Katalog

15 KASIM 1981 EKOMOlflf Cumhurlyet 5 başlıyor, p&raya \a dış paruya ihtıyacımız başlıyor Ayraca daha lyı yuştmak. ıstıyoı'salt btinun ıçın fla paraya ve dış par&ya ıhtfr yacırtua var. iş*e bunun içln ıhracat oneınlı bORU Şimdı bu noktacîan yoia çıkarak «îhraeaîımızl a r t t raiını da nasü artırırsak artıralun» zıhıuyeiAÎe hareket edebllıl mıyız" OKTÜO Bence ıiırecat, dafca aograau Ucaref ou taisasur va Ld ta^astan sarlı çıktıgınız sürece bjnu yapmanız gerekır. Yanl bu tcarette aidıgıniî verdıgınızden çossa bunu sürdürmeya deger Ş^mdl Dz dış ticarsıımiü artınrken ancak karlı çUsmamn jolunu ouiabuırsek UCaret a^ıjımızı kapatabülrız, ıhracattan kâriı çıAabj riE'' SOttt Burada finna banttdn bir kârhlıfctan mı sftx edijrors» nuz, uıLe bazıuda bır kârlılıktdn mı? OAfUC. Fırma bazıada karıı ya da zararlı oimaeı başk» şey. Ben burada ulke bazında karu olmasmdan bahsedıyoruın &ÜRU Bu sdüerinızdcn «ıhracatınuıı artıralun da neyı salarak anınr&ak artırahm» du^uncesıne pek katılaıadjgınnı anlıyorıun. OKTtG Bu gonişe Kesınlık s iatıımiyorum Adam 50 mılyoa doİDTıik ılıracat japmı?, «btjdk Ihracatçı» Unvamnı kaaamnış, bır de baiuj ortunuz "Z mayon dolarlık da ithalat yaprnış bu J I racatı japniik ıçm Şundı bıum gıoi ımkanıan kısıtlı, zamanı s i ı r ı i ol^n b*r uıksnin hesaoım ços 151 yapması gereklı. Lıoora. eKonoml damci her isteyenln her ıstedığinı yaptıfı bır eko roını a=ırek dtgıldır SORl Pekı sııoe, örellikie sanayi ürünîeti dı?9Btınunda hangi tur ürunler u^eriude dunnaüya? Hangi tur urünlenn ihracatına »gırljk \enneliyiz'' OKruG £u soıur.uzu cevaplayabılnıek içJi önce sanayi maünı tdra etmetıuz gera.tlyor Sanayi nuuı bence dort ana unstıroan Oiuşur, bunlar (1) Ham maade, (2) leknolojt, (3) Teçhizat ve (4) Enerjıdir. Emeği de enerjı Içınae mütalaa edıyorum Bit üe sanajT mallarının türlerine gdre tasnıfı onemli Burada ben, (1) S* rı ırnaiat gereıtUren. otomasyona dayalı sanajı tlrunlerı, (2) Fason jnalfita konu o!an sanayi urünleri, ve (3) Sipariş uzerına yapjazı ozel ıraalâtı kapâayan sanayi urünleri tasnıîinı konumua EÇLündan onenüi ggrıiyorum. Çımdi bunlardan serı ımalat yuksek teKrOIojı, bujiüt yatınm ve otomasyonu gerektırır Pason EKONOMİDE D Yenal Oktug kimdir? 1942 de dogdu Devlet Güzel Sanaılar Ahademısı rvden yursefe nu mar olarah mezun oldu Ancarz hıç mımarlık yap'nadan iantıvi alanında 1$ Hayatina atildı Halen hımya ve a'ı^ri yum dograma afarziıMia ureiırft Ve ihrpCat >'apan b,r ozel fırır.a gruounun koordınatdrlüğü görffvirn surduruyor Yenal Oktug (solda) Osman Ulagay üe Ulagcy sordu, Oktuğ yanıtladı "HER ŞEYİ İHRAÇ EBELIM ANLA YISI YANLIŞTİR,, SÖRt* t t u n vîllBr ihracatı cnuUn Türkıye, şartların de ıorlaroisıyla son yıliarda bır «ihrac^t seferuerlıgı»ne yonelmek gcreğıtlı duydu Sıze ilk olarak şunu sormak istıvorum bizım içln ıhıacat nedcn onemlı? OKTLĞ Bence her toplum once yaşama^ sonra savunmasjıı satlamak zo'urda Daha sonra da daha iyi yaşsfnanın yoîlannı araırayı düsurebuır Sımdı bız'm yaşamak ıçın geıeku gıda mad delefimls kencamıze yeterlı, ancak 18 savunmaya gelınce sorunl&r £ Türkiye, sanayi ihracatııu hammaddesi ve teknolojisi keııdinde bulunan, az enerji ve çok vasıfsız emek kullanan alanlarda yöğunlaştmrsa dış pazarlarda başanlı l .Işte l<aynal<. Iste dcManak. Vadelı tasarrufta bır vaat bollugu içinde yaşıyorsunuz. Ve kendinıze soruyorsunuz, Tasarrufta onemlı olan hangısı? En yüksek faiz vaadi mi? Yoksa, faiz kadar, faizi vaat edenin kımlığı, kişiliği ödeme gucu mü onemlı? (Çunku, gerçekte, 'enyuksekfaız": Ödenebilecek, hem yüksek, hem güvenli faiz değıl mı?) Siz Yapı Kredi'ye gelın. Önce, Yapı Kredi'nin yüksek faızine bakın. Sonra, yüksek faızı Yapı Kredı'den almanın huzu: runu, güvenliğini duşunun. Vadeİı tasarruflarınızı Yapı Kredi'de toplaym. Yüksek faizi en güvenli dayanaktan, en zengin kaynaktan alın. YAPI ve KREDİ BANKAS! "hızmette strur yoktur' L* cüger unsurlar hazırdır, enerjı unsurunu satarsınız Siparışe jdııelık ozel ınıalatta ıse ya yuıisei teknolojı ısteyen bıt jük projeier, drnegın nukleer santraıler gıbı, soa konusudor, ya da oas.t teknoiojı>ıe ae uretılebüecek oîan urünler SOHî> ~ Sızın bu sınıflamanıza gore bızım hangi tur sanayi urün> lerını ihraç etmemz daha avantajlı olur? OKTUG Şıruaı once yukseü tekrolojı, yüksek yatınm lsieyea, otomasyona dayah sanajı Kolıannı e!e alalım. Bunlar ıçınde ham maddesı yuzoe lCü jerü o^n, hatta Tur^je dışmda tot bulı> nan bır aam maödeye dayalı olan sanayi Kollarında inracata yö« neıebılırı» Bır de aba bu sanayiıerin çok enerji yoğua oımar ması gereltıi Eu bakım araan tekstıl, cam ve tanma dayalı sanayıierl ıhracata >oneleDilecei sanayı kolları olarak sayaDüının. MutaLŞ elıerjı yogun oıan alumın}"uma ıse tam tersıne Jsatıjea lhracatft yonelemejecelc bır sektor olarak ornek verebulrlm. SOKU Fason uretımüe OKTtft Fason tireümı «enerfl satm»k» olarak tanımladığK tnıza. gore burada ısı ya da elektrli enerjislni fMİ» ItulİBMn alanlarda jhracata ybnelmek bislnı içın avantajlı aegil Buna kkrşıuk emek yogua alanlarda faeonaj ımalat iarlı olaullir. SORU Sipariş fîzerine imalâtta durum naaıl? OKTUÛ S^parış Uzerine Unalâtin jiiıisei teknoloji geteütiltn turune bızhn glrebılmemız ve başarnı olabılnıenua ÇOK zor va uaun aamana üatlL Bura karşıhJc basıt ve degışken teimolojl gerektıren, emek jrogun sektorlercie ınracat şansımız olabılır Bü sektorlerde sıparişi aıabnmek çok onemli Bunun ıçin da sılre, guven ve devlet faktorıen son dereceae bllyuk onem tasıyor* Yani dıçardan sanayi maıi sıparişi alaDilmenl» içın sıire, güven ve devlat konusunda yaoancı alıcıjı tatmm etntemz bınncı şart oluyor . 8ORD Bu üç faktorun oneauni blraa »çıkiayabllir misiniz? Ncden dnemU bunlar? OKTIĞ Bunu kendi başımızdan geçeîl bif ömekle açıklamaya ça.ışayım BIJS 1S73 1980 arasında A\:u3a kalıtesınde ve uygun lıyath aluflıınyum doğrama ihracBtı japmayı çok denedii, kalitemiz ve fıyatımız Degenüdı ama, bır teK sipafıj alamadık. Sonuaaa İCSO aralık a^ir.da Suudı Arabıstan dan bir teklıf alınca bon oraya gıttJH. Adamıar, «Artık sızııüe çalışabiUrit. Çunku artık verdıgimız »ipanşleri zamanmda yenne getırecek çartlara ve ortama kavuştuUuz», dedıler ve gerçekten de sıpanşi »erdıler. Bu 2 8 mıljon dolarıik azımsanrnayacak bır sıpanştı ŞvUlu da belırteyım ki bız 1979'da ancak dıçardakı Ttlrk muteahhıtlena iş yapabıliyOr, sipariş alab.lıyorauk, şu anda gene bu gılven unauru sajesınde tngmü Fınlandiyali ve Pakistanlı tırmalarla ds ış yapıyorua SORU Tanl slree belll saoayi keslmleH fiaerinda ibracat çabalarııu yofuniaştınnamn yamsıra bu güven unsuru da çok onemli OKTLG Sanayi malı lhracatında tekrar edeyım ham maddesi ve teteıolojisı yerll, as enerji ve çok emek kullanan mallara ağırlık verfflemız, aynca Osellikle Ottadofu Ulkelerine karşı naklıye a\antajını değerlendırmek jçın yukte ağır pahada haiıl mallan tercıh etmemız gerekli Bızde vasıfsız ışgucü çok bol olOtiğti için öncelıkle vasıfsız ışçılık gerektiren mallan ihraç etmemiz lehımıze olur SORU Fekı, dışsaümunızın öncelikle bu belirttiğiniz alanlaı^ da yogunlafması içın ne!er yapmamız gereklı? OKTUG Bence ilk yapılacsk 9ey ihracat teşvıklenni öncelıile saydığım trıre gıren mallar ureten ve Jıraç eden firmalara uvçuıamaktır Şu anda boy'e yaoıtauyor, «herkes ne satarsa satnn>, denıyor \e heraese aynı te?vıt venliyor Bunu yapmftk herkese, bu arada sanayıcurn2e de aaha kolay gelı>or Ama zor o lanı yapmak, net dovız katkısı joksek, ihracat krediBinı çaîruk çe\ 'ebrecek, fazla enerjı tuüetmeyecek seKtorlerı oncelıkıe teşVii e'mek, fcaten kıt o'an ınracat kredılerlni öncelıkle bu sektor lere kulıandmrak gerekıı @ İhracat tıpkı askerllk gibi hit heyeean ve bilinç işidir. Bu heyeean ve biHnd en tepedeki yöneticiden en son vidayl sıkıştıran işçıye kadar yaygınla«ürmadıkça ihracatta sürekli başan satjîartıayı bekleyemeyiz. SORU &unun dışında neler yapmak gerekli, ihracatı 0 artırftıak vr bızlm ıçın avantajlı olan alanlarda artırmak içın OKTLÖ Bır kefe gefek devlet gerekse ozel sektbrtln ılst aeviyeıeftrıde goniien ihracat hejecanjıı her kadenede ya^gırJaştırmals l^zub. Be*un gorücgum totlar gerek devette geres ozel »ektorda alt kademeler bu iıeyecanı henuz duymujor Zamanın ve kaLtemn ihracat açısından oreiımı henuz ^aTrayamıyor. Ojsa bJnun üsttinde ısrarla durînak, mı hejecanı tabana ındırmek şart Son vıdayı sıkan ışçı yantığı ı^ın bıLncmde değıîse bu eisıkiık kendısıni malın kautesınde oelli eder, ıhıacat şansını azaltır. SORU Yknl tnı bıhnç ve heyeean malm kalitesl açısından da onerah OKTLO Şimdi özeüıkle Ortadoğu ülkelerınde, hır malm nihaı kuUanıoifiiyla alıcısı çoğu zaman fsrUı kışıler olauğunc'an, k&lıtesız bır mah bır ueia satabJırsınıa ancak ark<isı gelmez. ÜsteÜk burada kbtü daaıga yıyen o naalı satan fırma olmuvor, adam onu «TurS IVIalt» o arak goruyor ve kotu damsasi yıven de «Turk Malı» oluyor Yanı Bu üılinci bız tabana indıremezaek, ıhraç ettı^ımiz Wr malın bızı dşarda tPiTiü eden bır meta oldufunu, bunu yapana ve satana anlatamaasak btı alanda büyuk kayıplara uğranz SORU Su» bir de şunu sormak istiyorum. Taahhut sektörünun Turkiye'nin ihracatında «lokonıötıf sekt<5r» oldttgu va1 da ulaBÜeceğı »Svlenlyor, sık sık. Sız ne divorstuma bu konnda ' OKTUG Şundİ bunda gerçek pajı var Bır kere ınsaat sektorU demın sajdığım şartlara çok iyı ujuyor ve fnuteahhıt ık firmalanna malzeme satabild^ğı olçude bujou ihracat ınkânlarına JavuşabUecelc bır potans^eu Var Ancak bu ışı bu>uk yatırıra projelerinı yonler.dıren danl?rr>anlıls fıfmsları se/iie«ande ele alrcaı: lâzım ve bızım bu aianda büyuk bır potansije ı n u var. Şımai projeyi yapan mımar muhsndıs grubu, danışmanlık fırması, çoğu zaman kullanılacak maltemerün kayriagını, fımasını ve cinaini belırliyor Bu vapıldiktan SOntB muteahhıt fırffiarun da fazla seçme hakkı kalmıyor &a bakımdan daha bu ptojeler yapılır}««n devreye girmek «orunlü. SORU Bnnu tutsd yapabilinz' OKTUĞ Burada gena dsvletın verecegi te^ikler çok bnemli. Biîtiffl mimarıık ve mühstıdıslık alanmda çok sayıda ıvl ve'ışmış elemanırmz ve demın de belırttigım gıbı buyuk potansıvelimiz var Ancak bunlar dafınık, birleşıp buyük kunıljş ha'me gslemlyor ve dı?» acılma cesaretinı çogu zaman k<"nci nde bulamıyor Devlet bunlan tesvık edar, fınanse ederss, d^srekle'se pek çok büyük projede başından sbz sahıbi OIJTJZ BU nroje'ere talın olan Turk Hîuteaahıtlık firmalannın pek çok raalzemeyi Türkıye'den alma şanslaîi flft büviıit ölçüde artmı? Olur SORU Özetle ılz devietin ıhfacata sagladlgt te^vıtleri çok daha selektıf trullanmasıtn, sonu<jta chonftminln bntunü açi'indan en yararlı oUcak ve ulkeye en cok net do%i7 katkısı saçla. yacak kesimlere <Sncelik tanımasun oierti'ot'Sunuz. OKTL'Ö Evet Su de ihradM heyecaru VB aUinoi tieernde ısrarla duruyorum. Bız bu ışi ıkınci Öir aekertik g^bî ele a'ıp, bılınçü blr heyecarlla ve sonnıl'jluk duyşus^la u« gıtnezsek umdugıınıuz eonucu alamavı* Demin 6e »9vledı»ım gıîjı bu büınci en üst seviyede sağlamak da yetera degü Son vıdavı sıkıs'ıran, tomavıdaTi tutan adamın da bu ışia bnemıni kavrama81 şftrt. ıveKnecü anl<ası