Katalog

17 KASIM 1981 EKONOMİ Cumhuriyet 5 GÜNÜN AYNASI Özel kesime 79 milyar kredi ANKARA (ANKA) Kasım ayının ilk haftası ıçinde, Merkez Bankası"nca 6zel kesime bankalar aracılıgîyla 11556 müyon lıra Uı tarında yenı kredı açıldı Bu kredılenn 6,5 mılyar lıralık bolumü tanm seietlen, 2 6 mılyar lıralık bölümii tahvıl avans'an, 2 3 mıl yar liralık bolümü orta vadeli sınaı kredıler olarak ve nldi. özel kesime yıTbaşıııdan bu yana sağlanan kredıler ıse bu artışla bırlıkte 79 mll yar lıraya ulaştı Bankalar kesimı kredılenndeki artış oranı vuzde 53 4'u buluyor. 1980 yılının eş donemınde ıse ozel kesım bankalar aracıhŞrvla 62,1 mılyar lıralık kredı kullandı, kredılerdeki artıs oranı ıse vüzde 82,1 olarak gerçeldeştı. EKONOMİDE DIE kira ve konut giderleri anketini başiattı "Hayat pahalılığının başlıca unsuru, kira ve konut giderleri, ANKARA (ANKA) Turldye'de «ortalama» konut ve kira gıderlennı tesbıt etmek, her yıl hızla vukselerek ozellıkle buyuk kentlerde «astronomik» olçulere varan kıra artış oranlannı behrlemek uzere ük kez kapsamlı bır çaiışmaya başlanıyor. Devlet îstatistık Enstıtüsu tarafından başlatılan çaiışmaya çöre, Ttırkiye'mn 5 buyuk ilinden gelen anket sonuçlan değer'endırilerek, ozellıkle sabıt gehrlılenn artık karşılayamaz haie geldıklerı konut ve kıra gıderleruiin tesbıtı saglanacak Bdylece 1972 yılından bu yana de*ışmedı£ı varsavılan konut ve kıra rderler nın ulaştıgı rakamlar tuketıcı endekslenne yansıtılacaK Ankar ra, istanbul Izmır, Adana ve Samsun ıllennde başlatılan anket.n sonuçlan almdığmda ko nut ve kıra gıde r lerrm genel haîeamalar ıçen^'idekı yen d° «'.'••anmış olarak KtRM \R PAHALILIK UNSURU Devlet îstatistık Enstıtusü Baskanı Nıhat Guner, konut ve tara gıderlennın saptanması amacıyla bas'atılan anket çalıeması hakkında ANXA mıı hab r n e bilçri venrkpn, «Klra ve konnt eiderlerinin, havat pahalüığma ftki eden en önetn 11 unsur haline ıteldifini» sovledı. Nıhat Guner, ba alanda duyulan boşluk uzenne, Devlet Îstatistık Enst'tusu olarak 5 buyuk ılde deneme calışma lanna başladıklannı, m82 vılından itibaren yurt dıb^ytnde kıra ve konut gıderlennın tesbıtıne gıdeceklennı bıldırdı Devlet îstatistık Enstıtusü Başkanı Guner, «*nket calışması İle konut ve kira çidcrlerinin. tukeüri fivat endekslerine vansıtılması için, Rtnel har camalar Içindekl yerlerinln lesbit edJlece^ini» kavdederek şoyle dedi «G«nel harcamalar tcinde ko nutun \e kîralann oranı eittık çe biıyük ver tutuvor. Biz, bn oranı teshtt etmek istivoruz. Bu çalışmanuzla komıt ve kira sonınnna ışık tııtacağimızı sanıvorunı. Fivat endeksleri en önemli sosvo eknnomik föstcr gelerdir. Enflasvon hızuıı ve nayat pahalılığını en iyi yansıtan verilerdlr. Havat pahalıbğına etki eden en önemli gider ise. artık konut pderleri ve kiralardır. Bu çalışmamızla kira ve konut sorununu çözumlemekle gorevli otoritelere de istatistik veri hazırlanmış olacaktır. BıUyorsunuz, Yarçıtav"ııı aldısı bir karar var, her yıl için en cok vfizde 30 Mra artrsı orcoruvor. Anket sonuçlan, kira bedellerinın santanmasına vnnelik bu tür \ar?ıtav kararlanna da ısık tutacaktır. Devlet îstatistık Enstıtusü Baskanı Nıhat Guner, anket kapsamına gi^en ıllerde, hane halkına yoneltılen sorular hakkjıda Ş J bfarıjT verdı «önceükle, hane reisinin işi ve gelir durumunu soruyoruz. Göç edip etmediçinl beUrlemek amacıvla, oturdnfn semti nicin seçtiçinl öerenlyoruz. Ödemekte oldu£a kira miktannı soruyoruz. En son ne ı» man kirayı artırdığım, öçrenerek kira deçisikliçini teshit ediyoruz. Oturduğu evin niteliklerini ve çevresel özelliklerini beb'rleven somlarla da, sos vo ekonomik vapılan birbirinden farklı bfllçelerde, kira değişkenliğinl belirllvoruz. Bövlece semtlere ve bina özelliklerine (före, blr kira standardına gitmek tnıimkun olacak. Aynca, orarulan hanenin, varsa kapıcı ve rakıt masraflannı belirliyoruz. Eçer, ankete cevap veren ev sahibl ise. evini kac liraya kirava verme vi düşünürdu. dive sorarak 1 zafi Mravı tesbit edivoruz. Ev sahibi olman düsunüvor musunuz dıve sorarak da, konut ihtiyacına ilişkin bir rakam ortav a çıkarmavı amaclıvoDevl^t îstanstık EnstıtüsÜnde •\'U'ünnmek+e olan tara ve konut eıderiertne ıhşkın anket çalışmalanmn sonuclannın onumuzdekı ay alınacaeı daha sonra bır deöerlendırme vanı larak anketm 1982 vılından ı'ıbaren vurt d'.ızevınde laştınlacağı belirtildı. YORUM Yalçın DÖĞAN Usta Bürokratın Ölümü eçen yılın mart ayında Paris'teydi Turkiye OECD varciımı almak içm bılınen toplantıya kar tılmış, daha sonra da 16 uUernn kendı aralannda vereceklen karan beklemek uzere toplantının yapıldığı «La Muettc şatosunun kondorlanna çıkmıştı Turkıye den dönemın Başbakanlık Musteşan ve DPT Musteşar Vekılı, Mer^ez Bankası yetLulerı, Mahve uzmanları, gazetecıler ve Dir de Turkiye'nın OECD katındakı Buyukelçısı Memduh Aytur ulkelenn kararlanm kondorda beklerken, haber geldı OECD ulkelen ekonomik yarOımı ertelıyorlar ve yardıma ıhşkın açıklamayı daha ilerl bır tarıhe bırakıyorlardı Turkıye bır başka odaya davet edıldı. Durum orada resmen bildınlecektı Kondorda bızler hep bırlıkte odaya dogru yürurken, bırden onumuz kesıldı OECD'nın uzmanlan •kapıda beklememız gerektıgım, ulkelenn ortah bıldmyı henuz hazırlama dıklarınf belırrtı ve gıremezsımz* dedı Herkes bır an saşırdı ve duraJdadı •Memauh Be\ • tepkıaını ıİK gosteren kışıydı *Çekıl oradan, sen kım oluyorsun da, Turk heyetını durduruyorsun ..» Aslmda 'Memduh Bey»ın tepkısı çok daha koklü nedenlere dayanıyordu Turkıye nın her yü OECD kapısına dıkılıp para ıstemesme, her toplantıda boynunu egmesıne, para ıstedıgi ıçın de karşıdakı ınsanlann sankı «her jeyı yapmaRta Uendılennı hakh gormelerıie* uzanıyordu .. Ozü çok daha dennlere men bır tepla Ekonomik bağımsızııgın adım adım kaptınlmasına ve bunun sıyasal sonuçlanna katlanmak zorunda kalınışına bır tepkl ıdı Çünku, kendısı yıılar yılı ustlendığı gorevler açısmdan boylesı olaylara tanık olmuş ve her yerde Turkıye nın kışıhgıni savunmasına büerek, kendı oz kışılısmı de buna eklemesını bılmıştı. 'Memduh Bey ıle aramızdakı yaş farkı nerdeyse yan yanya. Ama, gazetecıhğın getırdığı koşullarla kendısıyle tanışmak ve bu >aş farkını sılerek bırbınraın seyrek de gorsek, kendısıne saygıjla jaklasmak ve sohbet etmek kolay bulunur zevk degıldı Engın bır deneyın damgaladıgı sozlen ve davTanışlan her karşılaşmada, bılmedıklenna bır yana bırakın ınsana bıldıklennı de yenıden duşundururdu Memduh Aytur un olumu bır dost yıtırmenın getırdığı acının çok ötesınde, «burofenosıden bır çınarın devnlmesıdır • Sayısı ve onurlu orn&klen artık çok az kalan burokrasının .. 1945 lerden bu yana 'Memduh Bey Turk ekonomik tanhınde sayısız olayın tanıgı olmuştur. Yaşadıgı donemlerde kanzmasının dorugundakı sıyasılerle bırlıkte çalışmış, ancak her yerı tıtreten sıyasüer 'Memduh Beyın ınatçı kışıhğı karşısmaa, genlemek zorunda kalmışlardır Çunku ınatçüıguıın kokunu öyle boş kışılık gostenlerıne ya da anıamsız polemıklere degü, Turkıye nın ekonomik bagımsızlıgına gıden yolun ınancma ozdeş kılmıştır Duşuncelenru yaşadıgı donemlenn 'kahramanları* karşısnıda gozunu kırpmadan savunma onurunu gostennış ve asla odün \ermeye yanasmaniiştır. Inanmadıgı bır düjjunceyı ya da emrı ona Kunse uygulatamamış, çeşıtlı donemlerde bakanlar onunla çekıne çekıne konuşabılmışlerdır. DPT'yı DPT yapan zaten onun bu özellıkleridir. Yabancı sermaye ıle ılgılı kararlar DPT'nın sorumluluguna venlmce. DPT Musteşarı olarak yabancı sermaye uzmanlarının 'telefonsuz ve afışe olmayan bır odada oturmalarım* emretmıştı Bugun ıçın çok katı olduğunu duşunebılecegınız bu Ujgulama, bır kuruma toplum ıçınde yennı kazandırmış, olanlamanın merdıvenlennden çıkarken msan DPT'ye getırdıklen onerınjn yermde olup olmadıgını yenıden gozden geçırmek zorunda kalmıştır. îkınci ve uçüncü beş yılîık planlar onun damg»smı taşır Hıç de sol duşunceler taşımayan 'Memduh Bey^ hazırladıgı her ıkı planda da 'Siyasal ve sosyal çalkantılara ve bunalımlara düşmeden sıstemın akılcı ışlemesını» ıstemışür Ama, olaylar planın önşördügü çızgınin çok dışına taşınca, kendısi yıne de yetkılennı sonuna kadar kullanmıştır. (Arkası 9 Sayfada) e Dünya Bankası heyeti geldi ANKARA, (ANKA) Üç kışıden oluşan blr Dünya Bankası Heyeti, Luleburgaz gaa yataklanyla Batı Raman da ıncelemelerde bulunmak uzere dun Istanoul'a geldı Heyet, bu sabah Luleourgaz'a gıderek dogal gaz uretım sahalannı gezecek. Dunya Bankası Heyeti, Luleburgaz yakınlarında ve yeraltmda sıkışmıs darumda bulunan ve çıkanlması ıçın çaUşmalar yapılan «Hamitabad» doğal gaz bolgesmde incelemelerde bulunacak TPAO bu bolgedekı sıkışmıs durumdaki doğal gazı çıkarmak ıçın ozel bır operasyon duze^lpdı «Datlatma Operasvonu» adı venlen pro]e uvgulanırken doŞal gazın bulunduğu bolge\e asıt veva kımyasal maddeler enjekte edılerek gazın yeryuzune çıkanlması sağlanacak. 1980in ilk yarısında biten sözlesme icin TÜRKSAN m GeneS Kurulu İSTANBUL (UBA) Turk san Otomotıv Sanayı ve Tıcaret A Ş 'nın Olağanüstü Genel Kurulu bugun Istanbul'da toplanıyor. Şırketın Şışlıdeki merkezınde saat 16 00'da başlayacak olan Olağanüs tü Genel Kurul toplantısında şırket sermayesmm 200 mılyon lıraya çıkartılması konusu goruşulecek. YKK % 80'itı altında zam öngördü ANItiıRA (Cumhnriyet Bürosu) Yuksek Hakem Kurulu toplu sozlesmesı 1980 yı'mın ilk yarısmda sona eren bır ışyerınde ucret zammını yuzde 80 ın altında tuttu. Kurul aynı ışyennde once^ı sozleşmede olmamasma karşın yakacak ve aıle yardımı venlmesme karar verdi. Sumerbank'ın Gemlık'tekı Sun'i Ipek ve Vıskos Mamullerı Sanayiı Muessesesinde top lu ış sozlesmesıni yenıden yururluğe koyan Yuksek Hakem Kurulu kendı ıİKe kararlanna ters dusen hLUîumler getırdı. 530 dolayında ışçının çalıştığı ışyennde Turk Iş'e baglı Petrol İş Sendıkasmca ımzalanan eski toplu ış sozlesmesı 1 3 1980 tanhınde sona ermıştı. Bılındıgı gıbı, Yuksek Hakem Kurulu, 1980 yılında suresı sona eren toplu ış sozleşmelen için bemmsedıği yuz de 80 zam oranuu daha sonra yılın ıkmci yansında sona erenler içm duşurmüş, yalnızca ilk yansında sona erenler ıçın uvgulamava başlamıştı Ancak Kurul'un bu ilke kara rına karşın soz konusu ışyerınde yenılenen sozleşmede 1980 yılı içm getınlen zam oranı yüzde 80'ın altında oldu. Bu ışyerı ıçın zammı yuzdelı olarak getırmeyen kurul ışçıle rin saat ücretlenne ortalama 30 lıra zam yaptı Eskı ucretın brüt 10 bin lıranm altuıda olamayacEçı dlkkate alındıgında ucretlere yapılan zam en fazla jiızde 70 dolayında oluyor. Kurul ikmcı yıl zammını da saat ücretlenne 1718 lıra düzeyınde tuttu Bu da 1981 yılı ıçın belirlenen yuzde 10 artı 3000 duzeyındekı zamdan da ha gende kalıyor Yuksek Hakem Kurulu, Gem lik Sun'ı tpek ve Vıskoz Mamulleri Sanayi Muessesesinde ücret zamlarmı kendı ılkelennin gensınde tutarkeıı buna karşılık yıne kendı ılkelenyle çelışen bıçımde ışçılere yakacak ve aıle yardımı verilmesıni hükme bağladı Oysa bu ışyennde daha once imzalanmış olan toplu ış sozleşmesmde ya kacak ve aile yardımı verılmeslne ilişkin herhangi bır madde yer aünamıştı Yuksek Hakem Kurulu daha oncefci çalış malannda yakacak yardımı ve aıle yardımı gıbı sosyal yardımı olmayan işyerlennde «eskl sozleşmede olmadığı» gerekçesıyle bu tür zamlar getırmeyı reddetmişti. Kurul yine eskl sozleşmede olmamasma karşın ışçılere vıl da bT kez olmak üzere 5000 lı ralık gıyım yardımı çe'sı ierıl mesını de kararlaştırdı Yuksek Hakem Kurulu'nun Gemlık tekı Sumerbank ışyen ıçın şetırdığı yakacak yardımı bınn cı yıl ıçın aj'da 1700 brut, ıkın cı yıl ıçın 2500 brut, aıle yar dımı da eşı çalışmayan evlı ışçıler için ayda 800 lıra brut o'arak belirlendi Kamu yatınm projeleri ANKARA (THA) 1981 yılında tamamlanması planlanan 3 bın 907 kamu yatınm proıesınde hazıran ayı sonu ıtibarıyle yuzde 31 oranında nakdı, yuzde 25 oranında da fızikı gercekleşme sağlandı. 1981 yılı yotırım programında, toplam 3 bın 58 proıeye yer verıldi Bu projelerın yuzde 48 4'unü oluşturan 3 bın 907 adedının 1981 yılı ıçınde tamamlanması ongoruioü. Yuzde 12 1'ını tarım, yuzde 3,8'ınl madencilık. yuz de 10 7'sini ımalat, yüzde 13 5'ını enerjl, yüzde 5 2'sını ulaştırma, yuzde 2 8'ını turızm, yuzde 5 1'ıni konut yuzde 28 7sını eğıtım yüzde 4.1'ınl sağlık ve yuzde 14'ünu dığer sektörlerdekl proıelerın oluşturduğu toplom 3 bın 97 pro|e ıçın 1981 yılı programından 238 mılyar 707 mılyon lıra odenek oyrıldı. 1. Boğaziçi Moda Festivaline tepkiler Tüccarlar: ÂSdatıldsk, yaboncı ahcılar geimedi Hüseyin AVUC tstanbul Haber ServM 1. Boğaziçi Moda Festivaline katılan firma sahıplerı, auzenlecuklen basın toplantısında, orşanızasyon bozukluğu nedenı ıle, fuarın ülke ekonomısine katkıda bulunmadıgmı belırttıler Yaklaşık 120 ıırmanın kahldıgı 1 Boğazıçi Moda Fuannda LCC adlı fırmanın ılgısızligı nedenı •'le hıçbır yabancı alıcının bulunmadığını da behrten konuşmacılar, «Bız tüccarlar aldatılmış, devlet de buna alet edilmiştlr» dedıler. Bir süreden berl îstanbul Hılton Otelı Balo Salonunda suren 1 Boğaziçi Moda Fuannda Î982 jilı kıs modası gıysılennin sergılendığını one suren fırma yetkılileri, «LCC tarafından yönetilen organlzasvonun bozukluğu, bir mankenin ters pantolon çiyerek podyuma çıkmasıyia da kanıtlanabilir> dedıler. Amaçlannın dışa satım yapmak olduğunu ve bu şartlarda fu ara katıldıklannı da one suren fırma vetkılıleıi, festıval suresınce fuann b'r şov ha\ası ıçensmde geçtıgını, kendılennın yakîasık 500'er bın lıra harcamalarıra karşın, LCC'nin 30 ıla 50 mılyon arasında kâr vaptığnu soyledıler LCC YETKİLILERI NE DhOR Ğ>te yandan LCC yetkılılen, Fuara katılan fırmalarm ihracat yapamadıAlarını, ve ıhracatm ne cldugunu bümedıidennı one surdu 1 Boğaziçi Moda Fuan yetkılılennden Aysan Akersın bır soru uzenne «Katılan fırmalar ıhrreatın ne oldııjunu bilraeılerse kabahat bizde mi? Neyndş efendim bir raanken pantolonu ters s i v n l î Ş D U sorun desildir» dedı Kuçumsenmeyecek olçude ihracat vapıldıgmı da öne süren Akersın, «önıımde ••bunlann belgeleri var ve bu belrelerde LCCye teşekkur edilivor» se<lınde konuş'u önceVı gan TRT de >avqnla nan 10 mılj on dolarlık ıhraca* konusu ıçın «Vsı!sı7dın> d ven fırma yetkılılen ıse, «Bizler bovle bir ihracatta bulunmadık TRT' ve bu haberleri kim verdi? Açtığ'mız sergilere tek bir yabancı fırma istirak ctmedi» seklınde konuştular Aynı fırma yetkılılsn LCC'nın ilsihlennı kamuovuna as'lsız haber vermekle suclavarak, «Bu eıbi fuarlara va devlet el atsm ya da bovle bir çirişimde bulunulmasın» dedıler. Devlef tahvillerinin sctısı ANKARA (ANKA) Maliye Bakanlığı'nca çıkanlan yüzde 34 net faızli ve bır yıl vsdelı devlet tahvıllerının satışma dun başlandı. Paızl üçer aylık kuponlarla odenen bu devlet tahvıllennın satışı 27 kasım tarıhlne kadar surecek. Soz konusu tahvlller, bundan sonra her ay belırlenecek tarıhler arasında Merkez Bankası ve Ziraat Barkası şubelerinde satışa hazır bulunacak Hazıne'ce çıkartılan yüzde 30 net faız11 ve 3 ay vadeli Hazine bonolan da her gün Merkez Bankası ve Ziraat Bankası su belerinde satılıyor. SEKA'nın bağlantı koşullan İSTANBUL, (UBA) SEKA'nın defter üretıcısı ve sanoy cl fi"naların kapasıte raporlarında belırt len 60 ve 75 gramlık î hamur kâğıtlar ıcın 1982 yılında yapccağı bcğlantının tâbı. olacağı koşullar bellı oldu Turkıye Selüloz ve KâğV Fabnkaları Işletmesı Genel Mudurluğu nün konuya lışkın acıklamasında, bağlantı talep eden fırmalarn koşullar teyıt ettıklerını ifaae eden bır yazıyla bağlantı yapmak ıstedıklerl 1 hamur kâğıdın ebadını gramaıını ve mıktarını 20 kasım cuma günü çalışma saatl bıtımme değın SEKA Gene Mudurluğünde bulunacak şekılde bıldırmelerl v* en son tarıhli kapasıte raporlarının bir fotokoplsınl de göndermış olmaları gerektığı bıldırildl Boğlantı yapacok f rmanın ayrıca, bağlantı konusu kâğıt ıhtıyacının bugunku batış tutarı üzerınden yuzde 10 peşınatını da en geç 15 aralık 1981 günu calışma saatı bıtımıne değın yatırmış olmaları gerektığı kaydedıldı İTO seçimlerini Nuh Kusculu'nun listesi kazandı Ekonomi Serrisi istanbul Tıcaret Odası (ÎTO> Mechsı dun toplandı Yapılan seçım sonunda Nuh Kuşçulu'nun lıstesı yenı Yonetım Kurulu uyelıklerinl kazandılar. ÎTO Meclıs BaskanlıÇı"na yenıden Refık Sunol, BaskanvetalllÇıne de vıne Can Kulaksızoeiu seçildlleT. îstanbul Valı Muavinı Pazıl Yöney'ın açış konusmasından sonra lkl lısteyle prilen secım lert Nuh Kuşçulu'nun listesi (bır kışı haricl kazandı DiSer lısteden ise Nazmi Akm Yonetım Kuruluna girdı Yapılan seçımlerden sonra yeni tTO Ybnetim Kurulu şu ısımlerden olusuyor: «Nuh Kuççulu, Yaşar Ünal, Dündar Ucar Fıkret Alptekın, E. Yalım Erez, Zıhnı Kalsm, Ahmet TJlucay, Hasan Pabuççuoglu, Enver Taviloğlu. Cavıt Kurdoğlu ve Nazmi Akuı.» İş Bankası hisse senefleri ANKARA, (ANKA) Ttirkıye Iş Benkası kurucu hisse senetlerınde son haltalarda başlayan değer kazanımı devam edıyor. Serpa'dan alınan bılgıye gore îş Bankası kurucu hisseleri geçen hafta içinde de 50 bin lıra değer kazanarak 350 bin llraya yuk seldi. Bu arada, Meban'ın portfoyünde bulunan Türldye İş Bankası hisse senetleri ıse 13 bın liralık artışla 45 bın liradan işlem görmeye başladı. Meban'a göre, îş Bankası dışında 12 kurulusun daha hisse senetleri fıyatlannda değer değışıklıgı gonıldü. Polvlen'ın hisse senetleri 400 lıra, Turk Şıse Cam ile Rabak'ın 300'er lira Komma Tanm ıle Plastıfay'ın 200 'er lıra, tzocam"ın 150 lıra, ENKA'nm 100 lira, Mensucat Santral'ın 50 lira değer kazandı Hektaş'ın hisse senetleri 200 l<ra deger vittrirken, Gubre Pabrıkalan, Kordsa ve Unıroyal'in hisse senetleri de 100'er lıra deger kaybettl. 13 Zengın bır bılgı birıklmlne sahıp olduğu anlaşılan Asılcelık Genel Mudurü Tez can Yaramancı, kendı fırmasının ıhracatıyla ılgılı bıl gı verırken, konuyu Turkıye boyutunda irdellyor SORU Vasıfiı çelık ureten Asilçelık, herhalde ihracata donuk bir kuruluş değil. Iç piyasadaki durgunluk, siz! hangi ölçüde yoneitti ıhracata? YANIT Asilçelık kuruluncaya kadar Turkıye de vasıfiı çellği Ithal zorunluluğu vardı 400 mllyon dolarlık blr yatırımı olan Asılcelığın kuruluş gayesl Ithal Ikamesl sağiamaktı. Yaptığımız hesaplara gore ekonomlmizln tam kapasıteyle calışması halınde ureteceği mız vasıfiı cellk devlete yılda 125 milyon dolarlık dovız tasarrufu sağlayacaktı. 1977'den İtibaren yaşanan sorunlu yılların ardından 1980'de yenl ekonomik model benlmsendi ve 180 derece ters donülerek bu kez her şey İhracat İçin dendi. Blz başlangıçta Ihracatı sembolık olarak düşünmüş tOk. Şlmdi mecburiyet oldu. Bu arada elinde malı olup da Iç pıyasada satamayan herkes İhracat kapılannı zorlamaya başladı Ne var kl, Ihracat zaruretınden panık İçinde hareket edlp de, yanlışlar yapmamaya özen gösterllmell. Aksl halde şaş kın tüccara donerlz. Burada cok önemli blr oyırımın yapılması gereklr. Türkiye' den her şeyl her ne pahasına olursa olsun Ihraç etmek son derece yanlış ve tehlıkelıdır. Ihraç edılen ma lın, ekonomlmlzln üzerlnden dövlz yükönü alması, esas şart olmalıdır. Türkiye bir ekstremden dığer ekstreme kayılıyor ve onçe kl düzene göre yaptığınız hesapların bir anda gecerlillölnl yltlrdığlnl görüyorsunuz SORU Her şey İhracat Ilmacatcılarmiiz TAMER ASİL ÇELİK'İN İHRACATI • DOLAR DEĞERI: 1980'de 1,1 mılyon dolar 1981 de 4,5 mılyon (7 ayda) (yıl sonuna dek ıhracatı durdurduf 1982'de 7 0 mılyon (tahmın) • MAL TURLERİ: Vcsıflı çel'k • ALICI ÜLKELER: Batı Almanya Isvıcre Fransa, ltalya Mısır, Iran, Irak • BU YIL İLK KEZ İHRACAT YAPTIĞI ULKELER VAR MI? TEZCAN YARAMANCI «Turkrye'den her Mısır, Iran, Irak şeyi, her ne pahasına olursa olsun Ihraç etmek çok yanlış ve tehlikell.» Bugünkü döviz kurları Dövirin Cinsl 1 ABD Dolan 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılıni 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Pransız Frangı 1 Hollanda Florıni 1 îsveç Krorm 1 lsvıçre Prangı 100 îtalyan Lıretl 100 Japon Yenı 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dman 1 Norveç Kronu 1 Sterlın 1 Suudı Arabıstar Rıyah Dorlz Alış 127 70 14611 8.15 57.15 3 41 17.77 22 68 52 33 23 26 72 29 10 70 56 34 107 43 454.20 2180 246 08 37 35 Döviz EfektU EfektU Sabs Alıs Satcj 130 25 127 70 131.53 149 03 138 80 150 4» 8 31 815 8 39 58 29 57 15 58 86 348 324 3 51 1813 17.77 18 30 23.13 22 68 23 36 53 38 52.3J 53 90 23 73 23 26 23 96 73 74 72 29 74.46 10 91 1117 1102 57 47 53 52 58 03 109 58 102 06 110 65 463 28 43149 457.83 22 24 20 71 22 45 25100 246 08 253.46 38.10 35 48 38 47 Işçiyle isveren anlaşsa bile sözlesme iptal edilemeyecek ANKARA, (UBA) Yargıtay, toplu Iş sozleşmesmin yenılen mesl ve bozulmasıyla ilgıll ya sadaki düzenlemenın doğrudan doğruya kamu düzenıyle İlgıll olduğu, bu nedenle tarafların anlaşmalanyla toplu ış sözleşmesınln süresmden önce bozulamayacağına karar verdl. Yargıtoy 9 Hukuk Dalresı' n!n konuya ilışkln 1981 3 sayı lı kararında şöyle denildl: *Z75 sayılı toplu iş sözleşmesl grev ve lokavt kanununun 4. maddesl hukmüncs »su renln bitiminden bir av önco torernordan blrl sözle?mey| fes hettlğinl bıldirmezse, eskl söz leşme kendiliğinden blr yıl sure ile yentlenmiş sayılır. Top lu iş sözleşmesl belirli bir süre içinde yapılmışsa, taraflardan her birl sözleşmenln yurür luğe girmesinden başlayarak blr yılın geçmesinden sonra huküm ifade etmek uzere, üç ay önce blldlrmek şartıyla söz leşmeyi feshedebllir.» Sözleşmenln yenılenmesı ve feshi İle llglll huküm, buyunıcu netelikte bulunduğundan tarafların anlaşmaları suretiyle soz*eşme sinln süresinden önce bozula bileceğl düşuncesl benlmsenemez ve sözlesme sure sonuna kadar hukuki sonuçlannı doğurmakta devam edeceğınden karşılıklı feshe Itibar olunamaz. Di<Jer taraftan blr toplu iş sözleşmesi yururlukte iken cağn yapılıp yetki alınamayacağı da toplu Iş sözlesmes! hukukunun temeı kurallarından blridlr ı Âİtın gümüs fiyatlan Cumhuriyet Reşat Kutpsuz 22 Ayar B lezık Gumuş 16 Kasım 11981 11500 11 550 12 250 12 750 1 575 1 675 42 4150 13 Kasım'la fark 50 lıra arttı Fark yok 10 lıra arttı Fark yok Asüçelik Genel Müdürü Tezcan Yaramancı: İstanbul Telefon Başmüdürlüğünden 600 ADET TEK KİŞİLİK YATAK ÇARŞAFI SAT1N ALINACAKTIR Boşmudurluğumüz ıhtıyacı 600 adet tek kişllik yatak çarşafı kapalı teklıf almak suretıyle satın alınacaktır Bu ışe a t şartname ve nnuhurlu numune Gayrettepe Y Idız Posıa Caodesındekı Başmudurluğumuz Malzeme M j d ıru ğunden temın edılebıfır Istekli olanlann bu ışe aıt kapalı teklif mektuplarmı en geç 3 12 1981 perşembe gunu saat 1100 e kadar Malzeme Muclurluğune te/dı etmelen ilan olunur. (Basın 23463) 9157 "Teşviklerde döviz dengesine katkı dikkate alınmalı,, Içln dendikten sonra, Ithal ikameslne dayalı kuruJuşlarm kincı plana itilmesi kaçınılmaz olmuyor mu? YANIT Benım görüşüme göre devletın özel kuruljşlara sağladığı destek, bu kuruluşların ülkemlzin dovlz dengesine sağladıkla r, müsbet, ya do menfı katkıya paralel olmalıdır İhracat yapanlar bugün ucuz kredl, ucuz hammadde gıbl pek çok teşvıkten varorianıyorlar. Benzeri teşvıkler Ithal İkameslne dayalı kuruluşlara da sağlanmalı ve teşvıklerde temel çıkış nok tası, kuruluşların alt oldukları sektorun İfade ettığl onem ve dovız dengesıne et kısı jlmalı. SORU İhracata mecbur bırakılmamaiıydık, dedlnız. Mecbur kalarak yöneldiğiniz dış plyasada pazar bulmanız koloy oldu mu? Avrupa'da mı Ortadoğuda mı pazar aradımz? YANIT İlk kez gecsn vıl ıhracata başlodık ve sa dece Batı Avrupa'ya yöneldık. ileri b l r teknolojlye ıhtfyacı olan cok vasıfiı blr mal ürettığımlz içm kalıtemızi sınamak Istedik Batı Almanya, Fransa, lsvıçre ve italya'ya mal sattık Buralar da Krupp gıbl 100150 senelık fırmalarla rekabet ettık. Kalıte açısmdan hıç bır sıkâyet gelmedi Bu yıl ıse yukarıda değındlğim Batı Avrupa ülkelenne ek olarak Mısır, Iran ve Irak'a da ıhracat yaptık Gelecek yıl Ise naklıve ve fiyot avantaiını dıkkate alarak tamamen Ortadoğu'ya donece SORU Geçen yılkl v« bu yılkj ihracatınız ne kadar? Gelecek yıl icln ne tah min edıyorsunuz? YANIT Geçen yıl 1 mıl yon dolarlık ihracat yapmış tık. Bu yıl 4,5 mılyon dolarlık ihracat yaptık. Ancak bu rakam 1981 yılının ilk 7,5 ayiıia cıttır. Dış pıyasalarda da fıyat krızı var. Celık tıyatları devamlı düşüyor. Onun ıcın 15 Ağustostan ıtl baren ıhracatı durdurdum. f Ida 15 bın tonluk bır ıhra cat planlıyoruz. Fıyatlar nor malıne oturursa gelecek yıl 7 mılyon dolan buluruz. SORU Ihracatla llglll sorunlarınıza gelırsek,.. YANIT Turk ekonomlsı. bana gore Turk ınsanına layık değıl Gecmış donemlenn yonetım hatalarındcn dolayı bugunku duruma gelınmış Turk gınşımciSi iyi nıyetlı ve calışkandır Insanımızın potansıyelı ve bılgı bınkimı bugün goründüğünden daha zengındır. Ama mevzuat ve burok rasi insanımıza ayak uyduromıyor. Dünyada ıkı tür bü rokrasl felsefesi vardır. Fransız ihtılalınden sonra bu ülkede gelıştırilen bürok rasl felsefesi bütün Insanla rın kotü olduğu gorüşünden yola çıkar ve oyle zorluKiar getırelım kı ınsanlar kotülük yapamasıniar der. Buna tam karşı gorüşte olan ve en uc örneğını ABD de bu lan Anglo . Sakson bürokrasi felsefesıne gore ise bü tün Insanlar lyıdlr 100 kışl Içınde 3 kışi kotülük yapacak dıye 97 kışl cezalandırılamaz. Bız tabıl Fransa'nın gorüşünü benımsemışız Bana gore bugün Türkıye'n,n sırtındaki en büyük kam bur bürokrasıdır Turkıye'de pek çok temel hadısenın yenıden müzokere edıldıği ve ycsamanın pek cok kararlar aldıâı bu dcnemde bu rokrası konusu da günde me qetırıiTielı amelıyat ma sasına yotırılmalıdır GELECEK YAZI: Canckkale Seramik