Katalog

2 Cumhuriyet an Kurumu Kanun Tasorısmm hazırlanmakta olduğunu gazetelerden oğreniyoruz. once unlu bır cerrah olarak konunun onemnı çok lyı değerlendırmış olan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı Sayın Profesor Necmı Ayanoğlu nu bu çok onemlı kanun tasansına onceiık verdığı ıcın ıçtenlıkle kutlarız. Ulkenın büyuk geroksınımıne cevap verecek b r kanun tasorısı daha önce de tnrkaç kez hazırianarak porlamen toya sunulduğu halde yazık kı, bır turiu kanunloşmo olanoğı bulamayarak her defasında «kadük» olmuştu. Oyso, modern anlamda !!k kan merkezleri Olan Kızılay Kan Merkezlerının 1957 yılına raslayan kuruluşlarından bu yona blr çok yıllar geç mış omasına karşın kan sorunu henüz yasal bır temele oturtulamamış, kapsam yonunoen çok daha sınırlı bır top uluğa hıtap etmes'ns karşın bır organ transplantasyon kanunu kısa bır sure ıçersınde çıkartılabılmış, fokat kan kanununun gercekieştırılebılmesı bır turlu mumkjn olamamıştır Bu güne değın Ihtıyoclor Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığınca yayınlanmış bulunan, «Kan merkezlerınln açılması ve calıştırılması hakkında 265 numaralı yönetmelık» VB «Kan Bankası ve Kan Nakıl Merkezının Döner Sermaye Idaresıne daır 6266 sayılı kanun»la bır ölcude gderılmeye çalışılmıştır. Bu uzun süre lcerlsmde kan toplama ve dağıtırm ışlemı başla, bu alando faallyet gösteren en büyuk kurum olan Turkiye Kızılay Derneğf, Sağlık ve Sos yal Yardım Bakanlığma bağlı kan merkez ve bankaları, Mıllı Savunma Bakanlığı, Sosyal Sıgartalor Kurumu ve Onıversıteler bünyesınde oçılan küçük capla kon merkezleri ve kan bankalarınca ve sayıları kıso süre tçerlslnde çoğatan özel kan bankaları tarafından ulusal blr plan dan yeterl teknık olanak ve standartlardan yok sun olarak yürütulmeye çalışılmıştır. • • • işın asıl uzuntü veren yönü kan alım ve dağıtımının bazı özel kan bankalorınca tıcari blr gın9ım olorok ele alınmış olmasıdır Bu sCıtunlarda daha önce yayınlanan blr yazımda do belirttığım gıfc* Izmlr'de Kızılay tarafından yıtlar önce açılrmş olan kon merkezının ikl yanın OUSrOAR ve GORG5LER 17 MART 1981 R Kan Kurumu Tasarısı Prof. Dr. Gazanfer BİNGÖL Blyoklmya KOrsüsü Başkanı ve Avrupa Konseyl Kan Eksperteri ve Immunohematoloıı Komıtesı Türkıye Temsılcısı. da Ik' Sze! kan bankasının varlıkiarını nasıl surdjreb ıdıklerı gercekten ınsanı şaşırtan bır husustur Dunya Sağlık Teşkılatı, Avrupa Konseyı Kızılay, Kızılhaç, Kızılaslan Derneklerı Bırlıklerı gıbı üyesı buiunduğumuz ulus'ararası kuruluşların bır cok defalar aldıklcrı tavsıye kararlarına karşın yasakloyıcı kanun maddelerının bulunmayışı Turk ye de ozel tıcarı kcn bankalarının gorev yapabılmeler ne olanak sağlamıştır. Ancak, burada onemlı bir noktaya da Işaret etmeden geçemeyeceğız Bır ulkede gönullu kurjluşlar ve gorevlı kamu kuruluşları halKin kan ıhtıyacını karşılayamıyorlarsa yetersız de ol 6a bır takım özel kuruluşlann bu kan yokluğundan yararlanarak kan terrtını konusunda faalıyete gecmelennl doğai saymak gerekır Böyle kuruluşlar elbette gırşımlerınden parasal yarar da sağlamak ısteyecek'erdır Onemlı olan husus ülkede bu ceşıt tlcarı sağlık servıslerıne ihtlyao bırakmayacak kamu kuruluşları ve gonullü kuruluşlann blr an once halkın hızmetlne sunulmasıdır. Çıkanlacağı bıldırılen kan kurumu kanun tasarısı kan transfüzyonu alanındakı çalışmaların uzerıne oturtulacağt yasal dayanağı oluşturacoktır Ulusumuzun ve Ordumuzun sulh ve olağanustu zamanlardakı kan ve kan ürunlerl ihtıyacına yeterh bır şekılde cevap verebılmesı Için kanımızca bu kanun tosarısı aşağıdaki hu6usların gercekleşmeslne olanak sağlayacak hükumlerı getırmelıdlr. Bunlardan birınclsl, ülkemlzde kan ve kan ürünieryle bunların Istıhsal, depolama ve kullanışlarını ulusal düzeyde denetım altında bulunduracak merkezl bır otorltenın kuruluşuna Inv kan sağlamaktır. Türkıye sınırları lcerlstnde ure* tılecek veya dışarıdan ithal edıiecek her turlü tam kan, kan komponentlen, kan proteın fraksıyonları ve kan transfuzyoru alanında kullanılan antl serumların ve dığer molzemenın 1970 tarıhlı «ınsan kaynaklı tedavı eaıcı maddelerın korşılıklı olışverışıne ıl şkn Avrupa analaşma6i» ve 1962 tarıhll «kan grubu reaktıflerının karşıhklı alışverışıne ilışkın Avrupa andaşması» protokolleri eklerinde gorulen standartlara uygun olarak hazırlanması, ambalaılanması ve etıketlenmelerı de bu merkezl otorıtenın denetimi ve sorumluluğu altında bulunmalıdır Aslında kurum bu ceşit maddelsrın istıhsal ve kalıte kontrollenni yopacak merkez ve lcboratuvarlorı bızzot kurmalı ve işletmelıdır Bu amoçla gereklı kanuni hükümler de getırılmelıdır. Kurumun onemlı görevterinden birlsl de şup he yok kı guvenilır bılımsel verilere dayanorak ülkemızin yıllık kan ve kan ürunlerj Ihtiyacını saptamak, bu ıhtıyoc, olağanüstü durumlar ve Gtlahlı kuvvetlerımızın de ıhtyacı göz önünde bulundurularak ulusat b r planın hazırlanması olacaktır Kan toplamada genel Uke. genış kan vencller kltlesinln başlıca, o ulusun sıvil kan donorlerinden oluşturulmcsıdır. Bu ha| bu gun ülkemlzde uygulanan sistemm aşağı yukan tam tersl bir yöndedır Halen yurdumuzda Kon donörlerının başlıca büyük kısmını sılahlı kuvvettermiz mensupları teşkll etmektedlr. Ordu mensuplarımn kan bağışlan da kabul olunmakla be raber daha çok slvtı vatandaşlardan oluşon bır kan verlcller topluluğunun yaratılmaeı ve sür dürütmad vurt savunması ySnönden büyuk önem taşır. Olaganustü bır durumda blzzat sı* lahlı kuvvetleriTiizin, halkımızın yapacağı ve ozellıkle kırsal kesımlerde ve kuçuk şehırierde yaşayan vatandaşiarımızın yapacağı kan bağışlarma ıhtıyacı olacaktır Bu nedenle kan kurumu ozell kle olağanustu haller ve seferberlık hal nde sılahlı kuvvetlerımızırt kan ıkmalı sorumluluğunu da yuklenerek barış zamanından ıtıbaren gereklı onlem'en almalıdır. S • •* * * • Kanun, llkokullardan başlayarak ulusal düzeyde oğrencılere ve hatka yone ık kon, kan intıyacı ve \ararlan konusunda ya/gın br egıtımın yapıiTiasını sağlayacak esasları da getırmsl d r Genış olçuda ve kesınîısız kan bağışı toplanılmasının yolu halkın bu alanda yeterll bır şekılde egıtilmes nden geçer Gereklı eğıtım yapılmadan kan topama orgcnızasyonları kurjl maaan kan ve kan ürünlerıne olan ıhtıyaç vatandaşlarımıza her türlü yayın araclan ile yeterlı bır şekilde duyurulmadan halkın kan bağışmda bulunmamasındon şıkayet etmek çok yersız olur Turk halkı konu ıhtıyac ve onemı kendıeıne iyı bir şekılde duyuruldugunda dunyanın en cömert ve hayırsever ulusu olduğunu her zaman kanıtlamıştır Kan bağışı konusunda ise bizzat Turk Ordusu bunun en iyi orneğıdlr. Yeterll yasal önlemler alındığında ve gerek lı örgut yukarıda acıklanan gorevlerın tumu gozönunde bulundurularak uygun koşullar ve boyutlarıyla vucuda getırıldığınde kan kurumu yasasınin kısa sure ıçer sınde bek enenı ve>eceğınden ve ulusumuzun sağlığı konusunda yenl blr asomayo varılacoğından emın'z Yukarıda oçıkladığımız kosulların başında kan kurumunun her türlj burokratık engellerden arındırılmış, alım ve satım işlemlerınde gereken sürat, tdari yetkı ve kolaylıklann sağlcrmış o'ması gelmektedır Böyle bır kurum ıcın duşünebıldlgım z en iyı modelı kanımızca daha once Sağlık ve Sosyal Yordım Bokanlığınca hazırlanmış bulunan kanun tasarısında ongörulen «Tüzel kisılığine sohip katma bjtcelı ulusal kan kurumu» oluşturacoktır. on aylarda NATO kapsamına Easra Korfezi'nın de alınması ıçm gızlı ve açık bır seferberlıJt ızlenıyor. Bu konuda gazetelerde açıklaınalar vapılıjor, strateJık ve taittık gereklerden soz acıhyor Ancak Denım akhmın ermedigı oazı konular ve kafama taküan baa sorular var. NATO uzmanı dsğnun, ama, ism içınde blr bıt yenıği olduğunu duşünuyorum. Dıyorlar kı Dofu ile Batı arasında bir dünya sarafi patUrsa, Sovyetier Birligı Ortadoğn petrollerine ivedilikle H koymak lslevecektir. Bu girişıml engellemek gerttetr. Ne var kı engelleme ışlemınde zanum önemlldlr. NATO">a ba^lı kanat ulke (Turkı\e( de uslenmıs bir ivedl mfldahale bırlıgi en kısa surede > \TO hesabıoa Basra'. yı koruyabılecek gucü oluşturur. Sa\aşuı yeni strate^. si N\TO'nun OrUdoğn'yu kapsamasını öngör&yor. Gozel Ama bir soru çıkıyor ortaya Bunca yıldan berl 8öw* yetler Eirliği'nin Körfez'e sarkma olas'lığı yok muyduî Daha oncelen s r ratejii durum başka mıydı' • Bu yü NATO'ya cağnlı bır Türk grubuna BrükaeT. de örgütün stratejık ve taktik sorunlanna iliskın acılfr lamalar yapüıyormuş. TUrklerden binsı, açıklamalan yapan Amerıkalı generale ılginç bir soru yöneltmış. Stratejıden ve talctıkten soz açıyorsucuz, ama, haa gi olçuye gore? Çunkü sızın içm tastık sayüan sorun, Türkıje ıçın stratejık deger tasıyabıhr. Amerikan generali kala kalmış Böyle bir mantıgı belkı ilk kez duyuyordu NATO kumandanı, çünkü NATO'aa, NATO mantığına gore dü«unülur. Stratejık ve taktilc hesaplar da bu mantıga gore yapüır; TurkJye'ye gore yadeğıl ya . Stratejı ve taktı< nedir' Strawjıye eskıden sevkulceyş, taktlgo de tablye denırd. Strateji sa\as yoı.etme sanatıdır. Taktik, stratajinın bır parçasını oluşturur Eskıden NATO'da «Toptan karşıhk stratejîsi» benımsenm^fı NATO üyesl bir ülkeye yapılacak saldırı karşısında nukleer sılahların toptan kul lanılmasıyla karşılık venlecektı Sovyeüer Blrlığinın nük leer sılahlan gelıştınp dogrudan doğruya ABDni tehdit eder guce ulaşriastndan sonra Amenka'nın gtıvenceye alm ması amacıyla «tratejı degiştınldi; «Esnek karşılık stratejısı» benımsendi N\TO'ya üye bir devlete saldın üzerine once klasm sılaîılarla karşılık verilecek; sonra taktiK nukleer sılahlara doğru bir tırmanış başlayacak, sa\aş surerse stratejık nukleer silâJv lar kullanılacak. Kuşkusuz böyle bır strateji Turkıje'yı tam anlamırda koruyan bır mantlktan yoksTindur Dana açık deyışle NA.TO'nun güneydofu kanadmdaki bir taktik savaş, ABD ıçm taktıktır, Ingıltere, îYansa, ya da Belçıka ıçın taktıktır, ama, Türluje ıçın stratejıktlr. Nasreddm Hoca ya kansı sormuş Hoca Efendı tayamet nasıldır? îki türlJdür kıyamet Anlatsana1 „ Hoca anlatmış Hanım, sen ölürsen küçük kıyamet olur; ben ÖTür sem büyük kıyamet NATO'nun stratejisl ve taktıği de Nasreddin Hoca'na tayamet tanımı ıçıne gırer. • Ne var M artık «Esnek Karşılık Stratejtsi» de yetraiyor; NATO'nun kapsamma »Körfez stratejisi» alınmak istenıyor. * Olur mu? Böyle bırsey NATO antlasmasını değiştirmeye bağlıdır. Ancak antlasmayı değiştırmeden bir formül aramyor Grrçekte bütün bu hesaplar Sovyet tehllkeslne kaı EI değil; Ortadoğu'dakl petrol ülkelerini içerden sallaya» depremlere karşı yapüıyor. Sovyetler Bırligi diln de vardı; bugfün de var. De£lsıklik, Ortadoğu toplumlar» nın ıç dınamı^ınde izleniyor; Amerika'yı korkutan ve y» ni önlemlere ılen budur. Körfez Stratejîsi? HESAPLAŞMA Toplu Konut Girişimleri Burhan ARPAD ürkiye'nln klm! büyuk şehırlennde konut yetersızliği var. Çaxpık şehirleşmenin yol açtıgı bu yetersızlik, insanlann saglı&ıro bozacak boyutlara ulaşü Yeşilsiz, parksız, kanalızasyonsuz yüzblnlerce konut, şehırleri, öldüıücu kanser denlı kemıriyor Paranın değer yıtırmesı ve juzde ellıyı bulan banka faızlen yeni konut yapımlarıru engelljyor. Konut sorununun tam bir çıkmazdA görundüğü günumüzde basında ılgınç bır tasan haberlen yer aldı Şoyle ozetleyebılirız» Hukumet her yü bütçe toplamının yuzde tkisını konut yapımı ıçın Merkez Bankasına yatuucak ve 4580 metre karelik konutların satış ederınl her yü açıklayacak. Seçeceği konut edennın yüzde ylrmlsini üç yılda, ya da hemen bankaya yatıran evslı yurttaş, aldı^ belgeyle yetkıli yapımcı fırmaya (Hükümet adına tmar Bakanlığıyla anlaşma ımzalamış rırmaya) başvurup konut anlaşması yapacak. Bundan ötesı. muteahhlt işe başlayacak ve yapı ılerledık çe parasını bankadan alarak konutu bıtınp anahtan yıırttaşa tesllm edecek. Yurttaş da bankaya borçlandığı yüzde sekseni yırmi yılda ve yuzde beş faızle ödeyecek. Böylesme parlak, böyleslne tunut veren bir tasan az bulunur Fakat gerek örgutlenme. gerekse uygulama açısından kımı sorunlar akla geliyor. Çok yönlü ve bütün aynntılanyla planlaması gerekiyor. Zıra sorun kredi fonu oluşturmakla. parayı bulmakla bitmiyor. başlıyor. Basmda yer alan yapıma firmaların seçtıgi yerleşım topraklan, konut sıkıntısı çekilen çehırlerde de*ıl o şehirlerin iş yerlenne pek çok uzak bölgelerde uydu şehırler yapılacagını göstenyor. Bu yenı yerleşim bölgelerlnın alt yapılan böylesıne dev bır tasannın uygulanması için gerekli yapı malzemesi üretecek kuruluşlann yeterslzligi gıbi hepsl de başh başına büyük sorunlar da var. Bütün bunlann önceden ve titlzlikle çözümlenmesi gerekiyor. Yeni yerleşım alanlannın seçımi ilk ve en onemlı sorun. Sözgelişi, îstanbul a yeni konutlar kazandırması gereken bu yenı yerleşım alanlannın şehrtn ıs yerlenne uzakhğı, yakınlıgı büyük bir titizlikle degerlendiriünelı Şu sıra basında yapılan açıklamalara göre özel gınşimcılenn bu proıe içın gösterdıgi topraklar tstanbul un işyerlerinden 2030 kılometre ötede Oralarda oturacak yurttaşlar her güa saatlerce yolculugu ve jruklüce gıderlen göze almak zorunda O yurttaşlan işyerlenne taşımak ıçln her gun tüketılecek yakıt, motorlu araçlann yedek parçası ve lastıkleri için çok büyük gıderler gerekecek. îş gucü kullanım (ıstıhdam) olanağından yoksun dağ başlannda, boş çıftliklerde ve tarlalarda uydu şehırler yükseltmek için mılyarlar tüketmenın olumsuzlugu tartaşüamayacak kadar ortada. Işgucü kullanım (ıstıhdam) olanağı yaratılmadan yapılacak uydu şehırler kınu ış adamlanna mılyarlar saglayabıhr amma, de^let parası boşuna tuketılır ve yüzbınlerce yurttaş ehndekını avucundakını yitırmış olur Konuyu L>tanbul ölçüsünde ele alınca kımı gerçekleri daha iyı seçebıhnz Bır ornek Imar ve Iskân Bakanlığı, 1979 yaz aylannda Halkah projesıni açıklamıştı Venlen bılgıler ılgınçtı TODIU konut yapımına aynlan toprakîann >uzo'çumü 8710000 metre kare Değışık tıplerde toplam 52500 konut Yak'aşık 250 000 ınsan bannaca:». Şehrin işyerlenyle baglantısı Halkah tren istasyonu ve öteki yönlerde otobus servıslen Toprakîann yuzde yırmısi kamulaştınlmış durumda. Alt yaoı proje çahşmalan başlatılmış bulunuyor. Başvurup ön ödemeyi bankaya yatıranlann sayısı 2 780 kışı. Halkah yenl yerleşım alanı proıesı îstanbul nazım plânıyla da uyumlu. Bütün bunlar yapılmışken proıe çalışmalan neden tavsadı' Kımı özel kuruluşlann Çekmece ötesınde ucuza kapattıklan topraklarda vurgun sağlar 7 ması ıçm mı Ovsa oralann ınsan sağlığı açısından odürucü etkıler taşıdığı da bıliniyor Halkaü proıesını kımı teknokratlar ve bıhm adamlan da nedense 'yı karşılamadılar' Şımdı parlak ve umuc vend yepyeni bir «Toplu konut» gınşımıyle karşılaşıyoruz Tasan onaylandıgında bu yılın bütçesınden tam otuz milyar beküyor «Inşaat sektorü çokuyor». «Inşaatçılık ölüyor». «Konut açı^ı hızla artıyor» seslenışlen ve yakırırralannın şu gunlere rastlaması anlamh degıl mı? T Allenın ve ozellıkle boşonmanm turlü sorunlorını ve daho once Adalet Bakanlığı'nca hazırlanmış olan Bosanrra Hukuku tasonsını tçeran ve çozum yollorını gosteren kıtap. ÇAGDAS YAYINLARI AİLENİN ÇİLESİ BOŞANMA Ord Prof Dr H. V VELİDEDEOĞLU Ederl 150 Ura Herfcesln okuması tavsıve edılır merikan Cumhurbaşkaniığı seçımi (4 kosım 1980' de yapılmıştı) ve bu seçımın sonucu Amerikan ışcı horeketın n btr dort yol agzında olduğunu ortaya koymuştur. Ssndıkaıarm polıtıka ıle doıaylı ya da dogrudan ugraşmasınm kacınılmaz olduğu bu dınamık çagda 4 kosım secımlerının sonuçları Amerikan sendıkalartnın yuzunde blr tokat gıbı şak lamıştr Sendıka uyelerı sendıkaıarına karşı baş kaldırmış ve ilk kez send ka yonetımınin desteklemedıgı ve açıkça karşı Ciktığı bır Cumhurbaşkam adayına onemlı olçude oy vetmıştır. Amerikan sendıkalarmı en üst duzeyde temsıl eden AFL CIO genel olarak Işçıye yakınlıgı ile bılınen Demokrat Parttyi surekıı olarak destekleyegei* miş b r işcı konfederasyonudur. Bu kez de aynı konfederasyon Demokrat Partının adayı Carter'ı destekleme kararı al mış ve tüm uye sendıkaiarı VQ onların uyesı ışçılerını bu yolda oy kullanmaya çoğırmıştır. Bılındığı gıbı Amerıka'da sen dikalar Ing Itere de ve başka Avrupa ülkelerınde olduğu gıbı sıyası partılere doğrudon para6aI yardım ve üye olma gıbi bır statunün ıçınde bulunamıyorlar. Sendıkalar bır sıyası par tıyl dolaylı olarak destekleme yontemını yeğlıyorlar Sendıka uyelerı ve sendıkalora uye olmayan işçıler genellıkle ust dü zeydekı işçi konfederasyonunun terıcıhı doğrultusunda oy kullanıyorlar. Amerikan secimlerinin tarıhin de ilk kez işçıler sendıkaiarı ıle sıyası tercıhlerınde celışkıye düşmüş ve oylarını onemlı olçu de Demokrat Partl Yerıne Cumhurıyetçı Partı adayı Ronald Re agan Içın kullanmıştır. Amerikan 8endıkacılığının bır dort yol ağzına geldığ n1 belırleyen bu gerçek üzerinde durmamn ülkemız sendikacılığı açısından da yararları vardır. Amerikan sendikacılığı yöne* tım açısından bır kabuk değıştırmektedır. Çeşıtli S6ndıka yönetımlerınde eskıden gorevde bulunan yaşlı yonetlciler yerne şımdi genç bır kodro savoşımı surdurme uğraşı vermektedır Eskı kadronun ışciye yabancılaşma. işçıden kopma surecine gırmesı etkılerıni ancak şımdı gos'ermekte ve sendı<a üyeleri kenaı özlemlerını anlamayan ve cnlamaya calışmoyan yonettcılere karşı baş kaldırmak ıstemektedır. Secımlsr Amerikan sendikacılığının üç onemlı sorununu açık bıçımde ortaya çıkarmış ve kamuoyu bu sorunlar uzerın de şımdıden tartışma açmaya başlamıştır Bu sorunlardan ılkı yukarıda kısaca bel'rttığimız yonetıcl ile işçi arasındakı haberleşme dtyalog kurma sorunudur Yönetıcıler, temsıl ettıklerı kımselere yobancılaşmo olaraV bıl nen klasik bır yonetıcılik hastalığına yakalanmışlardır. Işçllerin nabzını alamaz durumdadıriar. Onların ozlemlerini, istemlenrrt bılemeyecek kadar işçlden uzaklaşmışıardır. Gıttıkçe artan bır Işslzlik oranı sonunda ortaya çıkan Işslzler ordusu kendi durumlanndan sendıka yoneticılerınl so rumlu tutmaya başiamışlardır. İşsizllk genellıkle sendıkalı işyerlerınde yüksek oranda oh makta bu ise hem send kaların üyelerıni ve hem de gelırlerinl azaltmaktadır Amerikan işçilerii yaşomakta oldukiarı ücüncü sorun Ise yukselen enflasyonun İşçi ücretlerını ve emekll Işç lerln aylıklorını hızla aşındırdığı gerçeğıdır Dar gelirli işçıler enflasyondan en çok etkılenen grup olarak Amerikan toplumun da sosyal bir çıban bosı olmoya adaydır İşçller bu nedenle Cumhuriyetcl aday Ronald Reaaan'ın tEnflasyonu onleyece A Amerikan Sendikacılığı 0 AMERİKAN SENDIKACILIÖININ ŞİMDİKt ONARIM DONEMİNDE KİMSEYÎ KOPYA ETMEDEN, TÜRK SENDİKACOJĞI MODELİNİ YARATMAK ZORUNDAYIZ. Av. Engin ÜNSAL~ ö m» sözOne, sendlka yönetici lerinı dlnlemeyerek oy vermlşlerdir. Yüksek enflasyon, yüksek ış slzlık ve yönetlcilerın yalnız bı raktığı işçılerin bunalımı Gordıyom'un kor düğumu gibl karmaşık b r nitellk kazanmış va gerek ülke yonetlcllerlnl ve gerekse sendlka yönetıcllerinl cld dı olarak düşündürmeye başlamıştır. Amerikan sendikalannın potitik alandakl bu yenilg sl gele* cek yıllan Amerlkalılar için hay II sıcaklaştırmıştır Sendlkaların karşısında şimdl soruntan* na dostca yakloşmayacak blr sıyasal kadro vardır Gerek Amerıkan Senatosu ve gerekse Kongre Cumhuriyetçllerin coğunluğunda ve işçılerin beklentılerlne kolayca evet demeyecek bır yapıdadır Boyle olunca çıkarılacak yasalar konusunda sendlkaların yapacaklan «lobby» başka blr deyls le kuracakları politik boskı çok büyuk gOçlüklerle karşılasacak ve kolay kolay başarılı olamayacaktır. AFL CIO YOrötme Kurulu gündemlnln ilk maddeelne, bu yenllgıden sonra, Oye sendlka Çağdaş Yayınları Okurlanmm TB a t ı c ı l a n ı n m Ortemll duyıuu: PTT giderlerinin açın aıtifi nedeniyle Cdemeli Kitap yolhuna olanağı kalmamıştır. Kitap ısteyenler, bedelini ve FTT gıderlerinl yollamaüdır. Şoyle ki: Okuyucular peşin sipari» tutanna; 1 kitap İçm 45. f 2 kltop için 60. 3 kıtap içm 80. 45 kıtap içüı 110 Ura olan PTT glderhri de eklemelidir. Istek mektubunda göndeıilen para makbuzuoun tanh ve numarasıru da belirtmek yararlı olur Kıtap bedellennl pul olarak gondenp, istekte buiunacaklaru yukanda belirlenen FTT giderlerıni de sipenş tutarlanna eklemeleri gerekmektedır. Perakende sıpanşlerde ındirun yapılmaa, Usteâe raevcut olanlarm Uimünü alınak ve PTT gıderleri banç olmak kaydıyla % 30 indlnm yapılır, taksit, bono, vs ödeme şekillerl üe satişımız yoktur Okul öfrencı ve ogretmenlsrın 500 TL. aşan toplu siparışlerinde PTT gîderleri dışında "o 20 indirim yapılır. lorlo ve sendlkaların Oyesi işçılerle, soflorı sıklaştırmak konusunu almıştır Amerikan sendıkacılığınm ıki buyuk dev ör gutö, AFL CIO dışında bagımsız sendıkacılık yapmaktadırlar Bunlardan bırisı Blrleşik Otomobıl işcılen Sendıkası (UAW) ve öbur Kara Taşıma Iş çılen Sendıkası (Teamsters) yakiaşık olarak 5 mılyon üyeyl temsıl etmektedırler Bu İkl sendlkanın konfederasyonun üye'ığıne donme cabalorı olumlu sonuç ver r ve AFL CIO bu yoldan guçlenırse polltlk ve ekonomlk alandakl uğraşlarm daha çabuk sonuç vereceği kanısı Amenkalı sendikacıiar ora eında yaygındır. Amerikon sendlka lan bu polıtık yenllgıden bır ders daha edınmiş ve bugune kadar arkasına saklandıklan duvarlan yıkmak ve dış dünyaya acılmak korarı almışlardır. Amerikan Sendıkaoılığında VVılsontst Davranış olarak billnen bu kendı kabuğuna cekılme polltıkası Amerikon sendıkalarını kendı Işçısınden uzaklaşmanın yanında dünya işçilerinden de uzoklaştırmıştır. Indlanapoüs te 21 kasım gunü UAW sendlkasının yaptığı Toplumsal Eylem Programı toplantısında sa yısı hayli kalobalık blr Işci top luluğuna yaptığım konuşmada, «Amerıkalı işçller ve sendikalar olarak başka ülkelerln Işçllerine ve sendıkalarına karşı kesln blr sorumluluğunuz olduğunu unutamazsımz* dedlğim zoman Işcıienn coşkulu gosterlst benl bayağı şoşırtmıştı Nedenlnl sonradan yoneticılere sorduğumda, cişçller Amerikan sendikalannın uluslararası sorumsuzluğunu beğenmedıklerl ve yönetıcılerl bu konuda şiddetle eleştlrmek istedıklerl Içln böyle davrandıklarını» Böylemışlerdl. Demokratik rejımlerde 8endıkaların cok olumlu katkılarınm olabileceği tortışmasız bir kuraldır Bunun için sağlık lı ışleyen bır sendıkacılık modelıne Ihtfyaç vardır Amerikan sendıkacılık modelj her ne kadar sağlıklı ışleyen bır organlk yapıya sah pse de, gecen zaman. bu yapıyı aşındırmıştır. Secımler bu aşınmanın nerelerde olduğunu yonetıcilere hotırlatmış ve Amerikan sendikacılığı gereklı onanm çalışmalarını başlatmıştır. Amerikan sendıkacılığının gozlenmesınden Türkıye ıcin de bazı dersler ortaya çıkarmak mumkundur Turk sendıkacılık sıstemı hızla yorungesinden çık mış ve sağlıklı olmayan bır yapıyı yoşatmak ve ayakta tutmak tutkusuna kapıtmıştı Bunun yurumeyecegı v« br surü bozuklukların sorumlusu olacağı açıktı Şımdt zamanında yapılmayan bır onorım çalışmasına baslamak zamanı gelmıştır Kendı kendınl onanm evresıne gıren Amerikan send'kacılığındakı geNşmelerı goz ucu ıle ızleyereK Turk sendıka cıfığını, kendı ulusa1 gerçeklenmıze uygun b bıçımde ve kımseyl kopya etmeye calışmayarak, yenıden kurmak ve sağl'klı bır Turk sendikacılığı modelı yaratmak zorunluluğu ıle karşı karşıyayız Türkıye nın bu nu yapacak beyın gucü ve birikımı vordır Sağlıklı ışleyecek bır demokratik yapıoo ulusaı gerçekler doğrultusunda kurulmuş ve sağ lıklı bır yapıya sahıp sendlkaların gereklilığını kımse ınkâr edemez Aydınlarımızın ve yoneticılerımızın bu önemll ko nuya zamanı gelmce eğileceği ve bu konjda başarılı calışmolar yapacaklarını umuyoruz Kendısını yenıleyemeyen toplumlar ve kuruluşlor gerıde kalmaya ve yok olmaya tutsaktır. Toplumun ve onun aynlmaz blr bolümü olan sendlkoların kendısıni yenılemesınl beklemek ve onların cağdaşlaşması Içın calışmak hepımız ıçın bir yuıttaşlık gorevıdir. BAŞSAĞLIĞI Gazetemlz calışanlarından değerll arkadoşımız Şükron Ketencl nln kayınpederi ve eşl Av Ahmet Guryuz Ketencı nın babası, Rıze Cayelı eşrafından, OSMAN KETENCİ 14 mart 1981 günu vefat etmış ve dün Çayeli Merkez Camtınden kaldırılarak Limankoy'dekl aile kabrıetanına defnedılmiştir. Merhuma Tanndon rahmet dıler, arkadaşlarımıza ve kederlı aılesıne başsağlığı dılerız CUMHURİYET GAZETE8İ İ8TANBUL HABER 8ERVİSJ CALIŞANLARI BULMACA BOLDAN SAĞA: 1 8uya bir dektrtk tJanıyl» »ynşönnaya ysrayan «ygıt 2 Bır gbı rengı Utanma, utanç chıyma Haîtalıkl; yumru 3 Çaygıüerden büyük çıçekler K*Q blr süa bltk.si, kamclya t Kargaşa ve bafsızlüc yanlın olan militan klşllerta tuttokU n yol s Tantahn «lmgesl Eskt dilde anlam, kavram S EskJ ç<.j!arda sa^aşçı bır kaTİm Orta oyununda ^adın rolüne çıkan erk"ls osimcu 8 Denlzın derinliğinl ölçme ya da bu iş ıçın kullanılan alet 9 Esid dıide bir seym nltelıkleıtoi övme Bır renk TUKIRIDAN AŞAGIYA1 Kirri bitkllerden çıkanlan T» •adeyag yerlne kullaoıluı katıyag 3 OlabUirlUc, lrakan Tersı bir ktlrk bayvam S Lnlu tanelenn • u ile kaynatı= larak bulam&ç favamıra geürilBiıs oall i Kııise Çalrîi B r tıa.,\an 5 ^vnıpada bir deaız Sanmak evlemı vea sonuctı aanı « PUtı h^lınden •m tıa'a geçme Bir nota T Ejerin ito yanında 8'üı bulunan ve hayvan» binüdıgi zaman avaklann oasmasına yarayan altı düz demır balka 8 Bazı avjitlara dcime «aft •> 123456789 Bulunan Yayınl&nmızın Lâstesi: DENEME DİZtSt Vedat Günyol: Vedat Günyol: Doç. Tahsın Yücel: Prof. Özdemir Nutku: Oktay Akbal Sabanattın Kudret Aksal: Oktay Akbal îsnıet Zeid Evupoglu: Prof Akşıt Göktürte Şevket Süreyya Aydemir: Prof. Macit Gokberfc Vedat Nedim Tön TARtHANIGEZt OLAT DtZÎSÎ Hüsamettın Tuğaç: Hıfzı Topuz* Prof. H. Veldet VeUdedeogiuAzra Erhat Mellij Cevdet Anday: Doç. Dr. O. Sander Dr. Kurthan Fışelc Nadir Nadi: Prof. H. Veldet VelidedeogluMahmut Makal; Oktay Akbal: Nadır Nadi: Meral Tolluoghc Sadi Borak: Nadir NadiBAĞIMSIZ OtZt: Phıüpp Soupoulb Kemal ö z e r Athena Deponto: Dr. thsan Onlüer: Talcın Pekşen: Türldye Ardmâa Orman Işırsa Vazm ve Yaşam Yaşayan Tiyatro Zaman Sensın Geçmişle Gelecek Temmuz Serçesl însanın Boyutlan Okums Cğrası Kırmın Mektuplar ve Son Yazılan Degisen Dünya Degtşen Dıl Kemaliznun Drann Ederl 70. TO. 70. 80 80. 80 en. yan me^anizma Bir nots 9 Tersı ertnüş halde ırQcuttan dışarı atılan azotlj madde Blr çoşul tafci5i D£ NKÎ BULMACANIN bOLDAN SAĞA: 1 FoTianazn 2 Ayak. Oran 3 Danıstay 4 Tl Aoıl o Oba Ue. 6 L&le Isiin 1 Ilik Tıre £ tıneZ. 9 Krem Re II.KARID4N AŞAĞIT\: 1 Rad^olmfe 3 Oya Bal 3 MantalHe 4 AkU. Eıum 6 Totaiiter. 7 Irade^ız 8 Zayi Ir 9 •li Meze çozi'vrij. 10080. 80. 100.80. 100.Bir Neslin Drann 50 Konuklar Geçiyor 150 AUenin ÇUesa Boşanma Mekîuplanyla Haü> 100. kamas Balıkçısı Anadolu ve Sosya70 list Ülkelerde Türk ABD Silah Tîcare50tinin tlk Yüzyüj 80Ikı Sovyet tkı Polonya Soylev (8 Baskı) Köy Ensütülen ve ötesl 100 100.Geçmişın Kuşlan 150Perde Aralığından 100.Babaro Nurullah Ataç öykülenyle Atatürk'ün 300. özel Mektuplan 150.Otuı Şey Degıl Cumhuriyet Sahibi Cumnunyet Matbaacılık ve, Gazetecılık TA Ş adına NiDtR N\DÎ Genel Yayın Müdüni „ OKT4Y KDRTBÖKE Müessese Müdarfl EMINE IŞ^KI IGJL Yazı Işleri Müdüru ORHAN ERİNÇ Basan ve Yayan Cumhunjet Matbaacılık ve Gazetecılık TA.Ş Cagaloğlu, Turkocaşı Caa 39 '1 Posta Kutusu 246 İSTINBIL Tel : 20 97 03 BÜROLAR: • ANKARA Konur SoSai 24 4 YENÎŞEHIB Tel 17 58 25 17 58 66 Idare 18 33 35 T • tZMtR: Haht Zıya Bulvan N o 65 Kat 3 Tel 25 47 09 13 12 3ü • ADANA Atatürk Caddesı Turk Hava Kurumu tşham Kat: 2 No 13 Tel 14 550 19 731 Çarto SO. Sanatçılarla Konoşmalar 50. Yaşayan Kosta 50. Oku Oku Budur Sonu 135. Suya p»>M«pa Dokunarak T AK V t M fmsak 5.31 Günes 708 17 MART 1981 öğle Iklndl 16 44 Akşam 19 17 Tsteı