Katalog

Cumhuriyet 2 urkıye ekonorrılsinm yetkıll ktşllerinln son 5 6 ay ıçındekl demeclerında «Duzenleme» sozcuğune Sık sık rastlanıyor özel sektor temsılcılerı ve huKumet yetklilleri bu sozcuğü cokça kullanıyorıor Blrkac alıntı ı!e «Duzenleme» sozcüğurun kullanılmo alonlonnı orneklendırelım OLAYLAR VE GÖRÜŞLER Fakot bu uzun sureç, cellşkilerte doludur ve bazı «gerl donuşlerı» de ıcerir Gercekten de bazı ozel duriimlardo yururlüktekı duzenleme tıpı ıle goz onune alınan ulkenın ekonomık yapısı arosında Dir uyumsuzluk ortaya cıkab lır Bu turaen bır uyumsurluğa ıkı dunya savaşı arasında Avrupa ulkelerlnın yaşadığı donem guzel bır ornek oluşturur 1 Dunya Savası ve onu Izleyen yöniden Inşo donemı Avrupa uıkelerınde XIX yuzyıl dan alınan toplumsal yaDiiara önemlı değişıkl kler getırır Örnegın Franso da 1920 den sorro ılk kez ucretler behrieyen toplu sozleşme mekonızmalan ve tar hsel olorok oluş muş blr tuket m normunun korunmosı ortaya cıkar Bu omacla tuketım tipl bttcelerf oluştüu'ur ve hayat pahalı'ığının ölculmesı kodlaşîın'ır Bovlece hayat pahalılığı ıle ucrstler r evr rnı aroomda kurumsal bır bagn variığ kabul ed'lmış olur Fakat bu degısıkl'kler ucretlen oiuşturan rekabetcı mekanızmaları vıkmacian adeta onlorın ustunde kendılerınl kabül ettırnrşlerdır Avnı donemde guC'U bır toplulaşma hareketı pıyosa auzen m tekeicı vonde etkılemeye bos ar Fakat tekeicı tıpîe çeşıtl kısmı mekonlzmaların bırleşmesı buîünuyle tutarlı bır duzenleme sağlamoya yetmez Fransa orneğınde 1929 bunalımına glrı mesı\le rekabetcı mekanızmalar yemden ekonomıye egemen olur'ar ve 1 Dunva Sa/ası Bonrasında olusan yenı kurumsal bıcımler ortadan kalkarlar Doiayısıylo ıkı savaş arası donem ıki duzenlene b cımı arasmda kararsız blr gecıs donemı olusturjr Bu gibı durumlarda yenı duzenleme tıpı egemânllğınl sağlayamaz ıse eskl duzenleme tekrardan egemen tıp duzen'erre olobılir ve yenl duzenlerrtenın habercısi olan kurumsal bıcimlerm bellı blr gerılemesıne varılabılır Sonuc Oıarak bu kısa qelıştırmelerın şığında Turk ekonomı sozlüçune yenı katılan dugenleme ter mme kavramsai bır nitelık v«ri'eblleceğl savunu'ab'ilr (•) Centre d E'udes Prospectıves d'Economıe Mathematıquo Applıquee a lo Planlficdtion Duzenlem* kavramı v e kapsamlı bır uygulaması için bkz A p r r ° c n e « « • •' "f'ttlon • Exemple francaıs CEPREMAP CORDES oraiık 1977 8 ARALIK 1981 T Ekononıide "Duzenleme,, BAZI OZEL DURUMLARDA YÜRÜRLUKTEKİ DUZENLEME TIPİ İLE GÖZÖNÜNE ALINAN ÜLKENIN EKONOMIK YAPISI ARASINDA BİR UYÜMSUZLUK OLABILİR. Istanbul Tıcaret Odosı Vonetım Kurulu Başkanı Nuh Kuşçulu Turkıye'de seröest plyosa ekonomısının ışleme koşullarından bırl olan rekabet duzenırden bahsederken. Botı ulkelerınden orrek verıyor <( ) Pıyasa ekonomİ6ini benımsemiş ulkeıerde bu olando yoygın duzenlemelcr mevcut ( ) Ortak Pazor uyesl uikelerden her bırı bu konuda oyrıntılı duzertlemeler yopmış durumda» (Cumhunyet 9 agustos 1981) Banker Kastellı nın Yonelım Kuruiu Başkanı Cevher Özden ıse Sermaye Pıyasası Yasasının «Turk ekonomısının son yıllardaki en önemll duxenl«mesl» oıduğunu savunuyor (Cumhunyet 31 temmuz 1931) Öte yandan, TUSIAD ın «Turkıye Ekonomısı 1981» başlıklı araştırmasında «Uygulanmakta olan onıemlere bcğlı kolınıp gereklı yenı duztnlemelerin de yapılmaâıy'o ekonomınin dışa ddnuk bır pazar ekonomısıne donuşturulrresmın başanlacağı» one Sumlüyor Mıllı Guvenlık Konseyl Butce Plan Komısyonu tarafından hozırlanon »Komu Iktisodl Teşebbusler nln Denetımıne Ait Raporda» ıse soy e denılıyor «Turk ekonomısmde ve hukukunda ıyı bır duzenleme yapılmadan holdlngleri yaygıniaştırmayı duşunmek ve hele bunlara devlet holdlngleri ile onculuk etmenm fazla yGrar sağlamayacagına ınanılmaktadır» (Cumhunyet 15 ağustos 1981). Nıhayet, Başbakan Yardıncısı Turgul Özal, son Amerıka seyohatınde şoyle dıyor tEkonomlk gelişme lcın ortcm ordu tarofındon yeniden duzenlenmektedını (Cumhunyet, 30 eylul 1981). Yukarıdaki her blr alıntı tek tek ele alındığında, düzenleme sozcuğune blr kavram mertebesi atfetmek abartma oiobllır Fakot, sozcuğün kullanılışındakı yaygmlık hotırlanınco duzenleme ıle söylenmek ıstenenın kavramsal bır kategori olduğu düşünülebıhyor llgınc olan ve uzennde djrmamızın neoenı. ekonoml bılımınde bır duzenleme kavramının Cahit Arf Dr. Iskender GÖKALP Paris Picrre et Mane Curie I nhersitesi gercekten var olması Bu yazıda kısaoa bu kovromo degıneceğız *•*• Özellıkle Fransa'da Başbakanlıöa boğlı bir araştırma merkezı olan CEPREMAP (•( oalışanları tarafından gei ştırılen bu kavraırıı ozetle soyle tanımlayab lırlz «Blr toplumun ekonom'k yapısını ve toplumsal ıllşkılerını ve n a'arak yururluktekı bırıkım modellnın ka rarlılıgını saglayan kurumsal bıçımltrln butunu duzenleme» olarak adıandırılabılır Başko bır de/ısle djzsn'emeden anlaşılan, uretımle toplurrsal ıstem arasında sağlanan dınamık uyum yanı venlmış *oplumsal ıiışkıler kurumsal bıcımler ve yapılorla eklemlenen ekonom k ayarlarpclar bulünüdur Duzenleme/ı bu bıcımde tanımlayınca gunumuze kador ıkı tıp duzenlemenın ortayo cıktığını goruyoruz Rekabetcı duzenleme ve tekeicı duzenleme Temei ozelhklen gelışmış Lİkelerde XIX vuzyılın ıkıncı yorıeından baş loyarok açıkca gozlenen rekabetci duzenleme nın dayandığı uo nıtelık soyle sıralanabılır • Işgucunün kullanım ve ücretlendlrilmeoınl klsısel ve ış kontratının süreslyle sınırlı yapan ve ışgucü pazannın hareketlerine baĞımlı kılan üışkınin yasallastırılmosı • Uretım yapısı tumüyle 'atomıstık' o1maea bne, başlıca fıyatlara bağlı b r rekabet tıpınm yurürlukte olması, • Önemsız olmasa blle devlet müdahaleslnin azlığı Anlaşılacağı gıbı rekabotcl duzenleme başlıca fıyotların esneklığine dayalı ayarlama'ario nlteleneblllr Fiyatlor kloslk şemoya gote stamın sunudon (taiebın orzdoi) doho tozla olmaSına tepkl gostererek ı^tem ve sunu aras ndakı dengeyı saglamayo \onelırler 1929 30 buyuk bıınalımındon ve ozellık (e 2 Dunva Savası'ndan sonra ABD ve Batı A.rupa ulkelerinde tekelci düzenlerre egemenllğın kurar Bu tıp duzenlemede yenı ku runsal bıc mler yenı fıyat ve ucret oiuşmo mekanızmaları getlrirler Yenl kururrsai blcim! e'in arasıpda olıgopolıstık rekabet duzenı mah kuruTilann merkezıleşmesı ış kontratt nın g <ierek kışısel nıtellğıni vıtırmesl ve fop lu sozleşmeler n yavılması vard'r Bu savede fiyatlor 'ıdare edılen' fiyotlar hallne gellrler Ucretlerın evnmı ıse kalıfıkasyon ne olursa olsun, tun üretlm da'la'indo g'derek b rblrlne daha fazla poralel olur Aynı zamonda ucretler hayat pahalılığı art's nı ve >kincı bır aşamcda verımüık artışlarını da ıcer rler Te kelcı duzenlemede fıyatların pazarın denges zlıklerı karşısmda aorece b'r boğımsızlık kozanması bozı toplumsa! yoitemlem devreye gırmesının sonucudur Ömeğın konıonkturel kamu horcama politıkoları do'aylt ucret n yayılması, ısslzllk porolan ve yaygınlasan kredı dU2enı, Istemın dalgalanma'armı azaltmayo yardım ederler ••*•• Bu Ikı ana duzenleme tipının tar hsel sureç ıçınde hangi sırayla ortaya ciKtıklorı ânemll bır sorudur Yukarıda soylenenlerden onioşılocağı gıbi gelışmiş ulkelerde tekeicı duzenleme rekabetcl durenlemevı ızlemıst r S on nm çoğu kışı Cahıt Arf'ın kım oiduğurtu bilmez. Ya/ıTin başlıgı Orhan Gencebay Zekı Muren Mu)de Ar cısa bır sorun yoktu ama Cahıt Arf ın klmlığını acıklom^k gerek yo r K bu da benım değll, Dizım topurr duzenımızın bır ayıbıdır C"3.iıt Arf' bıl n dünvası tanır 6 kasım 1981 günu Ord 'aryus &rofesor Dr Cah.t Arf a ODTU (Ortado qu Te" ı k Unı«ersıtesı) bır onur doktorası vermıçtlr Bu nao«nle hazırlanmış bir kıtapcıkta Arf lcln şu sotır ları okuyorur < 1939 vılında yayınlanan ılk arastırması lle baslo yorak Profesor Arf, soyılcr teorısı, elas'ısıte teorisı VP annllz gıbı molematiğ'n değ sık dallorında vaptıflı calıs malarnda özaur» ve kalıcı ">onı.'çlar elde etmiştir Matamat'k IttnratarOnde 'Arf Invariante, 'Arf rings' gibl terimlere bugün de ras"anır * Co^ıt Ar^ 1910 yılında dogmuş. bazt rastluntılarla mate'notKtekı vetenekierını gelıstırme clanağını bulmu? bır kıî o r Heo duşunurum Anadolu dakı milyon orca COCuK atosındn klmbılır kac «Matematık dehotı» Arf'ın rastlarVıso' omnağına ka/uşamadıgı ıcm dort ısleml b le ığrenemeden yıtıp gıttı 7 Bu soru benim ıcımde Dır sızıdır Her ne^se Savın Arf ustun yetenekierlnt önce FrorsTia Salnl Louis Lıses'nde r!sqerlendirmış »onra bu ulkedek' ıkı ünlu okulun bırden sınavını kazanmış if dusunmeye baslam ş arpacı kumrusu gıbı Acaba Eco'e Normale ı mı veğ'esem voksa PoI teknı'< te m okusam'' > O sıro çoV «Ideolltt» olduğundan Ecole Normale'e yoneımıs> Cunku Polıteknlk'ten dıploma a'sa mühendısl ğe savruluo cok para kczonarck Ovsa »Turkıye'ye donüp Kosıamonu Ltsesı'nde onretmenlık yoprrvak» isteğ vle yanıp tutusuyor Yurda dondu^undo Golatasaray Lsesıi'e ööretmen oluyor Ama yaşcmın gerreğınl kısa su=de algılıyor B hm adam, olTOk Oahıfın yazgıs d'r Bu yolda ceşıtlı aşamalardan qecerek oy'esıne ıierlıyor kı buaun matematık ve bılim dunyasmda Cahıt Arf ın evrensel blr yerı var esapkı/ma HBurhanİARFAD Duvar ve Kuyruk iotanbul'o Ilk kar düstuğu günlerde Beyoğlu'nda ultra modern bır yapının sıcak salonunda bıllm adıI na tortışılıyordu «Goe olgusunun getlrdiğl kültur 8orunıon»rıa çczum aramak içın Şenrın dış semtlerınden bınnde ve bir mezarlık duvarnın karşısında yuzlerce Insan yıne o gunlerae sulu kar oUında bekleşmekteydı B pım adına tartışmalar yapılan sıcak salon, Türk Aıman Kültür Enstıtjsü'ydu Sjlu kar oltında bekleşenler, odlarıno billmsel tartışrrolar yapılan bızım Insanlanmızdı Federal AimGnya nın Türklere uyguladığı gınş yasağı engelınl aşcbllrrek umuduyla bekleşıyordular. Tlrklere glrış vlzesi zorunluğunu Insancıi acıdan blraz yumLşattırabılmek umuduyla gecen ay Federal Almanya'ycı gumış olan Türk yetk lılere Almanlar sert blr: «Hoyır'ıla yetmmedıler, sorunun üc yıldan önce ele alınmayacağını da kestırip ottılar VetKilı Türk temsılcılerının sert bir cHayırbla karsılaştıgı gtnlerde Federal Almanya uyruklu b'r ayak topu orta hak^ml epasaportunu evde unutmuş'ı hoşgörüsüyla elını kolunu sallayarak Turk sınır engellörını a^ı/or ve Turkıyeye sadece vızeslz değıl, pasaportsuz gırebilıyordu Federa' Almanya'da Türkler Içln yenl engelleme ön lemlerı düşürıülduğunü basn haberlennden oğrenmekteyız. Almanya dışında evlenecek Türklerln eşlerınl getırtemeyeceklerı, ana ve babalarım yanlarına aldırar mayao iklon on sekiz yoşını gecen cocuklann Türklye ye sın.r dısı edıleceklerl gıbl... Dahası var Federal Almanya ordusunun Insan gücu acıgını kapatmak lcın yabancı genc Işcller Almanya' do ashere alınacaklar! Buna yanaşmayanlar sınır dışı 1 ed'lecek Frrjnsızlorın klml somurgelerinde blr 'L6glon etrangere' (yabancı asker bırlıklerı) vardı Ulkeslnde bır 8uç Işleyıo Fransa ya sığınmış kışıler, sömürgelerde "Legion etrangerede gorev alırla'sa, sorgusuz, belgesız, Fransız yurttaşı sayılırdı Fransız ve Amerıkan fılmlennden azbucuk tanıyabıld ğımız 'yabancı askerler bırlıklen" bömurü en ülke Insanlarına baskı /aparlar, ayaklanmaları acımasızca bastırırlardı Fılmcıler acısından da llgictıler Yer'üeri tepeleyınce 'yığıt leşırlerdı' Eski günleı'.ı ürlü Amerıkan aktoru Ronald Colman ın «Beau Gest» fılrru Turkıye'de 'Gonüilü Kahraman' adıyla uzun sure gosterılmıştı Ikıncl Dunya Savaşından sonra Fran sa soTiürgelerını elden cıkardı amma Afnka'da kurulmuş düzıneyle yapay devleti bırbırıne düşuren yenl empeyalı&t gücler bu kez 'Paralı Asker'ler buluşunu uygula"".öo başladılar Federal Almanya da yabancı Işcıler icın askerlık zorunluğu önerısı "Leglon etranger' ve 'paralı askerler' örneklerını akla getirtyor O/sa. Hıtler çılgınının arkasına takılıp hem kerdtlerinı, hem de baska uikelerden onlarca milyon Insanı boğazlctmı? ve boğazlamıs olan Almanya iklncl Dunya S"3\aşından sonra yem bır yonetım altında toparianırken «hıç bır Almamn v cdanına ve inancma aykırı olaraK askere alınamayacağıs hukmunu anayasasına koymiistur Ik ncı Dünva Savaşı bıttığlnde Ikıye bölünmüş Almanya da eskı başkent Berlın de aynca ıl'ye bolundü Fransi7, mgılız ve Amerlkan askerlerın n ışgalı altındakl Berlın topraklan ve Sovyetler ın asker buiundurduğu toproKirr olorak Batı Alman polıtıkacıları 'Berhn' ıçın önce rumui adasıı deyımını kullandılar Gunun blrınde Demokrotık A'manya yonetıclen Berlın ın Ectı blrlıklerının b^'anduğu kesımlerı b r duvarla cev nnce de «Utanc duvon» deyımını kullanmağa başladılar Ist^nbul da mezarlık duvan karşısında, kar yağmur aıt.nda bekleşen ınsanların oluşturduğu 'kuyruk' icın dd kullanılamaz mı şu 'utanç' sozu? KimEer başanlı öğretmendir? Geçtığımlz hafta ö^retmenler Gona ^'e Kaftası iaırdumu zun her jöresmae, okullarumz da, ünıversitelerlmızın bazılarında coşkun blr sekilde kutlandı Başta Devlet Başkanımız Sayın Kenan E\ren. gtlnün bnemıni bellrten öeretmerüık mesleğinın degerlnl, yücellglnı belırten mesajlar ynvmladilar Sajin komite üyeleri çeşıtlı anma toplantüannda aynı konuyu vurguladılar Eksılc ol masınlar, var olsunlar Ogretmerüer Gunü ve Haltası'run gundeme getınlmesınde, uygulamasında buyuk emeğı geçen Sayın Bakanımız Hasan Saglam a çükrarüanmızı sunarız. Hıç olmazsa yılda bır haf ta hatırlanmanuı muUulugunu tattık Basında, TBT'de. başanlı öğretmenlenmız ödüllendınldı. Başarılan hepırnızla bbşansıdır Oğretrnen olarak hepimız kı\anç duydus Başanlı oğretmen; Mıllı Eğıtim amaçlanna uvgun, Atatürlt ılkelenne bagıi, toplum ıle uyum ıçınde olabüen, lvı davranışlara sahip, olumlu be cerüerle donatılmış oğTenciler yetiştıren ldşiciır. Bu arada basında blr meslektaşımızm başarısı şoyle anlatılıyordu Meslektaşımız geçen ders yılı sonunda (sayısı pek hatırımda olmamakla beraber) 44 oğrencısınden 33 unun yabancı dılle ogretım yapan oku'lara gır raesını 6ağlamış Kutlanz. Ba şarımn kazanılmasında öğrencı vehlerınm katkısınm neler olduğunu Istanbul'da çalışan ö* retmenlerunızın ekserısı bılır ler Bırıncı sınıfa seçrne Ögren cı kaydetmeler, daha sonralan ozel çalışmalar belırlı kurslara devam ettınneler, her ders ıçın ayn ayn ozel ogretmen çalıştırmalan. Bu ogretmenimıze örel jüblle tertıplendı Gerektigı şekılde ödullendirüdı. Mubarek olsun Başarılan oam olsun. Dag başlarında Türkçe bılmeyen öğrencılenn hem TUrkçe, hem de temel eftıtlmı başarı ile uygulajan, yıllarca bu yorelerde sessizce, cefakar şek'lde kendinı mesle&ıne adamış ogretmenimıze odul nıçm venlmez'' Devıet bütçesı ve dığer ka mu kuruluşları Ile özel ıdareden tek kuruş yardım alma dan, velılenyle ışbırhgi yaparak tahmınen 5 mılvon lıra sarfedılerek okjlu }enı baştan onaran, yaptıran ılkokul müau ru \e oğretmenlen ile Oitul aıle \e korurna derneklen başkanları ıle bu ışm başanlma sında buyük katkısı Oıan konıutan, takdıre lajık değıl mı? Egitım kurslsnnın kunümasmda, program, kılavuz ve kl taDİannın hazırlanması, geliştl rl'mesı ve uygulanması ıle, TUrk Sdahlı Kun'etleri Okuma Yazma Okullaruıın ylne pro? ram \e metodlannm Rellştlrilmeslnde, uygulanmasında, ki taplann >azılmasında yaklaşık ola'ak 1%9'dan 1971'*» kadar 505 444 erın okuma hocası, yazma ve temel eğıtim almasında çok btiytik emeği geçen hoca lann hocası Sayın Dr Mehn e t Tugrul nasıl unutulur Bu orneklerı çogaltabılıriz Ödul vprmede ölçutün na olduğunu bılmıyonız. tşin boyutlannın ıyı saptanmasının yennde olur kanısmdayız Bu yıl ıçınde yurt düsseyınde çok az savıda ogretmene odül venldi lkokul bınncı sınıflarda hamarat \e aceleci ögretmenlerımız okunıa vazmayı er ken ka\ rayan oğrencılenne kır mızı kordela takar (Meslek hs\arim n htçbır ddnemınde boş gorm"dıgım bır vontem) Bu yüzden, oğrendögretmen, velioğretmen arasında psikolojlk uyumsuzluklar olur Bunun gfbi, sayın ilfrüller ög retmenlerimızi kurdela takanlarla, sonradan takacak olanlar dive ayınm yspmış olmuyorlar mı' ödüUendlrmenin objektü ölçuler içmde değerlendlrflme«i avrıca Turk Sılahu Kuvvetlerı moral mukafatı uyRtılamaaında oldufu gıbı okullarda, ılçe ça pmda, ıl çapında ve yurt düzevınde olmah Belırh olçiiler ıçınae para İle Ödüllendirmenin uvgulama\a konulması yenr>de bır karar olur. 19601970 yıllarmda Burdur 5« Top Tu?ayı Okuma Yazma Okulunda Egıtım Şefliğı gore vını surdürurken, başta okul komutam eÇıtım şefi, okul oğ retmenleri ve oğretmen yardım cılan olmak üzere birkaç defa moral odulure lavık srorulmuş tük. Bu şekılde odıülendırme arkadaşlarımı olumlu yonde çok etkılemlşti Öğretmenlerimızı odUUendirmekte pek cımrıce hareket edı yoruz gıbı gelıyor bana. ögretmen yurdumuzun vannlarının emanet edıldıîı cocuklarımızı, gençlerimızı. eğıten oğreten, m ıns?n ı\l ^atandaş olması nı bu>t:k eıneSı gpç°n AtaturK llkelerine candan baglı, gorenni elinden geldiğince. namusu lle yapmaya Czen nösteren, özvcrı sahıbi blr meslek adamıdır. Muzaffer K\THAN Mfifettift I BPU Cahıt Arf ın adını cok öncelerden duymuştum Kendıs r ı ODTU de tanıyob Imek onuruna kavuşıum Bır docen arkada1? dedı kı Bok senı bır okurunla tanıçtırayım. Savın Arf Evet sizln dıkkatlı bır okurunuzum Bıraer sevmd'm oma gozlukiarmın ardından evrentt bırai a ay'T bakan bu soyın kıslmn benı ıs'etmesinden de kuskıılondıOım ıc n he^en yanıtladım Ne vozık kı ben sızm okururuz deaılım cünku yazdıklarınızı anlayocak b r dıızeyde bulunmuyorum Sonra (hcztr yckalamısken) Cahıt A'i a saır Poul Valery rT> rratHmatıkle epev uğraştıgını ve ozunde matematık&el kurgu bulunan bır romai yozma/a calıştığını anlatTnovo koyuldum B ro? d> şundı kten sonro dö dl k! BÜ kadar ılkel bır kurguya matematık denılırse Valery başarı kaznnmış sayılır Masamın ustunde duran kıtapcıkta Cahıt Arf ın «UnW»rsltel»r Yosast nedır ve ne olmolıdır'» başlıklı bır yazıs da var Bazı satırlorın cltmı c zıyorum « Ekonomik alanda standardızosyonun olbşturulamadığı ulkemızde, egıtım ve oâretım ile yenl kuşakların s'ancard ze edılmsk ıstenrresı kanımca, hayll duşundurücu olmak gerekır ( ) Bazı dallarda ancak blr ikı, bazı dallarda ise ancck uc ddrt ünıvers'teyi olusturobllecek durumda ıken hukumetler şeklen 18 universıte kurmuş gorunmekte'iır ( ) Ögretımde dereceleme •> umsuz bir hıyerarşıye yol acar ve ogretımi kalıpıaştr.r > CIMI Arf dıyor k < Unıversite ogretımi sorulor ve 'Blmlyorum'larla dolu blr öğretlmdır» Ne guzel bır tanımlama değıl m ı ' Emckli tlköğretlm tSTANBUL Oğretmen Hafta sı ve gerçek 24 kasım 1981 ile onu ızleven bırkaç gün bız ögretmenler içm ayncahklı ve ozel gunler oldu. Adımıza dtlzenlenen torenler, kutlamalar, «derm bır sajgıyı ve mınnet borcuna» içeren ovgü dolu sözler, sunulan armaganlar vs Dııvgulanmamak elde değıldı Doğrıısu önce şaşırmış, sonra sevınmış ve hatta onur duymustuk Ancak tüm bu duvgulanımlar, sonunda bir umut knstalme donüşerek dvlece kaldi Dıler'Z kı yanılmış oTaîım Sovlenenler eerçekleştmlsın de bız utanalım Şu son yıllarla daha da geçmişe uzanan bır zaman aralığında, tonlumumuzun en çok yerılen, horlanan, baskı goren kesimlerinden bırinı de oğret menler oluşturdu Sanki ber türlU olumsuzlugun, bunalımm baş mıman onlardı Gün geç miyordu kı resmi bülten ve açıklamalarda azarlayan, kmayan ve hatta uyaran sozler bulunmasın Kuşkusuz bu suçlamalann buyük bır kısmı yers'zdi, gereksizdı öğretmenlıgt sureklı, zedelevıp gozden duşuruyordu Zaten toplumun hpr turlvi katmda oğretmenın doğal horlanışına yolaçan ekonomılc gücsüzlük ve zayrflık olgusu olanca sıddeti ıle sürerken, uvgulanan fulı baskı ve kıyımlar da tüm bımlara tuz biber eki vordu Kısaca sovlemek geretarse son on vıllann hüfcüm'1t len toplumun bu ozvenlı, ıdea Ust evlâtlarına hıç de gerektıği gıbı da\Tanamadılar Derken bırdenbıre oğretmen ler gunu ya da haftası Toren ler, kutlamalar. Bu noktada değişen neydı? Aslında yasam bır değısim ve geUsun. Kuşku suz değışıp gelışen bır şey var dı Hepimızin coşkuyla yaşadığı gıbı, bu vılıi otekı yıllara go re «ülu Önder Ataturk'ün 100 Doğum Yıh» olması Bövlece Ataturkii \e Ataturkçüluk'U özünden kavravıp yaşama se çırme çaba ve etklnlıklennın bılınçle başlatılıp yürütülmekte o'ması Işte gehsen ve gelıştın len olgu da budur Atatürk toplumlan geno kuşaklar aracılığıyla oluşturup blçımlendırecek ıleri bır uvgarlık ve kul;ür duzeyıne ulaştırma da etkın aracm eğıtim dolayısıyla eğıtim emekçıleri, yani öğretmenler olduğunu kesmlikle bılıyordu Eu nedenle «sosyal yaşamsn gereksmmeleriyle çağın gereklerine uygun» bilımsel bır eğıtim sısteminın lmnılup yerleştırilmesl İçm en büylik görev ve sorumlulugun ögretmenlere dUştügünü vurguladı. Ona gbre (bir ulusun sa vaş alanlannda kazandığı par lak zaferler (kültür ordı^u) nun zaferleri lle bütünleşırse ancak kahcı ve geçerli sonuç lar verebılirndi. «Cumhuriyet düşüncesı, bılglsl ve bedeni güçlü yüksek koruyucular ıs ter » îşte bu gercekçi düsünüş ve yaklaçımla Atamız yenl Turkiye ıçln yeni Ejjltim seferberllğinl başlatırken elıne tebeşiri alıp karatahtanın başına geçtı, ulusa ve ozverih oğ retmenlenne «Basogretmenlık» yaptı, ılk geçerli bılçılerl (yenı Abece) oğrettı. Bu zorunlu işe glnşırken ise öfretmenlere av nca şovle seslenı>orau «Ben ve sarsılmaz WT inanla tUm erkadaşlanm sizl Izleveceğız \e sizın karşılasacagınız engellen kaldıracağız » Oysa At3'nın kendi dönemın den sonrakı vıllarda vola çıkan engellerln kaldınlması blr yana, yukanda da sözünü ettiğimiz gibl, mesleğln doğal ve saglıldı ortam da yok oldu Içınde bulundugumuz bu yılın Atatürk vılı olması ve büyük önderln öğretmenligln değer ve onemini sımgeleyen «BaşoŞretmenliği» nedeniyle ög retmen gerçegı yemden gündeme gelmış oldu. Gerçı tören ve toplantılarda «Ögretmenligin önem ve kutsaluğı» Ue ügüi par lak sovut sozlenn yanı sıra öfretmenın içinde bulundugu jrüc lüklerin hızla ortadan kaldınlacağına degsçın umudu pekistlrip au' enp don ıştürpcek acıklarra lar yapılmadı defıj. Ama somut laşna«nı bekliyoruz Gerçek kutlama oğretmenin mesleksel, sosval, her türlü sonmuna çozum getırmekle kanıtlanabılır Öğretmemn vaçam duzeyı de uygar ınsana yakışır b»r bıçımde vukseltilmehdır de nz Ancak biyle bir ortamda Atarürk'ün oneördüğü gercek efitımcv ve eğıtımı bıçımlend'rmpk mumİP" OIUT kanısındayız. Sâra Hfidaverdi ( Cumhuriyet i93*ıiga*ı J 8 ARALJK 1931 MİSAFİRLEREVIİZ GİTTILER Muhterem mlsatlrlmlz Bulgar Başvekili M. Musanof ile beraberindekiler dün akşam şehrimizden ay nlmışlardır. Sabahlevm saat onda M Musancrf ve beraberindekıler Taksim'dekı Cumhu rıvst abıdesını zıvaret eös rek gayet zarif bir çelenk koymuslardır M Musanof Gazı Hazretlerinin abidedekı he5rkellenm yanmda kıiere gostereıek şunlan soylemışlerdır «Inkılap ' e venı Türkive'nın çok canlı bir ifadesidir» Abidevl ziyaretten sonra otomobillerle Ayasofva Sultanahmet S'iievmanive camılen, Darulfunun bma sı zıyaret edılmış bundan sonra Karjalıçarşı'ya gıdılmı>:tir Misafır'enmız öğ leden sonra Topkam Sara vı ıçmde o^sıtli kısımlan zıyaret ethkten sonra akşam saat beşbuçukta Sir kecı ıstasvonuna gelmı« lerdır Kendilsnne avnlan mı su>:ı vasona bmmeden on ce muhabmmıze sunlan soylemıslerdır « Çok mutehassıs ve memr'ipjm Heoin'zi Sofva'da bekl \oruz Korkuvoruz kı sıze kafı derecpde mukabele edemHecegız Fakat orada da bırası Bİb' çn> samımı çarpan kalp ler var » Televizyon yayınlan ve okuma yazma kursfarı Bu ayın 3"unde Cumhunyefm 10 Eayfasında «TV'de Okuma Yazma Kursları ertelendı» başlığı altında bır haber vayınlandı Gerçek olduğu kuş kusuz gorulen bu tutum kar şısında, konu ile ıteılı bazı husaslan, bu vesıle ıle, gczden geçırmek yennde olur sanıyo mz. Aslında, başlansrıçtan beri bazı, deiTeler dı^mda TV ya ytnlannın Turk topiumuna bek lendığı ve ge'ektıgı kadar yarar sağladığı soylenemez Te levızyon gıbı olağanustu bır aracı, hem enerjı açısmdan hem de insan gucü ve zaman bakımından su gıbi harcadıgı mız bır gerçektır Teîevızyonu gunün ve yas^mın Koşulları ı çınde TUrkıyemız içm bırıncı derecede bır haber ve eğıtim a raeı olarak kaoul etmek zorun lugu vardır tkmcı aşamada ıse, sanat degeri üstun olan prosçramıara yer veri'melıdir Halkı guldürup eglendlren ya yınlar, aslında bir kaç saat hoşca vakıt geçirmekten ılen bır şey kazanaırmaz. Halkımı zı gerçekten guldurmek ve mut luluğunıj sağlamak ısnyorsak hıç duraıîlamadan onu, en kü çuğünden en yaşlısma kadar uygar uluslann sevıyesine yuk seltecek, bılgısinl gorgusünu kultürünU arttıracak yayınlara onem vermehyiz Bunu vapar ken de, sabanın altısında u>an mM durunıunda kalan vatan dasla^ımın, gecenin üen saat lerme kadar te!evi7\on karşısm du 'bırakmpmalıyız TJ\kusunu gereken saat süresınce alama \in bır ınsandan ertesi gun \enmlı b j çahsma beKlenemez Telev'zjon'dan hafıl prosram lar ve oncelıkle h"r türİJ snru r nu be aberınde şetıren reklam yayuiAn kalkar soor gö^terı len gol sahnelenrın tekrarı bır yana ozetle \erüır Ya yınlar. Basbakanlığın onenle nne uyularak, enerıı rpsarrufu doıayısıyle hatla daha da kı saltılır Seyırd, hangi düzeyae olursa olsun, bır ünıversvte ogrencısı kabul eculerek ona, \urr haberlerı ve dıs haberlerle bırlıkte her konjdaki olu• ım arın en degerlısı sunulur s Ve bu araaa Eerektıgı blçude tasaltılan proeramlara, Okuma Yazma kursları da mutlaka pklonmek <=uretıvVe yayın icra edılır Odamızcfa ıkı ampulden blri ni sondurdügumüz, soîramızda ııcı tabaktan bırine ver vermedığınuz bır ortamda televız von S2atlennı ısraf etmeve ve hele butun guçmklere karşın, kirşı konulmiz bır kararlılık la u>giı!anma\a tsaslanan Oku ma Yazma seferberlıgının hı 7in kesmeve hıq hakkımız yoktur Bı^'m halka hız^ıet tcin, too lumun h z'a gehşTicsım saŞ'a mak ıçın halka donuk yayıa lardan anladığımi7 da bııdur l ONVT ETttER BUHRAN VERGİSİ AVK.4R K Burhan vergismın avukatlara doî torlara eczacılara ve bı gıbı serbest meslek erba bına uyeulanması ıçın bır Droıe hazırlanmaktadır Bu Droıenın ırat vergisı tasanî'idan once Meclıse eonderılmesı ıhtımalı var dır NOT Gecen haftckl yazımda Nobel Edebiyat ödülunü kazcnmıslardan Gabrıela Mıstraal'den soz ederken «Arıontınlı» kadın ozan demışım yanılgıyla Tıtu bır okur olan sayın Prof Muvaffok Seyhan •t.'sfonla uyardı «O ozan Ar|antınlı değıl, Şılıhdır x Duzeltır, sayın Şeyhan'a teşekkur ederım. ÇOK 400 TEL ACEIE Cumhunyel Sahibl: Cumnunvet Matbaacıiii' ve Gazetecıhk T A Ş adına . Genel Yavın Mtiduru CEM\L Muessese MüdUrtı EMÎNE Yazı Işlen Vîudüri) Basan ve Yavan . Cumhurvst MatftaacıHk ve lılt T A S Cafia oâlu Turkocasn Cati W*1 Po«'a Kutusu: 24b IST/VNBl L T n • aı <7 U * » • • • B ÜR O L H R• 4NK4RA Konur bOkaK 24<4 YENtSEHtR Tel 17 SR 2S H SR bh löare 18 S5 % tZMtR • Hal r Ziva Bıılvin N'o hh Kat 3 Tel 2T 47 IN U 12 M) c AD*N* AtanırH raddP ı P T » Hava Kurumu ts Hanı Kat 2 No H Tel 11 S"îo 19 731 Günc» r A K v 1 M 8 \R\UH l^K) ö»ip U Yatsı 191<> ton salca aranıyor 66 72 9C RAHAT BİR İŞİhiZ OLSUN , İSTER MİSİNİZ? ELEMAN • Lıse rnezunu bayan sekrete' aranıyor Ucret dolgundur 66 72 90 • Nufus cüzdonımı llkokul dıplomanıı kaybettım Hükym suzdur Yusuf MOR # 'Vafus hu^yet cuzdanımı kaybettım Hukumsuzdür AU Ihsan YOLSAL tmsak 6 27 mı ım 1~41