Katalog

17 AĞUSTOS 1981 •••• Cumhurivet 7 İran'da (Baştarafı 1. Sayfada) tlnlnı bır sozcusu yapiıgı açıklarnada. hucumbotunun ılen suruisuğu g,bı Fas ın Tanca lımanmda olmayıp. uluslararası sularda bulunduğunu belırttı. rinl kaçıran Şah yanlısı «Azadegan Hareketinlnı bır 8OZCÜSÜ vaptığı acıklamada, hucumbotunun rlerl sürüldüğü gıbi Fas'ın Tan ca limanında olmayıp. uluslararası sularda bulunduğunu belirttı. Sözcü, hucumbotunun cözgür hükümet merkezi» ılan edıldığınl ve İran'da Humeynf reııml devrılınceye dek bu nıtellğını koruyacoğını bildirdı. AP Aıansına göre. bazı Arap radyoları hucumbotunun Mısır'a doğ ru yol aldığını llerl sürduler. Blllndlğl gibl, Tahran hükumetl hucumbotunun kocırılmasından ötüru İspanya l!e CIA'yı suclamıştı. İran'ın eskı Devlet Başkanı Ebul Hasan Bemsadr, dünya kamuoyunu uzun sure meşgul eden Amerikalı rehineler sorununun Humeynı tarafmdan İran'ın Iç sıyasal durumunu güclendırmek omacı ıle kullanıldığını acıkladı. Amerikalı rehineler eskl Başkan Carter'ın gorevınl Reagan'a devrettıği gün salınmış ve Carter eski Başkan olarok Frankfurfta rehıneleri karşılamıştı. Benısadr, fAFP» Aıansına verdığ! demecte, Humeynı'nın kendısıne Amenkalıların İran'da yenı yonetımın kurulmasını ıstemedıklerını, bu nedenle Anayasonın ka bulüne, Başkanlık ve Meclıs seclmlerının yapılmasına dek rehınelerın alıkonulacağını soyledığini acıkladı. cHumeyni'nln amaçlarının daha once düşunuldüğü gibi antiemperyalist ve Amerikan oleyhtarı olmcdığını» soyleyen Benısadr, dı ni onderın. aespotlugu, ya da molla dıktatorıuğunu ye nıden kurabılmek ıçın rehı neierı kullandıgını one sur du. Fransa'nın Benisadr'a sıyasal faalıyette bulunmama koşuluyla sığınma hakkı tanımasına karşın, «AFP» Aıansının yayımladığı bu son roportaı, eskı Cumhur başkanı ıcın konan ktsıtlamaların yavaş yavaş kaldırıldığı şeklınde yorumlanıyor. Benısadr, Iran'daki Fransızların ülkelerlne don melerı sırasırlaa herhangı bır zarara uğramalarının on lenmesi amacıyla, Fransız hukümetince, kendtsmden sessız kalmasının ıstend ğıni acıklamıştı. Benısadr, Humeyni aleyhtarı güclerce kacınlan hucumbotuvla llgıli olarak, «İran'da yalnızca patlomatar ve Idamlar üreten bir fabrika kurulduğunu» söyledı ve kışinın, anlaşılabılmek için bu tur hareketler den başka yapabıleceğı bır şey kalmadığını belırttı. Ted hış olaylarının durmaması halinde İran'da blr lc sava şo gıdilebıleceğınl kaydeden Benısadr, Humeyni'mn, otoriter ve despot yönetımlerin yalnızca «Patlamalar» doğurablleceğinl anlaması gerektığinl vurguladı. Ebul Hasan Benısadr. «Humeyni, buna Şah döneminde olduğu gibi, idamlarla son verebileceğini sonıyorsa yanılıyor» dedı. Benısadr, Humeyni'nin bugün bağlı olduğu ılkelerın, Fransa'da bırlıkte surgünde bulunduklan Sırada savunduğu ılkelerden çok, farklı olduğunu söyledı. «Humeyni'nin, 12 13 yaşlarındaki cocukların idam edilmelerine Izin vereceğini ve halkı birbirinl Ihbar etmeye ve lanetlemeye cağıracağını o gunlerde tahmln etmek olanaksızdı» dıyen Benısadr, bununla bırlıkte İran devrimıne katılmış olmaktan pışmaniık duymadığını vurguladı. Hu meynl, Fransa'dayken verdiğı sözleri doğrulayacak nitelıkte ozgürlükler getirecek olursa, Iran'a dönmeye hazır olduğunu soyleyen Be nisadr, İran'ın geleceği hak kında, «En çok, yılgın ve bıkkın blr halkın bir dlktatörün yönetimini yeğleyecek hale gelmesinden korkuyorum» dedi. ATEŞ AÇILDI Iranla llgill dığer blr gellşmede Ise, Yuksek Mahkeme Başkanı Ayetullah Musavl Erdeblli'nın Tahran'daki evine kimlığl büın meyen kişüerce öncekl gun ates acıldığı ve bomba at'idiğı bıldırıldı. TAŞLANARAK ÖLDÜRÜLDÜLER Öte yandan, Amerikan AP Ajansının haberine gore, iran'da Şiraz kentinde zina yapan bir adamla bır eşcınsel taşlanarak öldürüldüler. Şıraz. Devriml Mahkeme sinın bu konuda yayınladığı blldiriye gore, eşsıncel o lan adom ufak cocuklara Dara vererek cinsel ilışkıde ^jlunduğunu Itıraf ettl. Köin Konso!osEuğu baskını olayı üzerine Almanya'yı uyardık ANKARA, (Cumhurtyet Bürosu) Bır grap ışgalcııun önceki gün Koln Başkonsolos luğunu basmalan üzenne Ankara Federal Alman makamlan nezdinde uyanda bulundu. Dışışleri Bakanlığı Enformfls yon Genel Müdürlüğünce aün bu konuda yapüan açıklamada şöyle denıldı: «Olayın öğrenilmesi üıerine Ankara'daki Federal Almanya Maslahatgüzan Dışişlerl Bakan hjnna davet olunarak. bn mües sif olavdan duyduğumuz hay. ret ve üzüntü bellrtilmiş. Daha evvel çeeşitli vesilelerle yapılan talepler hatırlatılarak, Almany» daki temsilcUiklerimizin etkin blr şekilde korunmasının önent ve ırereğl ifade edilmiş, isealci lerden yalnız fiçünün yakalana bilmesl karşısmda duvulan ürüntü dile çetirileerek dijjer mü tecavizlerin de en kısa zaman da yakalanarak lavık olduklan cezava çarotınlmalannı bekledJğitniz bildirilmistir. Aynca, maddl zarar ika edilmis ise taz minat talebi hakkınıızı mahfuz tuttugumuz belirtilmiştir. Aynı jekilde Bonn ve eyalet merkezlerlnde en vüksek sevi yede gerekli girişimer yapUtnaktadırj» Petrol Yasasında (Rastararı 1. S<tyfada) hakkı sahiplerhıe, kendi ad'arpa vaptıklan petrol faalbet lerinde kullanacakjan malzemelerin (rürarük ve diçer ithal vergi ve resimiprinden nıuaf olarak ithal etme» tıakk' tanınıyor 140 maddeden oluşan Petrol Yasası'mn 26. maddesinı değiştıren taslakta, petrol polıtikasını belırle:en temel maddelerden «323a. 5, 6, 13, 32. 53, 8> ve 112'nci» gıbı baa önemlı maddeler değıştırılıyor. Temmuz ayı sonunda tamamla nan taslakta petrolun her tur lu fıyatının tespıtinde Enerjı ve Tabıi Kaynaklar Eakanı yer kıli kümıyor Taslakta, yu. >ırlukteki yasanın petrol fıvaMmn saptanmasına ıliskın 3 25 a. maddes1 ıle petrol aranıa hakkı olanlann malzeme ıthalı konusunu duzenleyen 112'ncı maddesımn değıştınlmesms ge rekçe olarak şu nedenler gosterihyor: «Petrol hakki sahibinin elinde olmayan sebeblere dayanan giimrük vergi ve resimlerine alt süre sımrlamasımn kaldınlması ve sanayinin gelişmesine paralel olarak petrol «meliyelerinde imal ve istihsal olu nan tnaddelerin Bakanlar Kurolu karan fle ithalinin gümrük vergi ve resimlerine tabi kıhnması amaclannuştır. Avnca yerll İstihsal ve imal ediIen maddelerin fümrüklü fiyatının ithal fiyatına göre, yüzde 25 yüksek olmasma kadar olan kıştaş tatbikatta ny(Tulanmadığı için yerli sanayinin teşviki içinde nygun bir un sunı olamamaktadır. DeğistirUen 325a maddesindt; piyasa fiyatına açıklık getirilmiş ve petrolun her turlü fiyafanın dünya petrol plyasasma bajlı oldnğu ve bu esas üzerinden tesnit edileceği hükme bağlanmıştır. Yürürlükte olan Bakanlar Kurulu kanuına röre. ithal fiyatlan nın deferlendirilmesine \e onaylanmasma bakan \etkili bu lunmaktadır. tşin sürati ve tat bikat kolaylığı bakmundan (Bakanlar Knruln'nun) adı (Bakan) olarak değiştirihneM uyirun Körülmektedir.» 40 YTLLIK MUAnYET SIMRI 25 ocak 1981 7^178 sayıll Ba kanlar Kurulu karannda Türkı ye'de petrol üreten şirketlerın urettlkleri petrolün yüzde 35'ıni lhraç etme olanagı tanr.an karanna göre yasanın 13tincü maddesi yeniden duzenlenıyor. 112'nci maddede yapılan bır başka değişıklikle 1979 yılmda 40 yıla çıkanlan gürnrüksüz petrol malzemesl alma süresinto sınırı kaldınlıyor. Taslakta şöyle denıliyor «Blz petrol hakkı sahibl, blırat \eva Genel Müdürlükçe ka bul edllmiş bir müteahhidi vasıtasıyla, kendl adına Türkive' deki petrol ameliyeleri için ida ri faaliyetleri ile bina tesislerinln ve techizatının lnşası, lnırulması ve işletUmesine ait maUemeler hariç olmak üzere, Genel Müdürlükçe lüzumlu fö rülen malzemeyi münhasıran bu ameliyelerde kuUanmak kav dıyla, gümrük ve dicer ithal vergi \e resimlerinden muaf olarak ithal edebilir. Ancak, Bakanlar Kurulu Tür kiye'de istihsal ve İmal edilen evsafı mevcut ve emre amade miktan bakınundan ithal criilen miimasil maddelerle, k> yası kabll balunan maddelerin islmlerinl muhte\1 müfredatlı bir liste nesrederek, bu listede ' gümrükten muaf olarak ithal edilmekte bulunan maddelerden hangilerinin RÜmrük verEisine, diğer ithal vergisine ve resimlerine tabl tutulacagını tayin ve tespit edebilir. Bu liste ulkenln sanayideki gelişmeslne paralel olarak tadil olu nsbilir. Iisteler neşrolunduklan tarlhte yürürlüğe glren, ancak, listenin neşir tarihinden önce Genel Müdürlüğe verilmiş dilekçeler ile lthali Istenen maddeler bu Genel Mudurlukçe ge rekliliği onaylanmak kaydı ile HsteMİn yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde İthal edfldiklert iakdirde nıuatiyetten Uydalanırlar. PETROL tTHALl Petrol hakkı sahibl yürürlükte bnlunduğu müddetçe kendf petrol amelivatı için lüznnıla olan yerli kaynaklardan teminl mümkün bulunmavan pet rolü piyasa fiyatı üzerinden gümrük ve diğer ithal vergi ve reshnlrrinden muaf olarak ithal edebilir. Ancak. ithalatta piyssa fiyatı esas olmakla bera ber, Baksn ithal edilen petrolün ithal flyatııu serbest rekabet emsal şartlannı gozönünde bulundurarak pinün şartlarına göre değerlendirmcje ve onaylamaya yetkilidir.» PAKİSTAN'DA PİA'NSN 40 PERSONEÜ TUTUKLANDI İSLAMABAD (a.a. • THA) Pakıstan yonetımımn Pakıstan Uluslararası HEvayollan'nda (PIA) seidıka faahyetlenm yasaklaması uzerıne, sılaîılı bırlıkler îs'amabad havaîanı bas kın vaparak, yakla<=ık 40 şırket personehnl ve sendıka lıderıni tutukladılar Pakıs^an hilkümoH dncesl ee ce '~<p*ıŞı bır açıkl^mada. Pakis»an HHvayollan'nın çokfı«unun esıŞınr.e oldufunu bel'rterek, sırket'e cslışan 22 b n per soneli, yoKuzluk. yönetimi pksatma. zortahk ve asır' scnclıka^ılık yaprrakla suçladı HHvayolu vetkilıleri Karaci Havaalaru'nda da benzer olaylar olduğunu söylediler. Demokratik düzen ve üniversite özerkligi Prof. Dr. Nuri KARACAN Çok partiU demokratık sistemde, toplumdakl her bireyin uymak zorunoa olaugıt kurallar ve kuilanatuleceğı haklar vardır. Uyulacak kuralları cyasalan) bır kurul (Buyuk Mlllet Meclısı) yapar, ve nükumet uygular. Hükumetı, Büyuk Mıliei Meclisi seçer. Fakat kımlerin yasa yapacagını ve jonetecef.n: halk seçer. Bıreyın seçme ve seçılme hakkj en temel ve tartışmasız hakkı dır. Temsılcüer ve hiıkümet bır kez seçılınce denetan ae başlar. Denetınoın varlığı, konu^ma ve fıkrıra yayma hakkraı bırükte gecırır. Degerlendırme ve onerının soz kcnusu olmadığı bır denelleme duşanulemez. Denetim, mcclıs ıçı ^muhaleüet partüenmn e:eştırısı, guvensızliK onergesı. guven oyu > veya meclis d> şı fraajo, televızyon, basın, topıu yuruyuş, dılekçe hakkı .) şeklınde olur. Ayrıca, Anayasa Maikemesı yasalarm Anajasa uyguaıuğunu denetler. Anajasalar ancak halk oylamasıyia kabul edılır. Hukumec uygulamalarının yasalara uygunlugunu Danıştay, harcamalanıun yasalara uygunlugunu Sayıştay deaetler. Yasanaa, yurützne ve yargı birbırınden bagımsızdır. Konuşma ve fıknra yayma hakkı, orgutlenme hakkını da bırlıkte getırır. Bırey fıkrıru soyleyebüıyorsa, kendısı gıbi duşünenlerle bırleşebılınelı ve daha guçiu olarak fıkrın yayuması saglaamalıdır. Bunun scnucu olarak her fıkrı temsıl eden siyasal partıler kurulabümelıdır. örgutler, tek tek bıreylere oranla, yeni düzenlsmeleri ve hakları daha kolaylıkla sağlayabılırler. Dernekler de ayru haktan faydalanılarak kurulmuş, amacı sıyasal ıktidar olmayan drgütlerdır. Üıetım araçlanrun bzel mülkıyetıne sarup kapitalist bnunde emeğının karşüıgını almals bakımından teJc tek güçsüz olan ışçiler de, bu güçlerinı arttırmak ve yeni iktisadı hakiar elde etmek için sendika çatısı altında orgütlemrler. Her orgut bır baskı grubu oluşturur, denetler, eleştirir ve de» mokrauk dengeyı duşuncelen. yonoltımır.de daha olumlu bir şekle sokmaya çalışır. Demokratik Sistemde haklarm sınırı ve kullanılma şekli de demokrasının ö^une ve kurulmak lstenen dengeye uygun ohnalıdır. Omegın, sendıkal orgütlenmenın bıçımı ne olmalıdır? Sendika bır denge unsuru ıse, bu dengeyl en etkin şekılde sağlayacak lcuruluş şekli, işçı sendıkaları konfederasyonudur. Aksi halde, malı gucü blr günluic greve dayanabılen tek sendıka boytm eğer ve ıktisadi hakkır.1 koruyamaz. Onun içindir kı, işçi sendlkalan yalnız ulusal düzeyde konfederasyon şeklinde orgUtlenmekle kalmazlar, uluslararası düzeyde de örgutlenirler ve aralannda. dayaruşma saglarlar. Yine, örnegın derneklerin faalıyet alanının sınırı ne olmalıdır? Bır dernegm faaiiyetmi, çok dar bır alanda kunıluş amacıyla smırlamak, bu dernegm örneğin lşkenceyı, bır kentteki soy kınmını kınamasım önlemek sadece demokrasinın kokleşmesıni gecıktınr. Eoyle bır uygulama mantığa da aykırıdır, çunkü yonetım kurulunu oluşturaı, Üyelerın teıc tek soyleyıp yazabılecekleri bir şeyl bır bütUn hâur.de nıçın soyleyemıyeceklerım anlamak gUçtür. Iktisadi önlemler de. iktısadl etkinlıklerl kadar demokrasinin özüne ne derece uygun olduklanrla degerlendlnimelıdır. Bır toplumda bütün bıreylerın geUri bırbınne eşıt olsaydı, seçme k ve der.eüemek bakamından bıreyler arasmda bır fark olmayacaktu Fakat gelırler arasmda fark vars3, ve bu fark ne kadar buyükse, yuksek gelırlllenn (seçım kampanyasına katkıyle, reklamla, toprak mülkıyetı yoiuyla .) seçımın sonucunu etkıleme ve denetımı yonlendınne olanakları o kadar buyuk olacaktır. Oyleyse, bu» günku gelır boluşümu bır verı olaraii aluısa bıle (bunu kabul etmek ıçın hıç bır neden yok), gelır boluşumunu daha da eşıtsız hale getırecek bır îilîüt poUtıkası onayUoamaz. SADECE SEÇİM DEĞİL Demokrasi sadece seçım demek degılse ve seçım donemi boyunca eleştıri, onen, deneumi gerektırlyorsa, her şeyden önca siyasal ıktıdann ne yaptığıaın, olaylarm nasıl gelışüğınin bılınmesl ger,elur. Her bireyın olayı yerınde tespıt etmesi olanaksızdır. Edirne"de oturan bınsının sıri sıyasal değerlendlrme yapabılmek içuı Ardahan'dakı bır olayı yerinde saptaması duşunülemez. Haberlen radyo, televızyon ve gazetelerden alırız. Radyo ve teıevızjon, bütun gun boyunLa haber yajinak, kulaJs ve goze rutap elmek (bu hem kolaylık sağlar, hem okur yazar yuzdesının duşuk olduğu ulkelerde buyuk onem taşır) gıbi ustunlüklere sahlptır. Radyo ve televizyonuı;, haberleri sermaye lehıne saptırmaması ıçın k&mu kuruîuşu olması, sıyasal ıktıdar iehıne saptırmaması için ozerk olması gerekır. Benzer şekılde, farklı sıyasal ve ıküsadl füurler yelpazesi oluşturan gazetelerin ozgür olması gerekır. Bu, haberin dogru ıletilmesl için yeterll kcşul degil, fakat gereklı Koşuldur. Basın için düşünülebılecek en kotü durum, bazı haberlerin kamu oyuna hlç yansıtüamamasıyla sonuçlanan •a&surdür. DEGERLENDtRMEYt KtM YAPAR? ülaylann hıç degılse gerçefe yakın şekilde ÖJrerJlmesi yetişmez, bu olaylann degerlendırılmesi gerekır. Eu, bazı hallerde çok kolaydır. Örneğin, hıç kımse doksan günlülc gozaltı suresı için kısaoır dıyemez. Ama çoğu durumda olaylar ortalama bır yurttaşın değerlendiremlyeceğı kadar karmaşıktır. Sınemaya bıle çok kez, güvcnilir bir füm eleştırlcisinın yargıianna güveneres glderız. Aynntıd» ve genelde, benzer olaylann degerlendlrilmesi, styasal iktldann icraatının değerlendlrilmesi anlamını taşır. Bu degerlendirmeyi en iyl şekılde unıversıteler yapabilır. Nıtekim, hemen bütün ulkelerde radyo ve televızyonda bıllm adamlannın yommlanna ozel bır ağırlık verilmesi bunun kanıtıdır. Universıteyı, bu toplumsal gorevıni yaparken sıyasal iktidara karşı korumalc gerekır. Işte bu zırh «üniversite özerkliği»dir. Unlversıte ozerklıgi yeni bır hak da degildır: «(îngütere'de) üniversitelere, orta çagdan bu yana, bazan bunu kotüye kullansalar da, ulc bir zaman kaybetmedikleri büyuk ölçüde bir özerklik tanındı... bn özerkUk hâlâ, bu üniversitelerin, devlet ve çağdaş baskı gnıplaruun yersiz müdaaalelerine karşı başlıca kornnma aracını olasturnukta* dır.» • ÖZERKLtĞt KALDIRMAK... Şımdı Turkıye"de' 1381 yıünd» Üniversite OzerkJlgi ortadan kaldırümak ıstenmektedır. Yasa taslagına gore, rektor ve dekanlar, oevlet başnam tarafmdan, bolüm başkanlan dekan tarafından atanacaktır. Pakulte yönetım kurulu sadece bu şekilde atananiardan oluşacaktır. 15 kişiden oluşan yuksek ögretım kuruluna unıversitelerden sadece 5 uye katüacaktır. Fakulte kurulunun dersler ve smıflarla. llgıli toplantılanna fakultenin oğretun üyeleri ve ders vermekle gorevli oğretım yardımcılan da oy hakkı olmaksızın katılacaktır. Yani haftada en az on saat der 8 vermekle yukumlü ogretım üyesi büe, dersle Ugılı bır konuda oneride bulunabılecek, fakat onerısi lehinde oy kullanamayacaktır. Sanıjonun ki sadece bu kadan, yerj. yasa tasarısında ozerklik ne derece zedelenryor sorusunu anlamsız hale geürmektedır. Idari ozerklik tamamen ortadan kaldırümaktadır. Tayınie bır makama otuımayan oğreüm üyelerı ıçın yapılacak tek şey kalıyor: nca etmek, arz etmek, bilgıye sunma kâğıUan alıp, aldığına dair imza atmak, saglığı sorulursa teşekkur etmek, mınnetlerım sunmak DEMOKRAStDEN VAZGEÇILEMİYECEĞI GtBI... Unıversite son tıç, veya son yırmı yıida işlevlenni çok mu iyi yaptı Hayır. Ürtiversıte bu cezayı hak etti mi, veya toplumsal ışlevı olan bir kurum ceıalandırılabılır mı? Hayır. Türkıye'de demokrasi son. 30 yüdır çok mu ıyl lşiedı? Hayır. Oyleyse DemoStrasıden \azgecmeli mıyiz? Hayır. Işsızlığin yüzde 14, enflasyon haddirun yüzde 100'un üstünde olduğu, yasalarda yazılı ıktisadi hakiarın kullanılamadığı bır ortamda gellşen olayları, üniversitelere maletmek ve ödetmek makul bır yaklaşım degıl. Demokrasi bır haklar, işlevler ve kurumlar bırleşimldır, ve bu bırleşım bır toplumsal dengeye yöneüktır. Nasü bır kuşun lcanatlarını kesince daha iyi uçmasını bekleyemezsek, demokrasiye ozgü bır takım hak ve ışlevleri sınırlayarak veya ortadan kaldırarak daha iyi bır demokrası ortamı yaratamayız. • V.H.H. Green, The Üniversitres, Aylesbnry: Hazell VVatson and Viney, 1969, s. 14& YÖK (BaşUrafı 1. Sayfada) hrken, bazı Rektdrler rotasyon dan vana olduklannı ve rotas yonun 2 yılla beürlenmesını de vurgulaclılar. Bu arada, bazı rektorler de, unıversıtelerln pa ralı olması ile ılgili hukme kar çı olmadıklarını da belırttıler. YÖKXE 1LGILİ GÖRLŞLER Cumnurıyet munübırımn sorusu ilzerine bazı öğretım tiyelerı, YÖKIe ilgüı duşüncelennl açıkladılar. Tasan ıle ilgüı gbrüşler şdyle: Yakup Kepenek (ODTO ögretlm üyesı> «Yüksek ögretiml yeniden düzenlemeyi amaçiayan en son yasa Usansının temel özelllklerinden birincisl yuksek oçretim kuruluşlannı İniversiteler Yüksek Okullar bütünlfiğfi içinde düzenlemek istemesidİT. Üniversitelerin bügi üretme, yavrna ve hunu öğretim ve alaştırmaUnyla destekleme işlevleri olmasma karsılık, vuksek öğretim kuruluşları beili tneslek dallannda uygulayıcılar yetlştirlr. Ünlversitelerin ytiksek okullara oranla daha evrensel, (reniş bir döîünce ve bll Cİ nretirai alanı olmalan, bnnu amaçlamalan dofaldir. Tasanda yer alan bütiinleştlrme çaba >an völtsek öirreUmin amaclarından haşlayarak sınırlı bir ya pi oluşturmasına yol açmaktadır. Tasannın ikinc! belirsta öxe!liği. üniversitelerin, kendilerl tarafından seçilen organlsn eliyle ydnetilme^i biciminde Anayasa'da varolan ilkenin bir tarafa bırakılmasıdır. Ozerklik ilkesi denilen bn ilkenin bır tarafa bırakılması. >alnız tniver^ite \e fakülte yı> neticileriııin Devlet Başkanı tarafından atanmasıyla değil, Senato ve Fakülto Kurulu gibi kunıllann yalnre yöneticilerden oluşmasnla da açıklık kazanmaktadır. Bu durumda, öğretitn elemanlannm tini^ersite yö nctimınin oluşmasında herhangi bir yeri *e rolü bulunmamaktadır. Bu yaklaşun, ybnetimle kurum arasındald ilişkJlerde kopma. yabanoılaşraa >aratablllr. Kaldı ki, öıçiir düşiinceye ve bilimsel çalışroaya karşı «hoşgörünün» yeterince gelişmediğt, duygusal ve kişisel tlişkllerln egemen oldugu gelişmekte olan bir toplnmssl yapıda Üniversite özerkligi ayrı bir onem kazanmaktedır. Tasannın üçüncü belirgin 5lellisi. ofretim uyesi tanınum sınırlı tutması, ayrıca öğretim üycsi terfi ve atamalannda 6nemli kayıtlar getirmesidir. Tasannın uzerinde önemto dunıiması gerekli drirdüncü önemli özelliği, yüksek öğTetiml paralı üuruma getirmesi ve özrl yüksek okullar açümasına olanak vermesidir. Yüksek ögretimin paratı olması, çok etkin bir burs sistemiyle desteklenmedikçe birçok jtencin eğilün görmesine cngel olabilir. Yüksek oğretim kurumları arasındaki kaçuıılmaa nitelik farklılaşması uygnlamada yenî sorunlar yaratacaktır. Tasanyla ilpili olarak sorulması gerekli temel soru şu olmalıılır. \eni düzenleme yüksek oğretımin etkin tşleyişine ve gelişmesine olanak sağlar mı? Aynntılı bir inceleme bu konuda olumlu yanıt verilmesinı engellemektedir. Yasa uzerinde tartışma açılması knşku» suz yararlı olmuştur. Amaç üzüm yemekse, yeniden düşünmek, olabiidiğince gakuıcalart Kiderici bir tutum takınma fereldr; yok bağcıyı ddvmekse, o a>n.» Fıkret Gurun (ODTO bgratım uyesn «Üniversitelerin bilgisine sunulan yeni yüksek ögrenim kanunu tasansı tüm Turk Universitelerj için büyiık bir yapı değişikiiği öngörmektedir. Sanıvonım ki, tasan bu hajiyle yssalaştığında, gelecekte gerek üniversiteler çerçe\esinde gerekse Tıirk toplumunda, çözKieve çakştıgı sorunlar janmda bujük rabatsızhklara da sebep olmağa adaydır. GEREDE'DE (Baştarafı 1 Sayfada) da meydana gelen feci kazada l'ı kadın, dığen 7 yaşındakı kız çocuğu olmak Uzere toplam 13 kişi hayatını kaybetti. Gerede Cumhunyet Savcısı, Huseym Alaral'dan alınan bılgıye gore, olen 13 klşiden ancak 8'ınin kımlakleri beUılenebüdi. ölenlenn kimlikleri sap tanabılenler sunlar: Mustafa Bayar (Şerit degistiren otobüs şoförü), HaM Babür (IstanbulAnkara seferinl yapan otobüs şoforü), Nuri Ayhan (Yedek şoför) Yolculardan: tsmail Demlrel, Mehmet Demirel, Hasan Kurt, Feyzıülah t'yar, Osman Avaç 55 kışıden 17'si Gerede Devlet HastarKSine. 38 i İse Bolu Devlet Hastanesine kaldırılarak tedavi altına alındüar. Kazada kimlıklen belülenebUen yaralılar şunlar: GüJsüm Tonın, HaUrn Çelttt. thsan Savaş, Cahlt Demirkıran, Nazmive Basaran, AU SayRin, Nimet Tonın, Veysl Bilgin, l'nal Tunçdemir, Soyadı belirlenemeyen Zekeriya, Hüseyin Bitşıbüvuk, Giilçimen özdemir, Sibel Aracı, Gülser Tolunay, Netile Tolunav, Omal Toluna>, Suat Bilgin Bolu Devlet Hastanesi yetkl. hlen, kımlığı belirlenemeyen bır kazazedenin bıtkisel hayata gırdıgını. 70 ^'aşlar!ndakı tur ka dının da fazla kan kaybından komadan çıkanlamadığını belırterek, yaşamlannm devam etmesinm bir mucize olabılece ğıni belırttıler. TAR.4LILAR KAZAYI ANL4T1YOR Kızı ve eşı Gerede Dvlet Hastanesı'nde tedavi altına alınan Bolu Devlet Hastanesi ya ralılanndan Ahmet Tugrul, kor kunç kazayı şöyle anlatıyor: «Gece saat 22.00 sıralarında Harem'den hareket ettik. Düzce'de otobüs mola verdl. Bulundnjfrımuz otobüsün şot&tâ, çok nyknsuz oldotnım söylöyordu. Ben kendllerltıe, yedek şoför olup oljnadıcını sordnm. Gözierl, nvtnısuzluktan açüıp açılıp kapanan şoför, kendisine sorn soranın kim oldu&unn bile föremiyordu. Bu arada muavin devreye .çlrerek, Ankara'da terminalden yedek şoför alacaklannı tnınldandı. Çiınkü, Istanbal'datd şirketten kendile rine nyle talimat Terildiğinl söylemeye çahştı. UZUD yolda, tek şoför kullanan şirketi dava edecetim. tçlm daralıyor, fazla konuşamayacağım» KIRIKALEDE 5 ÖLTÎ AKKARA Kırıkkale'nin Balışıkbucagı yakınlannda yabancı plakalı bır otomobılle 06 VU 853 plakalı kamyonun çarpışması sonucu 5 kışı bldü, 3 kışı de ajır yaralandı. Olenleden ancak Hamide Çelik'ın kim lığı balırlenebıldı. Dığer 4 kışinın kımlıklenmn belırlenmesıne çalışıldıftı kaydedıldi. Yara» lanan 3 kisi de hastanede tedavi altına ahndı 3 KAZ.\D\ 3 ÖLÜ BALIKESİR Yurtdışındfl lşçi olarak çalışan Ahmet Ercan yonetimindekı otomobille bir traktör çarpıştı. Kazada traktör sürtıcüsu Bartu Erdil öldu. Ayvphk'ta da, Ismail Sev gı'nin kııHandığı otomobilın elektnk dıreğine çarpması sonucu, Fevzi tlkadım öldil, lsmall Se\gl ile esi Sevlm Sevşrf yaralandı. Savaştepe'de de Asım Turgut kullandıgı traktönln altında kalarak can verdl. 2 AYLIK BEBEK İZMIR Dıkılı'nin KEynarca mevk'indekı traük kazasmda Şiikrü Kavak ıle Do|an Ta» m ı öldu. Yaralanan 5 kışi Bergama'ya kaldırüdı. Urla Jlalkoç mevkıınde de Fahri Cuney'ın kullar.dıÇı kamyonet şarampole yuvarlandı. Uzerinde bulunan Hacer Demlrkıran (6) ve Ayfer Demirkıran (12) ad!ı kardeşler can verdi. 5 klsl de yaralandı. Afyon tzmlr Karayolu'nda da, yabancı plakalı ikı araeın çarpışması sonucu Selma Korucn adlı ıkı ayîık b« bek öldü, yaralanan 14 kişi Alyon SSK Hastanesi'nde tedavi altına alındı. BANDIRMA'DAKİ KAZA Diyarbakır'da 1500 diploma iptal edildi DİYARBAKIR (o o.) Dlyarbakır'dakı bır I sa ıle bır ortaokulda. oeçen yıl dısardan bıtırme sınavlarında verılen bin 500 diploma, Mıllı Eğ.tım Bakonlığı 'nca ıptal edıldı. Soruşturma sonunda bu okLİlarda hakedilmeden verıldiğı belırlenen bın 500 dıploma ı'e ılgılı 72 oğretmen'n ıl dışı atamaları yapıldı. Türkiye'de (Baştarafı 1. Savfada) rorunda kaldıklannı da unutur). Modern Türkive 1960 ve 1971' de de askeri darbeler ırördfi. Fakat bu geçen 12 Eylül'de yapılan her bakımdan daha kapsanüı ve refonnist olduğunu orava koymakta. Geçmlşte ordu hemen kışlasına çekilip yonetimi sivillere devretmişti. Şimdi de bunu yapacak ama, şimdi subaylar daha sert kurallar koyuvorlar ki, Demirel, Ecevit gibi liderler kısmen kenarda kalsınlar. Genelkurmav Başkanı Org. Kenan Kvren'in önderlıgindeki askeri liderler tasarladıklanm gerçekleştirirlrse, Demirel ve Ecevit'in yeniden bir hükümet gurevi alabilmrleri lcin aradan çok uzun yıllar geçmesl gerekecek. Asker, Türkive için defisik bir demokrasi geleceği olaşturmaya çalışıyor. Bu demokrasi generallerce vakınrian gozlenecek. Bir sııbay, (Bu Türkiveye uygun dusecek bir demokrasi olacak)» dedi. (Ama, şimdi nasıl olacağını söylcyecek durumda değiliz). Şimdikl, Sıkıyödetim kurallanaa göre, Demirel ve Ecevit siyasi beyanda bulunamıyorlar. Evlerinde, kendilerinl liyarct edenlerle konuşuyorlar. Fakat demeç veremiyorlar. Gelecek hakkmda bazı endişeieri var. İNSAN 11AKLİR1 Türklye'deld insan haklan nygulamalan hakkında içerde de dışanda da artan endlşeler var. \skerlerin yalanladıkları, işkence iddialann» sık rastlanıyor. Askerlere scmpatl duyan, tedhişin kontrol altına almmasına minnettar olan Türkler bi le şüpheli kişUcri mahkemeye çıkarmadan 90 gün gözaltuıda tutma suresinin kısaltılmasının vaktinin geldiğini söylüyorlar. i?imduik generaller çok geniş halk kesimlerinin desteğine sahip. Ankara ve tstanbul'daki hava jumuşak çünkü sllahlı tedhişlerin çoğu ya ülkeden kaçtı, ya da cezaevine konda. Bir diplotnat, (bugunlerde Türk ler kısmî banşa kavustular) dı>or. (Ama sijaset çok uzun sure yasaklanmış olarak kalırsa huzursuzluk hiasedebilirler.) Generaller şimdi ne yapmak lstiyorlar? Taiımlnlere göre, Anayasa gelecek yü halkın oyuna sunulacak ve 19S3 içinde de seçimler yapılacak. Anayasa muhtemelen geçmişteki parçalanmalan ve felç durumlarmı önleyetek. Guçlü blr başkanlılc oluşturması bekleniyor. Iktidar dan düşürülmüş eski politikacıların bir kısmuun bile çok iyi kalpli olduğunu soyledikleri, Turk halkı için büyükbaba ima jı veren Org. Evren'in başkan lığa seçUmesl olası. Batı Avrupa'da Türkiye'nin yöneticUerl üzerine parlamenter demokrasiye donülmesi için baskı yapılıyor. Fakat generaller şimdllik pek acele içinde gorülmüyorlar . Ve şimdilik Türkler onlara istedikleri müh leti verme eğilimi İçinde förunüyorlsr..j> Eandırma*nm Erdek kavşagın da özkan Akman ybnetiralndeM 59 AU 360 plakalı yolcu otobtisü, Erdek'fn Bandırma. ydnüne gelen Kaml Resî'nın kullandıgı 34 HE 2157 plakalı Anadol marka otomobılle çarpıştı Olayda Otomobılde bulunan Nurten Karabacak ve Hülya Şahin oldti. Leman Karabscak, Mehmrt Karabacak. Kamll Reşa, llhan Beş, Nnrsel Tüyü ve Rezzan Tüyü yaralandı. ADANA Kozan llçesinde 70 yaşmdakl Ali Serln motosiklet »Itmda kalarak can verdl. SEYİSİ BEŞIKTAŞTAKI K.4ZA İSTANBVL Beşiktaş YıîÖLDÜREN dız'da frenı boşalan bir otoAT SAHİBİ mobılin çarptıgı ıki kız çocugundan bırı oldü, dığeri yaraYAKALANDI landı. Üzengl sokagında yokuş aşa# BEYKOZDA FABRÎKA BEKÇlStNt ÖLDtREN KA gı bıralulan Bırol Varan'a aıt RI • KOCA ELE GEÇİRİLDt 34 D 5084 plakalı özel otomobıl, dün 16 sıralannda ani olalstanbul Haber Servisi Bey rak hareket edince aşagıda ovnamakta olan Ayşe Demirbay koz Tasocaklarında calılıklaruı ve Sati Gursel adlı ilkokul bıarasmda parçalanmıs olarak bu rıncı smılında okujan çocuklan lunan cesedin Paşabahçe Şişe ezdi. İkı çocuk, arabanın altın Cam Fabrıkasında gece bekçiU da 20 metre kadar sunıklendıgı yapan Mehmet Güvercln'e ler. Mahalle sakinlerının gozaıt olduğu saptandı. lerl onunde meydana gelen Güvercin'in, uzun süredenberl gaynmeşru üişki içlnde bu olayda küçuk Ayşe'n:n ikı ayağı olay yertade koptu. Şışll lundugu Senuha Ustabaşı adlı Çocuk Hastanesine kaldınlan kadın tarafından öldurüldup Ayşe, oradan bacaklannın ave kocası Cemaı Ustabaşı tarafından parçalanarak Taşocakla melıyatla dıkilmesı ıçın Çapa Tıp Fakültesı Hastanesine gon rına atıldıgı polisce açıklandı Sanık: karıkoca gözaltına alm denldı. Tüm acılar ıçensmde kavranan yavruya j"apılan turn dı. tıbbi müdahaleler sonuç verme Bu arada, geçen cuma akşadi ve Ayşe 19 30 sıralannda mı 77 yaşındaki Ayşe Firdevs can verdı. Amelivatı yapan Sağlam'ı Küçükcekmece Me Opt. Dr. Unsal Domaniç «Tra nekşe'deki evınde ırzına geçafik kazslanndan ötürii son bir rek boğarak ölduren 23 yaşıngün Içerisinde servlslmlre 14 daM Zafer Azçeker polisteki yaralı geldl. Buniann içerlsinifadesinde «Çok sarhoştum. Bn de en talihsizl de üçük A>se işi neden yaptığınu kafam bür ldl. llu bacası hirdcn kopan türlU almıyor» dedi. yavrnyu yaşatabilmek için ellYAKALAXDI mizden gelenl yaptık, ama kuı Bu arada uçılncü gelen atının kazandığı ikranüyeyl ver taramadık» dedi. mediğl gerekçesiyle aralannda Aynı olayda yaralanan Sati çıkan tartışma sonucu seyis Gürses ise, Samatya'daki SSK Talıp iîarataş'ı basına vurarak Hastanesinde tedavi altına aöldüren at sahîbl SUleyman lındı. Yukseı polisce yakalandı. Bu arada İstanbul'da dün Slllvri, Avcüar, Tuzla Içmeler, • Nüfus cüzdanırm kaybetüm. Pendık yöresinde meyd^na gelen 5 trafik kazasmda 3 kişi Hükümsüzdür. yaralandı. Cemal YTJVACI Güvenlik (Baştarafı 1 Sayfada) rasyonlara devam edilmektedir.» BOMB* İHBARI İST4NBUL Dtın ekşam saat 19'da Hılton Oteli'ndekı bır duğün sırasmda bomba ihban ya pıldı. Araraa sonunda ihbann asılsız olduğu anlaşıldı. • Yeruköy Tarabya Sahilinde bır cısım bulundu. Incelemeye alınan cısımle llgıli soruşturma sürıiyor. Rumlar (Baştarafı 1. Sayfada) mn vırumlusu Türk tsratının olacağını» ılerl sürdu. Ote yandan Magosa'mn güneymdekı Derınya bolgeslnda ortak bır toplantı duzenlıyen Magosa Rum Kurtuluş ve orgiıtlerı de, ıkınci barış harekatının 7. yıldonümünü kınadılar. EM Genel Sekretcri Kurd W 1 & deim'a gönderdlkleri kararda da, «Adil blr çözüm bnlms yolıındakl çabalannı yoçunlaştırmasını» atedıler. KTFDT>EKt KITLAMALAR Kıbrıs Türk Federe Devleti'nde de, Kıbrıs Türk Toplumu, Serdarlı, Magosa ve Lefke bölgelerinde düzenledlği parlak torenlerle, ikınci barış harekatı ru kutladı. Gazi Magosa'mn kurtuluşunun 7. yıldönümü törenlerinda bır konuşma yapan Denktaş, hurriyetin temelınde şehıtlerımizin kam varsa, onları şereflendirmek, onlann hatırasını yaşatmak ve onların nıçın çe hıt ed;ldıklerini bilmemn ve devamlı surette hatırlamanın mıHi görev olduğunu belırtti. Denktaş konusmasnı «şirndi kritik. önemli \e tarihi günlerdeyiz» seklınde bıtırdi. TÜRK İŞ ÜCRET VE FİAT (Baştarafı 1. Sayfada) I? yasamı İle ilgill kararların Çalışma Meclısl'nın süzgecinden geçmesi gerektıği gorüşu savunulan bıldirıde, Çalışma Bakanı Turhan Esener «Aralürta TürkIş'e yaptığı yazüı taahhüdü yerine getirmeye» çağınldı. Bıldınde Yüksek Hakem Kurulu"nun çalışmalanndan «muşteM olduğu» kaydedılerek, «Işçi üyelerinln bütün sayretlerine rağmen, Yüksek Hakem Kurulu'nun kendi aldıfı Uke kararlanm bile ortadan kaldıncı tutum ve davramşı üzüntü ile izlenmektedir» denildı. SENDİKA FAALİYETLERİ Bıldirıde ışçi ücretlerı, sendika faalıyetı ve ICFTD konusunda şu gorüşler sa\>unuldu. «Ekonomlk istikrar tedbirlerinin enflasyon hızında belH düşüşlere sebep ounasına raçmen fiyat artışlannın devam etmiş olması ve piyasanm denetimsiz bırakılmış olması. Yönetim Kurulumuzu kaygıya düşürmektedir. Işçi ücretleri konusunda belll tedbirlcr almırken. fivallar uzerinde tamamen liberal bir politika izlenmesini Yöneiim Kurulumuz ülke gerçeklerine uygun bulmamaktadır. Türkls Yanettm Kurulu, sendlkal faallyetlerdeki tıkanıkhklıklann bir an önce giderilmesini, kongre, seminer, temsilcilik faaliyetleri gibi çalışmalara bütün yurtta izin verilmesinin zamanının geldiçine lnanmaktadır. Bu konuda alınacak kararUnn bir an önce sendikalan meşru zeminlerde çalışma imkâmna kavuşturması iimitle beklenmektedir. Yönetim Kurulumuz. 12 Eylnl'den sonra, vergi politikasmda yapılmakta olan iyilestirme deŞisikliklerüıi de memnüiıivetİB karsılamakta. fakat, vetcrsiz bulmaktadır. Asçari çecim indirimlnln, asgari ficret düzeyinde ve vergiden muaf olarak gerçek.leştirllmesl, istthdam bakmundan da btiyük yarar BafUyacaktır. Cumhurlyet hükumetinin bu konuyu finemine uyrun bir btçünde değerlendirmesı. Yönetim Knrulumuzun samimi temennisidir YASAL DCZENLEMELER Yönetim Kurulumuz, yasal dnzenlemelerle Usüi olarak kendi içinden oluşturduğu komisyonlarm yaptısı çalışmalar ve bu çalışmalann Türkİş'Jn teknik kadrolan tarafmdan eözden geçirilmesl sonucu, hazıriıklannı tamamlamış bulunmaktadır. Bn cumleden olmak üzere, 506 Sayüı Y»sada yeni blr degisiklik yapılması, kazanıhnış haklarm konımnası ile birlikte, işçi emeklilerlnin sosyal hizmet \ardunlanmn ve gösterçe tablolarmm, Emekll Sandığı mevzuatına paralel hale «tirilmesl konusunda tedbir alınması Yönetim Kurulumuıca karar altına aiınmış bulurvmaktadır. Türklş Yönetim Kurulu, uluslararası Uiskiler konusunu ds büvük bir titizlikle ele alarak. avrıntüı çöriişmeler yspmıstır. TurkIş Yönetim Kurnlu, uluslararası hür sendikacılık taıreketinin bölünmez bir parçası, ilkelerinin taldpçisi ouna ksnrlıhğuu korumaktadır. Yönetim Kurulnmnz, Hur Dünya îjcl Sendikalan Konfederasyonn ICFTUMrun. Türktş'in üreHfcinl askıva «İma konosundaki karan, ICFTU'nun ana tüzüpü ve bu Konfederasyonun uyçularlığn kurallar bakımmdan usule uyprıın bulmamış, adı peçcn Konfederasyon nezdinde yeni girişimlerde bulunulmasvm karar altına alnııstırj. Ş'DE'NtN SÖZf,ERt ANKA Ajansı'mn habenne gore, Sosyal Güvenlik Bakanı ve TürkI; Gpnel Sekreterı Sadık Şide. her iki gdrevini de yurütmesı konu^mda Türklş Yonetun Kurulu'nun «ittifakla» karar aldığını bildirdl. ÖLÜM Ortian ve Gulşen Orey'in oğlu. Nesrln Altınoğlu. Gül Cakıroğlu'nun ağabeyleri, Cela! Hoşcan'ın damadı, Bülent Hoşcan, Sema ve Muharrem Satır'ın enıştelerı, Başak Urey'in eşi. Bengl ve Begum'un sevgılı babaları, değerll varlığımız, Anadolu Bankası eskı Teftış Kuruiu Başkanı ve Personel Müdüru, SETAŞ Kımya Sanayı eski Personel Müdürü: Berkcan ÜREYİ kaybetmlş bulunuyoruz. Cenazesl 17.8.1981 pazartesl gunü (bugün) Kadıköy Osmanağa Camıınden ıkınd) namazından sonra koldırılacaktır. Tanrı rahmet eyleye. AİLESİ