Katalog

14 NİSAN 1981 DIS HABERLER Cumhuriyet 3 Londra'daki karışıklık sürüyor; yaralı sayısı 245'e çıktı LONDRA, (APa,a.) Lond ra'nın güneyindeki Brixton böl gesinde cumartesi gecesl sı/ahlar tarafından başlatılan gösterilerin önceki sabah ya SURİYE: ZAHLE'DEKİ FALANJİST MEVZİLERİ TEMİZLENECEK Dış Haberler Servisı Lüb nan'da Zahle kenti cevresindeki Suriye kuşatmosı, 13. gü rıünu doldururken. bunalımın uluslararosı boyutlaro ulaşma eğilimi gösterdiği göziemleniyor. Suriye komutanlığı, Zahle dolaylarındaki «Tüm Falanjist mevzilerini temizlemekte» kororh olduklarını bildird . Zohle dolaylarında Suriye birlıkleri ile Hıristiyan Falanjistier arasında carpışmalann aralıklı olcrak surdüğü sırado, Ku veyt hükümeti yaptığı açıklamada Lübnan bunalımına «Uluslararası nltelik kazandırma cabalanna» karşı olduklarını bildirdi. ANKA Ajansının Faris çıkış E BL I AC Politikada Fransa ile İsrail, Lübnan'a BM Barış Gücü gönderilmesüıe ilişkin ABD önerisini destekliyorlar. FKÖ Siyasî Büro Şefi Kaddumi, Amerika Birleşik Devletleri'nin bölgede «saldırgan» bir siyaset benimsediğini ileri sürdü. Iı haberine göre. Frensa i!e İsraiı Lübnan'a BM Barış Gücü gönderilmesine ilişkın ABD planını desteklediklerini bildirdiler. Haig'in Fransa'da Devlet Başkanı Valery Giscard d'Estaing ve Dışişleri 3akanı Jean Francois Poncet'le yaptığı görüşmelerde, Lübnnn'da barışın sağlanabilmesi icin BM'e büyük görevler düştüğü konusunda görüş birliği sağlandı ği belirtildi. israil'in de Lübnar'a BM Barış Gücü gönderilmesi ve bu yolla bölgede barışın uygulanmasına ilişkin Fransız plcnını destekled^ği bildirildi. İsrail Dışişleri Bakanhğına Pravda, Dayanışma Sendikası'm yine eleştirdi MOSKOVA (a.a.) Sovyeter Birliği Komünıst PartiSj or janı «Pravda» dün Polonya'ja siyasi ve ekonomik sorunorın ortaya cıkmasında «Dayanışma» Sendikosının rolünü 38'irten bir yazıya yer verdi. «Pravda», Lech Walesa yoletimindeki sendikanın greve carşı cıkan işciler üzerindeki boskısını» anlatmak amacıyla. : olonya'daki bir elektronik tec ıizat fabrikası parti sorumlusu lun sözlerini örnek gösterdi. Parii sorumlusu Zdislavv Lo noıvski. grevin bazi temel uünlerin sıkıntısını gidermekte :llaç» olamayacağını savunaok işci sınıfındaki bölünmelin Polonya halkının çektiği nevcut sıkıntıların baş nedenl siduğunu söylemişti. Suslov'un Demokratik Alman Comünist Partisi Kongresinde raptığı konuşmada, «Polonya' la, sosyalizmin temellerini mu lahale, yıkıcılrk ve psikolo|ik avaşla soptırmayı amaçlayan jücler oluştuğunu» belirten Jözlerine de yer verdi. tıştırılmasından sonrc, önceki akşama doğru gösterici gençlerle polis kuvvetleri arasındaki catışmalar yenideı başladı. Bu orada, yaralıların sayısının 245'e, tutuklananların sayısının da 124'e yükseldiği bildirildi. Yaralılardan 203'ünün polis olduğu acıklandı. Önceki akşom, si\ah genclerin başlattığı ve bazı beyaz lcrın do katıldığı gösteriler sırasında, göstericüer biraraya gelerek, bir kişıyi tutuklamak isteyen polislere saldırmaya başladılar. Göstericiler güvenlik kuvvetlerinin üzerıne taş, şişe ve bir molotof kokteyll ottılar. POLİSE GÖRE OLAYLARI AŞIRI SİYAHLAR BAŞLATTI Ote yandan polis yetkilılerı, olayları aşırı siyasi genclerın boşlattığına inanıyo.. Scotland Yard yetkıllleri, olayların daha önceden planlandığı yolunda bazı doğrulanmayGn bil gilere sahip olduklorını kaydettiler. Bu orada ayrıca catışmalar sırasındo göstericilsr tarafından kullonılan gaz bom balarının ev yapımı olduğu be lirlendi. Çatışmalara siyah genclerle birlikte giren beyazların resimlerinin cekildiğj bildıriliyor. Catışmalar cumartesi gece9İ, polisin yaralı bir siyohı has taneye götürmek istemesi, ken dilerine kötü muamele edildiğinl öne süren siyarıiann da buna karşı çıkması üzerine başlamıştı. Çatışmalarda bircok yangın cıkmış, civardcki bmo ve araclarda rr.addi hasar meydana aelmisti. Sovyetler Sina'ya B.M. Barış Gücü yerlestirme önerisine karşı çıktı KAHİRE. (a.a.ANKA) Sovyetler Birliği'nin israü'in 19S2 nısan ayında Sina'dan tamamen geri cekllmesinden sonra, bu bölgede banşı koru mak üzere Bırleşmış Milietler gözetiTiinde uluslararası bir kuvvet oluşturulmosına karşı çıktığı bildirildi. Mısır'da cıkan «Mayo» dergisinin haberine göre, Moskova hükümetinin, bu konudaki Mısır projesinın reddedümesi icin BM Güven'ik Konseyine üye bağlantısız ülkelere baskı yaptığı tchmin ediliyor. AFP'ye gore, Mısır Dışişleri Bakanı Kemal Hasan Ah'nin de bağ lantısız ülkeler büyükelciliklerı ni cağırarak ülkelerinin tutumu hakkmda bilgı edineceği belırtiliyor. Bilindiği gıbi BM Güvenlık Konseyindeki oylamada Sovyetlenn veto hakkını kulanma sı halinde bu projenin uygulanması mümkün olmayacak. Öte yandan, İsrail Dışişleri Bakanı İzak Samirve Mısır Dış işlerı Bakanı Kemal Hasan Ali nin VVashington'a giderek ABD Dışişleri Bakanı Alexander Haig'le Sina yarımadasına yerleştirilecek uluslararası birlik konusunu görüşecekleri bildirildi. İsrail'in Sna yanmadasından nisan 1982'de tümüyle cekılmesinden sonra onun yerini alacak olan uluslararası bir liğin işlevi, hakları ve nasıl finanse edileceğıine ilişkin henüz aydınlığa kavuşmamış ko nuların bu görüşmeds ele alınacağı acıklandı. yakın kaynaklar Israll'in Lübnan hükümetini ülkede yenıden egemenlik sağlayabılmesi ilk koşulu olarck ülkedeki Su riye birliklennin geri cekilmesini ve Filistin getillalarının «Tesirsiz» hale getirilmesini gördüğünü, ve bu konuda yapıcı her türiü girışimi destekleme kararında olduğunu açık ladı. KADDUMİ'NİN RAPORU Öte yandan FKÖ Syasi Büro Şefi Faruk Kaddumi cumartesi günu toplanan Filistin Ulusal Konseyi'ne gönderdiği raporda ABD'nin «Nüfuzunu genişletmek ve yerel kaynakları istismar etmek omacıyla bölgede düşmanca sal dırgan bir siyaset» benimsedıgı ilerj sürdü. iki yılı aşkm bir aradan son ra gectiğimiz cumartesi günü ilk toplcntısını yapan sürgündeki Filistin Parlamentosu Filistin Ulusal Kcnseyi'ne (PNC) okunan raporda. FKÖ'nün yeni ABD yöneîftnıni eskisiden daha da kötü o'arak nitelediği kaydedildi. Raporda ayrıca, ABD Dışişleri Bakanı Aleksandr Haig'in kısa süre önce Ortadoğu ülkelerme yaptığı gezi kınanmış ve Sovyetler'e karşı bö'geyi savunma S'yaseti yerilmişti. Sonınlar» Lübnan'da Tehlike Ubnan'daki çarpışmalar denetim altına alınamadığı takdirde çok tehliseli bir bunalıma döniişebilir. Durumun patlayıcı niteliei, tarafların defişik hesaplar içinde olmasınâan ve bölgede büyük devletlerin çıkarlarının kesişmesinden kaiTiaklanıyor. Bu balsımdan bunalımla doğrudan ilgili güçlerin plan ve amaçlanna bir göz atmak yararlı olabiîir. • Önce aşırı sagcı Falanjistleri ele alalım. Hemen belirtelim ki, Falanjistlerin son bunalımda oynadıklan rolü daha iyi anlayabilmek için 10 ay geriye, geçen yı!m temmuz ayma kadar uzanmak gereidr. 7 temmuz 1980'de Pierre Cemayel'in oğlu Beşir Cemayel'in yönetimindeki faşist Falanjist birlikleri, Kâmil Samunim Uhısal Liberal Partisi'ne saldınyor ve Şamun'un yandaşlanru ağ;r bir yenilpye uâratarak saf dışı ediyordu. «tki Hıristiyan partlnin çeçen jil birbirini yemesl ile, günümiizdeki olaylar arasında ne ilişki var» diye bir soru akla gelebilir. Ancak ^Beşır Ceraayel, Kâmü Şamun yanlılannı ezdikten sonra yaptığı açıklamada saldorısının amacımn türn Hıristiyanları tek merkezde toplamak, biından sonra da Lübr.an'm ^eri kalan bölümünü «kuTtarmafc» olduğunu söylüyordj. Beşir Cemayel'e görs, Lübnan'ın «kurtanlması» ancak Filistinli gerUlaların «ülkeden atılmasî» ile gerçekleşebilirdi. Beşir CeTTiaye!. aradan geçen zaman içinde rakiplerinı tasîiye etmeyi başarmış, Falanjistier Hıristiyan Lübnan'ın en güçlü partisi olarak sahnede sivrilmiştir. Hıristiyan Lübnan'm bağımsızhgını ilan etmek ve Filistinli gerillaları saf dışı bırakmak isteyen Falanjistlerin ön'önde ş:mdi en büyük engel olarak, ülkedeki 22 bin kişilik Suriye ordusu bulunuyor. Bu noktada 1978'dft Beyrut'un dogu kesimimn der.etimi için de Falanjistlerle Suriye birlikleri arasmda bir ay süren şiddetli çarpışmalar olduğunu ve sonımda Suriye askerlerinin mevzilerini terketmek zorunda kaldıklannı anımsatmakta yarar var. Son çarpışmalarsa, Falanjistlerin etkinllk alanlanru, Suriye'nin denetimi altındaki Dogu Lübnan'daki Zahle kentine kadar yaymak istemelerinden çıktı. Falanjistlerin Zahle dolayîanna egemen olmalan Suriye için hem ağır prestij kaybına yol açacak bir gelişme, hem de kentin Suriye smırlanna yakırJıSmdan ötürü, önemli bir güvenlik sorunudur. 15 bin kişilik Falanjist ordusunun, 22 bin askerden oluşan Suriye Ordusunu tek başına yenmesine olanak buiunmadığmdan, Hıristiyanlann Ulkeye bir İsrail müdahalesi İçin ortam hazırlamayı amaçladıklan düşünülebilir. FKÖ llderi Yaser Arafat'm 10 nisanda yapügı konuşmada. «Hıristtyanlar ve İsraiUi mütteflklerince Filisttnlüere karşı kıskaç planmın uyçulanmasına, Zahle, Rpvrut ve Güneyde öaşlanmışttr» demesi. bu bakımdan anlamhdır. • Hafız Esat'ır. da kendi hesaplan var. Once. yukanda belirttigimiz gibt. Falanjistlerin etkinlik alanlannı Lübnan'ın dogusuna doğru yaymalan, Suriye nın kendı güvenliği açısından tehlikeli bir olgudur. Eunun otesınd* Suriye Lübnan'da duruma hakim olab.hrse, hem israil ın kuzev sınırlannı. hem de Filistinli gerillaları denetıeme olanâğına kavuşacaktır. Hafız Esat böylece uzun vadede Filistmüler arasında ilerıde kendi iktıdannı tehdit edebılecok radikal akımları kontrol edebilecektir. Kısa vadede ise Suriye lideri. Batı Avrupa'nın Filıstmlılerle israil arasında ayn diyalog kurulmasma ilişkin çabalarını engelleyerek Şam hükümetinin Ortadoğu banş gırıŞimlerinde devre dışı bırakılmasına izin vermeyecektir. • tsrail'in ise Güney Lübnan'da öteden beri gözü olcluğu büinen gerçek. Nitekim Kudüs hükümeti, Filistinli gerülalara karşı tampon bölge oluşturmak amacı ile sınır boyunda Binbaşı Saad Haddad adlı bir kuklanın yönetimini desteklemektedir. Lübnan'daki çarpışmalarm yoğunlaşması İsrail'e Güney Lübnan'ı işgal etmek için ciört gözle beklediğı fırsatı verebilir. İsrail'in Güney Lübnan'ın su kaynaklannda gözü olduğunu da unutmamalı. Anımsanması gereken diğer bir nokta da, haziran Byınd.i İsrail'de seçimlerin yapılacağıdır. Seçimlerde kazanma şansı çok az olan Başbakan Menahem Begin, Hıristiyanlann savunucusu olarak Güney Lübnan'ı işgal edip Filistinlileri tasfiye edebüirse, ıçende durumu kuşkusuz güçlenecektir. Sanınz olayların bu yönde gelişmesi, Reagan yönetiminin de işine geliyor. Alexander Haig'in son Ortadoğu gezisi sırasında Lübnan' daki çarpışmalara ilişkin açıklamalannda yanlı biçimde sürekli Suriye'yi suçlayıp, Falanjistlerden söz etmemesi anlamlıdır. • Ve nihayet Lübnan'a bir îsrail müdahalesinin yol açabileceği Suriye İsrail savaşına ABD ile Sovyetler Eirliği'nin seyirci kalmalan beklenemez. Moskova'nın Suriye üe dostluk anlaşması var. İsrail ise ABD'nin bır numaralı müşterisidir. Böylece büyük çapta bir savaşta iki süper gücün bir noktadan sonra karşı karşıja gelniRİerı kaçınılmaz olur. Ancak Aiganistan'da 85 bin asker bulunduran, Polonya'da ise başı iyiden i>lye dertte olan Moskova, Lübnan'da patlayacak büyük bir bunalımda sahaya pek güçlü durumda çıkamayacaktır. ABr> ile İsrail yöneticileri de herhalde bu noktayı düş1in!ı\T)rlardır. Dtişünüp, zamanm uygun olduğuna karar vermişlersa, Lübnan'da çok tehlikeli gelişmeler beklenebüir. I İran'da iki kadıtı 'fahişelik,, suçundan idam edildi TAHRAN, (a.a.) iran'ın İslamabod kentinde 30 ve 35 yaşlarında ikl genc kadın fahişelik suçundan öncekj gün kurşuna dizildi. Bu arada, Kayhan Gazetesi, Kazvin kentinde cumartesi günü hırsızlıktan iki genc adamın idan. edildiği ni yazdı. Öte yandan, Kayhan Gozetesinin bir başka haberlnde, Iran'da etnik grupla rm bulunduğu bölgede cuma günü «Devrim Muhafız larıyla» «Karşı Devrimciler» arasında cıkan çatışmalarda 20 «Karşı Devrim cl»nin öldüğü acıklandı. AFP'nin haberine gore. y&di saat süren carpışma sonucu devrim muhafızlarından da bir kişi öldü. biri de yaralandı. BEŞ BATILI MALİYE BAKANI LONDRA'DA GİZLİCE BULUŞTU LONDRA, (a.a.) Uluslararası ekonomik işbirliğıni bal taladığını ileri sürdüklerj yuksek faız oranlan ve ticari sürtüşmelerden giderek kaygı du yan 5 Batılı ülkenin Maliye Ba kanları V8 yetkililerinin Londra'da gizlice buluştukları iyi haber alan kaynaklarca bildi rıldı. Toplantıyla ilgili resmi br acıklama yapılmadı. Ancak kaynaklar, Birleşik Amerika, Japonya. Federal Almonya. Fransa ve İngiltere Maliye Ba kan'arı ve yetkilileri, ingiliz Maliye Bakanı Sir Geoffrev Hcme'un 11 Downing sokağın dcki konutunda buluştuklarını sövlediler. Dünya ekonomik durgunluğu, Birleşik Amerikc'daki yük sek foiz oranlan ve himayecilik özlemlerinin giderek artması nedeniyle bu kezki toplantının acil olarak yapıldığı belirtıliyor. Reuter Ajansına göre, 5 Ma live Bakanının Londra toplantısı son derece gizlılık icinde surmesine rağmen ABD Maliye Bakanı Donali, Reagan'ın da katıldığı görüşmelerde ana konuyu Reagan yönetiminin siyasetj oluşturuyor. nın rkYılı Atatürk Kitaplan Yapı ve Kredi Bankası, Atamızın 100. Doğum Yıldönümü'nde Türk kültürüne 10 kitap armağan ediyor. Muhterem Erenli'nin yazdığı ilk 5 kitap Büyük Önder'in doğumundan ölümüne kadar tüm yaşamını kapsayan bir bütün oluşturacak: 1) ATATÜRK "Vatan ve Hürriyet" (Çocukluğu, gençüğı. Balkar. ve 1. Dünya.Savaşı'ndaki yılları.) BAĞLANTISIZLAR İYİ NİYET HEYETİ, İRANVEIRAK'TAKİ TEMASLARÎNDAN MEMNUN YENİ DELHİ (a.a.) Iran Irak savaşına barışcıl bir cözüm bulmayı amac'ayan 4 üye li bağlantısız ülkeier lyl niyet heyeti, iran ve Iraklı liderlerle 4 gun süren görüşmelerden sonra önceki gece Hindiston'ın başkenti Yenl Delhi'ye döndü. iyl niyet uyelerinden Hindis tan Dışişleri Bakonı P. V. No rasirnha Rao, havaalanında ga zetecilere demecinde, İran ve Iraklı liderlerle yapılan görüşmelerin tSon dereco verlmli ve tatmin edici» bir şekilde gectiğinı belirtti ve tarafların savaşın sona ermesine istekli olduklannı kaydeti. Heyetin ikincj üyesi Küba Dışişleri Ba kanı isidoro Malmierca Peoli de, Bağdat ve Tahran'a yaptıkları ziyaretin son derece iyi sonuclandığını ifade etti ve bunun do heyetin barış yönün dekl cabalarını cesaretlendirdiğini sözlerine ekledi. ÇAĞDAS YAYINLARI 6) ATATÜRK "Anılardan Taşan" 9) ATATÜRK OLMASAYDI (Yazan: Vedat Nedim Tör) 2) ATATÜRK "Başkomutan" (Kurtuluş Savaş: yil'.arı,) (Yapı Kredi Kuitür ve Sanat Danışmanlıçı tarafından derler.di. Yabancı bilım adamlarının ve O'na yakın olanîarın, O'nu tanıyaniarın arr.'.arı.) (Talih Rjfkı Atay'm Çankaya'smdan, Prof. Geoffrey Lewis ! inçevırisi. Ingilisce.) 10) ATATÜRKLÜ GÜNLER (Derleyen: Vural Sözer) X A A çıktı: 3) ATATÜRK " Cumhurbaşkanı" 4) ATATÜRK "Başö§retmen" 5} ATATÜRK "Yazılanlar" 7) THE ATATÜRK I KNEW T AAjA • ! T, T ! T ! * 0 U Ü Ü " RiR " M ! Û \\\ MÜMTAZ ZEYTİNOGLU (Turkıye Cumhunyetı Devleti'nin kuruluşu. Devnmler. Yurt gezüeri.) 8) ATATÜRK DEVRİMLERİ TARİHİ (Yazan: Ord. Prof. Dr Sadi Irmak) u\ Birincisi yayımlanan ve kitapseverler için, bulunrnaz bir kaynak rüteliğindeki bu yapıtlar, yalnız Yapı Kredi şubeierinden temin edilebilir. Her kiîap, yayımlandıkça, ayrıca duyurulacaktır. (î/.ıilı Eğitime, kultur ve c;rre*:rn? vci çosteren girişimleri.) Arnavutluk, Yugoslavya ile iyi komşuluk ilişkilerini geliştirmek istiyor TİRAN [a.a.) Arnavutluk hükümetinin resmi organı, «Zer ri İ Populit» Yugoslavya'nın Ko sova bölgesindeki son oiayiarı yorumlayan bir yazısında, Ar navutluk'un Yugoslavya üe iyi komşuluk ilişkilerini geliştirmek istediğini vurgulodı. Kosova olaylcrının soğukkanlılıkla ve akılcı bir bicimde değerlendirilmesi gereğini savunan gazete, gösterilerin, Kosova'nın Arnavutluk halkının haklı Isteklerinden doğduğunu öne sürerek, bu bölgede kişi başına düşen ulusal gelirin, Slovanya bölgesine göre altı kere, Hırvatistan bölgesine göre 5 kere, Sırbistan bölgesine göre ise 3.5 kere az olduğunu belirtiyor. Yine bu bölgede işsizliğin had safhaya vardığını yazan gazete. 110.000 işçinin, Yugoslavva'nın başka bölgele rine hatta Yugoslavya dışıno göc etmek zorunda kaldığını, göc edemeyen işsizlerin sayısı nın İse 70.000'i bulduöunu bil(YAYINA H4ZIRLAVA\ : PROF. OR TAHSIN YUCtL) ORNEK 81" SANAYICININ DUSUNCELEPI EVLEMLERI.. ı'Yerh ve yabancı basıntia,7 hakkmda çıkan yazılar.) YAPI ve KREDİ BANKASI İDEfil ı 100 LİRA MERHUM SPOR YAZARLARI İÇİN MEVLİD Türkiye Spor Yazarlan Dernegi'nin kuruluşunun 18'inci yıldönümüne rastiayan bugun (14 nisan 1981 salı günü) onurlu bir ananeji devam ettirmek için aramızdan aynlarak ebediyeîe intikal eden SPOR YAZARI arkadaşlarımızm aziz ruhlarına öğle namazını müteakip Eeyazıt Camiinde, Duahan Hacı Hafız Nusret YEŞİLÇAY'm yönetimin de seçkin Hafızlar Grubunun iştirakiyle Mevlid okutulacaktır. Merhıım arkadaşlanmızın aileleriyle tüm müslümanlar dayetlidir. Erdoean ARIPINAR ve ArkaHaslan