Katalog

CumhuriyeC ugüna dek. universiteye lllşkln her yaea 09ğışıkhgınde, ozerkl k Konusu btr eorun oiorak gorulmuştur «Urtıversıte ozerklıjjı» kavramı, aerçekta, soaınun çozumunu da kendı içınde toşımaktodır. Başka bır aeyışle, eorun, gercekte, ozerklık. te değıldır, ya da ozerkiık sorun değıld<r. Bu flercek, kavromm ıçerığtnl ırdelemeğe ve tanımağa tıtızlıkie ve lyı nıyetle yakhaşıiması koşuluyia acıkca goruiebılır Bır onetnh nokta da, kavramı çağdaş dunyanın vs toplumsal sorunlarımızın gerceklerınden soyutlamaKsızın ele almak gerektıgıdır Bılındığı gıbı, «ozerk» sıfatı «Kendı kendinl yöneien», «gucu kendınde (n)> demaktır. «Ozerk lk» bu sıfattan yapılma soyut bır kovramdır. Erk'ın (yanı gucün) sahıbı ve doğası (oz nıtelığO belırtılmezse, özerklık, içenğı belırsız bir kav ram olarak kalır Bu nedenle, orneğtn, «unıversıte özerklığı» denıldtğinde, «unıversıte» sozcuğu erk'ın hem sahıbını hem dogasını belırtır; boylece, «ünıversıte özerklığı. örneğın, «TRT özerklığ!»nden farklı okırak kendıne ozgu ıçerıgını kaJtonır TRT özerklıâmm doğastnda haber kavromı yatar. Ünıversıte ozerklığıne gelınce. burada öncelıkle şu sorunun yartıtı aranmalıdır: Un ver•itenin sahıp olduğu erkın doğası nedlr? Başka blr deyışle, unıversıteye kenöı kenöınl yönetme flücunün tanınmasını Istemenın gerekçesı nedır? Bu sorunun yanıtı, univers lenln toplum yaçomındaki ışlevıyle doğrudan ve dıpten bağlıdır Bu Işlev şöyle tanımlarabıllr yalnızca bir alanda ogretmek ve eğ tmek değ I, yaşamın her aJonında oğretecek ve eğıtecek olonlan, bağlı olarak, toplum yaşamına her olanaa yön verecek olanları yetıştırmek Irdelememizin llk önemll basamağı bu yon •orunudur B iTidığı gıbi, blr toplumun Iziedıği, ya da amacladığı yaşam bıcımınj o toplumun benımsedığı yol gostencı ilkeler belırler. Ayrıntılara girmekslzın de bilıyoruz kl. böylesi (kılavuz) ı|keler. örneöm, dınsei yo da benzeri («dogmotık» denılen turden) İlkeler de olabılir. Bızlm top/umumuzda ıse bugun toplumsal kulturel yapımıza yem bır temel getırmış olan Cumhurıyet'in kurucusu Ataturk. toplumu ıcin bır yo» gosterlci secmış ve bunu şoyle dıle getırmlstır. «Hoyatta en hakıkl mürşit ılımdır» Bıl ml yaşamın en gerçek kılavuzu sayon bu llke. iki önemll özellığı ıçlnde taşır Atatürk' un getlrdığı ötekl llkelenn temel dayanağı ve besleyıcı kaynağr olması ve bu llkey çağdas uygar dunyanın ortaklaşo ve tartışmasız benim OLAYLAR ve GÜFOŞLER 5 ŞUBAT 1981 B Özerklik Kavramı Doç. Dr. Necdet SÜMER H. Ü. Sosyal ve îdari Bilimler Fakültesf öfretbn Jhresf •emlş olmosı Demek kl, bu flkenm temel özeilıgı Türk toplumunu cağdaş uygarlığa bağlamasıdır Böylece, yukarıda ortaya attığımız soru da yanıtını bulmaktodın Ûnlversite kendı kendmı yonetme gücünu bu Ifkeden alır Bu nedenle ünıversits bu (kılavuz) ılkenın gosterdjğ) yönün dışında kalamaz, dışına düşemez, başka blr yön tutturamaz: cOnku bu llke, aynı zamando, kendi kendlni yönetme erkmln ve hakkının sınırlayrcı•ıdır da Üsteiık yalnız ünıversıte degıl !UT dsvlet organlan kı unlversite de devlet n bütunluğünden ayrı duşunülemez oze) ya da komusai tüm kurumlar, kendilerınl bu ilkenln bağlayıcılığından soyutla/amazlar. Buna kalkısılırsa dogmatıkllğe ocılacak kapıyla, Atatürk ılkelerının tümü ve bağlı olarak cafldaşloşma amacı temelden tehlıkeye düşer Böylece, ctoplumsat yaçomın yönü» konu»undan blllm kavramına ulasmış oluyoruz Bılimı, Insandakl düşünme, araştırma ve yoratma yetılerınirt yaşam (yanı, doğaya ınsana ve topluma ilişkin tüm olgular) üzerınde (bu olguları tanımaya. anlamaya ve acıklamaya yönelık olarak) özgurce dolaşması dıye tanımlamak, sanırız, hayll kapsamlı bir tanım sayılabılır Bu tanımda blllm! yaşarrta acart anahtar tözgürce> 6özcüğüdür, boşka bır deyışle, bılımın varlığı, tanımdakl özgürlüğun varlığına bağlıdır Öyleyse, bilıml kılavuz secen blr toplumun bu kılavuzu savunmosı ve yaşatması demek, bılımın özgürlüğünu 8avunması ve yosatması demektir; yanı bllîm lle araştırma özgürluğü aynlamaz Ikl kavramdır. Şlmdi konuyu bıraz daha acalım cBilımsei özerklıkı ve c/onetsel özerklık» aynmı, temelde. gercekcı blr ayrırn olarak görunmemektedır Cünku universıteyı yonetenler biHmsel ozgGrtük llkeslnl korumak zorundadırlar; bu onların en temel görevlerıdir Billm adamının bu sorumlulug'u duymadığı, ya da bu sorumluluflu yerine getlrecek ertc'ln bllim adamıno tonınmadığı blr unlversıtede tözerklık» kavramının lcerlğl boşalır, yanl özerkllğın gerekçesi düşer. on günlerin önemll konulanndan blrl, «Turk Dıli ve Edebıyatı Akademisı» konusudur. Bu akademının kunüması lçln gostenlen gerekçe şoyle: «Türk Dılini llml usullerle »raştıracak, terihl devreleri ve yajnlış alanlan lçinde TUrkcenln y»2a ve konuşma dıli olarak varhğını tesbıt edecek, dıurtu Kl yabancı tesirlerden kurtarınak ve Tıirkçeyl çağdaş teknolojlnln lcaplanru karşılayan blr dil halıne geürmek.» Şu losa gerekçe blle, kurulmak ıstenen Akademlnln yapısmı belırlemek lçin yeterlı. tlk önce akadenü kurulmasının gerekçesındekı şu sozcüklere bır bakalım, ılrai, usuller, devreler, tesbit, teşlrler, teknoloji, lcaplar, bal vb. Sozümona bu esKi, çürumuş, Osmanlıca sbzctikler, bugunun Turkçesldir, konuşulan dıldor, yaşayan dıldlri Bu yapıdaki akademı de Atatürk'un TUTJS: Dlh konuaundaki Ilkelenyle ba>daşamaz. Şu blr gercektlr ki büyük Atatürk saglıgında bır Dü Akademısı kurmamış ve kurmak da ıstememıştır. TUrk Dılinın gelışme ve özleşmesıni bır derneğe, Türk Dıl Kurumu'na bırakmı$tır. Elbette bunun bır anlamı olması gerekır. Atatürk, bır kaç yılı de*ıl, yuzyıllar sonrasını görebılen bılyük bir devlet adamıdır. O, akademının oy avcılığı tutkıısuna yenılen hukumetler elıne geçti mı, ne duruma düşeceğmı büıyordu, Akademı, değışen hu kümetlenn sıyasası doğrultusunda yürumek zorunda Kalacaktır. Çok yakın geçmişımız<Jen ömekler verılebılıri Bır zamanlar Milli Egıtım Bakanlannm Türk Dılı konusunda verdiklerl kötü drnekleri gozlerimızle gordük. Bu bakanlar Tıirk çocııklarma Osmanlıcayı öğretmeye kalktalar ve okuma kıtaplanndakl gılzelım Turkçe sözcükleri sıliırerek ısmarl»ma ders kitaplarını Arapça, Karsça ve bunlann kanşımı Osruanlıca sozcuklerle donattılar. Bır bp^ka omek daha vereiım. TüMçeyi horlayanlar Csmi>nh' ayı «Konuşulan dil» adıyla kamuoyuna tanıtmaya ça ve oalann bnculeri, »a p üzelım Turkçe ile do lcusu önliıı.us Anayasamızı nı at Köpıülu'nun arkasına saklanarak C^tmanlıcaya cevırmışlerdi. Bu 0'E.ylar, Ataturk'e karşı o'anla in sık SIK depre?>en amaç lannm ço> açık bır goruntusudtir. Bu oıaylar Türk Dıli Tarihır.s Heı Tıirkun burkulacagı r bır bıçımcıe geçrruş .r Genci takwaımn tnj konudaki caoa lan.ii Dirsz da)7a ırdeierseic ju gerçe'derıe karşı karşıya KÂU rız. 2S 2^ M< t 1968 <?unlerınde mıllıyetçı, n ukaadesatcı kuruluşlar, Bursa'da bır toplann yaparak Anayasa duzenının, Cum hunyetın, Atatürk devnmlennın Mkıimasım, dırun egemen olacağı bır deilet jonetımının ku rulmasmı ıstpyereit lu maddelik yıkıcı ve genc; bır bıldın yayınlamışlardı Devleun dln egemenliKiade yonetümesi Içın Cunku özerklfk, bılımsel özgürfüğu savunmak ve yoşama gecırmek lcın bır yetkıdır, bır aractır Yonetıcı olarak bu yetkıyı ve sorumluluğu ustlenmeyen bir ünıversıte üyeslnln, araştırmacı olarak da bıl/msel özerklığmden sâzedilemez: Bö/le bır riurumda ünlverslteye tanındığı söylenecek cbı«msel özerklikı her an tehlikede, araştırmacı da, geroekte, blllmsel özgurlukten yoksun olur. Demek kl, bılfmsel özerklık lle yönetsel özerklık temelde aynlamaz iki kavramdır. işte asıl. en önemlı sorun burada karşımıza çıkmaktadır. bllımsel özgurlüğu savunması ve yaşama geçırmesı gereken universıte yasa ona kendi kendinl yönetme erkml tanısa da, bu aerefil ve sorumluluğu yerine get/rebıllyor rnu?» Eğer unlversite üzerınde bir denetım sozkonusu olacaksa, denetlenmesl gereken şey budur. Bu anlamda blr denetımln getlreceğl cözum, Dnıversitenin elinden özerkliğlnl almak değıl, tersl ne. onarmak, yanl elınde tutmasını sağlayacak önlemleri almak olabılir ancak. Bu önlemlerin ba şında öz (unlversite lcl) denetimın sağlanması gelir kı, bu da yonetim sorumluluğunun tum öğ retim ve araştırma sorumlulanna demokratik bıçımde dağıtılmasıyla kurulablDr Ylne de dışa rıdan bir denetıme gerek duyuracak bır durum sozkonusu olursa, sorunun cozümunü özerkliğın kaldırılmasında aramamak gerekır. Çunkü, dene tlmin de temel ilkesi «Hayatta en hakıkı murşlt Kımdir» Ifkesidir. Bu llke. orta ve yuksek tüm oğretlm kurumlannda yönetlmin de denetımln de temel ölçütüdür. Gercekte sorun, »alt unlversite adına dışarıdan bir denetıme karşı cıkma sorunu da değildır Toplum eğer Atatürk ilkelerl yolundo ilerleyecekse, özerklık ıstemenın bır tek gerekçesl vardır bılımsei özgüriuğu savunmak ve (bu ılkeye dayal/ araştırmalarla) yaşama gecırmek. yanl uygulamak Turkiye Cumhunyetı'nde ozerk bir ünıversıte tutup da bil/mm kılavuzluğu dışında blr kılavuzu kurumuna yerleştırmege kalkışabilir mı?... Dıyelım böyle bır eğılım belırdl; bu sorunun cözümü, artık ünıversıteye özerklık tanımamak mı, yokso bılımsel özgurlük llkesın~ den şaçanlan uyarmak ve bu yotaa gerekli önlemler) olmak mı olmalıd/r. örneğın, 12 Eylul Harekâtı demokraslmızın artık işleyemez duru ma gelmiş olmosının sonucudur ve bu Harekât, Atatürk llkelerlni yenlaen yaşama gecirmeyl ve demokrasıye en kısa zamondo yenıden işlerllk kazandırmayı amaçlamıştır, demokrasıyl Türk toplumunun elinden almayı değıl Ünıversıteye («bılımset» ve cyönejsel» ayn mı yapılmaksızın) ozerklık tanınması, bılımsel oraştırma ozgürluğünu her hangl yolla yoketme ge (hatta belkı devlet bıie araç edılerek yoket meğe yönelık gırısım'ere karşı, universıtenın bu ozgurluğu savunabılmesının kaçınılmaz gereğıdır Bu anlamıyla ve ış'evıyle ozerklık blr başıboşluk olarak alsilanamayacağı gibl, tersln», unıversıtenn en temel nıtelığını, vorlık nedenınl koruma ve yaşatma sorumluluğunu lcerlr, kl bu sorumfuluk hem universıteyı (araştırmacı ve öğ retıciyı) hem de tum toplumsal kurumları ortak laşa bağlayan bır sorumluluktur, eğer coğdaş ka falı ırsanlardan olusan bır top'um olarak ya samak istıyorsak Öyleyse, yasanın temel amacı, özerkllfllnl korüyamayan, yaşoma gecıremeyen (yanl, bilımsellik ilkesıne dayalı, gereğı ölcüde ürunler veremeyen) ünıversıtelere bu sorumluluğu onımsatmok ve bu yolda gereğıni yapmak olma lıdır. Bu acıdan cok ağırlıklı blr yardımcı da vardır: Toplum, İşte bu noktada, yenl yasa tasorısı hazırlayonlara, uygulamaya geclrllmesll zor olmayan ve çok önem taşıdığına Inandığımız blr önerl sunmak ısterız Unıversıtenin topluma açılması. Bu şovle ozetlenebılır. Universıteds üretilen ve uretılecek tüm bılımsel araş tırmaların surekll biçımde topluma ve dunyaya acık olmasını sağlayacak auzenlemeıerin yapılması: genel okurun, nerdeyse, günlük gozetelere ulaştığı kolaylıkla bu urunlere de utaşabilmesının sağlonması Buna tdemoktjtlk d« netim» adı da venlebılır ve görülecektlr kl top luma acılma, universıteyı topluma yararlı ürünler vermsğe zorlayacak bır dürtüyü de blrtik* te getırecektır Bu boyutta bır denetım, aynı zamanda, blllmsel özgüriuk İlkesi ıcin daha sağlıklı bır yaşam ve guvence ortamı da oluşturacaktır. Böylece, denetimın ıkl temel ölçutü de ortaya çıkmaktadır Bilimselllk ve verlmlilik. Dıleğımız, yenı yasanın, çağdaşlaşma yolunda hızla ılerleyen Türk toplumunun bu alandakl gereksınımlerine yanıt verecek nltellkte blr yasa olmasıdır. ku TUrkçemi» göre bu önderlşın anlamı: «Yaşamda en gerçek kılavus bılımdir» Demekkı bu fakülte Tjrk Dilini işleyecek, bu uğurda bilunsel çaltş malar yapacaktır. Oyle ıse Dil ve Tanh Coğrafya Pakülteslnln Türk Dili ve Edebiyatı Ue Ugill görevleri karşısında bu aka demı ne ış yapacak? Ataturk bu fakulteyi kurarken kendi varlıgını bümıyor muydu' By hurduŞu TUrk Dıl Kurumu'nun fakultenın kurulması bile onun TUrk dill ve edebiyabna TOrdlf> cnemi gostermı? ve boyle bır buim ocağı varken aynca bır akademi kurulmasını gere*'f gormemıştır. Kurulmak istenen akademi, Ataturk'un dıl konusunda fcoydu ğu ükeler» uj^un çalışırsa ve Türk düının bılımsel yonden dz leştırme ve gelıştlnlmesine yararlı çalışmalar yaparsa, poliU karılara gore y8n degisttrmease bu girlsunl yennde görmeyen, kutlamayaa hiç bir Türk auşünulemez. Ama, yukandaorneklenru verdıgım Anayasa'nın Osmanlıcaya çevrümesi, ıs. marlama kıtaplarla Türk çocuk lanna Osmanlıcanin yenidMi ög retxlmesme çaba gösteritaıesi gl bı Atat'iık'un dıl kavramına ay kın duşen bır tutuma gireıse bunun sorumlulan kim, ktmler %e neresı olacaktır' îlerıde bir hukumet geür Ataturk'ün Türis oılı konusundaki llkelenni yok erıneye kalkışırsa akademirun etkınlıŞı ne duruma gırer? BU sorulara inandjrıcı, kanıUayıa, guvenılır yanıtlar verilmesi gerekır Bu kuşkular çeşitli düSüncelere çagrışım yapmaktadır. Akademi yasasım yazanlar ya da onlar dogrultusunda düşünenler bu kurulu.<ta gorevlendinlulerse sonug şundıden belUdır. Bu kurum, Türk Dıl Kummunu karsısına ahp onunla uğraşıja gırecek, bağlı olduğu poütıkaoüann gozune gırmek ıçin sürnlşmeje,taoguşmavayttnelecektir. Atattirk'ün kurdugu Turk Dü Kunrnunu gözden dü şürmeje, kotulemeye ve dahası onun calısamamasına yönelik surtuştnelere ağırhk verecektır, B J goıuşumun yanlış çıkmasını gormek isterım. Ama dogru çıkaısa Ataturıi'e basîlılığa, onun TUTK dıhne verdıgj oneme yazık oiacaktır Kısırdöngü, bü tun güctryle çalkantıya, yıoratmaya, dıdışmeye dönüşecektır. Butun bu sözlerden sonra Turk dilinin bılımsel yönden gelışmesıne, bzleşmesine katkıda bulunrnak çalısmak üzere kurulmak ıstenen bır RkRriprnı. so karşı çıkılır mı?» diye bir soru sorulabüir Bunun yamü şudur Ataturk ilkelerine baglı kalacak Atatürk'un ıstediği biçımde Turk dılinin ozleştirilmesi ve gelışmesı dogrultusunda çabalayacak bır akademi yerme Atatürk'un ıstemedıgı yonde (ko nuşulan dil, milli dü, yaşayan dil) uydurmalanyla Osmmı lıcayı bortlatmaya çaüşacak yenı bır kuruluştan korkulabılr. tşte yetkililere bu durumu duyurmak ulusal bır görev ve Atatürk'e saygınırj en açık bır simgesıdir Sonstfz olarak şonu da belirtmek yertade olacaktır 1 kasım 1937 gunü Ataturk TBMM'nı açış konusmasında şöyle demışti: «Bugun kü Türkçe Ue «Turk Tarıiı ve Dıl Kurumlanmn rurk ulusal varhğını aydınlatan çok değerü ve önemH bırer bılım kurumu nıtehğı aldığını gormek hepimın sevınaırıci bır olaydrr» Ataturk'e savgı duyalım, onun ilke leTme sımsıkı sarılalım, bizım ıçm doğru ve çıkar yal budur. • öğretmen kımlığımi kaybettım Hjkümsüzdür. Yücet SAYOIU • Corum'un Sungurlu kazasından aldığım nüfus cuzdanımı kaybettlm Gecerslzdlr. Haydor TOSUNOĞLU özel Fatıh Erkek Kolejinden almış olduğum llse dıplomamt zayi ettım HükuTisuzdOr. Hasan Yaşa ÇANTAY Vünus Nadi Armağanı 198O1981 YAYIN SIRA5I 7 KÖIC WZI5I Dış Baskısız DJŞ Yardım H, Avni USLUOĞLU tatflrk, tükeyl boluşmek ve sömürmek isteyen emperyalızme ve kapitalizme karşı mılliyetçılığı savaş bayrağı yapnuştı Irkçı, Turancı, şöveo ve saldırgan yönu bulunmayan Atatürk mılllyetçıliğının temelınde bılımcılık ve layıklık yardı. Kapıtülasyon karayıkımıridan ülkeyi çetın ve dunyaya örnek blr savaşla kurtarmış bulunan buyuk önder, amacı sömuru olan dış kayaaklı kapitalden devamh kaçınmıştı. En varlıkh ulkeler, uluslar dahıl bütun dunvayı sarsan 1929 yılı bunahmında dahı amacı bellı dış ksynaklı kapıtale el açmam.ş uyçuladığı planlı devletçJık yolu ile fırtınayı atlatmasını bılraıştL Â Tutumluluk önerdl, yeıü malı kullanalım dedi, y\ıniu demlr ağlarla ördu, zorunlu sanayun temellertnı atü. Ulusunun sagduyusuna ınanıvor. lyi bir yönetımle bu ulusun, kalkınma, sanayîleşme dahil her konuda en ilen, en varlıkh uluslar düzeyine kıs» bir zamanda ulasabilecegını b'hyordu. Atatürkçülü&ün temel llkeleri olan bilımdUk. layiklık, mılliyetçılık ve antıempervalızın, razık Jd Ataturk'ten sonra büyuk yaralar aldı Devletımız, Ataturk'ün ölümünde dış kaynaklı borç yuku altında degılken bugun 20 mılyar doları aşaa borç yuküyie ezılmektedır. Bunun sadece yülık faıza 1 mılyar dolann çok üzenndedır. Borcun ödenemeyen aslı, buna eklenen faızleri karşısında. blr süre daha erteletebılme uğraşıları büyuk başanlar sayılmaktadır YıIlıJc zorunlu döviz gereksinımimızi karşılama da buna eklenınce ne korkunç darboğaz içlnde oldu^umuz ortadadır «Borç ylgidin kamçısıdır» duşüncesıni tasıyan mutlu azınhk dışmda, alacaklmm elındeki bu kamçı düşündürücüdür Devlet borçlandıkça guçlenea mutlu azınlık ıse «At binenın, kılıç kuşananındır» dıyebılmektedır Cörünum, özdeksel (maddi) yapı lnsanı lnsaa yapmıyor. tnsanda iyiye, dofruya, guzele, yararüya dönük nıtelikler de gerekıyor Bırey. bıreyler, toplum olarak daha birşeyler bekhyoruz tnsandan... Dunya göruşü, çagdas görüş diyoruz, kafa yapısı ve insancıl, toplumcu duşunce yetene^i dıyoruz v» özven anyoruz Fakat büjnik Ataturk u bu yönleriyle tanıyıp izinde yurüvemıyor; ne vaptı neler düşunüyordu, neler yapacaktı dıyemıyoruz. doğru yolu bulajnıyoruz Ataturkçulütun, o buyük ınsanın düşünce jşıgının kaynagına yonehp, Onun gıbı duşünme ve davranma oldugunu daha ne 7amn.Ti anlayacatız? Devlet Baskanımız Sayın Orgeneral Kenan Evren, blr süre önce dış. yardım ve dış baskı komı•una degınmi3, «Para ile memleketm mukadderatını satamayız. Bu millet kendı yağı ile kavruUaasınL bilmıştır. Aç kalarak da yapması lâzım gelen bütün ışlerl gerçekleştırmıştır» demıştır Onurlu, anlamlı demeçleri karşısında duygulandık, sevındak. înanıyorui ki, bu ülkeyi ve bu ulusu, Ataturk'ün bıraktıgı yerden Atatürk duşünce ve bılıncıyle işe yenıden »anlma, coşkuyla sanlma kurtaracaktır... Atatürk'ü tanımış, görnrüş birlıkte çalışmış rdoe Atatürkçü gecınenler, yaşaau denız içınde geçip denıza bılmeyen balıklar gıbı olmamah idı Atatürkçüluk, Ataturk'un duşundüğü gıbı düşünme, düşuncelerinı yaşatma ve uygulamadır. Ulusça bu «erekslnım ıçindeyız. OKTAY AKBAL HflVIR Yaşam Boyu Dil Savaşımı!, S n sekız yı| önce de toplanmışlar, bunlara b»nzer sozler soyleyerek Turk Dll Kurumu'na ozleçtirmecf yazarlaro çatmışlardı. Ne oldu? Hlo. Turk dılı ozleşme, arınma yolunda hızla yurudu Tutuculor bır de baktılar kl tutanacak dal kalmomış cevrelerinde On sekız yıi daha yaşlanmışlar, Oıl devrıml de bu on sekız yıl ıçınde yıkılmaz bır guç kazonmış...» 3 mayıs 1968'de "Vatan" gazetesinde bunları yozmışım .. O yıl ıcmde bır Dıl Kongresi toplanmıştı fstanbul Beledıye Sarayı'nda... Tarlan, Tımurtaş, Ulunay, Yalman, Otuken, SıyavuşgH. Turhan, Ayverdı, Banarlı, Ergın Banguoğlu vb kış ier konuşmalar yaparak dıl devrım nı kotulemışierdl. «Türkçey/ sevmek ıçm önce Turk mılletıni sevmek lâzım». «En kısa zamanda bır Dıl Akademısınln kurulmasıno ıhtıyac vordıra, «Dünu unutturmak ısteyenler var» «Bu memlekette bir Abdülhak Hamıd bır daha yet şir mı'» «Bakı nın yoşodığı gunde herkes o şııri anlardı». «Muhterem hüzzârı kıram», cUyduruıan her kelımeye beş lıra verıvorlar» gıbı 60Zierle gecen ıkı günluk sozde ılmı bır kongre1... Ben de, Ikı gün bu toplantıyı ızlemış, sonro da ızlenımlerımi 'Vatan' gazetesinde bır koc yazıda yazmıştım Sonradan bu yazılar TDK'nca «Bır Kongre Uzerlne» başlıklı bır kıtapcıkta toplandı $ mdı bu kıtap ellmde, eskı yazdıklarımı okuyorum. On üç yıl gecmiş aradan yıne aynı kışıler ortado1 Aynı kışıler dedım ya pek değll. coğu yaşamdan ayrılmış, Bancrlı, Yalman, Turhan Ulunay gıbı... Ama MuharreTi Erg n'ler Tımurtaş'lar ve comezlerı, yırml beş yıldon berl hep aynı cıl<mcE sokakta debelenlp duruyortar Bu yoidan daha öteye gıd Imez. dort yan bataktır diyoruz, hayır dmleyen yok' llle de dıl devrlmi bır yana Itilecek, ille de Ataturk'ün kültur devrımının temellerl cökertılecek ılle de tatucu Ircrşıdevnmcı blr Akadem1 kurulacak; Atatürk devnmıne ters düşmuş ne kadar tutucu, gencı varsa bu Akademlye sokulacak: tüm devrimcı kuruluşlar dernek er kurumlar buraya bağlanaeak, once yavaşca. sonra hızlı mı hızlı bır tempoda Atatürk devnmının atı'ımları b>r bır btrakılacak. Atatürk Devrmınden gerıye dönulecek . 1950 de de bır «Dıl Kongresı» toplanmıştı eskl Emınönü Halkevnde Oru öa baştan sonuna dek izlemlştim.. O kongrede de aynı sozler aynı savlar ylnelenmişti, Türk Dıl Kurumuno Dı! Devnmıne so'aırılmıstı Demokrat Par tı ıktıdarının llk avlarıydı Turkıye Cumhuriyetinln llerlcl nıte ığı coğdaşlaşTa, bygorlosma hızı değiştırılmek ozlem'en ıçınde vanan kımseler bu yeni ıktıdaro yaranmak o ıktıaardan bır şeyier kODarobılmek ıçın büyük bır caba ıcmde eyleme qecm şleraı Anayasa dılının değıstırılmesı Turkce ezanm ka'dırılnıası, once dılde. sonra başka alanlardo gerıye doiuş eurecıne gecılmesı Istanbu''cfa<ı Atatürk öncesı donemden kalan bir takım gen kafalı K şılere buyjk umntlar, buyuk coşkular verıyordu Ortaya otılan savlar Dıl Kurumj nun kapatıima sı yerine bır AkadeTrnın kuruiması. oılın doğal akışına bırakılmasıydı DP donemınde COK calıştılar Dil Kuruıtiü nu kapattıramadıiar ancak devletten aldığı yardımı kestıler 27 Mayıs ta «on dort'er» aaı verılen toplu'uk vne Dıl Kurumu'yla uğraştı yıne Akademı konusu tazelen dı olmadı AP donemınde bır daha.. 12 Mart ara reıımmde bır daha .. Hıc bın sonuc vernedı Dıl devnmıne, Atatürk un ıierıci atılımiarına yurekten baglı kuşaklar, en onde de ozanlar yazarlar duşun adamları surekll Savaşım verdıier tutuculara Atatürk devr mml yozlaştırmak ısteyeniere karsı Bugun de yenıcen ortaya su 1 rülen Bılımie' Akademısı yo da Dıl Akademıs gıbı gınsımiere karşı vıne AtaturKcu kuşaklar gereklı dırencı flosterıyor O Gerekseydi Atatürk Kurardi! ATATÜRK 1 KASIM 1937'DE, BÜYÜK MİLLET MECLISİ'Nİ AÇIŞ KONUŞMASINDA DIL VE TARİH KTJRUMLARININ «BTLİM KURUMü» NİTELİĞI KAZANMASLVI SEVÎNÇLE BELIRT1VIİŞTİR. Ahmet ERDOĞDÜAnayasa Mahkemesı Emeklı Üyesi dugunu gaüeteler açıkça yaahlar. Türk üniversitelerinde bugün, TUrk edebiyatı ile uğra»an, görevleri bu fakülteler, çeşıtlı kursuler var. Pekt, ünıvers'tclere karşın bu akademi nedır ' Lenebılır ki üniversıte.er Turk dılı ile uğraşırlar, ciyleyse Tur^ Dıl Kurumu nedır' TUrk Dü Kurumu'nun Atatürk' çe venlmış görevleri bellidır Dor'eme, tarama işlevlennı, öı leşttrme, ınceleme, araştınna Sellştırme çauşmalan/u yaima Türk Dil Kurumu yapar. Bu g o revlerı TÜTK Dıl Kurumuna ulu rindcı Atatürk vermiştır. Kaluı kı, ünı\ersıtelenn Turk Dıli ıçin derleme, tarama ve benreri lşlevlen yapma olanaklan yoktur. Atatürk Ankara'da, Dıl ve Tanh Coğrafya Pakiıltesıni kurarken, girişte herkesi karşılayan ve fakültenın alnındakı taşlara o günkü TUrkçe ue şu öadeyişi yazmıştır: «Hayatta en hakıki mürşit ilimdiro Buşrun TEŞEKKÜR Oldukca zor gecen hamılelığım süresınde candan llgl gosteren ve asla unutamayacağımız olağanüstu gayretıyle doğumumu gercekleştırerek bıze yasamımız ve ve oğlumuz DERİN'ı kazandıran değerlı hocamız, Cerrahpaşa Tıp Fakultesl Oğretım Üyelerınden BULMACA SOLD4N SAGA : 1 Blr j » « ya da fcimseye karsı duyulan lçgüdü haîiı.cıe nefret. 2 Geometrtk gönlnüs te blr takım ."ekillerden olusan bezeme çtzgılerl. 3 Edıme ve baglı blr üçe Tersi ılisl tır lüah 4 Kopelc yiycceji kanuı ldlpt«n vücudun ber y>nına gltmesınl sa^layan atardamar 5 Araştınr anlammda bır soz 6 Bir yapının taslfcls dunjmundaS! fcüçıs ömeğ) Tersı bıT baSiaç 7 Yabanı bayran tutma işı Bır şerin en Işlek y a da en orta yeri 8 Blr şarkıda ber kıtadan eonra ylnalenen ve bestesı deglşmeyen porça 9 Bır seyia nıtclıglnl belirtme YVKARIVAS AŞAĞITA : 1 Güneydogu Anadola'da bir Ulmız 2 Katlamr ve taîiaabilir çerçevel, perda 3 Blr şeyin taenüz kesln biçimlm almamıs durumu Blr ba»laç i Tersi e s ö dilde çıplak, boş 7 i da soyunmuş İ e r 5| btr erkek adı 5 Kürek pbt kimi araçlann yassı bo'ümü Yapraklan salata olarak yenen baharlı b!r bltkl 6 Tersl tekerlelül kara tas ü Tersl bir çoguı takım 7 Tellilrün «mgesl Ti^ede i Aruı 1 2 3 4 56789 rr U i I I DOÇ. DR. SAYIN DERÎN KÖSEBAY'a doğum sırasında emekler! gecen As Dr Ahmet Cetrn•ayor ve ebe Fato? Gokdal'a, haslaneae yattığım sıroda yakın ılgılerını gordugum, Mut Dr Guzln Serin'e, As ür Fllız Ak'a ve hemsıra Saniye Aras ile hemşıre Selma Topcuaglu na en ıcten teşekkürlerımlzı sunarız. DR. FUNDA BABACAN OR. MUHARREM BABACAN I f • lıksıa sandalye 9 Her yanı ıyice janıp Içjje defrta atej olrau? komür Basıü. boa v» nemlı konut DINKU BITLMACANIN SOLDAN S*CV : 1 tzaduumı 2 Çam EZÜD. 3 Araouluoı t R»tu 5 Irak Elma 6 Tı». 7 Fe narfcA 8 Udll T< 9 Lop Sedlr TUKARIDAN AŞİGIYA : 1 Uçan Pil 2 Zara» Eko 3 amasaY Ip, * Btklnl 5 Lt Vals. 5 Ye! Rıe 7 Ujurüuk. g maC Atl 9 Kuman Ir Israrla aranan Orta I. II. III yardımci FEN BİLGİSİ KİTABI Ciktı «Blrlncl Aşamaya Hazırtık» Hüseyln YıMız Halas Onbulak Bütun kıtapçılarda bulabılırsınız. Eden: 350 TL 1958 da «Dıi Kongresı» içın altı yazı yjymlamışım cVatansda Bır acı, derın bır uzuntu duydum bu yazıları okurken Aradan on uc yı gecnıi!? bır «ez daha Ataturk'un devrımı ıcin dıl devnmı ıcm savaşım vermek zorundo koiıyoruz Bakın ne Yozmışırr o yazılardan bırınde tSalona bakıyorum başı ortulu delegeler sakaMı ganp bıyıkiı gencler dınieyıcııef auısiıyorıoı bu ganp sozler Oniar ıcin bellı kı Bır antam taşıyor Mıilet dLşmanları ezı lecek. o guzeı eskı gun er eıhya» edılecek Evet, bu Kongre bır dıl kongresı degıl eskıyı «ıhya» etme toplantısı1 . Dılıvle anlamıyla buîun kurumiarıylo soltanatcı, hılafetcı Osmanlı cağını dırıitmek hortlatmak «Huzzârı kıram» dı ye soze başıavan seksenlıK gazetecıden «mıllet duşman larıs dıve konusarı vırmılık delıkanlıva kadar hepsı böyle bır ozlem Icmde Aîaturk Cumhurıyetınl yıkmak, Osmanlı devietını cıh/a> etmek Başka bır *a7ivt do şövle bitirmişim «Bır de Akademı kursalar O zaman medrese kofosmı Akademı Derdesı altmdo ncsıi dınitmeye calışacakla'rını göreceğız Amo «Doşuno zahmetm mezarcı» demıs şaır. İşte devrmcı Drofesoner işte Ataturkcu salrler vazarlar, blllm adamları... Ortacag kafasının hortlamasına butun varlıklarıyio karşı kovacak oiamar genciığı, ordusu, aydınları, halkıyla bOtun bır uius * Arapçanın daha basian yeral dığı bır dıluı kullanılması üerı surulmuş ve bu nedenle de Turk Dıl Kurumunun kaldınlması ıs enılmıstı Ju çevre «Türk Dılmı Koruma ve Gelıştirme Cemıvetı» adında bır de denjeK kjrdu Yıne bu gorüşte saplanıp kalanlar Istan lıul'da bır de (MuaUımler Bırügı) admda başka bır dernek kurmuşlardı Bu dernek de ta 1948Herde rürkçenın ozieştırme ve ge ışmesıne karşı çıkmış ve bu amaçla kongreler dıizenlemıştı Bunlann hepsı. sabun (röpugıi gıbı öır kabarmış sonradan da çatlayıp vok oluvermislerdır tsre bu^tin slvasa ko ousu yapılan «Türk Dıli ve Edeblyati Akademlsi» bu cevrplerin becensıdır Hazırlavanlar arasında Ataturk'un portresıni salon duvarlarmdan tndirenler, Ataturk'e ve onun ılkelenne dıl uzatmatrtan sanık olarak hakianrıda ko*uşturma aç'lan ve sorusturma yapılan kışıler bulun Cumhuriyet Sohlbft Cumhurtyet Matbaacılık ve Guzetecllık TAŞ adına NADİR NADİ Genel Yayın Müdöru OKTAY KURTBOKE Muessese Müduru „ EMINE USAKLIGİL VOTI l»ler» Müdurü TUfMAN ILGAZ Basan ve Yayan • Cumhuriygt Malbaacıfık ve Gazetecl'ık TAS Coğoloğlu, Turkocağı Cod No • 39 41 Posta Kutusu: 246 İSTANBUL Tel . 20 97 03 BÜROLAR • ANKARA : Konur Sokak 24/4 YEMSEHİR Tel 17 58 25 17 58 68 laare 18 33 35 • İZMİR • Halıt 2lya Bulvan No 65 Kat: 3 Tel 25 47 09 13 12 30 • ADANA : Atatürk Caddesl Türk Hava Kurumu Işhanf Kat: 2 No : 13 Tei • 14 550 19 731 TAKVİM tmaek 6,27 O0ne« S.06 8 ŞUBAT 1981 öğle Iklncfl 13 28 1612 Akşam 18.30 Yatsı 20 03 İSTANBUL EMNİYET SANDIĞI BORÇLULARINA İLÂNEN TEBLİĞ Kredılere uvgulanan faz oranlarını serbest bıra,,an 29 51980 tanh ve 8/909 sayılı Ba<anlar Kurulu Korarına ıstınadon, a) 5 21981 tarlhlnden Itıbaren yef' açılacak bılumum Menkul Temınat Karşılığı Borc u Hesaplara %36, bılumum Gayrimenkul ipoteği Karşılığı borclu hesaplaro %40 oranlarında faız tatbık ve tahakkuk ettlrıleceğl, b) Halen mevcut bılumum menkul teminaf karşılığı borclu hesaplarla ga/rlmenkul İpoteği karşıl'ğı borclu hesaplara da 5 8 1981 tarlhlnden Itiboren (a) fıkrosındakl faız oranlarmın uygulanacağı. llân oîunur ' (Basm: 11259) 768