!est!: Bölgeler Genel Indeks Turkiye (Genel) 38.0 İC Anadolu B. 35.1 356 Karadeniz B Ege. Marmara B. 389 Akdenlz B. 34.0 Doğu ve Güney Doğu Anodolu B. 45.0 arttşlan bölgeler v» horcoma grupları Gıda 40.7 34 8 40.8 39 6 34.3 516 Konut 47.8 53.8 49.4 52.3 408 Sağlık Bakım 48 6 48.2 45 5 57 0 44.1 45 7 Bankerlik piyasasanda, bankada olduğu gibi tekellesme basladı ÎSTANBtT (THA) Banker Kastelli Genel Koordinstörü Yılmaz Karakoyunhı, «Türkiye"de sermaye pivasası iltihaph apandisit olarak çeii?ti» ded:. Karakoyunhı, bankerlik piyasasmda da «hanka spkiöründp oldngtı gibi tekeHesme başladığinı» söyl^dj \e seımaye piyasasmda «tam bir şiddet hııkııItu Reçerll oldıı^unu» savundu. n'.u, tkMsat Menmlan Cemiyef'nde verdiği konfpraR^ta. «Tfirkive'de srr mave pivasasının dnrutnu»na deginerck. Türkive'de sermayp ni'asasının saglıksız gelisimi üzerinde durdu. Karakoyunlu. • KARAKOYUNLU. SERMAYE PIYASASINDA TAM BİR ŞİDDET HUKUKU GEÇERLİ OLDUĞUNU ÖNE SURDÜ l:k piyasasında yaşanan düz«ısizllgln önlenmesi gereksintmi ile yapılan yasal düzenlemelerin «tpkeller .inhlsarlar ortay» çıkaracagını» söylpdi ve «tekellesrnenin nedenl pivasada faalivette hulunan kurnluşlann kendl ekonomik karaktpristikIrri dMH'dir* biçinıinde konuştu. Y'.lmaj Karakoyunlu. Türkive'de sprmave piyaKismın asla ekonomik bir olay olmadıŞı yolımdaki gnrüşiinii de açıMaj'arak. «•'ermayp pivayasının ekonomik hlr olav ola!ıilmP5İ lcin sıhhatli bir pkonomi^e ula? malf gereklidir. Hemiz bu «aîlıklı ekonomhp Türlriye'de kavuşnlaroamıştır» dedi. 41.6 Toplu konut için ayrılan 20 milyar, kamulastirmada kullaııılaeak ANKARA (ANKA) Topîu Konut için Bütçe Yasasıyla konulan 20 milyar iira «Oreksinme duyulması» halinde 96 milyar lıraya çıkartılarak. Yettalilerrien edimlen bılgıye göre. Bütçe Yasasıyla toplu konut yapımı içm gerekli hazırlıklann tamamlanamaması nedenıyle bu yıl, Toplu Konut Yasasının öngördüğü miktann altında fon aynîdı. Bütçe Yasasına konulan 20 milynr lira ile tonlu konut yamm alanlarınm krîmulaştınlması yapılacak. Kamu'astırma tşlemlerinin yıl icinde sonuçiandın'.ması halinde, konut yapımı için fon Bakanlar Kıırulu karanyla artırılarak Bakanlar Kurulu Toplu Konut Ponunu «eereksinmr» ha linde 96 milyar liraya kadar çıkarabilecek. Yetkililerden edlnllen bilgiye pöre, Toplu Konut Yasasının öngördügü koşullara sahip olan ve halen kurulu bulunan konut kooperatifleri de Toplu Konut Ponu'ndan yararlanabilecekler. KentKoop öncülügünde vapılan ve Türkiye'nin en büytik konut pro.iesi olan Batakent'in Çeşitü başîıîdar ahmda yaklaşık 250 maddeden oluşan tebliğ, «proje yapımı». «konutlan ihaleye çıkarma», «ortaklık» konulanna açıklık getiriyor. Toplu konuttan yararlanabileoek «alt ve orta gellr gTupian»m tanunlayan tebliğ yurt dışındaki işçilerin gelir durumlanna bakılmadan konut sahibi olabilecegi ni hUkme baghyor. Tebliğ, krediden yararlanma biçiml ve konutlann yapım planlannın uygulama seklini de belirliyor. Toplu konut yapım alanlan belirlenirken, arsa spekülasyonundan kaçınüacak. Bu nedenle toplu konut yerleşim alanlan. şehir merkezlerinin dışmda seçilecek. Toplu Konut Yüksek Kurulunun «Topln konnt yapımma uygun göreceği» arsalar, kamulaştınlacak. Kamulaştırma degeri, vergidekt beyana gö re yapılacak. de gerekli form3litelerin tamam lanması halir.de for.dan yararlanabılecegi be'Jrtildi. öte yandan, toplu konut tebliglnın hazırlandıgı ve birlki içinde Rpsmi Ga7?te'de ysbildirildi. Toplu konut teblifi ÎIP ilgıli Imar ve lskan Bakanı Şerif Tüten yann bir basın toplantısı yapacak. hukuki önlemler almarak duru mun iyileştirilmeye çalışıMığmı ancak Sermaye Piyasası Ya"=ası'nm uygulamftda geçprlilik ka 7anmasınm «adrta imkansız» olduğunu vurgulayarak. «sermave piyasasının finiimiİ7deki vıllarda nvşnıl^mava konnlacak daha clddi düzenlemelere gerpksinlmi vardır» dedi. Yılmaz Karakoyunlu, banker 11980 yılı sonunda onyedi adet \ergi yasamızda değişıklik yapılmıştı. Celir verjisi ve kurumlar vergisi yasaları değişiklıh yapılan yaaalar arasında idi. Mali Denge vergisi yasamız da, mayıs 1981'de değiştirilmişti. Şimdi adianıv tıralâdığımız uç yasada, aradan bir yü geçmoden, gene değişıklih yapan yasalar yayınlanmış bulunuyor. Bu 1981 yıh sonu değifiktiklerinin kimileri, 1980 yıh evveline gıdılmesi. eşdeyişle geriye dönüş, biçimindedir. Bu uç günlük yanda, söz konusu üç vgrgi y o scnndakı değişiklikleri özetliyeceğiz ve aeğerlendireceğiz. Ozetlemede değişiktikleri sıralayacağız, deâerlendirmed» Maliye Bakanlığı gerekçesi ile vergileme ilkelerini karşılaştıracağız. Mart 1981'd* çikanlan tahtilâtın hızlandınlması yasası da değiştirihniştir. Bu yazı çerçevennd* bu değîşikliği ele alpııyoruz 1. GELİR VERGİSİ DEĞİŞİKLİKLERİ Bu vergi yasasmdakl değişikliklen; yasadakl kurallar sıralamasına gors vermeyeceğiz; yükümlü ve konu, matrah ve oran, diğer değişlklikler, boşlıkları altında toplayacağız. Vergi dışı kolma kurallarını da, llişklslne göre. adı gecen başlıklar oltındo söyledikle rimize ekleyeceğiz. • Dor yukümlüler lcln, tlcari kozanclorda, geriye dönuşle. dışsatım bağışıklığı kuroh getlnlmiştlr. Getlriten kural 1981 yılı lcln de gecerüdlr • Ticarl kazancın götürü yöntemle saptanması kurallarmda. dört değislklik vopılmıştır. Bifincl değlşiklık, Çukurova'da turfanda pafates ADANA (a.a.) Tıırtanda patat«s üretırr.ınde erkencı İifi saglsmalt ıçın çalışma lar yaptldıfiı. bu konuda uy gulanan bir vontem sor.ucu ük patatps ıJriirünün elde ediMifiı bildirıid! iu yra teme eöre. patates vnmru.a n karanhk bir odarta 15 20 dfrece sırakiıkta bır r.at'a 10 giin sürevlp çınılpndınlı vor. dahs sonr •c^^ cıkH"i larak 10 • 15 derece sıcaXlılita yaklaşık nr ay sürey le çımlenmeye alınıyor. Çimlendirtne sUrelerî sonunda ekım svı sonlanyla kasun ayı ortalarında topraga ekiIPI vumruklardan ocak arm da üriin ahnması saglanıyor. Adana'da Datates Urününün n:san ve hazıran avian arasmdP hasnt edıüıgı oelirtıl dı Vergi yasalarında son değişiklikler ne getiriyor? Prof. Dr. Salih SANVER | Telif kazançlan istisnası, konu yönünden genişletilmiştir. Şiir, hikaye, roman, makale, röportaj. karikatür, film, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerin gazete, dergi, radyo ve televizyonda yayınlanması kazançları istisnaya katılmıştır. Bakanlar Kurulu'na, telif kazançîarı istisnasını bir kat artırma yetkisi verilmiştir. belediyesl buiunmayan köy lerde gecerll olan indirımll en cok kazanc kuralına, münhasıran bu kövlerde faaliyette bulunma koşulunun katılmasıdır. iklnci değişlklik, genel koşullardak! vergi değerl ve klra bedell mlktarlarının. İkl katına, 700 bin liraya ve 48.000 liraya Cıkarılmasıdır. Ücüncü değişlklik, özel koşullardakl alım . satım ve hasılat rakamlarının 1/3 oronında ortınlmosıdır. SÖz konusu mık tar değişikllklerl, 1981'de yenl miktarları asmamış olan yuküTilüler İcin de gecerlidir Eş deyişie, bu yür kümlüler 1982'de götu ü vöntemle vergllendlrileceklerdlr. Dördüncü değişiklik, Bakanlar Kuruluna göturu yönteme İlişkin rakamlan, yüzde yüze kadar artırma yetkısinin verılmesdır. • Zıral kozanclarda. götürü gıder emsali, vergi usul yasasına bağlanmıştır. • Zlral kazançlardo vergi kesintisl kuraiı, clftcilerden alınan ziral mahsuller diye değıştlrilmlştir. • Kucük clftcl muaflığı tavan rakomını ve zlral kazancın göturü yöntemle sap tanması rokamını. bir kat artırma yetkisi. Bakanlar Ku ruluna verilmiştir. 0 Ücretlerde konut tahsi s! istısnası kuralı genişletilmişti r Mıjlkiyefl isvere1 ne a t ve vergi deöe 2 mil yon lirayı aşmayan taşın Tunus Kuveyf harma heyefi ANKARA (ANKA) Kuve/t ve Tunus yetKilıiennuen oluşon ((armo bır ne/el TurKr/e'de sunı gübre fab'iKusı yatırıniı kcnusunao 'errcslordo buıunmak uzere Ankara'ya gel dı Korma heyetıi elırdekı proıe^e gore gubre fabrıkosı Tur kıye'de kuruiacak ve 'hrocolo donuk olacak Tü'kiye'de ku ruimosı ıcın bılg1 ve denevımm orta/a konması ıstenen fobrıkanın fınonsmon' Kuve/t tarafından soğlanacak Uretıien gübrenın dış oazorlorrtok' pn?cricmnsını da Tunus gerçekleş 1 tırecek. KuveytTunus korma heyeti, öncelıkle azot sonay A.Ş. yetkılnerıyle goruşmelere başiayacak Azot sonayi ıle anlaşmo soğlonomadığı tokdırde. özel kesım gubre fabriko larıyîa da temas edecek. ! DOVIZ KURURI Dövlz Alış 136 50 152.03 8.47 59.30 3 49 1891 23 37 54 20 24 22 83 64 11.08 6103 114 44 481 64 23 27 254 98 Dövlz Satış 139.23 155 07 8.64 60.49 3.56 19 29 23.84 55.28 24.70 75 11 11 30 62.25 11673 491 27 23 74 260.08 Efekllf Alış 136 50 144 43 8.47 59.30 3.32 18.91 23.37 54.20 24 22 73.64 10.53 57 98 108.72 457.56 22.11 254.98 Efektif Satış 140.60 156.59 8.72 61.08 3.59 19.48 24.07 55.83 24.95 75 85 11.41 62.86 117 87 496.09 23.97 232.63 Dövlzin Cinsl 1 ABD Dolan 1 Avustralyo Doları 1 Avusturvc Şılınl 1 Batı Alman Markı 1 Belciko Prangı 1 Donımarka Kronu 1 Fransız Frongı 1 Holianda Florınl 1 Isvec Kronu 1 Isvicre Frapgı 100 itolyon Lıreti 100 Jaoon Yeni 1 Kanada Doiarı 1 Kuveyt Dınarı 1 NO^VPC Kronu 3 maddenin ithalatında vergi indirim süresi uzatıldı ANKARA (ANK4) GUmrük tarife cetvelinde bulunan I>2 Amino 1 Butanol, Etialendichloride ve Hcl Gazına uygulanan kanuni gümrük ver gi oranlanndaki indirlm süresi Saglık ve Sosyal Yardım Ba kanhgı irnj lle 31 aralık 19S2 mazların hlzmet erbabına tahsisi vergi dışıdır. Istisna; oydınlatma, ısıtma ve su temıni giderlerini kopsamamaktadır. Bıfirkışi ucretlerl. geriye dönüşie. vergi dışı bırokılmıştır Değişiklik kuralı 1991 yılı icin de gecerlidir. • Gıder korşılıkları Istisna kuralıno, harcırah ve yol luk sözcuklerl eklenmiştir. • Telif kazançları istisnası, konu yönünden, geniş letılmlştir. Şllr, hikâye. roman, makale. röportal. karikatür fllm, rodyo ve televizyon senaryo ve oyunu gıbl eserlerm gazete, dergl, radyo ve televlzyondo vayınlanması kazançları Istis naya katılmıştır. Bakanlar Kuruluna, telif kazanc ! arı is tlsnasını blr kat artırmo ye'kisl verilmiştir. • Mesken klralarmdo. 120.000 lirahk tavan koşuluna oağlı 40 000 liralık istisno, tavan koşulu koldmlorak genişletilmiştir Bu aenışleme kuralı. Bakanlık ta sarısında ve hükürnet teklif;nde yoktu • Yatınm fonları, kar pay lan, .nenkul sermaye Irodı sayılmıştır. Beyonname veren dar vükümlü kurumlonn körlanno İlişkin kesîntl kuralına. daijıtılsın vevo daâı tılmosın sözcüklerl ekienmis tlr. Gellr ve Kurumlar Vergislndsn muof olnn'ara 'llskln verg! olacağı kuralındokl özel ve kend ! kanunları sözcuklerl cıkanlarok bu kural aenlsletümistlr Son değişiklik kuralı. I9fii yılı lcln de pecerlldir • Salr kazanc ve îratlcırda; menkul kıvmetler. telif haklorı ve lht!ro berotları 11 i'e Ho ! dp^°r artısı ka^onc lorıpdn Istisna, İkl Vntına, lr 1D0 000 Ilrrr/r cıkan ^ıîtır Avusturya'ya dışsatımda yanlış menşe belgesi doldurulması kayıpiara yol açıyor ADANA (Cumhuriyet Gfiney tUeri Bürosu) Avusturj'a'ya yapılan çeşitli dîssatım'.ar yıra sında yanlış «menşe şahadetnamesi» doldurulması vıizünden büyük ölçüde döviz kaybı meydana geldiği bildirildi. Adana Tıcaret Odası retkiülerinden edinılen bügiye göre, r Avxıstur, a h'ikümetın;n 1 OCRK 1982 tarihmden ıtibaren uygulampva koyduğu «Ithalatta %TÎZ de 30 giimriik indirimi» kapsamına ülkemizin bazı mallan da alındı. YptkiHfr uvjn'.lamaya konulan yeni vasa ile ı'nracaatın daha da artabüeceğirj. bu nedenlp Tiirk dıssatımnların özellikle m«nse sahadptnaTiesi dolduntîmpsırr'a re diger konularda btlviik titizlık göstemplerini isfedıler. Halıfleks Ortadoğu'ya 8 milyon dolarlık yer döşemesî dış satımı yaptı (THA) Org3Tİz.e Sanayi Boigesı'nde kurulu Halıfleks tesisîeri 1981 yıhnda Ortadoj'j ülkelerine 8 milyon dolar karfihşmda 1 müyon 400 bin metre kare yer döşemesi ihraç etti. Halıfleks Gene] Miidürl'iğiı, Irak. Surive. Iran, K;b rıs, M;sır ve F. Almanva'ya yarclan ' h ı r a t m 19B2'de artacagını. Ürdün. Kuveyt ve Snudı Arabıstan'a da ihra"3f yapîlacaSını b:ldırd:. HalıfJpks Genpî MüdürlUgü. IPTO'de 12 milyon dolarlık ihracat vapılms^'nnı planlanriıgıpj. ancak Ihracatın 15 milynn dolara çıkabileceğinl Yann: Matrah ve oran 1 Sterlin