Katalog

(5) Cumhuriyet flo» Allah'm lzniyl». AtatarVfl yaahf anlıyanlara ve özeüikle onu gerici ve tutucu olarak nitelemeye v» kendısine &rkadaşlanyla birlikte beddua okumaya yeltenenlere ya da onian kendi çıkarlanna aiet etmeye çakşanlara fırsat venneyeceğiz. •Muhtaç oîdüğurouz kudret, damarlanmızda. id asil kanda mevcuttur. Bir Müslüman. blr yurtta?. bir din görevllsi. bir vaiz ve blr Insan olarak vefa ve teşekkür borcumua, (ereği, birçok adsız şehitler ve gazilerle birlikte, Atatürk ve İnönü'ye rahmet okuyacağız. Vaazlarımızla, hutbelerimizle ve böyiesine kalemimizle gerçek dünyaya (ahirete) iyi yönleriyle anacağız. OL£YIAR ve GÛRÜSLER 14 ŞÜBAT 19öi Y Atatürk'ün Din Anlayışı Dr. Osman ZÜMRÜT Diyaaet tşleri Baskanlıgı Arastirm* ve Planlanu. Daired EsM Başkan Vekili ve H&Ien Ankara Merkez Vaizi ku har çeşît oîus kanunlanru yapaa Cenabı Hak'tır • Görulüyor k3, Atatürk'üa din anlayışı, akla, mantıga ve gerçeklere uymayı buyurucudur. Akıi yeni yöntemler buiuyor. onlan kullaruyor; teknik ise. bilindiği gibi sürekü gelişme içindedir Aynca diii. değışrneyen ükeleriD yanısıra; dejjişebiiirüğ: emredıci. «Nasih Mensuh» ve «Muhkeıa Müteşabih» ayetierı içermektfccnr. Mecelle'nin 39. maddesinde. «zamaınn değişrnesiyle hükümlerin değismesi yuzyü önceden Osman. U topluraunda bertimsenmiştir. Gericiîer, ilericileri «din eğitimini» istenıemekie suçlamak tadırlar. Halbuki ilericiler, «din egitimlnin» Atatürk'un anladıgı ve emrettiği gibi ve İslatnın buyurdugu gibi çağdaş bir anlayışla ve kişinin hayatmda yararlanacağı biçimde verilmesini istemektedirler. Gericiler kendi kendilerine de futarsızdırlar. Onlann yaptıklan kışkırtıcıhktan öteye geçrnemektedirî din eğitimi gereğini ülkemizda «dln egittan» istemiyenler vardır. onun için din eğitimi olmahdır gibi duygusal bir gerekçeye dayandırmaktadırlar. Hem Kuran'ın hukütnlerinin gelecek çaglan kapsadığını söylerler (kı, buna biz de inanım: Hıcr Suresi, Ayet; 9>. hem de üeridliğe. gelişmeye karçıdırlar. Gericiler çoğunlukla çıkar ve baskı gruplarının oyuncağı olurlar (1). Osmanlı Devletinde «egitim birligl» oltnayışı yerine. genelde genç Turkiye Cumhunyeti Devietı, «Bir Eğitim Birîiğine. sahip olmalıydı. Çagdaş yöniere dayalı ve ulusal çıkarlar dogruitusunda egitim uygulanmaO şöyle den «...Türk mületi. eviaîlarıııa vereoeği eğitiHJi okul v» mederese namında birbirinden büsbürun başka skl nevi kuruluşa bölmeye halen katlanabılir miydi? Eğitim ve öğretimi birleştirmedikçe aynı fikirde. aym zihniyette fertlerden oluşaa bir ulus yapmaya nn. kan aramak abesle ıştigaJ olınaz rruydı?» «Her îert, dinini diyanetini, imanım öğr«amek tçüs bir 7ere muhtaçtır. Or&sı da okuldur» Bu aniayış içinde. din eğiüml. eskiyi dlHltmek tıayalciligine dayanmaktan ve sözde mlliyetçiler icin bir sığınak oimaktaa kurtarılmaiı, tslamın öz kaynaklanna dayaJı, çağdaş biçimde olnıalıdır Çünkü, İslam dini çagian kapsayabilecek dinaraiklige sahiptir. Dini kabul etmiyenlerin. din eğitiml kalksın duşüncesine. Insan • Haklan. Din ve Vicdan Özgurlügü gibi üst yapısal insancıl değerler açısından katıLma olanağımız bulunmamaktadır. Ancak, din eğıtimi yoziaşttna değil, Ataîürk'ün aşagıda belirttiği gibi. çağdaşlaşa n a biçimde verilmelidir: «...Şimdiye kadar milletin dimağmı paslandıran, uyuşturan bu zihniyette bulunanlar olmuştur. Her halde zihniyetlerde mevcut hurafeler kamilen tardolunacaktır. On I«r çıkanfa&adıkça dimaftm gerçekleri sokma* lmkansızdır.» = Ataturk'ün dîn egitimi anlayışını, At*türk'e özgü biçimda artlanıak gerek At&r turk'ün dinle ilgilt bir iki cümlesini, sapiıncı yorumla eie almakla birçok yanlışlıklar yapılabilir. Atatürk'ün din anlayış; ve buna bağb olarak eğitim anlayışı. duragan degil, di. namiktir; gerici değil. ilericidir. uyuşuklağa yönelik değil, canlılığa ve çagdaşlığa yöne liktir. Atatürk bu düşünüşünu şöyle bildiriyon «... Arbk duramayız. Behemeha] ilerl fideceğiz. Geriye ise, hiç gidemeyiz. Çunku 1leri gitmege mecburuz...» «...Ulaşılması zoru iu hedefler çoktur. Behemehal bu aşamalar geçiîecek en aydm hedeflere varılacaktır. Onun için birbirirnlze yereoeğimiz işaretler İLERİ! İLERİ! DAİMA İ3LERİDİR!. Dinimizln yapısı hakkında en belirgtn •özlerini ele alan gericiler. üzülerek belirtelim ki. sapt:rarak ve tersine çevirerek kullanıyorlar. Atatürk'ün şu sözlerindeki tanı'ya bakui: •însanlara feyz ruhu vermiş. olan dlnimU son dindir, ekmel dindir. Çünkü dinimiz akla, mantıga ve hakikata tamamen uygundur. Eğer akla, mantığa ve hakikata uygun düşmeseydi. bununla diğer ilahî tabiat kanunları arasmda zıthk olması icabederdi Çün Laiklik p«rdesl arkasında dın düşmanlığı yapanlar olabiiecegi gibi, «Din Eğitiau Olmalıdır» perdesi arkasında dm istismarcılığı yapanlar da üikemizde yogvm çaDa tçîndedirler. Yeni Anayasa ve yasa yapımında geçmişteks deneyimlere baküarak. konu tncelikle saptamnalıdır. Kaldı ki, din eğitiml bile, üikemizde şu an çok karmaşıktır. Iraam . Hatip Okuîlannda egiüm ayrı. Kur'an Kurslarmda ayn. Diyanet İşieri Başkanuğj' aın Meslek.^el Yetiştirme Kurslannria ayndır. HepsiRde de çağdaş oimaktaa çok uzak.tır. Öyieyse. AtatüiK'e uyacaksak ki, uymahyızdra egitimi genal eğitim ıçerisind» çağdeş biçirade yasallaştırılmalıdır. Ki, bir daha siyasa! çıkarlar için oyuac^k oîmasm. Atatürkçü olmak. o kadar kolay olmuyor. gericiler. çıkarcılar ile mucadele gerekiyor. 19«O sünrasında. Diyanet İşlerı BaşKaniığı'nda, Sadettin Evrin Paşaiar. Dr. Lutfi Doğan'lar. Tevîik Ersen'ler, Osman Keskioğlu'lar hep bırükte neler çekmişizdir! Kâlâ da çeklSaym Başkanımız Tayyar Altıkulaç çok cesıırdur. Düerim ki. hutbeler de yüce Allah (C.C.!, Hz. Muhammed ve Sahabeden sonra, Afeturk'ün ve Inonu nün adını söyletır mi? İslam dinine gore bu oiabilır. Bu bü>"ük, dualı Muslüman ulusumuz, kendisinl kölelikten kurtarmada bnderlik eden Atatürk'e, caun devrimlerinin sıkıca oturmasını sağlayan ve ulusumuzu II. Dünya Savaşı'ndan kurtaran inönü'ye rahmet okusun, Yeter ki. başta Saym Başkanımiz Tayyar Altikuiaç o'.mak üzere. dua edelim. sadec* TV'dekı tnevlitlerde değil hutbelerde d« Muslüman cemaatimıa. AMİK» der. Baka!ım ve bekliyelim büyüklerimizin buyruklannı. «Camilerde politika yaptırnıayacağız» ka. rannı şükranla karşıiadık. (1) Neşet Çağatay, Türkiye'de lemler. Ankara, 1971, s. 58. Gerid Ey •*•* Soğuk Savaş Olası mı? nadolu Ajansı Erzurum'dan »u haberi •erttt: *NATO'nun «Aiiey Enterprise 82» tatbikaU dolayısiyle Erzurum'da bulunan NATO'nun kurmay subayları, 'Türkiye'ye vaki olabileceh bir Sovyet saldınsmın bashın şehlinde geüşeceğini ve 65yle bir basfeına hazırhkh olmak gerektipıni* sĞylediler. Sovyetler Birliği'nin yıllardır Dcğu Ahderuz ve Ortadoğu'ya hakim olma nolitikası izlediğirt savıman kurmay subaylar, *Sovyetlerin strateiisi hartısında tek guç Türkiye'di^ dediler. Bir savaj anında Sovyetler'in ilh saldırıyı 'muhtemelen Boğazlar bölgesıne yönelteceğini* söyleyen NATO'nun kurmay subayları Sovyet huvvetlerinin hedefinin Ortadoğu'ya yönelih bir kara köprusü kurarak petrol ya.takla.nru ele geçirmeh olaczgını öne sürduier.* Tatbikat için Erzuruma gelen yabaneı kurmay subaylar ıher kım iseler) eski ve bilinen bir koBuyu dîle getirrtüşierdir. Kuşkusuz bdr dünya savaşmda Sovyetler Birliği'nin Ortadoğu petrol yataklanna ve Bogazlar bölgesine yöneîlk tasanları vardır. Ortadoğu'ya yönelik oîanlar, o bölgedeki İslam ulkeleıini birincil pianda ılgilendirir. Türkiye bu konuda titiz davranrnali ve son tslam Konferansında Başbakan Büient Ulusunuü iziedigi dikkatli polilikayı sardürmeüdir. Basıa Körfezine dönük bir N'ATO veya Amerlkan planını bölge ülkelerini aşarak benimsecıek. uiusal çıkarlar.mıza Eararla' taşıyabilir. Taif'te yapılan son İslâm Konfcransmda imzaladığırcı? Mekke Bildirisi Körfez bolgesüıin büyük devletlerin çskişme alanma dönüşmesinden duyulan kayg^ları kapsayarak şu ilkeye yar vermiştir: , Körfez'i ancah İslam ülheleri koruyabilir.* Demek ki «KATO kurmay subayları» nın nıantıgı Ortadoğu'da geçmlyor; ve islam ülkeleri topraklann: korumak için bir buyük devletin koruyuculuk rolüne çıkmasını ıstemiyorlar. Bu gerçeg» ters düşen politikayı Mekke Bildirisi'ne imzasını atnuş Türkiye benimseyebilir mi? • Ancak Bogazlar konusu tümüyle blsl ilgilendlt"mektedir. 4 Nisan I649"da Vaşingtonda imzalanan NATO Andlaşması her zaman Türkiye'nin ulusal çıkarlarına denk düşen biçimde yorumlamp uyguianmıyor 1964 Kıbrıs bunahmında bu gerçeğin acı bir deneyimini yaşadık. 1974 Kıbns Banş Harekatından sonra da ABD, Türkiye'ye yülar süren silah ambargosu uyguladı. Acaba ambargo uygularurken Bogazlar üzerinde Sovj'et tehdidi yok muydu? Yaş.adığımız olaylar bizi kaygılara sürüklemektedir. Zaten NATO'da geçerli strateiinin Türkiye'yl bir dış saldından kesinlikle koruması söz konusu değildir Biz ulusal savunmamızda yabaneı devleüere ve uluslararası andlaşmalara değil kendi gucumüze güvenip dayanmayı Ataturk'ten ve bagımsızlık savaşımızdan öğrenmiş bulunuy&ruz. ABD'nin bir Sovyet saldms'.nda Türkiye'yi yalnjz bırakabilecegî de 1964te İsmet Paşa'ya ya2ilnuş unlü Johnson mektubuyla belgelenmiştir NATO stratejislnde en büyük rtziko Türkiye'nin «ırtına vunılmuştur; ama, Türk Silahlı Kuvvetleri NATO standartlarına göre donatılmıyor. Türkiye'y» silah desteğinin faturasını hem «müUefikleriiflit» ödemek lstemiyor; hera tsrail ve Yunanistan böyle blr oluşuma karşı çıkıyorlar. Nitekim Yunanistan Dışlşlert Bakaru Mitsotakis, Aüna'nm bu politikasını açıkça dile getirmiştir. A CVÇT Hftvın OKTAY AKBAL C Eski Detterlerde, ecmişa dönmek gerek aradg blr... EsM defterleri karıştırmak... Işte 1943 yılının Takvlmi Ragıpı önum« de. okuyorum yazdıkiarımı... Bir romon cıkobJllr b« gundeıik notlardan. Takvımin başındakl sayfalarda da o günlere ait belgesal yazılar. bilgiler, sayılar var. Otuz SBktz yıl önceye gıtmek ıster mivdiniz? Öyle ml? Pekl... 1942 1943 mall yılı butoesinden bir koç örnek: Ma«rai kısmı, TBMM 4 milyon 200 bin. Başbakanlık 1 mllyon 256 bin. Hongi bakanlığa en çok para ayrılmı? diye sorrr.azsmıı elbet. herkes billr bunu. Mlllı Savunma Bakanlığıdır: Kora kısmı 78 milyon 189 bin. Hovo kısmı 9 mtlyon 1?1 bin, Oenlz kısmı 7 mllyon 542 Wn. BOtçede fkincl yrtri Maliye alıyor: 42 milyon 353 bin llra. ücüncü de Mllll Eğitim: 28 mllyon llra... Bütçede blr de şu var. Duyunu Umumiye. Oemek 1943'e kodar Devlet Borçlanna süraktt para aynlmış... 1943'de dış borçlora bütceden ayntan para 100 müyon 500 lira... TQm olarok 1943 bütçesl 394 milyon 326 bin 938 llrodır. Bunun uçte blre yakını dış borclar... Anlayın Cumhuriyet'ln Osmonlı'don nosıl korkuno bir borç yükü devraldığtnı vs bunun sonuna kadar nasıl ödedlğlnl... Ve sonradan ol bastan nasıl borç a battığını, daha doğrusu batırıldığmı... Ostellk şlmdikl bütçelerds böyle blr ayırma da yok! Herşey yarına, öbür güne bırokılıyor, ertelenlyor, geleceğln kuşokları ne yapacaksa yop8in denlllyorl S Bötçenin varidotı da şoyle... Kozonc vergisi: 51 mllyon, Hayvanlor verglsl 28 mllyon Gümruk vergllerl: 21 milyon. Muamele 52 milyon... Topluca tüm vergi gelirterl 240 mllyon lira kador, gene1 toplamada bu sayı 328 bin 340 kuruşa ulaştırılarak bütçe denk bağlanmış... Nüfus 17 milyon 869 bin kişldlr. Ankara Itinın nüfusu: Yarırn milyon, istanbul lllnln 884 bin. Kent nüfusu da Istanbui 790 bin, Ankara 122 bin, izmlr 170 btn... PTT ucretlerfn» gelince... Mektuplara S kurus 75 paralık, kartpostaltara 4 kuruş 50 paralık pul yapıstınlıyor. Gazete, dergl v« kltaptar do e!l< grama kadar on paralık pul... Havalelerden olınan kesln ücret 5 kuruş. Telgraflarda do her sözcük lcin 3 kuruş ıstenlyor... Telefon abonesl de 500 konuşma lcin yılda 30 liro. Tesisat masrafı 50 llra... Bu masal dünyasmo blr renk doha katalım ve 1943'de blr hv gillz llrasının 5 llra 24 kuruş olduğunu ekleyeylml... 1942 yılı Istatistlklerinde Türkiyede*kl radyo Baytn yuz binin azıcık üstündedir. Istanbul'da 40 bin. Ankara* da 12 bin, izmir'de 5 bin 500 radyo alıcısı vardır... Blr d« 1943'te kullanılan Türkçeye 6mek verellm. Takvlm'de cSaatierin biriestlrilmesiı başlıklı yazıdan blr kao eatın «Saatlerln blrleştirilmesl karan lcabınca orzın üzerl nısfinnehor dilımine aynlmış olduğundan her dlllme rastlayan mahaüer, oranın nısfmnehon mutevassıtına alt vasati soatl kulianırlar. Bu karara göre 33,30 ila 37.30 tulö sorkide olan Şarki Trakya ile Garbl Anadoludakl saatler de 30 şarkl tul dairesi ayan v* 37.30 llâ 5250 şarkl tu\dekl...» Bâyle sürüp gidiyor. «Mamaflh işbu 6aatlerlo evkatı şerıyeye tesirl olmayıp Takvlm sahifelertmlzde ya zılı namaz vokltlerintn kemokan mahallt saatlere göre tan zlmi ıcap eder» dlye bitiyor... Voşı kırkı bulmuş kuşaktan koc kişı anlar dersinlz bu satırları?... Otuz sekız yıl önce okul ögrencisiydim. Bu dettertiekt notlor da bir öğrencinln gündelik yasamını yansıtıyor. Özdemir Asat bif şilrinde eskl anı defterlerlnl blr tarih kıtabı gibi okuduğunu söylemışti. Klşlnin kendi tarihıdır anı detterteri.. Bir yabancınm iç evrenine eğı!mış gıbl olursunuz gençlik, cocukiuk duygulanmalarını, özlerniennı heyecanlarım yansıtan sotırları okurken.. Siz Oittınız. o deflerierdekt Insan değilsiniz artık.. Zaman 1 Olıp çötürdü «Sız» sandığmız kişıvı . Bir de tanıdıklar arkadoşlcr, dostlar var o defterfle oaıot gecen adresıe' ıe<e'orı numamcrı o;ar, . Çoğunu anımsamıyorum bilel... Kimdi?... Nasıl blr klşıyaı?... Ne dıye dost, arkodaş oimuşuz?... Hangı duyguy la sevmışım, ya da kızmışım?... Evet. her yaşta. yoşamın her döneminde boşka bir klşl oluyoruz. Vaşamın oyunu bu! .. On yed1 miivonluk bütcesı milvoro b le uiaşmamış bir ülkenin insanı İle elli milyonluk. bötcesi trllyono uiaşmış öır uikenın msom eibettekı eş aeğııdır olamaz da. Ne var kl o zoman devietimiz borçlorını öcüyormuş. öyle bir durumdavmışız sovoş ıçınde bulunduğumuz ha!de, çlmdl nerde borç ödemek, yenı venı borçlar an yoruz!... Geçıp gitmıç zamanın buruk düygusuna bir de bu gercegın korkunç ocısı eklenlvor.. ante 4 * NoKffl», «Zek&nm geleceği» adlt eserinde. (Uluslaşmak. nasıl bireylerl oluşturursa, uluslann hamurunu da bireyler mayolar) diyor, Garçekten yeryüzüne yayılmtş uluslann bireylerinde gordüğümuz. birbirlerinden ayrımlı nltelikler; coğrafya, Iktisat. torih gibi etkenler yüzünden b«n zeşmez özelliklsr yansıtır. iklncl Dünya Savaşı sonunda, dünya siyaset kazanını. İngiltere yerine Amerlka'nın karıştırmoya başlaması. onu üst üste bir cok venilgilere uğrattı. Cin'de, Kore'de ve Vietnam'da uğradığı siyosal başarısızlıklardakl bfr neden de Pentagon polltikasının bu noktayı dikkato almaması. birevl«rln torih Içtnda oluşmuş niteliklerinl tanrnıa ya önem vermemesldir. Hele bu bireyler büyük birer tarfhi ve uvgarttğt oluşturmuşlarsa Iranlılann tarthlerl TOrVler, Clnlller ve Hlndlller ofbl. uzok yüzyıliaro doyanır. Ooâuva oluşturan bu büyük ulusiarın Ba tılılara benzemsfnelerlnln, fist yapıda saptonan !lk nedenl, derin ve kökld tarlhlerinden gel me onuıiuluktur. CİA'nın Doğu ülkelerlndekl bunco gözlemcllik, politik konştırmacılık ve bu amaco y6neük harcamaları yanında. dlk kat etmediğl temel görus budur. Iran'ı. Farelıyt bırakmn, Homeynl'nln ( * ) voka»ma yaptşmıştır. Nasıl W dön d« yfne Iranltyt unuimuş, onun tarihten uianorok gelen mayasına gözlerinl kapamış, cVarsa $ah, voksa Şahı demlştir. Şchla birlikte Işledlğl clnayetterle de çoğaltmıştır, halkta ıryandırdıflı düşmanlığı. Asılmasmı Ozüntuyl» ve Islâm dlnlnln gerceğine yakıştıramadığım $ah dönemfnln sondon Ikl öncekl Başbakanı V mlr Abbas Hoveyda'nın, asılmodan ftncekl aon «özlerlnl g»cen gün ellme ulaştırdılar. Bu oözler, CİA yüzundeo Blriesllt Amerlkalılan özecek v« utandıracok nlteltktedln « Evtf, n elnaf«ll«r1n çoftuntkm dlm. DurduııiKJİı effnra Q <fl. Hatto M t i onlordo bu zw> tumierin tapkMncten kaffcan Şoti do durdurnKik Istedi omo bosaramadı. Oloykm 6nlem* gücfl bOsbutün dA'yo q«cmla> «. Yapılon tfkenceler hraanl* lcm tekedlr. Cezam Homevnl'nln 52 Amerlkalryi rehln tutma glriçlml kuşKu yok, onaylanamaz. Hele hel». onlan yargılamodon suclamak. tYar gılonm hâlı dly». yaygora kopardıktan sortro bOvuk parosal çıkarlar karşılığı gerl verme* cok clrklndir v« hlç ml hie tutulur şey değüdir N« var kl Doğulu her büvük mitlet gibi. onuıiarına duşkun Sranhiarın Atnerika ve CİA'dan gördükleri baskılar. zulümler nedenlyîe blr ezllmişliklerl vardı. Buno Homevnl'n'p, !s(âm dlnlnln gerceğine yaraşmayan kinclllğini de eklerseniz 52 Amerikolınin klslliğlnde. Amerika devletlnden intiVom alma, onlara baskaldırma arzusu kıskırt tı onlon. Carter yönetlml ve Amerikah poütikacılar, Homeynl yerine, İranlı'vı yokındon tarnmantn geregins Inansalardı durum ba noktavo kadar gelmezdl Blrleşlk Devletlerin eskl Boşkanı, başlangıçta CİA'nın yaptıklanndon 6zur dileyen ictenlikll blr mektuplo Homeynî'Yö başvuracağt verde töm iranlı'lann onur lannı zecJeleylc' blr öfkeyl*. «rehlneler konıtsunu iranın başına yıkarız.» «tranı yerle blr •dertz.» gibi kabodayılıklardo buîundu ve i$l daha dg kötöleş'Jren bsşflns'7 kucJk Wr saldın glrişfmtne de geçti. Amerika sandt kl bîr yan<la(* Amerika' nın Yanılgısı # KÖKLÜ TARİHLERİ OLAN DOĞU ULUSLARININ YÜKSEK ONURLARINI HESABA KATMAYANLAR DAİMA YANILACAKLARDIR. zayıf bir alyasai butünleşme Içindekl bugünkü Iran'ın yorını, çeüşkill olasılıklara gebedlr. Ka ra sakaliı, yjzü gulmez liderden sonra. Ayefollah'lann kıdemtilik kavgalorı. ya da güclenmesi olanağı bulunan Devlet Başkan ı Benî Sadr'ın demokratik devlet oluşturmo ginşlmleri, bugünden türlü düşüncelerl kımıldotmada. Na var kı bu böytedir diye Ameriko. eski yanltş yorumunda ayak sürümemell hlc o'mazsa bundan sonra, İran'a CİA"nın eski gözlükleriyle bakmamalıdır. Onuru yüksek bir ulusun ruhsal yapısını tanımadan, Höfız ve Sa'di'leri yetiştirmlş bir uikeye, benzerl hafifliklerde oulun mak, kendisinl yann da utançlı durumo düşürür. Ayrıca ftrsot kollayan Sovyetlerln eline verilebilecek blr bahaneyla de dünya barışı karanr. Rsogan yön«timinln bu noktado, Carter*ln yanıltısma düşmeme»! gerekiyor. Rcmancı Paul Morand, ıEvren «amplyonlar» odlı yapıtında, fHoc'o, artı Isarrtl Q«XJT»« bakan Amerlko» der. Pentogon yöneticilerl, uluslara, hel» h«J« buyük uluslara. sayısol blr et yığını gözüyle bakmaktan, yonIi3 ve kücümseytcl hesaplardan kendllerlni kurtarmalıdırtar. Kücük iran devletlnin. büyük Am» rlka devletin» verdifil kuşku yok kl Insancıl olmayan »on dere, gözlerl ocacak nitellktedlr. Rüştü ŞARDAĞ Isadr Sanatçılar Demeti Basksm Irak «aldınat ile uğroşon, blr yondan etnik gruplorın ayaklan tnalarını bastırmaya calışan, blr yondan da leslzlik, besln madâeierl sıkınttsı ve yoksuilukla boğuşan, ayrıoa sılâh satın aima 0ÜC& d« kısıtlanan İran. «Aman, beo yaptm. M yapma> dtyecek. Duygulonm susturacok ve kuçülecek. Soruna yaniış blr bakış oçısıdır. gercekçl olmayan bir yöntemdir bul Gecmişl, cok uzok yury.ilara uzanmış olan büyük uluslon tonımayıştır bul Tarlhlnde davar kaçakcılığı. altın ovcılığı v« kızılderili kavgolarından baş ka blr sey bulunmayan Amertka, 20. yuzyılın bu teknik devl, oluşturduğu sanat ve uygartığryla ve yetiştlrdlgt bllgeleriyle dünyayı yüzyıilar önceslnden eğitmlş olan blr utusu en sıkısık durumunda dize getlreceglnl sandı. var mı? Sevr harltaslyle eil kolu bafltanmış, düşmon çızmeleriyle d« yurdu işgal oltıno girmis olan Türk. yedl düvele karşı bağımsızlığını nasıl korudu? Onun şahlanışınt da dünya devletleri yanlıe degerlendlrdller ve bireygel nitellklerl üstün, onuru yuksek Türk'ü tanıyacaklan yerde, Osmanlı devletinl tanımakla ye tindiler. Türk'ün bu zoyıf devietle, haritadan slllnlp gldeceğini sandılar. Nitekim tarihsel ve psıko sosyal yapıları üstün olan İrortlılorı da silahla 8usturmak, ola »ı değildi. Homeyni, yirmlncl yüzyıl tekniğinin dev temsiicis! otan Amerlkan devletine kafa tutarken kücük devlet olmalarına değil. büyük ulus olmalarına dayanmıştır. Amerikoya karşı kukrerken, miiletinden tam yanıt alacağına Inanmıştır. Kuşku yok ki halklyle birlikte Şahı devlren Homeyni iran'ının. tsbun duny«sı NATO'nun Ortadoğu'ya dogra genlşlemesine ve büyük devlet çekişmelerinin Körfez'i blr savaş alanı nitellgine getinnesine karşıdır. Biz Amerlk&n askeri gucünün Körfez'e doğru uzantısı rolüno çıkamayız» NATO içinde Turkiye »ilahh gucünün yogunlaşması Yunanistan engeline çarpıyor. Israil'e karşı Ankara'mn tutumu Vaşington'daki Israll lobisini yönlendiriyor. Avrupa. Reagan'm tutumuna karşın dengelidir. Bu durumda salt Sovyet tehlikesini öne sürer&k politika yapmak ve «Soguk Savaş» yıllanna dönmek kolay ve geçerli siyaset olamıyacaktır. {*) FanatK İran fld*rtnln o * . aslında «Humeynl» deflll ıHomeyni» dlr, Yabaneı özel adlanta, aslındakl söylentf» uymak, doğru olan yotdur. BULMACA •OLOAN 8AĞA ı 1 Blr noktanaı dftsleta<J«M 7* y»ra?»a «Ugllnin mtak ta. S Blr renk Alli i!e ügiU oijo. s S o ı a a **«»•«'«, bütftn. 4 Sıcak OUtelerd» >»• U6«n blr «gaç T« bunun Uılı, icokuaa gOnl meyvui. 5 Icteollk. »enli besll olma dur> ma. 8 T « m gemılerda buluD U aaadal Baryumtıa sLng» t t TersJ haberlejme iilertai jflrüt«o kuıjluşun kısa yan!:p. 8 AnJcaralardaa b.rt B»gw!un». 9 EsM dlld« e»»•t İstemeyarek »e bilmey». rak Taptian Susur, jaralroa. YCKABIDAN AŞAĞIYA : 1 Topn&n «Jnıu fistosa («dncek bölüraü oim&yaa •»b 1 Y&rarianIan uygun T«TO uienlgta «0.1 Birçok oruk Bsdeciyl» blr arara g Önalertn toplolugu. * UIKT taonUnndac Atrlka'd» Hr nehir Yetnek. 5 Nlfcogüserfn üe yspüan psüan<• blr madda a Kent Bir tej «*tP 7& <u «aLJl alıp &2if »erls» b»«laın» 7 Bütün çi»rierl keskln T« KfOm görünen. l Tersl k&njılıksıs, parası* İ Tanrü blr bayvsn. I bl» ç ö « r tçte öze! DÛNKfi BVUUCANIN ÇÖZÜMÜ SOLDAN SAĞA : 1 Kloroiorcn 3 Aüt >Ai. S Uzoma. 4 Anka Lar. 5 No Kllo. 8 7«re apoS. 7 İl T»rt. 8 tsü. 9 Aliw Ssp. TtlKARIDAN AÇAĞITA I 123456789 1981ÖDÜLLERİ SONUCLANDI $iir büvök ödölü HAYATI KARŞILAYAN ŞİİRLER İSMAİL UYAROĞİİU foman özendirme ödülü ÖTEKİ ONAYSÖZER roman özendirme ödulö DİNO İLE CEREN SEYİT ALP çeviri roman büyük ödülü <ABAN TOPRAK/VADİM ANDREEV T. AHMET ŞENSILAY inceleme büyük ödülü ANLAYAN TARİH ÖNAYSÛZER çeviri inceleme büyük ödülü YÖNTEM ARAŞTIRMALARI/SARTRE SERDAR RİFAT K1RKOĞLU çeviri inceleme özendirme ödülü BİR KARAKTER YARATMAK/STANİSLAVSK1 SUAT TAŞER YAZKO, Nuruoaraontya ead. Ataartry, 206. Cagaloğlu istanbul yazko 1 Kumnttn» S U Noet. 3 Olui Ml. « B ( r&let. 5 Ate S Para X a n 7 Ofcaliptüi. 8 Aîo. s Cumhuriyet S a U U : Cumhuriyet MatbaBCüık v% Gaaetecülk TA.Ş, adma NADtR N%DÎ Genel Yayın Müdlirü OKTAY KURTBÖKE Müessese Müdürü EMİNE CŞAKLIGtL Yaa îşlert MüdürO TÜRHAN UGAZ Baaan TO Yayan: Cumhuriyet Matbaacılık ve Gazetecllii T A ^ . CagaloSlu, Türkocagı C&d. No.: 39 41. Posta Kutusu: 2M İSTANBUL Tel.: 20 91 03 BIROLAR • ANKARA: Kocur Sokak 24'4 YENÎŞKHÎR Tel.: 17 58 25 17 58 66 İdare: 18 33 36 • tZMtR: Halit Ziya Bulvan No: 65 Kat: 3 Tel.: 25 47 09 131230 • ADANA: Atatürk Caddesi, Türtc Hava Kurumu tçbanı Kat; 3 No: 13 1eU 14 550 19 731 TAKVİM 14 ŞUBAT 1981 Imseık «.18 (Erc: 018J 1012 Güneş 7.55 öğle 13.28 tklndı Aksom Yatsı 16.21 18.42 20.13 OKTAY AKBAL Hey Vapurlar Trenler (öykücukler) VAZKO VAYINLAR1 Ederh 70 Llra Yenı cıktt