Katalog

ımhurıyet OLAYIAR ve GÖROŞLER acıklomotında, «NATO lelndekl devletleıin kendl aralarında belırll bır kuvvet den gesı muhafaza etmeleıi dıye blr sorun soz ko nusu değıldir» dıye blr belırlemede bulunul ması da ayn blr tallhsizlık olmuştur. Çünku ABD'nın Türkiye'ye uyguladığı sılah cmbargoVediî BİLGET eu sürecinde Yunanistan hem bu ülkeden ve hem de Fransa'dan üstüste aldıgı en gelışkln EMEKLt AMÎRAL tekrvktekı sllahlarla, Ege'de fıılen büyük blr dengesızlık yaratmış ve bu dengesızlığın sursınm Batriı Ofcetert, banştan ve cyumuşama» tırmaktan cok blrblrierfyie sörtOşmeteîrtdeb dürülmesınden yana davranmıştır Eğer, yazı* dan yana eğılımıerını ve tavırlamı değıştır rokarak bır takım strateıılere uvumlu hesaplcr rmzın başında değındığımız gıbı NATO ülkelemekten yana devınımier ortaya koymuyorlar 'Inın kendı aralarında cıkar ce'ışmezllğı dıye guttüklerını saptamıştır. Nıtekım, ıkl ülke basKrta dtşındokı ulke. ingiltere'nln aşırı tutucu bakanının 1978 Montreux doruğunda kurdukbır yasa olmadığını atlarsak. bu ülkelerın kenyönetımı, şımdilık ABD"nin savas ocaklanno lan yapıcı ve Inandınct dialog, ABD Dışıslerl dl aralarında bır kuvvet dengesi sorunu clmakörük yetıştiren tek ulkedir. Fransa'nm Ameri Bakonı Vance'in bir demecl ile gölgelenmlştir. dığını savunursak, Yunanıstan'ın varolan denkoncı Gıscard d'Estalng yönetlml bile, böylesl Buroda dikkate değer bır nokta da, Türklye"gesizliğın sürdürülmesmden yana gırlşımlerlni tehlıkell gırişımlere gözü kapalı onay verecek güçlendırmiş olmaz mıyız? nln Yunanistan He arasındakl görüşmelerl sagıbl görünmemektedır bote eden Amerlka\a tepkı göstermesı lle, doBelkl de Dışışlen'nın bıldlnsl oceleye geEvet her şeye karşın Avrupaiı, yazgmının ruğu izleyen günlerde, 16 martta. ülkede kortlrilmiştır ve bir takım noktaların duyarlığı atdeğlşmesınden banşın gölgelenmesınden ya kunc blr teror dönemlnm başlamasıdır. ikl ül lanmıştır. Ama, bu MGK yonetımının ic ve dış na değıldır. Ancak Avrupa'nın barış billncl. ke arasına sokulan dış güclerin, tarafların yalsorunlar karşısındakı duyarlı cabalarıyia ceilşkarşılıklı tlışkılerde açıklık ve tutarlılık temell nızca kendl aralarındaki sorunlann cözümünü mektedlr. Böylesl acelecı davranışlardır zaten üzerıne oturtulmuş blr yanyana yaşamayı ört değıl ulusal polıtlkalannı baltaladığı da blr ülkemızln hakh olduğu konularda haksız dugörür. Bu ılke. yalnızca Batı ve Doğu Avrupa gercektlr. Gerçl Türkıye bu tarıhten başlayaruma düşmeslnı koşullayan olguların temelinulkelerl orasında saptanan blr ılke değll. ama rak NATO bağlaşığı bıle olsa hıc blr ülkenln de yatan şey. Bu nedenle, öbür konularda olaskersel bağlaşık olan NATO ulkelerlnln ken kendisl lle karşılıksız llişkıler kurmadığını kavduğu gıbl ve hatta öbür konulardan daha cok dl aralarında da belirlenmis bır ülkedır. Çün rayacak ve hatta ulusal savunmasının bu ko üzennde durulması gerekir boylesi tutumlann kü NATO şemsiyesl altında toplanmış ülkele şullar altında yalnızca NATO'ya güvenle eagMGK yonetlmlnin lctenliKİj ve gercekçı bır dış rın uîusal çıkarlarının blrbirleriyle cellşmezllğl lanamayacağını, kendl tUlusal Savunma Kavpolltlka Izlemektekı olumlu uğraşlarını aksadıye blr yasa yoktur. NATO enınde sonunda ramıını oluşturması gerektığıni ortaya koyatacak böylesı yanılgıtarm ylnelenmemeslnl dlbir askersel bağlaşmadır kl. bu da ancak sa eak, gerçekçl blr yaklaşımla Batı. Doğu, Ortoleyelim. Yoksa, yanılgılı uğraşlar hedeflenen vunma omacındon saptırılmadığı koşulda ba doğu ve Afrika ülkeleriyle sıkı ve türlü Itlşklsonuçlara varamayacağı gıbl, ülkeler arasınnşı korumaya hlzmet eder. Ama ylne de böyie lere girlsecektir ama, 1979 eklmlnden sonra dakl sorunlann cözümünü başka ülkelerln kabır bağlaşma lcinde bulunmak. tüm 0ye ülke bu yönsemelerden dönuiecektir. Yunanlstan'a nşmalarına rteden olacok alanlara süruklemek, lenn bırbırlerıyle sorunsuz bır llışküer butünu ulusal haklanmız clğnenerek ödünler verllecek, hele rtele bu sorunları askersel paktlar arasınoluşturmalannı eağlamaya yetmez. Bu bakım ömeğln 714 sayılı NOTAM'ı kaldırma aymazlıdakl sorunlar bıcımınde ortaya koymak, banşdan Avrupa'nın Batılı ulkelerl, kendl aralann ğında bulunulacak ve her tür olup bitti karşıtan yana cok duyarlı Avrupa'nın tepkısınl cedakl lllşkılerde de, karşılıklı guven ve daya sında edilglnllk yeğlenecektlr. kecektlr. Ve bu tepkl, Avrupa ile Türkıye'nln nışma temellerl üzerinde blr denge oluşturmuşorosını acmak lcın turlü gırışlmlerde bulunon lardır Bu denge, Doğu Avrupa ülkelerlyie tü Yinelenmeyeceğine güclenn, ülkemızı Ortadoğu'da oluşturulacak munun arasında sağlanan dengenın de öiçüyenl yenl askersel bağlaşmalcra zorlamakta tnanıyoruz tüdür. olan ABD Dışişıerl Bakanlığı eğıllmierınin ekmeğlne yağ sürecektlr. Türklye, Avrupa'nın 12 eylülden «onra. MGK yonettmtnln * • Atina'nın Yöntemî polltikadakl tutumlarına bakarak, bu tür yo yazgısı olarak saptanmış barışı umursamaz blr ulke olarak nıtelenebılecektır «Yumuşama» Oysa Avrupa'nın Güneydoflusunoain I W nılgıların yinelenmeyeceğine Inanç boğladık. don yana ne denll inançlı olduğumuzu ylnelerNATO bağlaşığı, Turklye ve Yunanlstan ora Ne var kl, ABD ve Yunanlstan arasında, Atlsek ylneleyelim, böylesl talıhsız blldtriler, hep sındakl sorunların giderılmesl, ne yazık kl her na'da, savunma Işblrlığı anlaşması görüşmebızim aleyhlmıze olacaktır Başbakan Ulusu, ikl ulke arasında saptanacak karşılıklı llişkılerl sürerken, Yunan tarafının Ege sorununa «Türklye, Batı'nın kopmaz parcasıdır» belirleler ilkesıne göre değıl, dışarıdan karışmalar yaklaşımı karşısında Dışıslerl Bokanlığımız şameslnde bulunurken, Batı'nın ve ozelükle Avve yardımlar gereksınme yoluyla sağlanmak şırtıcı btr acıklamada bulundu Bu acıklamada, rupa'nın eğıllmlerin! saptamak ve bu eğılırrrteIstenmektedlr. iyl komşuluk ve karşılıklı güven Yunanlstan tarafından tEge'dekl kuvvet dennn duyarlığı aksine gırışlmlerden kacmmak duygularından yoksunluk lcînde, sorunları bu gesinden kastedılen hususun, NATO lle Varsoda, Dışışlerı'nın önde gelen uğraşı olmalıdır tür yollardan cozmeye çalışmak, bugüne de va Paktları arasındakl kuvvet dengesı olabıh c kuşkusuz ğ n Atina'nın sık sık başvurduğu bır yontemleceğıni duşunmekteyız» denıldı. Yalnızca İkl dır. Türklye, ikı ülke orasındakl sorunlara başülkenın kıyılon bulunan Ege'de blr askersel Günümüz dunyasmın duyarlı dengeler orka ulkelerin dolaylı ya da dolaysız karıştırılpaktlar dengesinden söz açan bu blldırl, her tamı, kimı kez blr tek demecle bile beklenmemasından rtep tedırgınlık duymuştur. Böylesl ıki ulke arasındakı sorunlann giderilmeslne dlk gerillmlere tırmanışı olası kılar. MGK yödurumlorın hıc bır sorunun cözümunü sağla dış güclerin kanşmasını amaclayan Atina'nın netlml, Mustafa Kemal'in «Yurtta banş dünyamadığı gıbl, sorunlorı uzun dönemde cözümtutumunu ne yazık kl güclendırmektedlr. Ege da banş» llkesinl kıiavuz edındlğinl bır cok kez Süz kıldığına tanık olmuştur Üstelık, sorunlaDenizl, yalnızca Türklye ve Yunanıstan'ın kıyıbellrtmlştlr. Yonetsel kurumlar da, bu duyarlı nn askıda kaldığı sureclerde, Işe karıştırılan iarı bulunan btr denizdır ve bu bolgeye llişkin Ilke yönünde devinlmde buîunmaya en az Konülkelerln kendi cıkarları doğrultusunda baskıtum sorunlar da yalnızca bu ıki ülke arasında sey yönetımi kadar özen ve dıkkat göstermelllarda bulunduklarını. her Iki tarafı da uzlaşvarolan sorunlardır Ostelik, Dışlşlerl Bakanlıdir... 20 NİSAN 1981 Avnıpa'nın yazgısıdır. Teplumscrt. omık. styasal. askersal, torlhsel ve a etmenlerln almaşasında bu yazg<. •ün gunıru, onuru olmuştur. ıpa, yainız kıtada değll fakat dönyada >ın güvenceye alınmasında etkinllk ştır. «Sıyosal Yumuşamaının tAskeruşama» lle tumleştlrılmesi yolunda stılımlarda bulunmuştur. Doğu dünyaşkılerinı sağlamlaştırma. ceşıtlendırme Batı Avrupalı toplumsal cevreierın llk ve Inancla özerınde durdukları oni konuyu oluşturmuştur Okyonus öteortağın dayatmalarına karşın Batı Avn on yıllar süresınce hep kendl yazve sorumuluğunun bılincınde davranğlemiştlr. Barış bılıncl. kıta ulkelerınle toplumsal bılınc pekiştırmiş, toplum şmalarda gergınlıklerl ortadan kaldtrıol oynamıştır Böylece Batı'sı He Dos tüm Avrupa, soayoekonomlk yoşangüvencesınl de doârudan kendl barış da bulmuştur. Barış ve Ege özgün Bir Mizahçı : Suavi Süalp ... uavt, gişman, gozlukio, yuvarlak yüzlü, alabüdlgine sevimli bir kişıydl. Hanl «şeytan tuyü var» denen türdea bıri . Kun Suavı'yle yanyana gelse hemen Suavıleşmek aorunluğunu duyardı. Bır sevımli dunyası vardı Suavl'n T ve bu dünyada tilkeznızın cana yatan ınsanlan ya<> şardı. Kımlerdî bunlar?. Memur emeklıleri, dul lcadînlar, ilseden belge almış haytalar, edebıyat meraklısı meyhanecıler, artlst olmak sevdasında kenar mahalle kızlan, alaturka meraklısı muzıksevenler, Yeşilçam tutkunlan, kuçuk üçkâğıtçüar, işsız dalgacüar, romantık sarhoşlar, veteneteız mucitler, gemlsıni karaya oturtmuş Şehır Hatlan kaptanlan, girketi Haynye memurlan, seyyar satıcılar, gezgın tiyatrocular, çakmak tamlrcılert, kafayı uştltmUş kaçıklar ve benzerlerl . Küçük küçük Insanlardan oluşan rnanılmaz sevımlılıkte bır dünya yaratmıştı Suavi Sualp, ve bu dunyadan çıkıp başlıa dünyalara gıdebılmek, yeryuzünden havalanıp Venüs gezegenıne ulaşmak kadar zordu, Suavl'nta küçuk insanlan heo düs irurarlardı. Emelt11 üancl kaptan Hulusi Bey Okyanus gezıstne çıkmak içuı planlannı kendısinın çızdıgı bır germvi Üsktldar'ın boş bır arsasında yapmaya çalısırdı Emelüı îızıic öğretmenl Rahmı Bey venl bir uzay gemısıne ilışîLn tasanlarmı gerçekleştımıek lçm Uç aylıklannı harcardı Küçük lnsanlann düjleri salt bıürrsel alarlarda mı dalgalanır' Tezgâhtar Şükuîe"nın de Yeşılçam'a v3 da sosyeVye domifc kurgulan Suavı'nın gündeminden eksîlmesdi. Ne var kl hıç klmse bu sevımli dunvamn sırırlannı «smazdı. Üsktldarh Suavl, ktlçtft kent lnsanlannı aynntüı gözlemlerle sergileyıp anlatırdı. Ama ne azıl&tıs? S 'nin Tutumu s. Avrupa'yi txr atee hattına sürmek rınden gelenl yapmaktadırlar. Sovyet »ruğunun bır an önce oluştunılmasına Oikoran, Stratejık Saldırı Sllartlarıntn dırılması konusunun yapıcı blr belgeanmasmı savsatan Pentagon girlşımleşeyden önce Avrupa'da askersal blr dengesınln oluşturulmaşı koşulunu one ıktadır Ne kl, Avrupalının askersel kuvIrıml bicımınde algıladığı bu konuyu ıtoya yeni kuvvetler yığmak bicımınde aktadır Sankl, yerkOre Ozerındekl nükah rezerv gücunün Hıroşıma"Ya otılan jombasının 15 mılyon katına ulaştığı bir sorun değilmıs glbl ,en insanlık dıırdan kotarılacak nötron bombosının ya yerleştlrilmesl baskıları da bugünkü ınetım'nln blrlnd uğraşı olmaktadır. Klırıkan kaynaklan, son günlerde, ellerlnkleer rezervln öyleslne bir duzeye uloşurgulamaktadırtar kl, bu nlcellk dünyam yaşamı sono erdirmek lcln gereke kat coğudur. Ostelik ABD yonetlmi 2 A» tıpl nükleer başlıklann, gellşkln •nan 2 füzelennın de Avrupa'ya yayr erleştırilmesl yolunda hesaplar ve bas ındedlr Avrupa lle Amerika arasındakı )l fhava köprüsu» trafiğınln 5 katına < biclrnde artırılması calışmalan Penın oncehkll konularının başında gelmekNATO harcamalarının yükseltılmesınl yan ABD cabalarımn ardı arkası keslltedır Bloklaşmodan bu yana 13 kat olan askersel bütcenın gıderek doha laracağı anlaşılmaktadır. m bu barışı ve fyumuşama»yı baltala3D kolkışımlarına karşın. Kıta Avrupo"ıgan yonetlrnlnln kurtnoykın m , flOn Suavi'yte BZUU btr sttre trfrlOrte çahştık. Yaalanm tttkemnezle pembe, mavl, beyaz kopya kâğıtlarma y»sardı. Yazıva merhabasız gırer, nokta virgtil ya da baş. ka işaret dınlemezdi. Mantığı da bir başka türlüydu Çoğu tümceyl tıaşladıŞı gibi bitırmezdl. Cıddi ve koc3man bir adam dogrtı durüst yünırken ayağı kayıp düştügünde beklenmedık bır gulunçlük ortaya çıkıverlr. Suavi'nm yazılan da bdyleydi. Olmadık vennde çarpılıp kah kahalarla frtllmelc ışten defildı Konuşmalarmda, dostluklannda, söyleşilerlnde yasüanndakı giblydi Suavi SJalp, kendl dılnyasının gerçeğml iyl bülrdi. KTAY KBAL ınvın İVİT Göreve Geri Dönmek Hakkı... «Devletin ekme|l lle t&SgretmeB Otulnaa, ısUtusunun yatıh bolıununu bltirip oğretmen oldmn. rdun defişlk yerlertndc 33 vü hlzmet vtrdtm. 4 yıl oğretimde koyde, 16 yıl ortaöpretlrnde, 3 yıl da Belete Başkanlığinda » üşak'a bağlı Karahallı liçesı Eelediye Başkamı lken Eylul harekânnoan sonra Turluye'deld hemen btltUn ledıye Başkanlan gıbi gbrevmden uzaklaştınlan Alı san özkan'uı mekcubımdan parçalar sunmak tstiyom Mılla Eğıüm Bakanlığııun vetkilılenne, en başta Sayın Bakanın dıkiatıne sunmakta yarar gorUyorum . Dıyelim la ofretmensırüz, ama dogum yennız olan sabanın halkı Beledıye Başkanı olmanm ıstiyor. 1977 îimierınde ılle de adaylığınızı koymanız ıçln ısrar eS'orlar, aday oluyorsunuz ve seçılıyorsunuz. Üç yıl bu revi ehmzaen geldığmoe sürdurltyorsunuz. Görevtnlane bır aksaJdık var ne bır yanlışlık, ne blr fcusur . AS gıbı oldukça «hareketli» bır ılm en sessız, en olay: teoşesıdir Karahallı Derken 12 Eylul oluyor, Beleve Baş<anlığından çelalıyorsunuz Ne yapacaksı1 z şımd: ' Madem ki Türkıye bır kanlı çıtonflzdan kurlmuştur, kurtanlmıştır, bunun bir talnm sonuçlan ırdır, buna katlanmak gerek Sız de ögretmenlik mesgine dönmek istıvorsunuz. Zaten Başkanlık geçld blr >re\dı gerçek meslegınız ögretmenlik . îstıyorsunuz, ama olmuyor bu ıstek' ŞlmcU Kaı*ılîı eskl Beledıye Eaşkanı, 23 yıllık oğretmen Özkan*m ektubunu bırlıkte okuyalım • «12 Erlul'den sonra turn beledlve başkanlan gfl>l »n de çörevden almdun Hiç fizulmedim, yeterfelülsmlzde htızor olsun, memleketln hurorn blzim huruvnaz dedlm Nasıl olsa asıl mesleğım öiTetmcnllğe anerun anlayısı içınderdım, ne var kl altı aydır tfim Jrasılanma rağtnen mesleğime donemtyorum. Yönettneliğin Istediçı saçlik raporn. CnmhnrİTet avcUığindan sabıkasızlık belgesinl ekliyerek Mflli Eğim Bakanlığina btr van Ue haşvurdum. Bakanbk vcttdler! isin çabntdasması ve favdası bakumndan Valillk• »e SıkiT8ne«mden yan cetıntıemj istediier. Cfak V»> n lı&ine dllekçe lle basvnrdum. «Öâretmenll&e atanmasına Valilifimlıce herhangi blr sakınca voktur» dİTen y*ılannın Bakanlıça 4.11.1980 tanh ve 330 20142 «an Ue 'şak ValıliRl fönderdı \vnca Sıkıyönetim Komutanlıımn «Tpkrar nSretmetiliee dönmesi tcm «ahsen meTCut ısalara gore flgfll makama muracaat etmesiıü» bildien vanları 23 11481 tarih ve 230 1948 savılı yaalan ile sak ValHIÇl tarafmdaD Mffll E&ltım Bakanlığı Orta öeetlm Gene» MüdürJuiHine çönderilmlştir Alö avdır beş defa Anka<a>a ınttlnı ve neöce alaladım Sayın Bakanla eörüsiıp derdiml anlatms tmkaun bulamadım Dıleeimi M 1 1 Eğitlm Bakamna. BasJI akana mektupla ılettım bir netice alamadım. Eshl parlamenterlprden ö&retmen olanlarm tsymlerl •apıldı ve bu arada difer hakanlıklardan eelen estd paramenterler de cörer aldılar, BSrendlÇime eflre benlm Inrnmmnda orta ögretünde 8 i'k ögretimde 12 beledİTe sld ba.'şkanı öeTetmen eörer ahnak lçta Bakaahğa basbnhramus. Hakkrmda tdarl ve adll btr sornçttmna ehnadtS'J'* '5re vasalann ve vfinetmeligin verdlei hakla yeniden iğretmetı olarak atanmatn rereldr Atatürk nkpleri ve onun volunda hJnnet vertnls bır igretmen olarak1 Atatıırk'raı dogunımınn l00"fincd vüı ıedenivle başlatılan okuma varma seferberllftlnde BaEanlığın gore\lendirdiçl yurt koşesinde eöre» yıpmap ıcve seve kabnl ederim. Bir kamu eörevt olan 6ğret»enltkten diSer kamn çSrevi olan Beledive Başkanlı&ına vasal vollardan geldlm. ylne yasal yollardan ögTetmenlİRe dönmek lstlyorum. Ne var kl sesiml yetldlüere duvurannyonnııj» Bllıvorsunuz, böyle konularda yaaı yaymlaınamak Mıni zaman olumsuz sonuçlar venyor Bu yüzden t)u mektuptan hıç soz etmedım Nasıl olsa düzelır. özkan da ergeç Röreve dbner, dıyordum. Ama Özlıan geçen gıin gazeteve geldl, bır buçuk ay gecmls mefctubu yazırascıdan bu vana hıç blr pelisme olmamıs «Maasnndan baska eeHrfm voktn es»m ev hanınıı. Hralıh evde otnrnvonım. oS'hrmfin!v<"r«îttedeoknvor sekta aydır hiç btr eeUrim ohnadan horcla ya«atnaTi sördurüjotdnııı. Kısacası işlmlr ve ekme^lmiz vokj> Saym Mılll E5tim Bakam durumu öftrenteoe gere. <en llgjvl e^'^tererekt^r sanınm Gercekten <je eskl milletvekılleri mpsleklenrıe kolavhkla d«ndüler nlye Belediy Başkanlan böyle bır haktan yoîsun bırakılsın? ürkcenm gercak aorunlorını bir yona Itorek TDK'yl tuclamayı ve btr akcdeml kurmayı amaclayan «maium» blr gazete, Boğazlcl'nde düzenlediğl semlnerle yetlnmeyerek soldırılarını tOrdOrüyor. O semlnerdekl konusmalorda, Türkcemn klml eorunlanna değlnllmiş olsa bile, y(n« amoc, TDK'yı «uclama oJmustu. Ne vor kl, konuşmactlor, TDK'yi «uclavalmı d«rken, gercekte kendl «uçhjluklannı sergılemlçlerdlr. Omeğln, Prof. Ziya Umur"un eözönü ettlğl yazım korgaşası, TÜRK DtLtNİN BUGÜNKÜ GETDK'nın karşısında olanlarm LİŞMESİNE KIZEP KARŞI ÇIyarattığı bır sorundur. Bu konuda, Kurum, yıllardan beri KANLAR, ÖNCE KENDİ ARALAustüne düşenl var gücüyRINDA ANLAŞBP TUTARLJ OLle yapmış: ancak, TDK'nın MAYI ÖĞRENSİNLER. karşısında olanlar daha iyl slnl. daha doğrusunu ortaya koyamamış olmalarına karIsmail ULÇUGÜRçın Kurumun Kılavuz'una uymamakta dırenmiş ve böylece yazım kargaşasını bılerek la «Dll Encumenlınln calışmo nm malmo tecavOz lanyla llgill olarak, kurul üye Oooh, muhterem ustod buna yaratmışlardır Bellıyl belırtsi Falıh Rıfkı Atay şöyle dı büsbütün hayır, ortada başka mek gıbı olacak bu kargaşa vor lısan yok, benim lısanım var» kendı aralarındadır. Kıiavuz a «Komısyonda ilk gorülecek 6 haziran 1941 günlu Son uyanlor, buyuk bır coğunlukIş, yazı değıştırmek doğru mu Posta gazetesınde «imlâ Metodır. Bunlar arasında, yazım bakımından bir kargaşa yok dur, değıl mıdir tartışmasına seiesı» genel başlığı aitındakl tur Burada hangı kurumların, nıhayet verıp yenl alfabe hart «ismaıl Habıp'İ6 Aramızdo lhtılâf Noktaları» başlıklı yazıhangi basın ve yayın organla lerim secmeye başlamaktı. Bır prensip anlaşmazlığı soy sında Ise Halit Zıya Uşaklıgll nnın, kimlerln Kılavuz'a uyup ismall Habıp'in deylşıyle «. Ze uymadığını bir blr sayıp dok !e cıktı: Osmanlıcadakı yaban meye gerek yok. Bır yazıya, cı kellmelerln dahl bütün ses kl bır tabiye ile meseleyl, bir haklarını veren bir alfabe rni Imlâ kargaşalığından kurtarbir kıtaba, bır aergiye, bır gamak lcm ya halk kullanışının, zeteye söyle bır bakışta, bu, a acaktık, yoksa Türkce ve anlaşıimaktadır. örneğın eiı Turkceleşen kelimelerl ml e ya aslî telâffuzun blrinden bisos tutacaktık?.. nnln umumî kaıde şekline kon nızdeki gazete, yıllardan beri ması lâzım geldıği şekline koy Kılavuz'a uyularak yazım baSag onlayış, Türk söyleyışln muş ve ruhunun büyüklüğünü kımından blr b'rlık ve düzen de kalmayan, fakot fasıh A bır daha göstermış» oluyordu. lcinde yavımlanmaktadır. Bu rap söyleyişlnde devam eden (Dıl Davası, 1949 8. 49). gazetede daha ilericl bır butun ses haklarını vermektl. Bugunkü «Yaşayan Türkce» goruşle düzeltme iml bakıBiz mllllyetcHer, sağ anlayı cılerın koşutunda bir görunüsmından Kurumun da önüne ge şırı iddialarını yendık > (Çan le Türkcecilık savında bulucılerek yazımdo birlik daha kaya, Atatürk Devri Hatıraları) nan Ismail Habıp. gercekte dida sağlamlaştırılmıştır. Bupa Büyük Türk romancısı Hallt lımizdeki Arapca sozcüklera karşılık Kılavuz'a sırt cevıren verdığl değerden dolayı, «q» gozetenn «Yaşavan Turk Zıya Uşaklıgil'in 1941 yılında cemız» sayfasında köşesın Son Posta gazetesınde yo yazacının abece'mıze alınmayımlanan d lle ılgıll yazıiarının yışına yerinenlerdendı «Yenl de, tümünde yazım kargaşası birlnde şoyle dedığlnl görüyo a'fabemizde eskl 'kaf yerlne gun gectlkce artmaktadır. ruz: t... Müdır, müşkll, müm 'a' harfl kabul edllmedl DllciProf Zıya Umur, «Yazım kın... gibl kellmeleri nıye asıl lerin bunun icln llert sürdüklebırliğı denen sey, yazım kolay larındakı gibl '!' lle değil de n sebep cok doğruydu. Türklığı denen prensıple tahrıp eJ' ile yazıyorlar Baska bir li cede k harfl kalın heceden dılmiştır Gramerle ıliskısıri sonın malına ne hakla teca sonra gelırse 'kaf, Inceden kaybeden, sesier orasındakı vüz edıldığıne akıl erdıremivosonra geiıree 'kef sesl verir. nuonsiarı belırtrreyen; kotcy rum > ismaıl Habıp Sevük, bu Bunun bir tane bıle ıstisnası okumayı ve hele kolay anlana karşı şoyle dıyordu: «Ha yok tyl ama bu Istısnasızlık mayı sağlamayan, bır kelıme vır, üstad, bir kere eskı harfsadece Türk kökünden kelimentn mânâsının (1) onlaşılmaler zamanında onlan buyurdu iere aıd Halbukl dünyada sof sını, kelımenln tmlâsıno değıl. ğunuz gıbl müdlr, müşkll, müm d'l olmadığı gıbl türkcemiz de cümlenın gelışlne bağlayan k n diye okumuyor, sadece go bu kaıdeden musîesna değlt. bır Imlâ şekll Turkce sevıyezumüzu aldatıyorduk Hepimiz iDıl Davası. s 851 sinde bir d!le sahıp hıc bır konuşurken "müdür bey gelArapco sözcüklerte blriikte memlekette olmasa gerekl' dı' derız Sonra 'bas|'o lısaParsca sözcükienn de savunu Aslında bugun Türkce, sık sık değıştırılmeve devam edılen ve vanlış prensıplere doyandırılan Imlâ kaidelerl yüzünden Mürettiphane Seflmlz Hıdır ERCAN'ın kırı tamamen 'ımlösız', herkesln keyfine göre vazılmaktadır... Maksat Türkce'de yaşayan uzun hecell bınlerce kellmeyi okunmaz ve anlaşılmaz hoie ölurrOnu üzüntüyle oğrendlk. Arkadaşımız ve yakınlan geti'erek toptan tasfiye etmek, nın ac sını paylaşır kendılerne başsağlığı dılerlz, bır taşla binlerce kuş vura'ak. Türkce'de blr 'soy kınCUMHURİYET CAUŞANLARI mı" amelıvesinl gerceklestlrmek mıdır?» (Tercüman, 19 ocak 1981) dlyor Bütün bu yerlnmeier, Turkcedekl Arapca. Farsca kökenll sözcükier lclndır Tanzlmat dönemlnde EDEBİYAT FAKÜLTESİ Hocı Ibrahım Efendl'nln bos DEKANLlClNDAN çektlğl «fesahatcl»lerln h«r dönemde blrtakım uzantılan Yenlçag Tarihl KUrsOsilııe blr Ooçent bulunmuştur ilk toplantısını ahnacaktır. Z5 hazlran 1928'de vapan. halk tsteklıleıin gerekU belgelerl He blrllMe 4 mayıs 1981 orasında «Elifba Heyetlı dlye tarihıne kadar Dekanlığa müracaatlan ilan olunur. Î Her Dönemde Hacı İbrahim Efendiler TUBA'nın culuğunu yapon Ismail Hob)p. Batt kaynaklı eözcuklerl de boşlamomıştır: «Ince uzun ve kalın uzun 'ka'larla 'ga'lardan başka blr de uzun olmadığı halde Ince okunması lâzım gelen blr surü sesslz harfll ke limeler bulunduğu unutulmuştur: ... Hele blr takım garblı Kellmelerde bu hal daha zlyade kendlnl göstenyor. Blr nevl |çk| manasına *bofun Ts< Ince olduğu lcin btzbn "boT gibl, 'rol' kelimesi 'soi' glbl, gene Ince 'l'tt 'alman' bizlm 'yalman' glbl okunmaz .. lyt ama bu Işe blr care bulmak zorundayız. Her halde blzim uzatma Işaretlmizin kafl gelmediğl yerlerde 'transkripslyon'a dahıı olan çlzgl Işaretlerlnl kabul etmek gibl caretere başvurmak gereklyor.» (Dlt Davaaı, s. 87 88) Şımdl Prof. Zlya Umur'a ao ralım: «Yazım koloylığı denen prenslple yazım birliğmi tahrıp» etmemek lcin bu tur vollara mı başvurulmasını Istryor sunuz? Yazımımızda yaratılacak bu güclük neyl sağlar? Kanımızca, yabancı kökenll sozcüklerln yaşamasma, üstelik coğalmasına yoi acar. TDK'ya karşı olanlar, yabanc« sozcüklerln yaşamasma ve coğalmasına elverişlı blr ortam yaratmadığı lcin Yazım Kılavuzu'nu da beğenmezler. Her yapıt gıbl, Kılavuz'un da tartısılacak yonlerı bulunablllr. Ama şunu da yadsıyamayız kl Atatürk'ün buyruğu doğrultusunda, Turkcenin yabancı dillerln boyunduruğundon kurtanlması bakımından, cok olumlu aşamalardan gecmiş, Törkce sözcüklerin yazımt bakımın dan sağlam llkelere varılmış blr yapıttır bu Kıiavuz. Buna uyulursa yazımdo blrllk »ağlanmış olur Bu blrllğl, TDK'nın karşısında olanlar, bllincII olarak bozarlar. Onların bu konuda düşünce ve görüşleıinin ağırlık noktosını, yukanda görülduğu gıbı hep dlllmlzdekl yabancı ögeler oluşturur. Bu blrllğl, daha cok yabancı 6ğelerde seslem ve sozcüklerln sonlarındakl süreksiz yumusok ünsuzlerin yazımında, uzun ünlülerle Arapcadakı ayin ve hemzelerin gösterllmeslnde bozarlar Bunu yaparlarken kendl kendilerlne ve kendl aralannda tutarlı değildlrter. Blr öğretlm üyeslnln blr yazı> sında «mona» sözcüğünun üo türlü yozımını saptamıştım: mana, mâna, mânâ.. Yine bir öğretım uyesl, doktor olurken adını «Mehmed» dlye yazmıştı, docent olurken «MehmetıProfesörlüğünde «Mehmet» ya zımım sürdörüyor oma llerlde ne olacağı blllnmez. Mlllı Kül tür derglsinde bütün yazarlar. unlu yazaclara külah giydlrme vanşma gecmıslerdi Ama Bakan'ın kulah gıydırdığıne Musteşar"!, Müstesar'ın kütah giydırdiğıne Bakon'ı glydırmıyordu Sayın Prof Hasan Eren. ünlu dlzeyl. ölcüsünü bozarak, «Gulerlz ağlanacak dlllmize» diye değlştlrmlş (Bkz. Tercüman 15 ocak 1981) Blz de ölcöyu bozmadan şövle diyellm: «Gülerlz ağlanacak yar manıza». Türklye cok p&rttB rejlme seçtikten sonra t»lr mlzah patlaması gerçekleşmlştir. İkınci DJnya Savaşı ertesiydı Sanılryordu kl Batı"nm lıberal ortamı ülkermzde çıçek açıverecek Mlzah yazarlan ve çizerleri usUlste dergıler çıkarıyorlardı 1950'lerde her gaze'enln bınncı sayfasında usta bır mızah Çîzen kankatUrlerinl yayınlıyordu Mizah dergıleH de tonlutn \aşamMida ağırlıklannı duyuran blr etJdnlige sahıntıler Suavl Süalp o dönemin yetiştlrdığl değerlerden birisidir. Kari'catür de çıaerdı, ama çlzgisi orta karar Babıall ressamının ftzentlsiydl Hırsh, atak, kavgacı bır yazarlıb tctşiliğl de yoktu. Çeleblydl, bosvermişliğin felsefeslnde gö& lerdl tnsanlan Hanl yaz akşajnlarmnî blraz, peynlr. az domates, ka» ran ve blr kUçük şlşe rakıyla kurulan içkı sofralan Tardir kl en saltanatlı sdyafet sofralarmdan daha tatlıdırSuarl içte böyle blr sofranm adanuydı. TBS airsfunhtn eok •flrmeı, aonbahar Ve ardmdas fas. Msvslm mevslmdlr doğa, tnsan msantbr, blri geör Mri gider. Suavl de böylece gelip geçti bu dunyadan.. Susvt Süalpin ölümünü blr dost sofrasında 8J0 telwlgyoo faaberlerlnde duydum Neee? DemisirA. Üç dört tumce sonra baska komıys, geçfldî. Blr parante» açılmıştı kafamda. Her söz söylerürken o parante» bir kez açılıp kapanıyor, anılann uruklanna denls fenerl glbl lsaretinl yakıp sbndürUyordu. Sofrada soyleşl silrüyordu. Sürecek sofralarda söylesıler ve her msan lokmasnn •lacak sof radan Suavi alaturkayı sever, kanun çalardı. Blr kanun taksiını giblydi yaşamı da. BULMAGA 8OLDAN SAĞA : 1 Omia hs^ıyl» göMj te mljlnln üst acu arasmds bulunao ve derlnln altındi be'.U d a n UZUSC& kemlk 2 Do. kuı bln metıeyi geçen denl» den&Ugl 2 Saün tiınT11^1? blr ftjiz lcarsıbÇın» sayılmak üzen Onceden verüen pax» Yaksnıa gSgfl;* dogru taen ö«vrli lasnu 4 Boyn yflı metreyl »sabllen, topragın a ı yunu çekerek yertn bataklık h&lin» gebnesim önjeyen ağsç. S Ines peıüe vey» örtü Terd blr kürk hayvını 8 Ig kulagm dolambaç Ostun6» bulunan küçdk kendgl. 7 Başlıca, tcmel nlteUgİDda Herhangl blr sefer Içln mer kea olarai «eçillp on» gön donatüac yer 8 BelİTÖ, 1» Blr erkek »dı 9 Erkek klîl nkel biı sUah YTKARIDAN AŞAĞITA : 1 OtomobiUerin motor bsmıru örten kapak. a Mad deJert vey» nltelttlert bafamıodan birblrlne vakın olaa ftjleıin topu EsM dllds bsyram 3 Etı ateşa vurmadao birkac saat once soğaa *• karabiber glbl baharlarU orap kendl bâllr» bırakma. • Tersı stronsljnnnm ıimgesl Tersl soru 5 Hisar, germen 6 EsM dUde getirt n», kendl tasrine çekme Klorun «lmgesl. 7 Insans 1 23456789 yararh blr hayvan Blr ıcnJc 8 Blr ucu baŞlı, blr ucu eerbest lpllk demet. biçünlad e ö sü3 9 Blr Işln Içlnden nsül çıkılacatın! üzO'erek düşünme hall Eskl dütta guraüş DÜNKf) BÜLMACANDr SOLDAN SAĞA i 1 Genleşme 3 All Anl 3 Zebur 4 Om Iaşe S Merkezkac 6 E i D» In. 7 tmbst. 8RereSBfc 9 Buruşuk YUKARIDAN AŞAĞITA J 1 Gazometre 3 ET«mefc 3 nıB 4 Cskumru S eiR Fzber « Iz Asn 7 Malakit 8 E n San Bu 9 IkeÇ Tak. Cumhuriyet S«Mbl: Cumhurryet Matbaaralık ve Gazetecıhk T.AJŞ edına „„ NIDtR NADÎ Genel Yayın Müdürü „ HAS4M CEMAL Müessese Müdurü .„ „ „ EMtNE ÜŞ\KLIGtL Yazı Işlerl MUdürü OKAY GÖNENStN ve Yayan: Cumhurlvet Matbaacılık ve GazetecılıJc Cağaloğlu, Türkocagı Cad • 39 41 Posta Kutusu: 246 İSTANBÜL TEL.: 20 97 03* BÜROLAR: • ANKARA: Konur Sokak 24/4, TENÎŞEHta. Tel.: 175825 175866 tdare: 183335 • IZMIR: Halit Zlya Bulvan No.: 65 Kat • S. Tel : 254709 131230 • ADANA: Atatürk Caddesı Türk Hava Kunnnu t > ham Kat: 2. N o . : 13 Tel • 14550 19731. T AKVtM ÎO NtSAN 1981 Imsak Gfines öğle tklndl Aksam Tat« 427 6.13 13 13 16^9 19.53 (1) Alıntılarda, yazanrtın znnına uvulmustur.