Katalog

OLAYLAR .1 1981) Türk Gazeteclllğl ıdurdu. Fakat, bu konudaki .iıkları yüzünden, böylesine Jönümünün kutlanması yoli'ida hazırhk yapılmadı. Çün1 Hk asi olarak 1 Kasım 1831' cıkan Vekayi» değil de, 186O\J yuyınlanan tı Ahval» kabul e " Vor. Nlteklm, ,ıda Türk Basınının 100. yılının kutlonnası, bu görüşün ağır bastığının bir kn VE GÖRÜŞLEtf lanmıştır. 13 ocak 1832'de gazetenin Ermenlce6i «Lırokır» adıyla, 1835 yılında da Rumcası «Otumanıkos Monıtor» adıyla cıkmıştır. Gazete haftada b^r perşembe günlerl yayınlonmıştır. Tanzimat dönemlnde iiginc yazı ve çevlrilerle, bllımsel yazılara yer vererek bolli bir güc ve saygınlık kazanmıştır. Ancak, Alı Paşa sadrazam olunca, TaKvimi Vekoyı gücünu ve canlılığını yitırmıştir 1860 yılına değin yayınını ağıraksak eür düren Takvimi Veknyi, bu 'arihten sonro. devletle Ilgill belgelerle, çeşltll tüzük ve yönetmelıklerın yayınlondığı bir tur resmı gazeteye donuştürülmüştür Bundan sonrakl yayın yaşamında TakvımI Vekayi'n;n başına gelenler kolav kolay usa sığdırılabllecek ışler değildir Takvımi Vekayi, 1879 yılında bir dızgı yanlıçı yüzünden kapotılır Bu dururn. II. Abdülhamıl dönemi snnsürünün •lurinlalığını ve dehşetini gösteren bir örnektır Aradnn 12 yıl gectıkten sonro gnzetenin yenıden yayınlanmasına izln verilir. 1891 yılında yenıden cıkan Tokvımi Vekayi, bu kez bir yıl sonra 1892'ae 283 sayısındakı bir diigı yonlısı yuzünden kapatılmıştır Gazetenin kapatılmasına neden olan dizgi yanlışı ilqinctir 12 vcısınrlokı Folemenk Kralıcesıne bir nişan verıldiğlne değgln haberde, «ita» sozcugü «hatc» olarak cıkmıştır Bunun uzerıne padişaha ucurulan bir lurnalde, «12 yaşındakı bir cocuga nışcn verilmekle hata edllmıs olduğu»nun anlotılmak istendiği bildirilmiştir. Bunun uzerine II Abdulhamıt gazaoa gfilmlş, Müsteşar Reşıt Bey'l görevınden alarak, Hayrettln Nedım Je Hıfzı Beylerı do cezalandırmıştır Bu olav nedeniyle tam 16 yıl kapalı kalah Takvımı Vekayi. II Meşrutiyetin ilanınctan üc gün sonra 27 temmuz 1908 tarihınde yeniden yayınlanmaya başlamıştır. Gazetenin yayını, 4 kasım 1922'de istanbul hükümeti ortadan kalkıncaya değin sürmüştür. 1 KASIM 1981 Gazeteciliğimiz 150 Yaşmda TÜRK GAZETECtLİĞİNtN TARİHt, BUGÜN 150. YILINI DOLDURMUŞTUR. TAKVİM1 VEKAYİ GAZETESİ 1 KASIM 1831'DE ÇIKMIŞTI. GAZETECİLİĞİMİZİN TARİHİNİ 1860'TAN BAŞLATMAK HATADIR. Escinsel ? omosoksüel, sözlüklerde kendi clnslnden olana cinsel yakınlık duyan kimse diye tanımlanıyor. Bu Frenkçe sözcüğün yerini ejcinsel» aldi; hem söylenışi kolay. hem anlaşılır oldu^undan. eşcin6el tuttu. yaygınlaştı. Eşcinsellik tarihin eski çağlarından borl var. Dıvan şiirinde Osmanlı yaklasımı eşcinselliği doğal sayar Daha geriye doğru gldersek Mevlana'da eçcinsellik üzerine nice şaşırtıcı öykü ve dize buluruz; Şoyh Sadl'nln kitaplannda çarpıcı sayfalara rastlarız. Eski Yunan'da ise eşcinsellik toplumun goreneklerine ters düşmüyordu. Günümüzde eşcinsellik Batı toplumlannda parlamentolann f.orunu oldu. Eşcinscllore hak tanıyan bir dizi yasa çıkanld». Eşcinsellerin kimi zaman ve kimi yerlerde Rösteri yürüyüşleri yaptıklannı baaından. televizyondan izledik. Turkiye'de ise sorun bir ba»ka türlü ve çok yanlış biçimde gündeme tcirdl. • Osmanlı*da eşcinsellik, blr haatalık biçlmine dönüşmuştü Kadını toplum yasamından söyutlayan bir düzende eşcinselliftln hem ahlak dışı sayılmavsı hem yaygınlaşması saynlık sayılmalıdır. Cumhuriyetle birlikte kadının toplum hayatına katilmaaıyla saRİıklı adımlar atılmıştı. Ne var ki İkinci Dünya Davaşı'ndan bu yana escinsellik, bizim toplumda ekonomik dengesizliğin yan ürünu gibi gelişti. Sapıklaşma yolunda parasal yatınmlar yoğunlastıkça, sorun da büyüdü. Çalgılı luks gazinoların neon ışıklanna, radyonun titreşimlorine. televizyonun beyaz camına yansıdı. Ahlak kurallarma baslı orta bir aile; karı, koca, abla, agabey. çoluk, çocuk, televlzyonda, sinemada renkil eglence derprilerinde eşcinselliğlni serglleylp paraya dönüstüren kfşilere karşı hayranlıkta birleseblldller. Eşcinsellik bir hastalık mıydı? Bir ayıp mıydı? Yoksa lyl para getiren blr yatırım mıydı? Gazinocular: Ne yapahm, dlyorlardı, cebine paralan koyup eglenmeye çıkan halk» escinsel şarkıcı istiyor Kuşkusuz bu sözlerde bir yanlışlık sırıtmaktadır. «Halk» kavramı ile «paralı müşteri»yi birblrlne karıştırıp harmanladıkça toplumsal hastalık gellşti. Eşcinselligini sahnclerde pnraya dönüstüren tlpler çogalıp edepsizlestikçe. tepki dogdu, tartiîma kapmı açıldı. • Ve sorun en yanlış biçimiyle televizyona yansıtıldı. Toplumun büyuk kontlerinde kız ve oğlan çocuklarının satı» pazarları kurulurkon toplum neyi konuşuyor: Acaba eşclnsel bir erheği kadın yapmak olası mı? Bu operasyon haç liraya patlar? Oysa sorulması gereken başka şeyler var: 1012 yaşındayken satışa çıkarılan çocuklara kim sahlp çıkacak? Nüfusunun yarısı 20 yaş dolayından aşağıda bulunan bir toplumun küçükleri nasıl korunacak? Yoksul gecekondu kosimlerinde işsizligln getirdlgl korkunç baskı, bir yılda kaç kişiyi kendlsinl satarak yaşamını kazanmaya zorluyor. EşcinselUğe kaydınlan zavallı çocukların lçinde kaçı gerçekten hastadır? Ve kaçı «iradesi dışında» bu işe sürüklenmlştlr? TV'ye çıkan blr escinsel gonç konuşuyor: • Ben küçük yatta genelevde çalışmaya başladım, aonra hayatımı böyla surdürdum.* Naaıl oluyor bu İş? • Hastalık başka şeydir; açlık ve yokluktan eşclnselllge »ürükleniş başka şey... Gelir dagılımtndakl sosyal adaletsizliğln yarattıgı korkunç toıSlumsal yarayı ortmek için konuyu şu ya da bu doktorun bireysel günahı imiş gibi ele almak. en azından gerçeği saptırmaktır. Tıp biliml bu aland a ne diyor? Ne derse desin. küçük çocuklan fuhuşa zorlayan ekonomik ve toplumsal koşullarla eşcinsellik olgusunu birbirinden ayırmak gerekiyor. Sayın Hıfzı Topuz'un 22 Nisan 1981 larih!1 CumhurlyeOe yayınlanan «Türk basınının 150. yılı» başlıklı yazısında belırttiğ) gıbl, «lakvlml Vekayl»! gazeteden saymomak kabul edılebilir bir tutum değildir. Bu gazeteye yönelık en büyük eleştirl, gazetenin hükümet tarafındurt cıkaıılması, çalışanların davlet memuru Olmasıdır. ilk bakışta yerlnde ve önemlı bir eleştirl gibi görünse de, o günün koşullarını gözönüne &etlrdiğimizde, bunun yersız ve tutarsız bir eleştirl olduğunu kolaylıkla görebıliriz. Çünkü Tercüman'ı Ahval de aynı koşulfarda oıkmıştır. Gazeteyl çıkaran Agöh Efendl, Tercümanı Ahval'in yayını sırasında devlet memurudur. Yine gazetedekl yazarların da hemen tümü devlet mernurudur. Zaten aydınlar 0 dönemlerde devlet memurluğundan başka iş tutmamışlardır ki... Bunların dışında, Tercümanı Ahvol de, hükümetten para yardımı rjormektedır. Kısacası, Tercümanı Ahval gazete81, er\ az Takvlml Vekayi kadar hükümetin denetimi ve gözetiml altındadır. Bu nedenle, özel bir klşl tarafından çıkarıldığı «Banılıp» da, «İlk Türk Gazetesi» olarak kabul görmesı. ke8in bir yanılgıdır. ilk Türk Gazetesi, 1 Kasım 1831'de çıkarılan «Takvlml Vekayi»dlr. Şu söylenebllir: Tercümanı Ahval, Takvlml Vekayi'den 29 yıl sonra yayınlanmış olması nedeniyle, basın alanındaki gelişmelerden yararlanılmış; gazete, biçlm ve IcerlK acısından Takviml Vekayi'den daha yetkin bir düzeyde okura sunulmuştur. Söz llk Türk gazetesinden acıldığında, «CarldeI Havadls»ten de Ikl satır konuşmadan gecilmemelldlr. 3 Temmuz 1840 tarlhlnde bir yabancı tarafıfıdan çıkarılan bu gazete. tüm sakıncalı ve ters ozelllklerine karşın, Ahmet Raslm'ler Ebuzzlya'lar... glbi ünlü Türk riangisi llk Türk Gazetesi? Ahmet CAKIR TRT istanbul Radyosu Yayın Şefi gazetecilerlne okul olma Işlevlnl görmüştür. rakvımı Vekayı'mn yayınlanma naaenlerı, «Mukaddemeti Takvimı Vekayl» adıyla yayınlanan özel bir sayıda şoyle acıklanmaktadır: «Eskıden Vakanüvıs denllen resmı tarih yazarlan vardı Bunlar, yaşodıkları dönemlerın önemll olaylarını yazarlardı Ancak, yazılor yırmıotuz yıl sonra bastırıloblldiglndan, holk gercekleri zamanında öğrenemlyor coğu kez olaylar yanlış yorumlamyordu Işte bu sakıncaları gidermek, lc ve dış olayları haika zamanında duyurabılmek icin Takvımı Vekayl Cikmnktodır» Boyleükie Fransa'da Theophraete Renaudot'un «La Gazettesinden tam 200 yıl sonra. llk Türk aazetesi yayınlanıyordü. Ö/Rİlıkleri, nellikle altı bölümde toplonmıştır: ic haberler, Dış haberler, Askerl Işler. Bılim haberlen, Dın adamlarının atanmo haberleri. Ticaret yaşamı: mallar, fiyatlar... O günün yetersiz koşullarında gazete. hober verme işlevinı gerektiğl bıcimde vorıne getlrememistlr Gazetenin 1850 tarıhlı bir sayısındo yer alan haber bu durumun ilginc bir örneğıdır Gazetede Amenka'da Robert Hoe'nun «baskı teknlglnde buhar enerılSınnen yarorlonmayı sağlayan bu arac gelistlrdığını» blldıren haber yer almıştır Oysa Rohert Hoe. bu başarıya 1848 yılında ulaşmıştır Bnsım sanatı lle ılqlll bu önemll hobftrın Istanbul'o 4 yılaa gelmesi. hoberl veren Takvimi Vekayi'nın «Tarihl yflni, kendisı eskl gazete» dive akıy konusu olmasına yol acaoaktır Gazotenin ilk sayısındn ver alan ıc hoberler şunlardır Sultan II. Mahmut'un Canakknle gezlsl, Tavlada cıkan yangın. Nışan törenı. Şehzade Mecit Efendi'nin derse Daşlama törenl. Baruthane ile Mgili bir hnber. Arnavutluk ayakldnmasıyla ilgili bir habar Bağdat Valisi Davur Paşa'nın tutuklanması, Bir atama haberi, Üsküdar'do Padieah'ın rinünde yapılan yenl ordu calısmaları... Padlşah II. Mahmut çıkışına öncülük ettlgl gazetenin, yayınıyla da yakından ılgilenmlştlr. II. Mahmut. Seyit Mehmet Esat Efendiyl yazılarındakl ügdnlı dil nedeniyle eleştirmış, bunları halkın anlayabileceği bir dille yazması İcin onu uyarmıştır Gazetenin 8 sayısmda ilk ceviri yazı yer almış, 11. sayısmda da llon yayınlamıştır. Takvlml Vekayi, azınlık dlHerivie de voyın H Yayınlanması Takvımı Vekayi'nin 1 Kasım 1831'de yayınlanon ilk sayısı, 5 bın adet basılmıştı Bu sayı devlet büyüklerine, din adamlarına, yüksek r.emurlara. elcilikiere ve taşradakl eşrata duy.tılmıştır Gaze'enln basına eski Vakanüvlslerden Seyıt Mehmet Esat Efendi getlrllmlştlr. lc olaylar icin Babıâli kaiemı kâtiplerlndon Sâfım Efendl, askerl Işlerle ılgill haberler İcin de, Serasker malyetlnden Sait Bey görevlendlrilmlşleraır Bu kişiler, Türk Ba«ın Tarlhlnin «llk gazete muhabirlerbdir |M Nuri İNUĞUR. «Ba6in ve Yaym Tarihi» İstanbul 1978. 8 167) 40x27 boyutunda olan Takvlml Vekayl'nln llk sayısı 10 sayfa olarak cıkmıştır. Bunun 2 9ayfası oneöz olarak ayrılmı$tır. Yazılar ge Sonuç: Özet olarak belırtmeya calıştıflımız nltelikleri ve başına gelen ışlerle, Takvlml Vekayi yayınlandığı gunienn koşulları gözönüne alındıflında gercek bir gnjetedır. Onu ve Ceridel Havodis'l gormezden gelerek, Türk Gazeteclliğlni Tercümanı Ahval'ın cıktığı 1860 tarlhlnden başlatmak, düzeltilmesi gereken bir yan lıslıktır O'nu Tüm Gerçeğiyle OKTAY AKBAL Z B i l i m M i n y a s ı /vehbi BELGIL: Yasatmak Uzayda Çalışmanm Sorunları UI zay adamları, uzayda yüriime denemelerlni, ueay kabininın dışındaki onarım çalışmnlannı, Ay yüıUndeki otomobilsiz, otomobilli gezilerini hep Czel fclyslleri İQlnde yapmışlardı. Kabinln dünya atmosferine uygun ortammda ise dünyadakl glbi glyinmişlerdi. Şimdi, uzay tesislerinin yapım çalışmalan, Kiylmltussm lşlerine yerü blr boyut getlrmiştir. Bunun yarunda, çalısma, beden, ruh, ısı ve ısın §orunları da ortaya cıkmıştır. Bunları ayrı ayn lnoeleyelim. mek lsteyen Işçi, cıvatayı döndürecek yerde kendlsinin fır fır dönmesine tanık olmaktadır. Uzay calısmalarında gitme gelme lşleri oldukça önemlidir. Yuzlerca metrellk putrelleri dlkerken sık sık blr uçtan öbllr uca gitmek, gök cisimlerlnden maden »lıp gettrmek, madenl direklerl çatmak... hep ylirümeyl, uzayda yUrtlmeyl gerektlrmektedlr. Bu sorun, şimdlllk şu çözUm biçimlerlne bağlanmıştır: • Uzay adamının sırtma, bahk adamlann aırtlarındakl hava tüplerl glbl motorlar konacaktır. Gtysi sorumı %< Klmi durumlar İcin, örn«özel uzay glysllerl lçinde, ç>. giıi' uzâk mesafell gidip gelUşmanın sorunlarını lyica kavmeler lçin, minlk otomobiller rayabiltnemiz içln Ustüste Uç dtlsUnUlmektedlr. palto, beş eldlven giymtş blr • Bir uıay kablnlne bağlı lnsanın ıgneye lpllk geçlrmelt, olup oradan yönetilen uzun cıvata sıkıştırmak, yüz metre bir kolun ucunda, basınçlı haboyundaki blr demir kalaaı tavalı veya basınçsız iş sandıkşımak, araba kullanmak glbt ları da bazı işlerde kullanılablişlerle Karşı karşıya kaldığllecektir: Elektrik direklerlnin nı bir an İçln gözönUne getlruçlanndaki lambaları değiştirmemlz yeterlldir. Bu durum, mek için kullanılan ve motor bu vo benser işlerln, otomatlk la kaldırılıp indirilen sandıkmakinelere yaptırılmasını colara benzer aandıklar. YUksek runlu kılmaktadır: Uzay adaagaçlardan Urun toplamada da mı, ayn ayn dUgmelere basaböyle kaldırtnalı sandıklar kulrak, bu gıbl lslerl yaptıracaklanılmaktadır. Bunların içinde tır. basınc.lı hava varken, uzay lşçlsl, dUnya glysllerl ile çahşaÇalışma koşulları bllecektir. Sandıklann sadece Ancak, kıml aaman, usay dört duvarlı ve tavansız olmaadamı, glysllerl lçlnde, uzay ları hallnde İse lşçl. uzay glyboşluğunda blr yerdan blr yeallerl lle çalışacaktır. ra gltmek gereglnl de duyacakBeden sorunları tır. Çeklmslz, havasız boşlukta gidlp gelma olanagı normal Uzayda çalısanların, hlç akla olarak yoktur. Ayajtınızı naregelmedlk durumlarla karçılaşye basıp da kuvvat alarak gltıklarına şlmdlye kadarkl uzay decekslnlz? Blr yerden kuvvet çalışmalarında tanık olunmuşalmama konusu cıvata sıkıştıtur. Bunları şoyla Ocetleyebillnrken de gUçlük çıkarmaktarlz: dır: Cıvatayı ellerlyle döndUr• Uzun sUre uzayda kalanların boyları uzamaktadır. Neden? Çekimsizlikten. Katlanmış halde, örneğln, 40 santlm kalmlığı olan 10 vatagı UstUste koyarsak Bİttakilerln, ezllme sonucu, 20 25 santimlik bir kalınlığa ndiğini görUruz. Verçeklml ie, dünyada aynı etklyi yapmaktadır Uzerlmlzde. Yanl, normal olarak 1.7S boyunda Dlr insan 1.65 olmaktadır. Uzayda çeklm olmadığından boy 710 santlm uzamaktadır. Bu durum, giysllerln ona göre yapılmasını zorunlu hale gettrmektedir. • DUnyada, ylne yerçelcimı yUztlnden kan, vucudumuzun daha çok alt taraîiîftla topiftnmaktadır. Uzayda İse çekimhe men hemen olmadıgından, kan, vücudun Ust taraflanna da çıkmakta, belkJ de daha dengell blr biçimde, her tarafa yayılmaktadır. Bunun sonucu olarak kalçalar, beller, bacaklar ve baldırlar bir mlktar incelmekte, buna karşılık yuzdekl kırışıklıklar düzelmekte, gerdan altı sarkıntıları kaybolmaktadır. Tabii, dünyadaklne göre daha cok kanla dolan yüz da şlşmekte ve cehreye cok deglşlk blr lfade vermektedlr. # Uray giysllerl lçinde parmaklar. bacaklar, ayak parmak lan tazla oynatılamadıgından. uzun uzay yolculuklarında bun lann hareket kabiliyetleri azalmakU, adalelerl deforme olmaktadır. Bunu önlemek icin, tekerleklerl boşa dönen, çakılı blsikletler dUşUnUlmüstur. Uzaycılar, bunlar uzerlnde her gun saatlerce antrenman yapmaktadır. Uzayda İse çeklm heforme olmaları da bu yolla önlenmektedir. Uzayda oalışacakları bekleyen ruhsal sorunları şöyle özetleyeblllrlz: t> Astronot, uzayda boşlukta çalışmaya ne kadar alışkın olsa, ylne de, her seferlnde blr Urperme duymaktadır: Altta, çok aşağılarda veya çok uzaklarda, mavl billurdan blr topa benzeyen blr dünya ve siz göklerd», boşlukta... * Uzay adamları karılannı, çocuklarım, yakınlarını özlemektedir. Buna çare olarak, kendllerlne yönellk TV yayınlan yapılmış, astronotlar oocuklarını, kanlannı ekranlarda 'görerek hasret fjldermişler dlr.Fakat, bu hal hasretl aaha '"'da aftlrrhıştır. Astronotlar sık sık aftlamışlardır. %, Çekimslzlik sonuou yüze kan htlcumu lle yuz ifadelerlnln deglşmesl, uzay kablninln darlıgı içinde her an karşı karşıya yaşayan astronotlan olum suz yönde etkilemektedir. örneğln, normal olarak halim selim ifadesl olan bir yUz, şiştikten sonra gangster yüzü halini almakta, bakışlar sertleşmektc, bu durum, astronotlan birbirine kızgınmış glbl blr havaya sokmaktadır. Bu hal, dargınlıklara, hatta kavgalara yol acmaktadır. • Akla gelmeyen bazı olaylar astronotlan paniğe uğratabllmektedir. Bir Sovyet uzay çalışması sırasında astronotlardan blrl, blr gece yansı blrden uyanınca, meçhul Ikl elin boga«ına dogru yaklaştıgını dehşetle görmüştUr. Çıftlık atarak verinde dogrulan astronot, ellerin, yatarken baglamayı unuttuftu kendl elleri olduğunu anlayınca, bu sefer gulmeye başlamıştır. Eklm 1981, Cumhuıclyetlmlzln kuruluşunun 68. yıldönümü... 1933'ü anımsıyorum. Onuncu yılaa on yaşmdaydım. ilkokulun üçüncü sınıfında bir öğrencl... Nasıl fenerler yaptık, nasıl bayraklar taktık, nasıl her yeri süsledlk günlerce! Nasıl okulda Onuncu Yıl marşını öğrendik) Neydi o coşku, o gururlu heyecanl «On yılda on beş mllyon genç yarattık her yaştan» On beş mllyon, oldu kırk beş mllyonl Bugünleri ae gördükl Bugünlerde yaşayacağımızı bllebillr, düşüneblllr mlydlkl Kırk beş yıl daha gececek biz altmış yaş eşlğlne gellp Cumhurlvetlmlzln elll seklzlncl kuruluş yılını kutlama törerfterlnl yöşayacağızl Blrl söylese, Inanmazdım. Hic birine inanamazdım. Hlc bir şeye. Gelecekts saklı olanlara, 1961'de bu satırları yazacağıma... Ceyhun Atuf Kansu'nun ,1977'de «Varlıkıta cıkan bir yazısı ellme geçtl. Benim «Atatürk Yaşadı mı?» kltabını okumuş, düşüncelerini yazmış. En cok da o, «Mı?» soıu ekl uzerinde durmuş: «Atatürk bir düş müydü?» diye sormuşum o günierde... Atatürk'ten. Atatürk devrlminden uzaklaştığımız o günlerin bende uyandırdığı acmın, umutsuzluğun ürünü olan yazılar... Kansu şöyle demiş: «Bir toplumda böyle bir öncü, böyle bir yol açıcı yaşadıysa o toplum günü gellnce değlşecektlr, dönüşecektir. «Mı?» soru eklnl sllln, bunu n Içln yaşıyor dlyeceğim. Blz ilk devrlı.ıclmiz İcin... Evet Atatürk yasadıysa bir devrlmcl ögretlnln pratiğlnl gtrçsklsstlr* g«rcokleştlre yaşadı. Ve yasıyorsa toplumun gerekslndlğl yeıril değlsimlerln, yenl dönüşümlerln gerc*kl«f»bllec«ğlnl göstermek İcin yaşıyor. Onun den«yln» bakarak, ycınl bir bağımsızlık davrlminl gündtm* gatlrmak İcin ycışıyor. Devrlmcl deneyle, devrlmcl ballakta böyla bir Inaan yasıyorsa, devrlm geleneğl va davrlm gücü yaştyacaktır demektlr. Mustafa Kemal Atatürk bu umudun su başıdır, Oktay Akbal'ı güncel umutsuzluâu dışında, bu devrlmcl kaynağı yenlden bulmak İcin okumalı. Ban bu umutla okuyorum.» Cumhurıyet 1 KASIM 1931 Millet Meclisi açılıyor BUyUk Mlllet Mecllsl bugün saat lkide ikinci toplantı devreslnl açaoaktır. Mecliste evvela Relslcumhur Hazretlerl cok büyUk blr ehemmlyetle beklenen nutuklarını Irat buyuracaklar, bundan sonra reİ8, reis vekilleri, idare amirlerl, katlpler seçllecek ve celse perşembe gUTakslde çalışen otomobillerin aynı renge boyanması için verilen süre bitmek Uzeredir. Fakat şoförlerle otomobil sahipleri Be lediyeye müracaat ederek boyanın çok pahah oldunü tekrar toplanmak Uı» re kapatılacaktır. Perşembe yahut cumartasl celseslnde Başvekll tsmet Paşa Hazretlerl hUkümetln bir aenalik loraatmı anlatacaklar, son seyahatleri hakkmda lzahat verecekler ve itlmat isteye ceklerdir. + Son gunlerde Atatdrk konusunda Ikl llglno kltap oıktı. Bir) arkadaşım llhan Selcuk'un «Atatürkpülü0ün A'fabasl», öbürü Saml özerdim'ln «Atatürkcünün Elklta, <»... Atatürk'ü kendl sözlerlyle tanımak en doğru yoldur bir de öteden berl Atatürk'ü savunan, Ataturk'ün devı linden yana olan yazarların yazdıklarını özelllkle es, vıllarda okumak gerekir. llhan Selouk «AtatürkCülijk >dlr?» sorusuna verdlği yanıtta Devletclllgo karşı cıka '. Laylkllğl ciflneyerek. Halkcılığa karşı durarak. Err'f' vallzmle Işbirliğl yaparak, Yabancı bir devletln güdL.'mı » glrerek, Devrlmclllğe karşı dlrenerek, Dll devriminr' S l "fırarak Atatürkcü olunmayacağını yazırkl yor. A t a t ü ' ' altı önemll maddeyl nlye benlmsemlştlr, ">>> k u r d u ^ u P irtinin altı llkesl yapmıştır? Niye Anayasarr..2(,n bu ma^deler yer almıştır? Bütün bunların bir anlamı yok mcrt A.tatürk'ün clzdlğl yol bu altı llkenln • Izinden gider, AtaH'kçüyüm diyenler de bu ilkelere bağlı kaldıkları, uydukları İcin Atatürkcü sayılırlar. Salcuk şöyle dlyor. «Atatürk böylece Kemallzmln altt tamal llkeslnl önce 1931'de partl programına, sonra da 1937'de Anayasa'ya geclrtlr. 1921 Anayasasının 3 Şubat 1931 tarlhinde yenlden düzenlenen 2. maddesinde şöyle yazar: «... Türklye Cumhuriyetl cumhurlyetcl, mllliyetcl, halkcı, devletcl, lalk va Inkllapçıdır» Dünyanın hlcbir Anayasasında buna benzar bir madde bulunduğunu sanmıyorum. Helo blrlncl maddeslnda «Türklye Devletl bir cumhurlyettlr» diyen 1924 Anayasası'nın 2. maddesinde «cumhurlyetcl ve devletcl» olduğunu ylnelemesl Ataturk'ün amacını vurgulamaktadır.ı YAY1NLAR azaıu CMOM «nNCn« BULMACA BILMECE OYUN 5 tc bastan sona are bulmacalar SİNEMA rüRKlYECOGRAFYASI DÜNYA COÛRAFYAS1 TÜRK EDEBİYAT1 •DÜNYA EDEBİYATI •SPOR •DİN, MITOLOJİ VE İNANÇLAR •TÜRK MUZİÛI • BAT1MÜZİÛI •MİLLİ MUCADELE VE CUMHURIYET •RESİM, HEYKEL, MIMARI • HAYVANLARALEMİ Uzayda, güneş sıcaklığını uzun süre saklavacak blr atmoster olmadığından, ısı farklılıklan çok büyük olmaktadır. örneğin giysileri lçinde arkası güneşe dönük çalışan astronotun sırtı dışında ısı (+86) dereceye yilkselirken, gölgede k«lan ön tarafı eksl 184 derecede olmaktadır. Glineşin öldürücü ışınlan da uzay çalışmalarında gUçlilkler yaratacak nitellktedir. BugUne kadarkl çahşmalarda astronotlar böyle bir sorunla pek karşılaşmamışlardır; kablnin sımsıkı kapalı yapısı kendllerini bu ışmlarla karşı karşıya Retir memiştir. Bu ışınlar 450500 kilometre ylikselcte Van Allen Kuşagınoa emildiklerlnden diinyaya gelememektcdir. Bu yuksekliklerde çalışacak astronotlar ışın tehlikesiyle fazla başbaşa kalmayacaklardır. Ama, 36 bin kilometre yükseklikte Van Allen KUSBKI olmadığı için, tehllke büyük olmaktadır. Bunun yanında, gUneşteki patlamalar da, ısın mlktannı anor mal dnrecede artırmaktadır, Bu durum, astronotlarm mahvı na yol açabtlecektir. Bu soruna çnre olmak üzere »u yöntomler düşlinUlmüştür: # Astronotlar, ışına dayanıklı knbtnlerde çahşacaklardır, dı?arda çalıştıklan sırada KÜneş patlamftsı olursa hem«n kablnlnrine Rirer*klerdtr. Uzak yerlerde çalışıyorlarsa, derhal minlk otomobillerine atlayıp en yakın «ışın MgınaKina» kapagı atacaklnrdırt Alarnn ÇRhnca, halkın bnmba sıSınaklarına kosmasi ı;ibl. # Bsnun dmndn. astronot.lar İcin düşUnülen baskn hir Care da. ylne otomobillerle, derhal Van Allen Kuşa*ınm altına inmek. ışın yaftmuru dtnince veya azahnca vine kuşaksız bölgeye çıkmaktır. Isı sorunu Işın sorunu Taksilerin boyanması Runu ve yalnız takıi lşamti konmakla şimdilik yetinllmesinl Belediyeden rlca etmlşlerdir. Bu talep Belediyeca inoalenmektedlr. Beş sene evvel teşekklll edcn ve şlmdlye kadar ırpor sahasında büytlk bir faaliyet gösteren Karagum rük spor kulübU mtikemmpl bir spor kulübU meydana eetlrmls vm Cumhu Karagümrük Idman Kulübü riyet Bayramı münasebetlyle yenl binasında bir mllsamere tertip ederek Cay zivafetl vermlştlr. KaraKÜmrük spor kulübüne başarılar dilerlz. Saml özerdim'ln kltabı ise bir belgesel kaynak. Ataturk'ün 100. Doğum Yılında Atatürkcülüğü en başından öğretmek, anlatmak zorunda kalmamız cok acıdır. Tevfik Flkret'ln yazdığı glbl «Acı» ama gercek... öyleyse Atatürk Cumhurlyetl'nln temel düşüncelerlne bagiı olanlar bunların önemlne inananlar, alfabeden başlayarak herkese Atatürk Devrimlnl anlatmakla, öğretmekto görevlldirler. Özerdlm önsözde dlyor kl: «1931 Atatürk'ü, devrlminl, yenlden Incelemek, kurmak İcin başlangıc yılı olmalıdır. O'nu vo yapıtını anlatmak İcin, törenlerle kalmamalı, sözlerl va yaptıkları ile tanıtılmalı, O'ndan bugüne nelerln geldlğlnl, yarınlaro nelerln götürüleeeğl düşünülmcll, eaptanmalıdır. Yoksa, bir başka törensel yıla değin, daha pek cok şey unutulur, yanıltıcılar daha pek cok şey yapablllrler.» «Atatürkcülüğön El Kltabı» tüm yurttaşların allnln altında bulunması gereken bir belge... CumhurİYet Sabibt: Cumnurıyet Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.Ş adına NADlR NADt Genel Yayın MudUrü HASAN CEMAL MUessese MüdürU EMİNK UŞAKLKltL Yazı tşlert MüdürU OKAY GÖNENStN Bisan v« Yayan: Cumhurtyat Matbaacılık ve Gazetecilik T.A.S Caftaloglu TUrkocağı Cad. 3941 Posta Kutusu: 24fi tSTANBUL Tel: 20 97 03 B Ü R OLA R : • ANKARA : Konur Sokak 24/4 YENÎŞEHtB Tel : 17 58 26 17 68 86 tdare : 18 33 35 • tZMtR : Hallt Ziya Bulvan No: 65 Kat: 3. Tel: 23 47 09 13 12 30 • ADANA: AtntUrk Caddesl TUrk Hava Kurumu î ş Hanı. Kat: 2 No : 13 Tel: 14 550 19 731 Imsak 5.46 Güneş 7.29 1 KASIM 1981 öfîle tklnrti 12.57 15.46 Akşam 18.06 Yatsı 19.38 hazırlayan Şiar Yalçın resimleyen Haslet Soyöz ALDINIZ MI ?.. ı ,.™